View this in:
English Devanagari Telugu Tamil Kannada Malayalam Gujarati Odia Bengali  |
Marathi Assamese Punjabi Hindi Samskritam Konkani Nepali Sinhala Grantha  |

શ્રાદ્ધા પિતૃ તર્પણ વિધિ

Note: This should not be performed when one's father is alive.

આવશ્યકાનિ વસ્તૂનિ (Items Needed)
- દર્ભાઃ (Kusa grass)
- Black Seseme Seeds
- Wet raw rice
- અર્ઘ્ય પાત્ર
- પંચ પાત્ર (આચમન પાત્ર, ઉદ્ધરિણિ, અરિવેણં)
- ગંધ
- આસનં
- પવિત્રં (ring made of darbha worn on the right ring finger)

યજ્ઞોપવીત ધારણ વિધિ
- સવ્યં – [યજ્ઞોપવીત worn on left shoulder to right side waist.]
- નિવીતી – [યજ્ઞોપવીત worn like a garland in the center of the neck to stomach on the front.]
- પ્રાચીનાવીતી/અપસવ્યં – [યજ્ઞોપવીત worn on right shoulder to left side waist.]

શિવાય ગુરવે નમઃ ।

શુચિઃ
(તલમીદ નીળ્ળનુ જલ્લુકોંડિ)
અપવિત્રઃ પવિત્રોવા સર્વાવસ્થાં ગતોઽપિ વા
યઃ સ્મરેત્ પુંડરીકાક્ષં સ બાહ્યાભ્યંતરઃ શુચિઃ ॥
પુંડરીકાક્ષ પુંડરીકાક્ષ પુંડરીકાક્ષ ॥

પ્રાર્થના
[do Namaskaram and chant these]
શુક્લાંબરધરં વિષ્ણું શશિવર્ણં ચતુર્ભુજં
પ્રસન્નવદનં ધ્યાયેત્ સર્વ વિઘ્નોપશાંતયે ॥
વક્રતુંડ મહાકાય કોટિસૂર્યસમપ્રભ ।
નિર્વિઘ્નં કુરુ મે દેવ સર્વકાર્યેષુ સર્વદા ॥
ઓં શ્રી મહાગણાધિપતયે નમઃ ।

આચમ્ય
ઓં કેશવાય સ્વાહા ।
ઓં નારાયણાય સ્વાહા ।
ઓં માધવાય સ્વાહા ।
ઓં ગોવિંદાય નમઃ ।
ઓં વિષ્ણવે નમઃ ।
ઓં મધુસૂદનાય નમઃ ।
ઓં ત્રિવિક્રમાય નમઃ ।
ઓં વામનાય નમઃ ।
ઓં શ્રીધરાય નમઃ ।
ઓં હૃષીકેશાય નમઃ ।
ઓં પદ્મનાભાય નમઃ ।
ઓં દામોદરાય નમઃ ।
ઓં સંકર્ષણાય નમઃ ।
ઓં વાસુદેવાય નમઃ ।
ઓં પ્રદ્યુમ્નાય નમઃ ।
ઓં અનિરુદ્ધાય નમઃ ।
ઓં પુરુષોત્તમાય નમઃ ।
ઓં અધોક્ષજાય નમઃ ।
ઓં નારસિંહાય નમઃ ।
ઓં અચ્યુતાય નમઃ ।
ઓં જનાર્દનાય નમઃ ।
ઓં ઉપેંદ્રાય નમઃ ।
ઓં હરયે નમઃ ।
ઓં શ્રી કૃષ્ણાય નમઃ ।

પવિત્રં
ઓં પવિત્રવંતઃ પરિવાજમાસતે પિતૈષાં પ્રત્નો અભિ રક્ષતિ વ્રતમ્ ।
મહસ્સમુદ્રં વરુણસ્તિરો દધે ધીરા ઇચ્છેકુર્ધરુણેષ્વારભમ્ ॥
પવિત્રં તે વિતતં બ્રહ્મણસ્પતે પ્રભુર્ગાત્રાણિ પર્યેષિ વિશ્વતઃ ।
અતપ્તતનૂર્ન તદામો અશ્નુતે શૃતાસ ઇદ્વહંતસ્તત્સમાશત ॥
પવિત્રં ધૃત્વા ॥ [wear Pavithram]

ભૂતોચ્છાટનં
ઉત્તિષ્ઠંતુ ભૂતપિશાચાઃ એતે ભૂમિભારકાઃ ।
એતેષામવિરોધેન બ્રહ્મકર્મ સમારભે ॥
[throw Akshatas on your back]

પ્રાણાયામં
ઓં ભૂઃ । ઓં ભુવઃ । ઓં સુવઃ । ઓં મહઃ ।
ઓં જનઃ । ઓં તપઃ । ઓં સત્યમ્ ।
તત્સવિતુર્વરેણ્યં ભર્ગો દેવસ્ય ધીમહિ ।
ધિયો યો નઃ પ્રચોદયાત્ ।
ઓમાપો જ્યોતી રસોમૃતં બ્રહ્મ ભૂર્ભુવસ્સુવરોમ્ ।
perform અનુલોમ-વિલોમ પ્રાણાયામ three times.

સંકલ્પં
શ્રી ગોવિંદ ગોવિંદ ગોવિંદ । શ્રીમહાવિષ્ણોરાજ્ઞયા પ્રવર્તમાનસ્ય અદ્ય બ્રહ્મણઃ દ્વિતીય પરાર્થે શ્વેતવરાહ કલ્પે વૈવસ્વત મન્વંતરે કલિયુગે પ્રથમપાદે જંબૂદ્વીપે ભારતવર્ષે ભરતખંડે મેરોઃ દક્ષિણ દિગ્ભાગે શ્રીશૈલસ્ય પ્રદેશે , નદ્યોઃ મધ્યે પુણ્યપ્રદેશે સમસ્ત દેવતા બ્રાહ્મણ આચાર્ય હરિ હર ગુરુ ચરણ સન્નિધૌ અસ્મિન્ વર્તમને વ્યાવહરિક ચાંદ્રમાનેન શ્રી નામ સંવત્સરે અયને ઋતૌ માસે પક્ષે તિથૌ વાસરે શ્રીવિષ્ણુ નક્ષત્રે શ્રીવિષ્ણુ યોગે શ્રીવિષ્ણુ કરણ એવં ગુણ વિશેષણ વિશિષ્ટાયાં પુણ્યતિથૌ ॥ પ્રાચીનાવીતી ॥ અસ્મત્ પિતૄનુદ્દિશ્ય અસ્મત્ પિતૄણાં પુણ્યલોકાવાપ્ત્યર્થં પિતૃ તર્પણં કરિષ્યે ॥ સવ્યમ્ ॥

નમસ્કારં
ઈશાનઃ પિતૃરૂપેણ મહાદેવો મહેશ્વરઃ ।
પ્રીયતાં ભગવાનીશઃ પરમાત્મા સદાશિવઃ ॥ 1
દેવતાભ્યઃ પિતૃભ્યશ્ચ મહાયોગિભ્ય એવ ચ ।
નમસ્સ્વાહાયૈ સ્વધાયૈ નિત્યમેવ નમો નમઃ ॥ 2
મંત્રમધ્યે ક્રિયામધ્યે વિષ્ણોસ્સ્મરણ પૂર્વકમ્ ।
યત્કિંચિત્ક્રિયતે કર્મ તત્કોટિ ગુણિતં ભવેત્ ॥ 3
વિષ્ણુર્વિષ્ણુર્વિષ્ણુઃ ॥
[sit towards south direction]

અર્ઘ્યપાત્ર
અર્ઘ્યપાત્રયોઃ અમીગંધાઃ ।
[add Gandham in Arghyapatra]

પુષ્પાર્થા ઇમે અક્ષતાઃ ।
[add Akshatas in Arghyapatra]

અમી કુશાઃ ।
[Add Darbha in Arghyapatra]

॥ સવ્યમ્ ॥ નમસ્કૃત્ય ।
ઓં આયંતુ નઃ પિતરસ્સોમ્યાસોગ્નિષ્વાત્તાઃ પથિભિર્દેવ યાનૈઃ ।
અસ્મિન્ યજ્ઞે સ્વધયા મદં ત્વધિ બૃવંતુ તે અવંત્વ સ્માન્ ॥
ઇદં પિતૃભ્યો નમો અસ્ત્વદ્ય યે પૂર્વાસો ય ઉપરાસ ઈયુઃ ।
યે પાર્થિવે રજસ્યા નિષત્તા યે વા નૂનં સુવૃજનાસુ વિક્ષુ ॥
પિતૃદેવતાભ્યો નમઃ ।

ઓં આગચ્છંતુ મે પિતર ઇમં ગૃહ્ણંતુ જલાંજલિમ્ ।
[put the Darbha in a plate]

॥ પ્રાચીનાવીતી ॥
સકલોપચારાર્થે તિલાન્ સમર્પયામિ ।
[put black seseme seeds on the Darbha in the plate]

પિત્રાદિ તર્પણં

[Apply black seseme seeds to your right thumb and leave water through your right thumb three times as offering to your ancestors.]
[Do this only for the specific persons in your family mentioned below, who have passed away, and not if they are living.]

॥ પ્રાચીનાવીતી ॥
[Father]
અસ્મત્ પિતરં (ગોત્રં) ગોત્રં (નામ) શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Father]
અસ્મત્ પિતામહં ગોત્રં શર્માણં રુદ્રરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Father's Father]
અસ્મત્ પ્રપિતામહં ગોત્રં શર્માણં આદિત્યરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[Mother]
અસ્મત્ માતરં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Mother]
અસ્મત્ પિતામહીં ગોત્રાં દાં રુદ્રરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Father's Mother]
અસ્મત્ પ્રપિતામહીં ગોત્રાં દાં આદિત્યરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[Step Mother, if you have one]
અસ્મત્ સાપત્નીમાતરં ગોત્રાં દાં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[Mother's Father]
અસ્મત્ માતામહં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Father's Father]
અસ્મત્ માતુઃ પિતામહં ગોત્રં શર્માણં રુદ્રરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Father's Father's Father]
અસ્મત્ માતુઃ પ્રપિતામહં ગોત્રં શર્માણં આદિત્યરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[Mother's Mother]
અસ્મત્ માતામહીં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Father's Mother]
અસ્મત્ માતુઃ પિતામહીં ગોત્રાં દાં રુદ્રરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Father's Father's Mother]
અસ્મત્ માતુઃ પ્રપિતામહીં ગોત્રાં દાં આદિત્યરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[The following is applicable only for married persons. Again, do this only the specific individuals who have passed away, and not if they are living]
[Wife]
અસ્મત્ આત્મપત્નીં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Son]
અસ્મત્ સુતં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Brother]
અસ્મત્ ભ્રાતરં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Older or Younger Brother]
અસ્મત્ જ્યેષ્ઠ/કનિષ્ઠ પિતૃવ્યં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Brother]
અસ્મત્ માતુલં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Daughter]
અસ્મત્ દુહિતરં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Sister]
અસ્મત્ ભગિનીં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Daughter's Son]
અસ્મત્ દૌહિત્રં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Sister's Son]
અસ્મત્ ભગિનેયકં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Father's Sister]
અસ્મત્ પિતૃષ્વસારં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Mother's Older or Younger Sister]
અસ્મત્ જ્યેષ્ઠ/કનિષ્ઠ માતૃષ્વસારં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Son-in-law (Daughter's Husband)]
અસ્મત્ જામાતરં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Sister's Husband]
અસ્મત્ ભાવુકં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Daughter-in-law (Son's Wife)]
અસ્મત્ સ્નુષાં ગોત્રં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Wife's Father]
અસ્મત્ શ્વશુરં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Wife's Mother]
અસ્મત્ શ્વશ્રૂં ગોત્રાં દાં વસુરૂપાં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[Wife's Brother]
અસ્મત્ સ્યાલકં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

[Teacher or Guru]
અસ્મત્ સ્વામિનં/આચાર્યં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[The Guru who has done Brahmopadesam]
અસ્મત્ ગુરું ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।
[The person asking for tarpanam]
અસ્મત્ રિક્થિનં ગોત્રં શર્માણં વસુરૂપં સ્વધા નમસ્તર્પયામિ તર્પયામિ તર્પયામિ ।

પિતૃદેવતાભ્યો નમઃ ।
સુપ્રીતો ભવતુ ।

કુશોદકં
॥ પ્રાચીનાવીતી ॥
એષાન્નમાતા ન પિતા ન બંધુઃ નાન્ય ગોત્રિણઃ ।
તે સર્વે તૃપ્તિમાયાંતુ મયોત્સૃષ્ટૈઃ કુશોદકૈઃ ॥
તૃપ્યત તૃપ્યત તૃપ્યત તૃપ્યત તૃપ્યત ।
[Take black seseme seeds and Darbhas in to hand and offer the water in the plate. Leave the Darbha also in the plate and clean hands without any seseme seeds.]

નિષ્પીડનોદકં
॥ નિવીતી ॥
યેકે ચાસ્મત્કુલેજાતાઃ અપુત્રાઃ ગોત્રિણો મૃતાઃ ।
તે ગૃહ્ણંતુ મયા દત્તં વસ્ત્રનિષ્પીડનોદકમ્ ।
[Wear યજ્ઞ્નોપવીત like a garland and pour water on the knots, twist it and take them as how you would take Prasadam to your eyes.]

સમર્પણં
॥ સવ્યમ્ ॥
કાયેન વાચા મનસૈંદ્રિયૈર્વા
બુદ્ધ્યાત્મના વા પ્રકૃતેસ્સ્વભાવાત્ ।
કરોમિ યદ્યત્સકલં પરસ્મૈ
નારાયણાયેતિ સમર્પયામિ ॥

નમો બ્રહ્મણ્યદેવાય ગો બ્રાહ્મણ હિતાય ચ ।
જગદ્ધિતાય કૃષ્ણાય ગોવિંદાય નમો નમઃ ॥

પવિત્રં વિસૃજ્ય ।
[remove the Darbha Pavitram from your finger]

ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ।

ઓં તત્સત્ બ્રહ્માર્પણમસ્તુ ।




Browse Related Categories: