ஶம்பு⁴ஸ்வயம்பு⁴ஹரயோ ஹரிணேக்ஷணானாம்
யேனாக்ரியந்த ஸததம் க்³ருஹகும்ப⁴தா³ஸா: ।
வாசாம் அகோ³சரசரித்ரவிசித்ரிதாய
தஸ்மை நமோ ப⁴க³வதே மகரத்⁴வஜாய ॥ 2.1 ॥
ஸ்மிதேன பா⁴வேன ச லஜ்ஜயா பி⁴யா
பராண்முகை²ரர்த⁴கடாக்ஷவீக்ஷணை: ।
வசோபி⁴ரீர்ஷ்யாகலஹேன லீலயா
ஸமஸ்தபா⁴வை: க²லு ப³ந்த⁴னம் ஸ்த்ரிய: ॥ 2.2 ॥
ப்⁴ரூசாதுர்யாத்குஷ்சிதாக்ஷா: கடாக்ஷா:
ஸ்னிக்³தா⁴ வாசோ லஜ்ஜிதாந்தாஶ்ச ஹாஸா: ।
லீலாமந்த³ம் ப்ரஸ்தி²தம் ச ஸ்தி²தம் ச
ஸ்த்ரீணாம் ஏதத்³பூ⁴ஷணம் சாயுத⁴ம் ச ॥ 2.3 ॥
க்வசித்ஸப்⁴ரூப⁴ங்கை³: க்வசித³பி ச லஜ்ஜாபரிக³தை:
க்வசித்³பூ⁴ரித்ரஸ்தை: க்வசித³பி ச லீலாவிலலிதை: ।
குமாரீணாம் ஏதைர்மத³னஸுப⁴கை³ர்னேத்ரவலிதை:
ஸ்பு²ரன்னீலாப்³ஜானாம் ப்ரகரபரிகீர்ணா இவ தி³ஶ: ॥ 2.4 ॥
வக்த்ரம் சந்த்³ரவிகாஸி பங்கஜபரீஹாஸக்ஷமே லோசனே
வர்ண: ஸ்வர்ணம் அபாகரிஷ்ணுரலினீஜிஷ்ணு: கசானாம் சய: ।
ப³க்ஷோஜாவிப⁴கும்ப⁴விப்⁴ரமஹரௌ கு³ர்வீ நிதம்ப³ஸ்த²லீ
வாசாம் ஹாரி ச மார்த³வம் யுவதீஷு ஸ்வாபா⁴விகம் மண்ட³னம் ॥ 2.5 ॥
ஸ்மிதகிஞ்சின்முக்³த⁴ம் ஸரலதரலோ த்³ருஷ்டிவிப⁴வ:
பரிஸ்பந்தோ³ வாசாம் அபி⁴னவவிலாஸோக்திஸரஸ: ।
க³தானாம் ஆரம்ப:⁴ கிஸலயிதலீலாபரிகர:
ஸ்ப்ருஶந்த்யாஸ்தாருண்யம் கிம் இவ ந ஹி ரம்யம் ம்ருக³த்³ருஶ: ॥ 2.6 ॥
த்³ரஷ்டவ்யேஷு கிம் உத்தமம் ம்ருக³த்³ருஶ: ப்ரேமப்ரஸன்னம் முக²ம்
க்⁴ராதவேஷ்வபி கிம் தத்³ஆஸ்யபவன: ஶ்ரவ்யேஷு கிம் தத்³வச: ।
கிம் ஸ்வாத்³யேஷு தத்³ஓஷ்ட²பல்லவரஸ: ஸ்ப்ருஶ்யேஷு கிம் தத்³வபுர்த்⁴யேயம்
கிம் நவயௌவனே ஸஹ்ருத³யை: ஸர்வத்ர தத்³விப்⁴ரமா: ॥ 2.7 ॥
ஏதாஶ்சலத்³வலயஸம்ஹதிமேக²லோத்த²ஜ²ங்கார
நூபுரபராஜிதராஜஹம்ஸ்ய: ।
குர்வந்தி கஸ்ய ந மனோ விவஶம் தருண்யோ
வித்ரஸ்தமுக்³த⁴ஹரிணீஸத்³ருஶை: கடாக்ஷை: ॥ 2.8 ॥
குங்குமபங்ககலங்கிததே³ஹா
கௌ³ரபயோத⁴ரகம்பிதஹாரா ।
நூபுரஹம்ஸரணத்பத்³மா
கம் ந வஶீகுருதே பு⁴வி ராமா ॥ 2.9 ॥
நூனம் ஹி தே கவிவரா விபரீதவாசோ
யே நித்யம் ஆஹுரப³லா இதி காமினீஸ்தா: ।
யாபி⁴ர்விலோலிதரதாரகத்³ருஷ்டிபாதை:
ஶக்ராத³யோபி விஜிதாஸ்த்வப³லா: கத²ம் தா: ॥ 2.1௦ ॥
நூனம் ஆஜ்ஞாகரஸ்தஸ்யா: ஸுப்⁴ருவோ மகரத்⁴வஜ: ।
யதஸ்தன்னேத்ரஸஞ்சாரஸூசிதேஷு ப்ரவர்ததே ॥ 2.11 ॥
கேஶா: ஸம்யமின: ஶ்ருதேரபி பரம் பாரம் க³தே லோசனே
அந்தர்வக்த்ரம் அபி ஸ்வபா⁴வஶுசிபீ⁴: கீர்ணம் த்³விஜானாம் க³ணை: ।
முக்தானாம் ஸததாதி⁴வாஸருசிரௌ வக்ஷோஜகும்பா⁴விமாவித்த²ம்
தன்வி வபு: ப்ரஶாந்தம் அபி தேராக³ம் கரோத்யேவ ந: ॥ 2.12 ॥
முக்³தே⁴ தா⁴னுஷ்கதா கேயம் அபூர்வா த்வயி த்³ருஶ்யதே ।
யயா வித்⁴யஸி சேதாம்ஸி கு³ணைரேவ ந ஸாயகை: ॥ 2.13 ॥
ஸதி ப்ரதீ³பே ஸத்யக்³னௌ ஸத்ஸு தாராரவீந்து³ஷு ।
வினா மே ம்ருக³ஶாவாக்ஷ்யா தமோபூ⁴தம் இத³ம் ஜக³த்² ॥ 2.14 ॥
உத்³வ்ருத்த: ஸ்தனபா⁴ர ஏஷ தரலே நேத்ரே சலே ப்⁴ரூலதே
ராகா³தி⁴ஷ்டி²தம் ஓஷ்ட²பல்லவம் இத³ம் குர்வந்து நாம வ்யதா²ம் ।
ஸௌபா⁴க்³யாக்ஷரமாலிகேவ லிகி²தா புஷ்பாயுதே⁴ன ஸ்வயம்
மத்⁴யஸ்தா²பி கரோதி தாபம் அதி⁴கம் ரௌம்ஆவலி: கேன ஸா ॥ 2.15 ॥
முகே²ன சந்த்³ரகாந்தேன மஹானீலை: ஶிரோருஹை: ।
கராப்⁴யாம் பத்³மராகா³ப்⁴யாம் ரேஜே ரத்னமயீவ ஸா ॥ 2.16 ॥
கு³ருணா ஸ்தனபா⁴ரேண முக²சந்த்³ரேண பா⁴ஸ்வதா ।
ஶனைஶ்சராப்⁴யாம் பாதா³ப்⁴யாம் ரேஜே க்³ரஹமயீவ ஸா ॥ 2.17 ॥
தஸ்யா: ஸ்தனௌ யதி³ க⁴னௌ ஜக⁴னம் ச ஹாரி
வக்த்ரம் ச சாரு தவ சித்த கிம் ஆகுலத்வம் ।
புண்யம் குருஷ்வ யதி³ தேஷு தவாஸ்தி வாஞ்சா²
புண்யைர்வினா ந ஹி ப⁴வந்தி ஸமீஹிதார்தா²: ॥ 2.18 ॥
இமே தாருண்யஶ்ரீனவபரிமலா: ப்ரௌட⁴ஸுரதப்ரதாப
ப்ராரம்பா⁴: ஸ்மரவிஜயதா³னப்ரதிபு⁴வ: ।
சிரம் சேதஶ்சோரா அபி⁴னவவிகாரைககு³ரவோ
விலாஸவ்யாபாரா: கிம் அபி விஜயந்தே ம்ருக³த்³ருஶாம் ॥ 2.19 ॥
ப்ரணயமது⁴ரா: ப்ரேமோத்³கா³ரா ரஸாஶ்ரயதாம் க³தா:
ப²ணிதிமது⁴ரா முக்³த⁴ப்ராயா: ப்ரகாஶிதஸம்மதா³: ।
ப்ரக்ருதிஸுப⁴கா³ விஸ்ரம்பா⁴ர்த்³ரா: ஸ்மரோத³யதா³யினீ
ரஹஸி கிம் அபி ஸ்வைராலாபா ஹரந்தி ம்ருகீ³த்³ருஶாம் ॥ 2.2௦ ॥
விஶ்ரம்ய விஶ்ரம்ய வனத்³ருமாணாம்
சா²யாஸு தன்வீ விசசார காசித் ।
ஸ்தனோத்தரீயேண கரோத்³த்⁴ருதேன
நிவாரயந்தீ ஶஶினோ மயூகா²ன் ॥ 2.21 ॥
அத³ர்ஶனே த³ர்ஶனமாத்ரகாமா
த்³ருஷ்ட்வா பரிஷ்வங்க³ஸுகை²கலோலா ।
ஆலிங்கி³தாயாம் புனராயதாக்ஷ்யாமாஶாஸ்மஹே
விக்³ரஹயோரபே⁴த³ம் ॥ 2.22 ॥
மாலதீ ஶிரஸி ஜ்ரும்ப⁴ணம் முகே²
சந்த³னம் வபுஷி குங்குமாவிலம் ।
வக்ஷஸி ப்ரியதமா மதா³லஸா
ஸ்வர்க³ ஏஷ பரிஶிஷ்ட ஆக³ம: ॥ 2.23 ॥
ப்ராங்மாம் ஏதி மனாக³னாக³தரஸம் ஜாதாபி⁴லாஷாம் தத:
ஸவ்ரீட³ம் தத³னு ஶ்லதோ²த்³யமம் அத² ப்ரத்⁴வஸ்ததை⁴ர்யம் புன: ।
ப்ரேமார்த்³ரம் ஸ்ப்ருஹணீயனிர்ப⁴ரரஹ: க்ரீடா³ப்ரக³ல்ப⁴ம் ததோ
நி:ஸங்கா³ங்க³விகர்ஷணாதி⁴கஸுக²ரம்யம் குலஸ்த்ரீரதம் ॥ 2.24 ॥
உரஸி நிபதிதானாம் ஸ்ரஸ்தத⁴ம்மில்லகானாம்
முகுலிதனயனானாம் கிஞ்சித்³உன்மீலிதானாம் ।
உபரி ஸுரதகே²த³ஸ்வின்னக³ண்ட³ஸ்த²லானாமத⁴ர
மது⁴ வதூ⁴னாம் பா⁴க்³யவந்த: பிப³ந்தி ॥ 2.25 ॥
ஆமீலிதனயனானாம் ய:
ஸுரதரஸோனு ஸம்வித³ம் பா⁴தி ।
மிது²ரைர்மிதோ²வதா⁴ரிதமவிதத²ம்
இத³ம் ஏவ காமனிர்ப³ர்ஹணம் ॥ 2.26 ॥
இத³ம் அனுசிதம் அக்ரமஶ்ச பும்ஸாம்
யதி³ஹ ஜராஸ்வபி மன்மதா² விகாரா: ।
தத³பி ச ந க்ருதம் நிதம்பி³னீனாம்
ஸ்தனபதனாவதி⁴ ஜீவிதம் ரதம் வா ॥ 2.27 ॥
ராஜஸ்த்ருஷ்ணாம்பு³ராஶேர்ன ஹி ஜக³தி க³த: கஶ்சிதே³வாவஸானம்
கோ வார்தோ²ர்தை²: ப்ரபூ⁴தை: ஸ்வவபுஷி க³லிதே யௌவனே ஸானுராகே³ ।
க³ச்சா²ம: ஸத்³ம யாவத்³விகஸிதனயனேந்தீ³வராலோகினீனாமாக்ரம்யாக்ரம்ய
ரூபம் ஜ²டிதி ந ஜரயா லுப்யதே ப்ரேயஸீனாம் ॥ 2.28 ॥
ராக³ஸ்யாகா³ரம் ஏகம் நரகஶதமஹாது³:க²ஸம்ப்ராப்திஹேதுர்மோஹஸ்யோத்பத்தி
பீ³ஜம் ஜலத⁴ரபடலம் ஜ்ஞானதாராதி⁴பஸ்ய ।
கந்த³ர்பஸ்யைகமித்ரம் ப்ரகடிதவிவித⁴ஸ்பஷ்டதோ³ஷப்ரப³ந்த⁴ம்
லோகேஸ்மின்ன ஹ்யர்த²வ்ரஜகுலப⁴வனயௌவனாத³ன்யத³ஸ்தி ॥ 2.29 ॥
ஶ்ருங்கா³ரத்³ருமனீரதே³ ப்ரஸ்ருமரக்ரீடா³ரஸஸ்ரோதஸி
ப்ரத்³யும்னப்ரியபா³ந்த⁴வே சதுரவாங்முக்தாப²லோத³ன்வதி ।
தன்வீனேத்ரசகோரபாவனவிதௌ⁴ ஸௌபா⁴க்³யலக்ஷ்மீனிதௌ⁴
த⁴ன்ய: கோபி ந விக்ரியாம் கலயதி ப்ராப்தே நவே யௌவனே ॥ 2.3௦ ॥
ஸம்ஸாரேஸ்மின்னஸாரே குன்ருபதிப⁴வனத்³வாரஸேவாகலங்கவ்யாஸங்க³
வ்யஸ்ததை⁴ர்யம் கத²ம் அமலதி⁴யோ மானஸம் ஸம்வித³த்⁴யு: ।
யத்³யேதா: ப்ரோத்³யத்³இந்து³த்³யுதினிசயப்⁴ருதோ ந ஸ்யுரம்போ⁴ஜனேத்ரா:
ப்ரேங்க²த்காஞ்சீகலாபா: ஸ்தனப⁴ரவினமன்மத்⁴யபா⁴ஜஸ்தருண்ய: ॥ 2.31 ॥
ஸித்³தா⁴த்⁴யாஸிதகந்த³ரே ஹரவ்ருஷஸ்கந்தா⁴வருக்³ணத்³ருமே
க³ங்கா³தௌ⁴தஶிலாதலே ஹிமவத: ஸ்தா²னே ஸ்தி²தே ஶ்ரேயஸி ।
க: குர்வீத ஶிர: ப்ரணாமமலினம் ம்லானம் மனஸ்வீ ஜனோ
யத்³வித்ரஸ்தகுரங்க³ஶாவனயனா ந ஸ்யு: ஸ்மராஸ்த்ரம் ஸ்த்ரிய: ॥ 2.32 ॥
ஸம்ஸார தவ பர்யந்தபத³வீ ந த³வீயஸீ ।
அந்தரா து³ஸ்தரா ந ஸ்யுர்யதி³ தே மதி³ரேக்ஷணாம் ॥ 2.33 ॥
தி³ஶ வனஹரிணீப்⁴யோ வம்ஶகாண்ட³ச்ச²வீனாம்
கவலம் உபலகோடிச்சி²ன்னமூலம் குஶானாம் ।
ஶகயுவதிகபோலாபாண்டு³தாம்பூ³லவல்லீத³லம்
அருணனகா²க்³ரை: பாடிதம் வா வதூ⁴ப்⁴ய: ॥ 2.34 ॥
அஸாரா: ஸர்வே தே விரதிவிரஸா: பாபவிஷயா
ஜுகு³ப்ஸ்யந்தாம் யத்³வா நனு ஸகலதோ³ஷாஸ்பத³ம் இதி ।
ததா²ப்யேதத்³பூ⁴மௌ நஹி பரஹிதாத்புண்யம் அதி⁴கம்
ந சாஸ்மின்ஸம்ஸாரே குவலயத்³ருஶோ ரம்யம் அபரம் ॥ 2.35 ॥
ஏதத்காமப²லோ லோகே யத்³த்³வயோரேகசித்ததா ।
அன்யசித்தக்ருதே காமே ஶவயோரிவ ஸங்க³ம: ॥ 2.351 ॥
மாத்ஸர்யம் உத்ஸார்ய விசார்ய கார்யமார்யா:
ஸமர்யாத³ம் இத³ம் வத³ந்து ।
ஸேவ்யா நிதம்பா³: கிம் உ பூ⁴த⁴ராணாமத
ஸ்மரஸ்மேரவிலாஸினீனாம் ॥ 2.36 ॥
ஸம்ஸாரே ஸ்வப்னஸாரே பரிணதிதரலே த்³வே க³தீ பண்டி³தானாம்
தத்த்வஜ்ஞானாம்ருதாம்ப:⁴ப்லவலலிததி⁴யாம் யாது கால: கத²ஞ்சித் ।
நோ சேன்முக்³தா⁴ங்க³னானாம் ஸ்தனஜக⁴னக⁴னாபோ⁴க³ஸம்போ⁴கி³னீனாம்
ஸ்தூ²லோபஸ்த²ஸ்த²லீஷு ஸ்த²கி³தகரதலஸ்பர்ஶலீலோத்³யமானாம் ॥ 2.37 ॥
ஆவாஸ: க்ரியதாம் க³ங்கே³ பாபஹாரிணி வாரிணி ।
ஸ்தனத்³வயே தருண்யா வா மனோஹாரிணி ஹாரிணி ॥ 2.38 ॥
கிம் இஹ ப³ஹுபி⁴ருக்தைர்யுக்திஶூன்யை: ப்ரலாபைர்த்³வயம்
இஹ புருஷாணாம் ஸர்வதா³ ஸேவனீயம் ।
அபி⁴னவமத³லீலாலாலஸம் ஸுந்த³ரீணாம்
ஸ்தனப⁴ரபரிகி²ன்னம் யௌவனம் வா வனம் வா ॥ 2.39 ॥
ஸத்யம் ஜனா வச்மி ந பக்ஷபாதால்
லோகேஷு ஸப்தஸ்வபி தத்²யம் ஏதத் ।
நான்யன்மனோஹாரி நிதம்பி³னீப்⁴யோ
து³:கை²கஹேதுர்ன ச கஶ்சித³ன்ய: ॥ 2.4௦ ॥
காந்தேத்யுத்பலலோசனேதி விபுலஶ்ரோணீப⁴ரேத்யுன்னமத்பீனோத்துங்க³
பயோத⁴ரேதி ஸமுகா²ம்போ⁴ஜேதி ஸுப்⁴ரூரிதி ।
த்³ருஷ்ட்வா மாத்³யதி மோத³தேபி⁴ரமதே ப்ரஸ்தௌதி வித்³வானபி
ப்ரத்யக்ஷாஶுசிப⁴ஸ்த்ரிகாம் ஸ்த்ரியம் அஹோ மோஹஸ்ய து³ஶ்சேஷ்டிதம் ॥ 2.41 ॥
ஸ்ம்ருதா ப⁴வதி தாபாய த்³ருஷ்டா சோன்மாத³காரிணீ ।
ஸ்ப்ருஷ்டா ப⁴வதி மோஹாய ஸா நாம த³யிதா கத²ம் ॥ 2.42 ॥
தாவதே³வாம்ருதமயீ யாவல்லோசனகோ³சரா ।
சக்ஷுஷ்பதா²த³தீதா து விஷாத³ப்யதிரிச்யதே ॥ 2.43 ॥
நாம்ருதம் ந விஷம் கிஞ்சிதே³தாம் முக்த்வா நிதம்பி³னீம் ।
ஸைவாம்ருதலதா ரக்தா விரக்தா விஷவல்லரீ ॥ 2.44 ॥
ஆவர்த: ஸம்ஶயானாம் அவினயபு⁴வனம் பட்டணம் ஸாஹஸானாம்
தோ³ஷாணாம் ஸன்னிதா⁴னம் கபடஶதமயம் க்ஷேத்ரம் அப்ரத்யயானாம் ।
ஸ்வர்க³த்³வாரஸ்ய விக்⁴னோ நரகபுரமுக² ஸர்வமாயாகரண்ட³ம்
ஸ்த்ரீயந்த்ரம் கேன ஸ்ருஷ்டம் விஷம் அம்ருதமயம் ப்ராணிலோகஸ்ய பாஶ: ॥ 2.45 ॥
நோ ஸத்யேன ம்ருகா³ங்க ஏஷ வத³னீபூ⁴தோ ந சேந்தீ³வரத்³வந்த்³வம்
லோசனதாம் க³த ந கனகைரப்யங்க³யஷ்டி: க்ருதா ।
கிந்த்வேவம் கவிபி⁴: ப்ரதாரிதமனாஸ்தத்த்வம் விஜானந்னபி
த்வங்மாம்ஸாஸ்தி²மயம் வபுர்ம்ருக³த்³ருஶாம் மந்தோ³ ஜன: ஸேவதே ॥ 2.46 ॥
லீலாவதீனாம் ஸஹஜா விலாஸாஸ்த
ஏவ மூட⁴ஸ்ய ஹ்ருதி³ ஸ்பு²ரந்தி ।
ராகோ³ நலின்யா ஹி நிஸர்க³ஸித்³த⁴ஸ்தத்ர
ப்⁴ரம்த்யேவ வ்ருதா² ஷட்³அங்க்⁴ரி: ॥ 2.47 ॥
ஸம்மோஹயந்தி மத³யந்தி விட³ம்ப³யந்தி
நிர்ப⁴ர்த்ஸ்யந்தி ரமயந்தி விஷாத³யந்தி ।
ஏதா: ப்ரவிஶ்ய ஸத³யம் ஹ்ருத³யம் நராணாம்
கிம் நாம வாமனயனா ந ஸமாசரந்தி ॥ 2.471 ॥
யதே³தத்பூர்ணேந்து³த்³யுதிஹரம் உதா³ராக்ருதி பரம்
முகா²ப்³ஜம் தன்வங்க்³யா: கில வஸதி யத்ராத⁴ரமது⁴ ।
இத³ம் தத்கிம் பாகத்³ருமப²லம் இதா³னீம் அதிரஸவ்யதீதேஸ்மின்
காலே விஷம் இவ ப⁴விஷ்ய்த்யஸுக²த³ம் ॥ 2.48 ॥
உன்மீலத்த்ரிவலீதரங்க³னிலயா ப்ரோத்துங்க³பீனஸ்தனத்³வந்த்³வேனோத்³க³த
சக்ரவாகயுக³லா வக்த்ராம்பு³ஜோத்³பா⁴ஸினீ ।
காந்தாகாரத⁴ரா நதீ³யம் அபி⁴த: க்ரூராத்ர நாபேக்ஷதே
ஸம்ஸாரார்ணவமஜ்ஜனம் யதி³ ததா³ தூ³ரேண ஸந்த்யஜ்யதாம் ॥ 2.49 ॥
ஜல்பந்தி ஸார்த⁴ம் அன்யேன பஶ்யந்த்யன்யம் ஸவிப்⁴ரமா: ।
ஹ்ருத்³க³தம் சிந்தயந்த்யன்யம் ப்ரிய: கோ நாம யோஷிதாம் ॥ 2.5௦ ॥
மது⁴ திஷ்ட²தி வாசி யோஷிதாம் ஹ்ருதி³ ஹாலாஹலம் ஏவ கேவலம் ।
அதஏவ நிபீயதேத⁴ரோ ஹ்ருத³யம் முஷ்டிபி⁴ரேவ தாட்³யதே ॥ 2.51 ॥
அபஸர ஸகே² தூ³ராத³ஸ்மாத்கடாக்ஷவிஷானலாத்
ப்ரக்ருதிவிஷமாத்³யோஷித்ஸர்பாத்³விலாஸப²ணாப்⁴ருத: ।
இதரப²ணினா த³ஷ்ட: ஶக்யஶ்சிகித்ஸிதும் ஔஷதை⁴ஶ்சதுர்
வனிதாபோ⁴கி³க்³ரஸ்தம் ஹி மந்த்ரிண: ॥ 2.52 ॥
விஸ்தாரிதம் மகரகேதனதீ⁴வரேண
ஸ்த்ரீஸஞ்ஜ்ஞிதம் ப³டி³ஶம் அத்ர ப⁴வாம்பு³ராஶௌ ।
யேனாசிராத்தத்³அத⁴ராமிஷலோலமர்த்ய
மத்ஸ்யான்விக்ருஷ்ய விபசத்யனுராக³வஹ்னௌ ॥ 2.53 ॥
காமினீகாயகாந்தாரே குசபர்வதது³ர்க³மே ।
மா ஸஞ்சர மன: பாந்த² தத்ராஸ்தே ஸ்மரதஸ்கர: ॥ 2.54 ॥
வ்யாதீ³ர்கே⁴ண சலேன வக்த்ரக³தினா தேஜஸ்வினா போ⁴கி³னா
நீலாப்³ஜத்³யுதினாஹினா பரம் அஹம் த்³ருஷ்டோ ந தச்சக்ஷுஷா ।
த்³ருஷ்டே ஸந்தி சிகித்ஸகா தி³ஶி தி³ஶி ப்ராயேண த³ர்மார்தி²னோ
முக்³தா⁴க்ஷ்க்ஷணவீக்ஷிதஸ்ய ந ஹி மே வைத்³யோ ந சாப்யௌஷத⁴ம் ॥ 2.55 ॥
இஹ ஹி மது⁴ரகீ³தம் ந்ருத்யம் ஏதத்³ரஸோயம்
ஸ்பு²ரதி பரிமலோஸௌ ஸ்பர்ஶ ஏஷ ஸ்தனானாம் ।
இதி ஹதபரமார்தை²ரிந்த்³ரியைர்ப்⁴ராம்யமாண:
ஸ்வஹிதகரணதூ⁴ர்தை: பஞ்சபி⁴ர்வஞ்சிதோஸ்மி ॥ 2.56 ॥
ந க³ம்யோ மந்த்ராணாம் ந ச ப⁴வதி பை⁴ஷஜ்யவிஷயோ
ந சாபி ப்ரத்⁴வம்ஸம் வ்ரஜதி விவிதை⁴: ஶாந்திகஶதை: ।
ப்⁴ரமாவேஶாத³ங்கே³ கம் அபி வித³த⁴த்³ப⁴ங்க³ம் அஸக்ருத்
ஸ்மராபஸ்மாரோயம் ப்⁴ரமயதி த்³ருஶம் கூ⁴ர்ணயதி ச ॥ 2.57 ॥
ஜாத்ய்அந்தா⁴ய ச து³ர்முகா²ய ச ஜராஜீர்ணா கி²லாங்கா³ய ச
க்³ராமீணாய ச து³ஷ்குலாய ச க³லத்குஷ்டா²பி⁴பூ⁴தாய ச ।
யச்ச²ந்தீஷு மனோஹரம் நிஜவபுலக்ஷ்மீலவஶ்ரத்³த⁴யா
பண்யஸ்த்ரீஷு விவேககல்பலதிகாஶஸ்த்ரீஷு ராஜ்யேத க: ॥ 2.58 ॥
வேஶ்யாஸௌ மத³னஜ்வாலா
ரூபேந்த⁴னவிவர்தி⁴தா ।
காமிபி⁴ர்யத்ர ஹூயந்தே
யௌவனானி த⁴னானி ச ॥ 2.59 ॥
கஶ்சும்ப³தி குலபுருஷோ வேஶ்யாத⁴ரபல்லவம் மனோஜ்ஞம் அபி ।
சாரப⁴டசோரசேடகனடவிடனிஷ்டீ²வனஶராவம் ॥ 2.6௦ ॥
த⁴ன்யாஸ்த ஏவ த⁴வலாயதலோசனானாம்
தாருண்யத³ர்பக⁴னபீனபயோத⁴ராணாம் ।
க்ஷாமோத³ரோபரி லஸத்த்ரிவலீலதானாம்
த்³ருஷ்ட்வாக்ருதிம் விக்ருதிம் ஏதி மனோ ந யேஷாம் ॥ 2.61 ॥
பா³லே லீலாமுகுலிதம் அமீ மந்த²ரா த்³ருஷ்டிபாதா:
கிம் க்ஷிப்யந்தே விரமவிரம வ்யர்த² ஏஷ ஶ்ரமஸ்தே ।
ஸம்ப்ரத்யன்யே வயம் உபரதம் பா³ல்யம் ஆஸ்தா² வனாந்தே
க்ஷீணோ மோஹஸ்த்ருணம் இவ ஜகஜ³்ஜாலம் ஆலோகயாம: ॥ 2.62 ॥
இயம் பா³லா மாம் ப்ரத்யனவரதம் இந்தீ³வரத³லப்ரபா⁴
சீரம் சக்ஷு: க்ஷிபதி கிம் அபி⁴ப்ரேதம் அனயா ।
க³தோ மோஹோஸ்மாகம் ஸ்மரஶப³ரபா³ணவ்யதிகரஜ்வர
ஜ்வாலா ஶாந்தா தத³பி ந வராகீ விரமதி ॥ 2.63 ॥
கிம் கந்த³ர்ப கரம் கத³ர்த²யஸி ரே கோத³ண்ட³டங்காரிதம்
ரே ரே கோகில கௌம்அலம் கலரவம் கிம் வா வ்ருதா² ஜல்பஸி ।
முக்³தே⁴ ஸ்னிக்³த⁴வித³க்³த⁴சாருமது⁴ரைர்லோலை: கடாக்ஷைரலம்
சேதஶ்சும்பி³தசந்த்³ரசூட³சரணத்⁴யானாம்ருதம் வர்ததே ॥ 2.64 ॥
விரஹேபி ஸங்க³ம: க²லு
பரஸ்பரம் ஸங்க³தம் மனோ யேஷாம் ।
ஹ்ருத³யம் அபி விக⁴ட்டிதம் சேத்
ஸங்கீ³ விரஹம் விஶேஷயதி ॥ 2.65 ॥
கிம் க³தேன யதி³ ஸா ந ஜீவதி
ப்ராணிதி ப்ரியதமா ததா²பி கிம் ।
இத்யுதீ³க்ஷ்ய நவமேக⁴மாலிகாம்
ந ப்ரயாதி பதி²க: ஸ்வமந்தி³ரம் ॥ 2.66 ॥
விரமத பு³தா⁴ யோஷித்ஸங்கா³த்ஸுகா²த்க்ஷணப⁴ங்கு³ராத்
குருத கருணாமைத்ரீப்ரஜ்ஞாவதூ⁴ஜனஸங்க³மம் ।
ந க²லு நரகே ஹாராக்ராந்தம் க⁴னஸ்தனமண்ட³லம்
ஶரணம் அத²வா ஶ்ரோணீபி³ம்ப³ம் ரணன்மணிமேக²லம் ॥ 2.67 ॥
யதா³ யோகா³ப்⁴யாஸவ்யஸனக்ருஶயோராத்மமனஸோரவிச்சி²ன்னா
மைத்ரீ ஸ்பு²ரதி க்ருதினஸ்தஸ்ய கிம் உ தை: ।
ப்ரியாணாம் ஆலாபைரத⁴ரமது⁴பி⁴ர்வக்த்ரவிது⁴பி⁴:
ஸனிஶ்வாஸாமோதை³: ஸகுசகலஶாஶ்லேஷஸுரதை: ॥ 2.68 ॥
யதா³ஸீதஜ³்ஞானம் ஸ்மரதிமிரஸஞ்சாரஜனிதம்
ததா³ த்³ருஷ்டனாரீமயம் இத³ம் அஶேஷம் ஜக³தி³தி ।
இதா³னீம் அஸ்மாகம் படுதரவிவேகாஞ்ஜனஜுஷாம்
ஸமீபூ⁴தா த்³ருஷ்டிஸ்த்ரிபு⁴வனம் அபி ப்³ரஹ்ம மனுதே ॥ 2.69 ॥
தாவதே³வ க்ருதினாம் அபி ஸ்பு²ரத்யேஷ
நிர்மலவிவேகதீ³பக: ।
யாவதே³வ ந குரங்க³சக்ஷுஷாம்
தாட்³யதே சடுலலோசனாஞ்சலை: ॥ 2.7௦ ॥
வசஸி ப⁴வதி ஸங்க³த்யாக³ம் உத்³தி³ஶ்ய வார்தா
ஶ்ருதிமுக²ரமுகா²னாம் கேவலம் பண்டி³தானாம் ।
ஜக⁴னம் அருணரத்னக்³ரந்தி²காஞ்சீகலாபம்
குவலயனயனானாம் கோ விஹாதும் ஸமர்த:² ॥ 2.71 ॥
ஸ்வபரப்ரதாரகோஸௌ
நிந்த³தி யோலீகபண்டி³தோ யுவதீ: ।
யஸ்மாத்தபஸோபி ப²லம்
ஸ்வர்க:³ ஸ்வர்கே³பி சாப்ஸரஸ: ॥ 2.72 ॥
மத்தேப⁴கும்ப⁴த³லனே பு⁴வி ஸந்தி தீ⁴ரா:
கேசித்ப்ரசண்ட³ம்ருக³ராஜவதே⁴பி த³க்ஷா: ।
கிந்து ப்³ரவீமி ப³லினாம் புரத: ப்ரஸஹ்ய
கந்த³ர்பத³ர்பத³லனே விரலா மனுஷ்யா: ॥ 2.73 ॥
ஸன்மார்கே³ தாவதா³ஸ்தே ப்ரப⁴வதி ச நரஸ்தாவதே³வேந்த்³ரியாணாம்
லஜ்ஜாம் தாவத்³வித⁴த்தே வினயம் அபி ஸமாலம்ப³தே தாவதே³வ ।
ப்⁴ரூசாபாக்ருஷ்டமுக்தா: ஶ்ரவணபத²க³தா நீலபக்ஷ்மாண ஏதே
யாவல்லீலாவதீனாம் ஹ்ருதி³ ந த்⁴ருதிமுஷோ த்³ருஷ்டிபா³ணா: பதந்தி ॥ 2.74 ॥
உன்மத்தப்ரேமஸம்ரம்பா⁴த்³
ஆரப⁴ந்தே யத்³அங்க³னா: ।
தத்ர ப்ரத்யூஹம் ஆதா⁴தும்
ப்³ரஹ்மாபி க²லு காதர: ॥ 2.75 ॥
தாவன்மஹத்த்வம் பாண்டி³த்யம்
குலீனத்வம் விவேகிதா ।
யாவஜ்ஜ்வலதி நாங்கே³ஷு
ஹத: பஞ்சேஷுபாவக: ॥ 2.76 ॥
ஶாஸ்த்ரஜ்ஞோபி ப்ரகு³ணிதனயோத்யாந்தபா³தா⁴பி பா³ட⁴ம்
ஸம்ஸாரேஸ்மின்ப⁴வதி விரலோ பா⁴ஜனம் ஸத்³க³தீனாம் ।
யேனைதஸ்மின்னிரயனக³ரத்³வாரம் உத்³கா⁴டயந்தீ
வாமாக்ஷீணாம் ப⁴வதி குடிலா ப்⁴ரூலதா குஞ்சிகேவ ॥ 2.77 ॥
க்ருஶ: காண: க²ஞ்ஜ: ஶ்ரவணரஹித: புச்ச²விகலோ
வ்ரணீ பூயக்லின்ன: க்ருமிகுலஶதைராவ்ருததனு: ।
க்ஷுதா⁴ க்ஷாமோ ஜீர்ண: பிட²ரககபாலார்பிதக³ல:
ஶுனீம் அன்வேதி ஶ்வா ஹதம் அபி ச ஹந்த்யேவ மத³ன: ॥ 2.78 ॥
ஸ்த்ரீமுத்³ராம் குஸுமாயுத⁴ஸ்ய ஜயினீம் ஸர்வார்த²ஸம்பத்கரீம்
யே மூடா⁴: ப்ரவிஹாய யாந்தி குதி⁴யோ மித்²யாப²லான்வேஷிண: ।
தே தேனைவ நிஹத்ய நிர்த³யதரம் நக்³னீக்ருதா முண்டி³தா:
கேசித்பஞ்சஶிகீ²க்ருதாஶ்ச ஜடிலா: காபாலிகாஶ்சாபரே ॥ 2.79 ॥
விஶ்வாமித்ரபராஶரப்ரப்⁴ருதயோ வாதாம்பு³பர்ணாஶனாஸ்தேபி
ஸ்த்ரீமுக²பங்கஜம் ஸுலலிதம் த்³ருஷ்ட்வைவ மோஹம் க³தா: ।
ஶால்யன்னம் ஸக்⁴ருதம் பயோத³தி⁴யுதம் யே பு⁴ஞ்ஜதே மானவாஸ்தேஷாம்
இந்த்³ரியனிக்³ரஹோ யதி³ ப⁴வேத்³விந்த்⁴ய: ப்லவேத்ஸாக³ரே ॥ 2.8௦ ॥
பரிமலப்⁴ருதோ வாதா: ஶாகா² நவாங்குரகோடயோ
மது⁴ரவிது⁴ரோத்கண்டா²பா⁴ஜ: ப்ரியா பிகபக்ஷிணாம் ।
விரலவிரஸஸ்வேதோ³த்³கா³ரா வதூ⁴வத³னேந்த³வ:
ப்ரஸரதி மதௌ⁴ தா⁴த்ர்யாம் ஜாதோ ந கஸ்ய கு³ணோத³ய: ॥ 2.81 ॥
மது⁴ரயம் மது⁴ரைரபி கோகிலா
கலரவைர்மலயஸ்ய ச வாயுபி⁴: ।
விரஹிண: ப்ரஹிணஸ்தி ஶரீரிணோ
விபதி³ ஹந்த ஸுதா⁴பி விஷாயதே ॥ 2.82 ॥
ஆவாஸ: கிலகிஞ்சிதஸ்ய த³யிதாபார்ஶ்வே விலாஸாலஸா:
கர்ணே கோகிலகாமினீகலரவ: ஸ்மேரோ லதாமண்ட³ப: ।
கோ³ஷ்டீ² ஸத்கவிபி⁴: ஸமம் கதிபயைர்முக்³தா⁴: ஸுதா⁴ம்ஶோ: கரா:
கேஷாஞ்சித்ஸுக²யந்தி சாத்ர ஹ்ருத³யம் சைத்ரே விசித்ரா: க்ஷபா: ॥ 2.83 ॥
பாந்த² ஸ்த்ரீவிரஹானலாஹுதிகலாம் ஆதன்வதீ மஞ்ஜரீமாகந்தே³ஷு
பிகாங்க³னாபி⁴ரது⁴னா ஸோத்கண்ட²ம் ஆலோக்யதே ।
அப்யேதே நவபாடலாபரிமலப்ராக்³பா⁴ரபாடச்சரா
வாந்திக்லாந்திவிதானதானவக்ருத: ஶ்ரீக²ண்ட³ஶைலானிலா: ॥ 2.84 ॥
ப்ரதி²த: ப்ரணயவதீனாம்
தாவத்பத³ம் ஆதனோது ஹ்ருதி³ மான: ।
ப⁴வதி ந யாவச்சந்த³னதரு
ஸுரபி⁴ர்மலயபவமான: ॥ 2.85 ॥
ஸஹகாரகுஸுமகேஸரனிகர
ப⁴ராமோத³மூர்ச்சி²ததி³க்³அந்தே ।
மது⁴ரமது⁴ரவிது⁴ரமது⁴பே
மதௌ⁴ ப⁴வேத்கஸ்ய நோத்கண்டா² ॥ 2.86 ॥
அச்சா²ச்ச²சந்த³னரஸார்த்³ரதரா ம்ருகா³க்ஷ்யோ
தா⁴ராக்³ருஹாணி குஸுமானி ச கௌம்உதீ³ ச ।
மந்தோ³ மருத்ஸுமனஸ: ஶுசி ஹர்ம்யப்ருஷ்ட²ம்
க்³ரீஷ்மே மத³ம் ச மத³னம் ச விவர்த⁴யந்தி ॥ 2.87 ॥
ஸ்ரஜோ ஹ்ருத்³யாமோதா³ வ்யஜனபவனஶ்சந்த்³ரகிரணா:
பராக:³ காஸாரோ மலயஜரஜ: ஶீது⁴ விஶத³ம் ।
ஶுசி: ஸௌதோ⁴த்ஸங்க:³ ப்ரதனு வஸனம் பங்கஜத்³ருஶோ
நிதா³க⁴ர்தாவேதத்³விலஸதி லப⁴ந்தே ஸுக்ருதின: ॥ 2.88 ॥
ஸுதா⁴ஶுப்⁴ரம் தா⁴ம ஸ்பு²ரத்³அமலரஶ்மி: ஶஶத⁴ர:
ப்ரியாவக்த்ராம்போ⁴ஜம் மலயஜரஜஶ்சாதிஸுரபி⁴: ।
ஸ்ரஜோ ஹ்ருத்³யாமோதா³ஸ்ததி³த³ம் அகி²லம் ராகி³ணி ஜனே
கரோத்யந்த: க்ஷோப⁴ம் ந து விஷயஸம்ஸர்க³விமுகே² ॥ 2.89 ॥
தருணீவேஷோத்³தீ³பிதகாமா
விகஸஜ்ஜாதீபுஷ்பஸுக³ந்தி⁴: ।
உன்னதபீனபயோத⁴ரபா⁴ரா
ப்ராவ்ருட்தனுதே கஸ்ய ந ஹர்ஷம் ॥ 2.9௦ ॥
வியத்³உபசிதமேக⁴ம் பூ⁴மய: கந்த³லின்யோ
நவகுடஜகத³ம்பா³மோதி³னோ க³ந்த⁴வாஹா: ।
ஶிகி²குலகலகேகாராவரம்யா வனாந்தா:
ஸுகி²னம் அஸுகி²னம் வா ஸர்வம் உத்கண்ட²யந்தி ॥ 2.91 ॥
உபரி க⁴னம் க⁴னபடலம்
திர்யக்³கி³ரயோபி நர்திதமயூரா: ।
க்ஷிதிரபி கந்த³லத⁴வலா
த்³ருஷ்டிம் பதி²க: க்வ பாதயதி ॥ 2.92 ॥
இதோ வித்³யுத்³வல்லீவிலஸிதம் இத: கேதகிதரோ:
ஸ்பு²ரன்க³ந்த:⁴ ப்ரோத்³யஜ்ஜலத³னினத³ஸ்பூ²ர்ஜிதம் இத: ।
இத: கேகிக்ரீடா³கலகலரவ: பக்ஷ்மலத்³ருஶாம்
கத²ம் யாஸ்யந்த்யேதே விரஹதி³வஸா: ஸம்ப்⁴ருதரஸா: ॥ 2.93 ॥
அஸூசிஸஞ்சாரே தமஸி நப⁴ஸி ப்ரௌடஜ⁴லத³த்⁴வனி
ப்ராஜ்ஞம்மன்யே பததி ப்ருஷதானாம் ச நிசயே ।
இத³ம் ஸௌதா³மின்யா: கனககமனீயம் விலஸிதம்
முத³ம் ச ம்லானிம் ச ப்ரத²யதி பதி² ஸ்வைரஸுத்³ருஶாம் ॥ 2.94 ॥
ஆஸாரேண ந ஹர்ம்யத: ப்ரியதமைர்யாதும் ப³ஹி: ஶக்யதே
ஶீதோத்கம்பனிமித்தம் ஆயதத்³ருஶா கா³ட⁴ம் ஸமாலிங்க்³யதே ।
ஜாதா: ஶீகரஶீதலாஶ்ச மருதோரத்யந்தகே²த³ச்சி²தோ³
த⁴ன்யானாம் ப³த து³ர்தி³னம் ஸுதி³னதாம் யாதி ப்ரியாஸங்க³மே ॥ 2.95 ॥
அர்த⁴ம் ஸுப்த்வா நிஶாயா: ஸரப⁴ஸஸுரதாயாஸஸன்னஶ்லதா²ங்க³ப்ரோத்³பூ⁴தாஸஹ்ய
த்ருஷ்ணோ மது⁴மத³னிரதோ ஹர்ம்யப்ருஷ்டே² விவிக்தே ।
ஸம்போ⁴க³க்லாந்தகாந்தாஶிதி²லபு⁴ஜலதாவர்ஜிதம் கர்கரீதோ
ஜ்யோத்ஸ்னாபி⁴ன்னாச்ச²தா⁴ரம் பிப³தி ந ஸலிலம் ஶாரத³ம் மந்த³புண்ய: ॥ 2.96 ॥
ஹேமந்தே த³தி⁴து³க்³த⁴ஸர்பிரஶனா மாஞ்ஜிஷ்ட²வாஸோப்⁴ருத:
காஶ்மீரத்³ரவஸாந்த்³ரதி³க்³த⁴வபுஷஶ்சி²ன்னா விசித்ரை ரதை: ।
வ்ருத்தோருஸ்தனகாமினோஜனக்ருதாஶ்லேஷா க்³ருஹாப்⁴யந்தரே
தாம்பூ³லீத³லபூக³பூரிதமுகா² த⁴ன்யா: ஸுக²ம் ஶேரதே ॥ 2.97 ॥
ப்ரது³யத்ப்ரௌட⁴ப்ரியங்கு³த்³யுதிப்⁴ருதி விகஸத்குந்த³மாத்³யத்³த்³விரேபே²
காலே ப்ராலேயவாதப்ரசலவிலஸிதோதா³ரமந்தா³ரதா⁴ம்னி ।
யேஷாம் நோ கண்ட²லக்³னா க்ஷணம் அபி துஹினக்ஷோத³த³க்ஷா ம்ருகா³க்ஷீ
தேஸாம் ஆயாமயாமா யமஸத³னஸமா யாமினீ யாதி யூனாம் ॥ 2.98 ॥
சும்ப³ந்தோ க³ண்ட³பி⁴த்தீரலகவதி முகே² ஸீத்க்ருதான்யாத³தா⁴னா
வக்ஷ:ஸூத்கஞ்சுகேஷு ஸ்தனப⁴ரபுலகோத்³பே⁴த³ம் ஆபாத³யந்த: ।
ஊரூனாகம்பயந்த: ப்ருது²ஜக⁴னதடாத்ஸ்ரம்ஸயந்தோம்ஶுகானி
வ்யக்தம் காந்தாஜனானாம் விடசரிதப்⁴ருத: ஶைஶிரா வாந்தி வாதா: ॥ 2.99 ॥
கேஶானாகுலயந்த்³ருஶோ முகுலயன்வாஸோ ப³லாதா³க்ஷிபன்னாதன்வன்
புலகோத்³க³மம் ப்ரகடயன்னாவேக³கம்பம் ஶனை: ।
பா³ரம் பா³ரம் உதா³ரஸீத்க்ருதக்ருதோ த³ந்தச்ச²தா³ன்பீட³யன்
ப்ராய: ஶைஶிர ஏஷ ஸம்ப்ரதி மருத்காந்தாஸு காந்தாயதே ॥ 2.1௦௦ ॥
யத்³யஸ்ய நாஸ்தி ருசிரம் தஸ்மிம்ஸ்தஸ்ய ஸ்ப்ருஹா மனோஜ்ஞேபி ।
ரமணீயேபி ஸுதா⁴ம்ஶௌ ந மன:காம: ஸரோஜின்யா: ॥ 2.1௦1 ॥
வைராக்³யே ஸஞ்சரத்யேகோ நீதௌ ப்⁴ரமதி சாபர: ।
ஶ்ருங்கா³ரே ரமதே கஶ்சித்³பு⁴வி பே⁴தா³: பரஸ்பரம் ॥ 2.1௦2 ॥
இதி ஶுப⁴ம் பூ⁴யாத் ।
ஶ்ருங்கா³ரஶதகம்
ப⁴ர்த்ருஹரே:
ஶம்பு⁴ஸ்வயம்பு⁴ஹரயோ ஹரிணேக்ஷணானாம்
யேனாக்ரியந்த ஸததம் க்³ருஹகும்ப⁴தா³ஸா: ।
வாசாம் அகோ³சரசரித்ரவிசித்ரிதாய
தஸ்மை நமோ ப⁴க³வதே மகரத்⁴வஜாய ॥ 2.1 ॥
ஸ்மிதேன பா⁴வேன ச லஜ்ஜயா பி⁴யா
பராண்முகை²ரர்த⁴கடாக்ஷவீக்ஷணை: ।
வசோபி⁴ரீர்ஷ்யாகலஹேன லீலயா
ஸமஸ்தபா⁴வை: க²லு ப³ந்த⁴னம் ஸ்த்ரிய: ॥ 2.2 ॥
ப்⁴ரூசாதுர்யாத்குஷ்சிதாக்ஷா: கடாக்ஷா:
ஸ்னிக்³தா⁴ வாசோ லஜ்ஜிதாந்தாஶ்ச ஹாஸா: ।
லீலாமந்த³ம் ப்ரஸ்தி²தம் ச ஸ்தி²தம் ச
ஸ்த்ரீணாம் ஏதத்³பூ⁴ஷணம் சாயுத⁴ம் ச ॥ 2.3 ॥
க்வசித்ஸப்⁴ரூப⁴ங்கை³: க்வசித³பி ச லஜ்ஜாபரிக³தை:
க்வசித்³பூ⁴ரித்ரஸ்தை: க்வசித³பி ச லீலாவிலலிதை: ।
குமாரீணாம் ஏதைர்மத³னஸுப⁴கை³ர்னேத்ரவலிதை:
ஸ்பு²ரன்னீலாப்³ஜானாம் ப்ரகரபரிகீர்ணா இவ தி³ஶ: ॥ 2.4 ॥
வக்த்ரம் சந்த்³ரவிகாஸி பங்கஜபரீஹாஸக்ஷமே லோசனே
வர்ண: ஸ்வர்ணம் அபாகரிஷ்ணுரலினீஜிஷ்ணு: கசானாம் சய: ।
ப³க்ஷோஜாவிப⁴கும்ப⁴விப்⁴ரமஹரௌ கு³ர்வீ நிதம்ப³ஸ்த²லீ
வாசாம் ஹாரி ச மார்த³வம் யுவதீஷு ஸ்வாபா⁴விகம் மண்ட³னம் ॥ 2.5 ॥
ஸ்மிதகிஞ்சின்முக்³த⁴ம் ஸரலதரலோ த்³ருஷ்டிவிப⁴வ:
பரிஸ்பந்தோ³ வாசாம் அபி⁴னவவிலாஸோக்திஸரஸ: ।
க³தானாம் ஆரம்ப:⁴ கிஸலயிதலீலாபரிகர:
ஸ்ப்ருஶந்த்யாஸ்தாருண்யம் கிம் இவ ந ஹி ரம்யம் ம்ருக³த்³ருஶ: ॥ 2.6 ॥
த்³ரஷ்டவ்யேஷு கிம் உத்தமம் ம்ருக³த்³ருஶ: ப்ரேமப்ரஸன்னம் முக²ம்
க்⁴ராதவேஷ்வபி கிம் தத்³ஆஸ்யபவன: ஶ்ரவ்யேஷு கிம் தத்³வச: ।
கிம் ஸ்வாத்³யேஷு தத்³ஓஷ்ட²பல்லவரஸ: ஸ்ப்ருஶ்யேஷு கிம் தத்³வபுர்த்⁴யேயம்
கிம் நவயௌவனே ஸஹ்ருத³யை: ஸர்வத்ர தத்³விப்⁴ரமா: ॥ 2.7 ॥
ஏதாஶ்சலத்³வலயஸம்ஹதிமேக²லோத்த²ஜ²ங்கார
நூபுரபராஜிதராஜஹம்ஸ்ய: ।
குர்வந்தி கஸ்ய ந மனோ விவஶம் தருண்யோ
வித்ரஸ்தமுக்³த⁴ஹரிணீஸத்³ருஶை: கடாக்ஷை: ॥ 2.8 ॥
குங்குமபங்ககலங்கிததே³ஹா
கௌ³ரபயோத⁴ரகம்பிதஹாரா ।
நூபுரஹம்ஸரணத்பத்³மா
கம் ந வஶீகுருதே பு⁴வி ராமா ॥ 2.9 ॥
நூனம் ஹி தே கவிவரா விபரீதவாசோ
யே நித்யம் ஆஹுரப³லா இதி காமினீஸ்தா: ।
யாபி⁴ர்விலோலிதரதாரகத்³ருஷ்டிபாதை:
ஶக்ராத³யோபி விஜிதாஸ்த்வப³லா: கத²ம் தா: ॥ 2.1௦ ॥
நூனம் ஆஜ்ஞாகரஸ்தஸ்யா: ஸுப்⁴ருவோ மகரத்⁴வஜ: ।
யதஸ்தன்னேத்ரஸஞ்சாரஸூசிதேஷு ப்ரவர்ததே ॥ 2.11 ॥
கேஶா: ஸம்யமின: ஶ்ருதேரபி பரம் பாரம் க³தே லோசனே
அந்தர்வக்த்ரம் அபி ஸ்வபா⁴வஶுசிபீ⁴: கீர்ணம் த்³விஜானாம் க³ணை: ।
முக்தானாம் ஸததாதி⁴வாஸருசிரௌ வக்ஷோஜகும்பா⁴விமாவித்த²ம்
தன்வி வபு: ப்ரஶாந்தம் அபி தேராக³ம் கரோத்யேவ ந: ॥ 2.12 ॥
முக்³தே⁴ தா⁴னுஷ்கதா கேயம் அபூர்வா த்வயி த்³ருஶ்யதே ।
யயா வித்⁴யஸி சேதாம்ஸி கு³ணைரேவ ந ஸாயகை: ॥ 2.13 ॥
ஸதி ப்ரதீ³பே ஸத்யக்³னௌ ஸத்ஸு தாராரவீந்து³ஷு ।
வினா மே ம்ருக³ஶாவாக்ஷ்யா தமோபூ⁴தம் இத³ம் ஜக³த்² ॥ 2.14 ॥
உத்³வ்ருத்த: ஸ்தனபா⁴ர ஏஷ தரலே நேத்ரே சலே ப்⁴ரூலதே
ராகா³தி⁴ஷ்டி²தம் ஓஷ்ட²பல்லவம் இத³ம் குர்வந்து நாம வ்யதா²ம் ।
ஸௌபா⁴க்³யாக்ஷரமாலிகேவ லிகி²தா புஷ்பாயுதே⁴ன ஸ்வயம்
மத்⁴யஸ்தா²பி கரோதி தாபம் அதி⁴கம் ரௌம்ஆவலி: கேன ஸா ॥ 2.15 ॥
முகே²ன சந்த்³ரகாந்தேன மஹானீலை: ஶிரோருஹை: ।
கராப்⁴யாம் பத்³மராகா³ப்⁴யாம் ரேஜே ரத்னமயீவ ஸா ॥ 2.16 ॥
கு³ருணா ஸ்தனபா⁴ரேண முக²சந்த்³ரேண பா⁴ஸ்வதா ।
ஶனைஶ்சராப்⁴யாம் பாதா³ப்⁴யாம் ரேஜே க்³ரஹமயீவ ஸா ॥ 2.17 ॥
தஸ்யா: ஸ்தனௌ யதி³ க⁴னௌ ஜக⁴னம் ச ஹாரி
வக்த்ரம் ச சாரு தவ சித்த கிம் ஆகுலத்வம் ।
புண்யம் குருஷ்வ யதி³ தேஷு தவாஸ்தி வாஞ்சா²
புண்யைர்வினா ந ஹி ப⁴வந்தி ஸமீஹிதார்தா²: ॥ 2.18 ॥
இமே தாருண்யஶ்ரீனவபரிமலா: ப்ரௌட⁴ஸுரதப்ரதாப
ப்ராரம்பா⁴: ஸ்மரவிஜயதா³னப்ரதிபு⁴வ: ।
சிரம் சேதஶ்சோரா அபி⁴னவவிகாரைககு³ரவோ
விலாஸவ்யாபாரா: கிம் அபி விஜயந்தே ம்ருக³த்³ருஶாம் ॥ 2.19 ॥
ப்ரணயமது⁴ரா: ப்ரேமோத்³கா³ரா ரஸாஶ்ரயதாம் க³தா:
ப²ணிதிமது⁴ரா முக்³த⁴ப்ராயா: ப்ரகாஶிதஸம்மதா³: ।
ப்ரக்ருதிஸுப⁴கா³ விஸ்ரம்பா⁴ர்த்³ரா: ஸ்மரோத³யதா³யினீ
ரஹஸி கிம் அபி ஸ்வைராலாபா ஹரந்தி ம்ருகீ³த்³ருஶாம் ॥ 2.2௦ ॥
விஶ்ரம்ய விஶ்ரம்ய வனத்³ருமாணாம்
சா²யாஸு தன்வீ விசசார காசித் ।
ஸ்தனோத்தரீயேண கரோத்³த்⁴ருதேன
நிவாரயந்தீ ஶஶினோ மயூகா²ன் ॥ 2.21 ॥
அத³ர்ஶனே த³ர்ஶனமாத்ரகாமா
த்³ருஷ்ட்வா பரிஷ்வங்க³ஸுகை²கலோலா ।
ஆலிங்கி³தாயாம் புனராயதாக்ஷ்யாமாஶாஸ்மஹே
விக்³ரஹயோரபே⁴த³ம் ॥ 2.22 ॥
மாலதீ ஶிரஸி ஜ்ரும்ப⁴ணம் முகே²
சந்த³னம் வபுஷி குங்குமாவிலம் ।
வக்ஷஸி ப்ரியதமா மதா³லஸா
ஸ்வர்க³ ஏஷ பரிஶிஷ்ட ஆக³ம: ॥ 2.23 ॥
ப்ராங்மாம் ஏதி மனாக³னாக³தரஸம் ஜாதாபி⁴லாஷாம் தத:
ஸவ்ரீட³ம் தத³னு ஶ்லதோ²த்³யமம் அத² ப்ரத்⁴வஸ்ததை⁴ர்யம் புன: ।
ப்ரேமார்த்³ரம் ஸ்ப்ருஹணீயனிர்ப⁴ரரஹ: க்ரீடா³ப்ரக³ல்ப⁴ம் ததோ
நி:ஸங்கா³ங்க³விகர்ஷணாதி⁴கஸுக²ரம்யம் குலஸ்த்ரீரதம் ॥ 2.24 ॥
உரஸி நிபதிதானாம் ஸ்ரஸ்தத⁴ம்மில்லகானாம்
முகுலிதனயனானாம் கிஞ்சித்³உன்மீலிதானாம் ।
உபரி ஸுரதகே²த³ஸ்வின்னக³ண்ட³ஸ்த²லானாமத⁴ர
மது⁴ வதூ⁴னாம் பா⁴க்³யவந்த: பிப³ந்தி ॥ 2.25 ॥
ஆமீலிதனயனானாம் ய:
ஸுரதரஸோனு ஸம்வித³ம் பா⁴தி ।
மிது²ரைர்மிதோ²வதா⁴ரிதமவிதத²ம்
இத³ம் ஏவ காமனிர்ப³ர்ஹணம் ॥ 2.26 ॥
இத³ம் அனுசிதம் அக்ரமஶ்ச பும்ஸாம்
யதி³ஹ ஜராஸ்வபி மன்மதா² விகாரா: ।
தத³பி ச ந க்ருதம் நிதம்பி³னீனாம்
ஸ்தனபதனாவதி⁴ ஜீவிதம் ரதம் வா ॥ 2.27 ॥
ராஜஸ்த்ருஷ்ணாம்பு³ராஶேர்ன ஹி ஜக³தி க³த: கஶ்சிதே³வாவஸானம்
கோ வார்தோ²ர்தை²: ப்ரபூ⁴தை: ஸ்வவபுஷி க³லிதே யௌவனே ஸானுராகே³ ।
க³ச்சா²ம: ஸத்³ம யாவத்³விகஸிதனயனேந்தீ³வராலோகினீனாமாக்ரம்யாக்ரம்ய
ரூபம் ஜ²டிதி ந ஜரயா லுப்யதே ப்ரேயஸீனாம் ॥ 2.28 ॥
ராக³ஸ்யாகா³ரம் ஏகம் நரகஶதமஹாது³:க²ஸம்ப்ராப்திஹேதுர்மோஹஸ்யோத்பத்தி
பீ³ஜம் ஜலத⁴ரபடலம் ஜ்ஞானதாராதி⁴பஸ்ய ।
கந்த³ர்பஸ்யைகமித்ரம் ப்ரகடிதவிவித⁴ஸ்பஷ்டதோ³ஷப்ரப³ந்த⁴ம்
லோகேஸ்மின்ன ஹ்யர்த²வ்ரஜகுலப⁴வனயௌவனாத³ன்யத³ஸ்தி ॥ 2.29 ॥
ஶ்ருங்கா³ரத்³ருமனீரதே³ ப்ரஸ்ருமரக்ரீடா³ரஸஸ்ரோதஸி
ப்ரத்³யும்னப்ரியபா³ந்த⁴வே சதுரவாங்முக்தாப²லோத³ன்வதி ।
தன்வீனேத்ரசகோரபாவனவிதௌ⁴ ஸௌபா⁴க்³யலக்ஷ்மீனிதௌ⁴
த⁴ன்ய: கோபி ந விக்ரியாம் கலயதி ப்ராப்தே நவே யௌவனே ॥ 2.3௦ ॥
ஸம்ஸாரேஸ்மின்னஸாரே குன்ருபதிப⁴வனத்³வாரஸேவாகலங்கவ்யாஸங்க³
வ்யஸ்ததை⁴ர்யம் கத²ம் அமலதி⁴யோ மானஸம் ஸம்வித³த்⁴யு: ।
யத்³யேதா: ப்ரோத்³யத்³இந்து³த்³யுதினிசயப்⁴ருதோ ந ஸ்யுரம்போ⁴ஜனேத்ரா:
ப்ரேங்க²த்காஞ்சீகலாபா: ஸ்தனப⁴ரவினமன்மத்⁴யபா⁴ஜஸ்தருண்ய: ॥ 2.31 ॥
ஸித்³தா⁴த்⁴யாஸிதகந்த³ரே ஹரவ்ருஷஸ்கந்தா⁴வருக்³ணத்³ருமே
க³ங்கா³தௌ⁴தஶிலாதலே ஹிமவத: ஸ்தா²னே ஸ்தி²தே ஶ்ரேயஸி ।
க: குர்வீத ஶிர: ப்ரணாமமலினம் ம்லானம் மனஸ்வீ ஜனோ
யத்³வித்ரஸ்தகுரங்க³ஶாவனயனா ந ஸ்யு: ஸ்மராஸ்த்ரம் ஸ்த்ரிய: ॥ 2.32 ॥
ஸம்ஸார தவ பர்யந்தபத³வீ ந த³வீயஸீ ।
அந்தரா து³ஸ்தரா ந ஸ்யுர்யதி³ தே மதி³ரேக்ஷணாம் ॥ 2.33 ॥
தி³ஶ வனஹரிணீப்⁴யோ வம்ஶகாண்ட³ச்ச²வீனாம்
கவலம் உபலகோடிச்சி²ன்னமூலம் குஶானாம் ।
ஶகயுவதிகபோலாபாண்டு³தாம்பூ³லவல்லீத³லம்
அருணனகா²க்³ரை: பாடிதம் வா வதூ⁴ப்⁴ய: ॥ 2.34 ॥
அஸாரா: ஸர்வே தே விரதிவிரஸா: பாபவிஷயா
ஜுகு³ப்ஸ்யந்தாம் யத்³வா நனு ஸகலதோ³ஷாஸ்பத³ம் இதி ।
ததா²ப்யேதத்³பூ⁴மௌ நஹி பரஹிதாத்புண்யம் அதி⁴கம்
ந சாஸ்மின்ஸம்ஸாரே குவலயத்³ருஶோ ரம்யம் அபரம் ॥ 2.35 ॥
ஏதத்காமப²லோ லோகே யத்³த்³வயோரேகசித்ததா ।
அன்யசித்தக்ருதே காமே ஶவயோரிவ ஸங்க³ம: ॥ 2.351 ॥
மாத்ஸர்யம் உத்ஸார்ய விசார்ய கார்யமார்யா:
ஸமர்யாத³ம் இத³ம் வத³ந்து ।
ஸேவ்யா நிதம்பா³: கிம் உ பூ⁴த⁴ராணாமத
ஸ்மரஸ்மேரவிலாஸினீனாம் ॥ 2.36 ॥
ஸம்ஸாரே ஸ்வப்னஸாரே பரிணதிதரலே த்³வே க³தீ பண்டி³தானாம்
தத்த்வஜ்ஞானாம்ருதாம்ப:⁴ப்லவலலிததி⁴யாம் யாது கால: கத²ஞ்சித் ।
நோ சேன்முக்³தா⁴ங்க³னானாம் ஸ்தனஜக⁴னக⁴னாபோ⁴க³ஸம்போ⁴கி³னீனாம்
ஸ்தூ²லோபஸ்த²ஸ்த²லீஷு ஸ்த²கி³தகரதலஸ்பர்ஶலீலோத்³யமானாம் ॥ 2.37 ॥
ஆவாஸ: க்ரியதாம் க³ங்கே³ பாபஹாரிணி வாரிணி ।
ஸ்தனத்³வயே தருண்யா வா மனோஹாரிணி ஹாரிணி ॥ 2.38 ॥
கிம் இஹ ப³ஹுபி⁴ருக்தைர்யுக்திஶூன்யை: ப்ரலாபைர்த்³வயம்
இஹ புருஷாணாம் ஸர்வதா³ ஸேவனீயம் ।
அபி⁴னவமத³லீலாலாலஸம் ஸுந்த³ரீணாம்
ஸ்தனப⁴ரபரிகி²ன்னம் யௌவனம் வா வனம் வா ॥ 2.39 ॥
ஸத்யம் ஜனா வச்மி ந பக்ஷபாதால்
லோகேஷு ஸப்தஸ்வபி தத்²யம் ஏதத் ।
நான்யன்மனோஹாரி நிதம்பி³னீப்⁴யோ
து³:கை²கஹேதுர்ன ச கஶ்சித³ன்ய: ॥ 2.4௦ ॥
காந்தேத்யுத்பலலோசனேதி விபுலஶ்ரோணீப⁴ரேத்யுன்னமத்பீனோத்துங்க³
பயோத⁴ரேதி ஸமுகா²ம்போ⁴ஜேதி ஸுப்⁴ரூரிதி ।
த்³ருஷ்ட்வா மாத்³யதி மோத³தேபி⁴ரமதே ப்ரஸ்தௌதி வித்³வானபி
ப்ரத்யக்ஷாஶுசிப⁴ஸ்த்ரிகாம் ஸ்த்ரியம் அஹோ மோஹஸ்ய து³ஶ்சேஷ்டிதம் ॥ 2.41 ॥
ஸ்ம்ருதா ப⁴வதி தாபாய த்³ருஷ்டா சோன்மாத³காரிணீ ।
ஸ்ப்ருஷ்டா ப⁴வதி மோஹாய ஸா நாம த³யிதா கத²ம் ॥ 2.42 ॥
தாவதே³வாம்ருதமயீ யாவல்லோசனகோ³சரா ।
சக்ஷுஷ்பதா²த³தீதா து விஷாத³ப்யதிரிச்யதே ॥ 2.43 ॥
நாம்ருதம் ந விஷம் கிஞ்சிதே³தாம் முக்த்வா நிதம்பி³னீம் ।
ஸைவாம்ருதலதா ரக்தா விரக்தா விஷவல்லரீ ॥ 2.44 ॥
ஆவர்த: ஸம்ஶயானாம் அவினயபு⁴வனம் பட்டணம் ஸாஹஸானாம்
தோ³ஷாணாம் ஸன்னிதா⁴னம் கபடஶதமயம் க்ஷேத்ரம் அப்ரத்யயானாம் ।
ஸ்வர்க³த்³வாரஸ்ய விக்⁴னோ நரகபுரமுக² ஸர்வமாயாகரண்ட³ம்
ஸ்த்ரீயந்த்ரம் கேன ஸ்ருஷ்டம் விஷம் அம்ருதமயம் ப்ராணிலோகஸ்ய பாஶ: ॥ 2.45 ॥
நோ ஸத்யேன ம்ருகா³ங்க ஏஷ வத³னீபூ⁴தோ ந சேந்தீ³வரத்³வந்த்³வம்
லோசனதாம் க³த ந கனகைரப்யங்க³யஷ்டி: க்ருதா ।
கிந்த்வேவம் கவிபி⁴: ப்ரதாரிதமனாஸ்தத்த்வம் விஜானந்னபி
த்வங்மாம்ஸாஸ்தி²மயம் வபுர்ம்ருக³த்³ருஶாம் மந்தோ³ ஜன: ஸேவதே ॥ 2.46 ॥
லீலாவதீனாம் ஸஹஜா விலாஸாஸ்த
ஏவ மூட⁴ஸ்ய ஹ்ருதி³ ஸ்பு²ரந்தி ।
ராகோ³ நலின்யா ஹி நிஸர்க³ஸித்³த⁴ஸ்தத்ர
ப்⁴ரம்த்யேவ வ்ருதா² ஷட்³அங்க்⁴ரி: ॥ 2.47 ॥
ஸம்மோஹயந்தி மத³யந்தி விட³ம்ப³யந்தி
நிர்ப⁴ர்த்ஸ்யந்தி ரமயந்தி விஷாத³யந்தி ।
ஏதா: ப்ரவிஶ்ய ஸத³யம் ஹ்ருத³யம் நராணாம்
கிம் நாம வாமனயனா ந ஸமாசரந்தி ॥ 2.471 ॥
யதே³தத்பூர்ணேந்து³த்³யுதிஹரம் உதா³ராக்ருதி பரம்
முகா²ப்³ஜம் தன்வங்க்³யா: கில வஸதி யத்ராத⁴ரமது⁴ ।
இத³ம் தத்கிம் பாகத்³ருமப²லம் இதா³னீம் அதிரஸவ்யதீதேஸ்மின்
காலே விஷம் இவ ப⁴விஷ்ய்த்யஸுக²த³ம் ॥ 2.48 ॥
உன்மீலத்த்ரிவலீதரங்க³னிலயா ப்ரோத்துங்க³பீனஸ்தனத்³வந்த்³வேனோத்³க³த
சக்ரவாகயுக³லா வக்த்ராம்பு³ஜோத்³பா⁴ஸினீ ।
காந்தாகாரத⁴ரா நதீ³யம் அபி⁴த: க்ரூராத்ர நாபேக்ஷதே
ஸம்ஸாரார்ணவமஜ்ஜனம் யதி³ ததா³ தூ³ரேண ஸந்த்யஜ்யதாம் ॥ 2.49 ॥
ஜல்பந்தி ஸார்த⁴ம் அன்யேன பஶ்யந்த்யன்யம் ஸவிப்⁴ரமா: ।
ஹ்ருத்³க³தம் சிந்தயந்த்யன்யம் ப்ரிய: கோ நாம யோஷிதாம் ॥ 2.5௦ ॥
மது⁴ திஷ்ட²தி வாசி யோஷிதாம் ஹ்ருதி³ ஹாலாஹலம் ஏவ கேவலம் ।
அதஏவ நிபீயதேத⁴ரோ ஹ்ருத³யம் முஷ்டிபி⁴ரேவ தாட்³யதே ॥ 2.51 ॥
அபஸர ஸகே² தூ³ராத³ஸ்மாத்கடாக்ஷவிஷானலாத்
ப்ரக்ருதிவிஷமாத்³யோஷித்ஸர்பாத்³விலாஸப²ணாப்⁴ருத: ।
இதரப²ணினா த³ஷ்ட: ஶக்யஶ்சிகித்ஸிதும் ஔஷதை⁴ஶ்சதுர்
வனிதாபோ⁴கி³க்³ரஸ்தம் ஹி மந்த்ரிண: ॥ 2.52 ॥
விஸ்தாரிதம் மகரகேதனதீ⁴வரேண
ஸ்த்ரீஸஞ்ஜ்ஞிதம் ப³டி³ஶம் அத்ர ப⁴வாம்பு³ராஶௌ ।
யேனாசிராத்தத்³அத⁴ராமிஷலோலமர்த்ய
மத்ஸ்யான்விக்ருஷ்ய விபசத்யனுராக³வஹ்னௌ ॥ 2.53 ॥
காமினீகாயகாந்தாரே குசபர்வதது³ர்க³மே ।
மா ஸஞ்சர மன: பாந்த² தத்ராஸ்தே ஸ்மரதஸ்கர: ॥ 2.54 ॥
வ்யாதீ³ர்கே⁴ண சலேன வக்த்ரக³தினா தேஜஸ்வினா போ⁴கி³னா
நீலாப்³ஜத்³யுதினாஹினா பரம் அஹம் த்³ருஷ்டோ ந தச்சக்ஷுஷா ।
த்³ருஷ்டே ஸந்தி சிகித்ஸகா தி³ஶி தி³ஶி ப்ராயேண த³ர்மார்தி²னோ
முக்³தா⁴க்ஷ்க்ஷணவீக்ஷிதஸ்ய ந ஹி மே வைத்³யோ ந சாப்யௌஷத⁴ம் ॥ 2.55 ॥
இஹ ஹி மது⁴ரகீ³தம் ந்ருத்யம் ஏதத்³ரஸோயம்
ஸ்பு²ரதி பரிமலோஸௌ ஸ்பர்ஶ ஏஷ ஸ்தனானாம் ।
இதி ஹதபரமார்தை²ரிந்த்³ரியைர்ப்⁴ராம்யமாண:
ஸ்வஹிதகரணதூ⁴ர்தை: பஞ்சபி⁴ர்வஞ்சிதோஸ்மி ॥ 2.56 ॥
ந க³ம்யோ மந்த்ராணாம் ந ச ப⁴வதி பை⁴ஷஜ்யவிஷயோ
ந சாபி ப்ரத்⁴வம்ஸம் வ்ரஜதி விவிதை⁴: ஶாந்திகஶதை: ।
ப்⁴ரமாவேஶாத³ங்கே³ கம் அபி வித³த⁴த்³ப⁴ங்க³ம் அஸக்ருத்
ஸ்மராபஸ்மாரோயம் ப்⁴ரமயதி த்³ருஶம் கூ⁴ர்ணயதி ச ॥ 2.57 ॥
ஜாத்ய்அந்தா⁴ய ச து³ர்முகா²ய ச ஜராஜீர்ணா கி²லாங்கா³ய ச
க்³ராமீணாய ச து³ஷ்குலாய ச க³லத்குஷ்டா²பி⁴பூ⁴தாய ச ।
யச்ச²ந்தீஷு மனோஹரம் நிஜவபுலக்ஷ்மீலவஶ்ரத்³த⁴யா
பண்யஸ்த்ரீஷு விவேககல்பலதிகாஶஸ்த்ரீஷு ராஜ்யேத க: ॥ 2.58 ॥
வேஶ்யாஸௌ மத³னஜ்வாலா
ரூபேந்த⁴னவிவர்தி⁴தா ।
காமிபி⁴ர்யத்ர ஹூயந்தே
யௌவனானி த⁴னானி ச ॥ 2.59 ॥
கஶ்சும்ப³தி குலபுருஷோ வேஶ்யாத⁴ரபல்லவம் மனோஜ்ஞம் அபி ।
சாரப⁴டசோரசேடகனடவிடனிஷ்டீ²வனஶராவம் ॥ 2.6௦ ॥
த⁴ன்யாஸ்த ஏவ த⁴வலாயதலோசனானாம்
தாருண்யத³ர்பக⁴னபீனபயோத⁴ராணாம் ।
க்ஷாமோத³ரோபரி லஸத்த்ரிவலீலதானாம்
த்³ருஷ்ட்வாக்ருதிம் விக்ருதிம் ஏதி மனோ ந யேஷாம் ॥ 2.61 ॥
பா³லே லீலாமுகுலிதம் அமீ மந்த²ரா த்³ருஷ்டிபாதா:
கிம் க்ஷிப்யந்தே விரமவிரம வ்யர்த² ஏஷ ஶ்ரமஸ்தே ।
ஸம்ப்ரத்யன்யே வயம் உபரதம் பா³ல்யம் ஆஸ்தா² வனாந்தே
க்ஷீணோ மோஹஸ்த்ருணம் இவ ஜகஜ³்ஜாலம் ஆலோகயாம: ॥ 2.62 ॥
இயம் பா³லா மாம் ப்ரத்யனவரதம் இந்தீ³வரத³லப்ரபா⁴
சீரம் சக்ஷு: க்ஷிபதி கிம் அபி⁴ப்ரேதம் அனயா ।
க³தோ மோஹோஸ்மாகம் ஸ்மரஶப³ரபா³ணவ்யதிகரஜ்வர
ஜ்வாலா ஶாந்தா தத³பி ந வராகீ விரமதி ॥ 2.63 ॥
கிம் கந்த³ர்ப கரம் கத³ர்த²யஸி ரே கோத³ண்ட³டங்காரிதம்
ரே ரே கோகில கௌம்அலம் கலரவம் கிம் வா வ்ருதா² ஜல்பஸி ।
முக்³தே⁴ ஸ்னிக்³த⁴வித³க்³த⁴சாருமது⁴ரைர்லோலை: கடாக்ஷைரலம்
சேதஶ்சும்பி³தசந்த்³ரசூட³சரணத்⁴யானாம்ருதம் வர்ததே ॥ 2.64 ॥
விரஹேபி ஸங்க³ம: க²லு
பரஸ்பரம் ஸங்க³தம் மனோ யேஷாம் ।
ஹ்ருத³யம் அபி விக⁴ட்டிதம் சேத்
ஸங்கீ³ விரஹம் விஶேஷயதி ॥ 2.65 ॥
கிம் க³தேன யதி³ ஸா ந ஜீவதி
ப்ராணிதி ப்ரியதமா ததா²பி கிம் ।
இத்யுதீ³க்ஷ்ய நவமேக⁴மாலிகாம்
ந ப்ரயாதி பதி²க: ஸ்வமந்தி³ரம் ॥ 2.66 ॥
விரமத பு³தா⁴ யோஷித்ஸங்கா³த்ஸுகா²த்க்ஷணப⁴ங்கு³ராத்
குருத கருணாமைத்ரீப்ரஜ்ஞாவதூ⁴ஜனஸங்க³மம் ।
ந க²லு நரகே ஹாராக்ராந்தம் க⁴னஸ்தனமண்ட³லம்
ஶரணம் அத²வா ஶ்ரோணீபி³ம்ப³ம் ரணன்மணிமேக²லம் ॥ 2.67 ॥
யதா³ யோகா³ப்⁴யாஸவ்யஸனக்ருஶயோராத்மமனஸோரவிச்சி²ன்னா
மைத்ரீ ஸ்பு²ரதி க்ருதினஸ்தஸ்ய கிம் உ தை: ।
ப்ரியாணாம் ஆலாபைரத⁴ரமது⁴பி⁴ர்வக்த்ரவிது⁴பி⁴:
ஸனிஶ்வாஸாமோதை³: ஸகுசகலஶாஶ்லேஷஸுரதை: ॥ 2.68 ॥
யதா³ஸீதஜ³்ஞானம் ஸ்மரதிமிரஸஞ்சாரஜனிதம்
ததா³ த்³ருஷ்டனாரீமயம் இத³ம் அஶேஷம் ஜக³தி³தி ।
இதா³னீம் அஸ்மாகம் படுதரவிவேகாஞ்ஜனஜுஷாம்
ஸமீபூ⁴தா த்³ருஷ்டிஸ்த்ரிபு⁴வனம் அபி ப்³ரஹ்ம மனுதே ॥ 2.69 ॥
தாவதே³வ க்ருதினாம் அபி ஸ்பு²ரத்யேஷ
நிர்மலவிவேகதீ³பக: ।
யாவதே³வ ந குரங்க³சக்ஷுஷாம்
தாட்³யதே சடுலலோசனாஞ்சலை: ॥ 2.7௦ ॥
வசஸி ப⁴வதி ஸங்க³த்யாக³ம் உத்³தி³ஶ்ய வார்தா
ஶ்ருதிமுக²ரமுகா²னாம் கேவலம் பண்டி³தானாம் ।
ஜக⁴னம் அருணரத்னக்³ரந்தி²காஞ்சீகலாபம்
குவலயனயனானாம் கோ விஹாதும் ஸமர்த:² ॥ 2.71 ॥
ஸ்வபரப்ரதாரகோஸௌ
நிந்த³தி யோலீகபண்டி³தோ யுவதீ: ।
யஸ்மாத்தபஸோபி ப²லம்
ஸ்வர்க:³ ஸ்வர்கே³பி சாப்ஸரஸ: ॥ 2.72 ॥
மத்தேப⁴கும்ப⁴த³லனே பு⁴வி ஸந்தி தீ⁴ரா:
கேசித்ப்ரசண்ட³ம்ருக³ராஜவதே⁴பி த³க்ஷா: ।
கிந்து ப்³ரவீமி ப³லினாம் புரத: ப்ரஸஹ்ய
கந்த³ர்பத³ர்பத³லனே விரலா மனுஷ்யா: ॥ 2.73 ॥
ஸன்மார்கே³ தாவதா³ஸ்தே ப்ரப⁴வதி ச நரஸ்தாவதே³வேந்த்³ரியாணாம்
லஜ்ஜாம் தாவத்³வித⁴த்தே வினயம் அபி ஸமாலம்ப³தே தாவதே³வ ।
ப்⁴ரூசாபாக்ருஷ்டமுக்தா: ஶ்ரவணபத²க³தா நீலபக்ஷ்மாண ஏதே
யாவல்லீலாவதீனாம் ஹ்ருதி³ ந த்⁴ருதிமுஷோ த்³ருஷ்டிபா³ணா: பதந்தி ॥ 2.74 ॥
உன்மத்தப்ரேமஸம்ரம்பா⁴த்³
ஆரப⁴ந்தே யத்³அங்க³னா: ।
தத்ர ப்ரத்யூஹம் ஆதா⁴தும்
ப்³ரஹ்மாபி க²லு காதர: ॥ 2.75 ॥
தாவன்மஹத்த்வம் பாண்டி³த்யம்
குலீனத்வம் விவேகிதா ।
யாவஜ்ஜ்வலதி நாங்கே³ஷு
ஹத: பஞ்சேஷுபாவக: ॥ 2.76 ॥
ஶாஸ்த்ரஜ்ஞோபி ப்ரகு³ணிதனயோத்யாந்தபா³தா⁴பி பா³ட⁴ம்
ஸம்ஸாரேஸ்மின்ப⁴வதி விரலோ பா⁴ஜனம் ஸத்³க³தீனாம் ।
யேனைதஸ்மின்னிரயனக³ரத்³வாரம் உத்³கா⁴டயந்தீ
வாமாக்ஷீணாம் ப⁴வதி குடிலா ப்⁴ரூலதா குஞ்சிகேவ ॥ 2.77 ॥
க்ருஶ: காண: க²ஞ்ஜ: ஶ்ரவணரஹித: புச்ச²விகலோ
வ்ரணீ பூயக்லின்ன: க்ருமிகுலஶதைராவ்ருததனு: ।
க்ஷுதா⁴ க்ஷாமோ ஜீர்ண: பிட²ரககபாலார்பிதக³ல:
ஶுனீம் அன்வேதி ஶ்வா ஹதம் அபி ச ஹந்த்யேவ மத³ன: ॥ 2.78 ॥
ஸ்த்ரீமுத்³ராம் குஸுமாயுத⁴ஸ்ய ஜயினீம் ஸர்வார்த²ஸம்பத்கரீம்
யே மூடா⁴: ப்ரவிஹாய யாந்தி குதி⁴யோ மித்²யாப²லான்வேஷிண: ।
தே தேனைவ நிஹத்ய நிர்த³யதரம் நக்³னீக்ருதா முண்டி³தா:
கேசித்பஞ்சஶிகீ²க்ருதாஶ்ச ஜடிலா: காபாலிகாஶ்சாபரே ॥ 2.79 ॥
விஶ்வாமித்ரபராஶரப்ரப்⁴ருதயோ வாதாம்பு³பர்ணாஶனாஸ்தேபி
ஸ்த்ரீமுக²பங்கஜம் ஸுலலிதம் த்³ருஷ்ட்வைவ மோஹம் க³தா: ।
ஶால்யன்னம் ஸக்⁴ருதம் பயோத³தி⁴யுதம் யே பு⁴ஞ்ஜதே மானவாஸ்தேஷாம்
இந்த்³ரியனிக்³ரஹோ யதி³ ப⁴வேத்³விந்த்⁴ய: ப்லவேத்ஸாக³ரே ॥ 2.8௦ ॥
பரிமலப்⁴ருதோ வாதா: ஶாகா² நவாங்குரகோடயோ
மது⁴ரவிது⁴ரோத்கண்டா²பா⁴ஜ: ப்ரியா பிகபக்ஷிணாம் ।
விரலவிரஸஸ்வேதோ³த்³கா³ரா வதூ⁴வத³னேந்த³வ:
ப்ரஸரதி மதௌ⁴ தா⁴த்ர்யாம் ஜாதோ ந கஸ்ய கு³ணோத³ய: ॥ 2.81 ॥
மது⁴ரயம் மது⁴ரைரபி கோகிலா
கலரவைர்மலயஸ்ய ச வாயுபி⁴: ।
விரஹிண: ப்ரஹிணஸ்தி ஶரீரிணோ
விபதி³ ஹந்த ஸுதா⁴பி விஷாயதே ॥ 2.82 ॥
ஆவாஸ: கிலகிஞ்சிதஸ்ய த³யிதாபார்ஶ்வே விலாஸாலஸா:
கர்ணே கோகிலகாமினீகலரவ: ஸ்மேரோ லதாமண்ட³ப: ।
கோ³ஷ்டீ² ஸத்கவிபி⁴: ஸமம் கதிபயைர்முக்³தா⁴: ஸுதா⁴ம்ஶோ: கரா:
கேஷாஞ்சித்ஸுக²யந்தி சாத்ர ஹ்ருத³யம் சைத்ரே விசித்ரா: க்ஷபா: ॥ 2.83 ॥
பாந்த² ஸ்த்ரீவிரஹானலாஹுதிகலாம் ஆதன்வதீ மஞ்ஜரீமாகந்தே³ஷு
பிகாங்க³னாபி⁴ரது⁴னா ஸோத்கண்ட²ம் ஆலோக்யதே ।
அப்யேதே நவபாடலாபரிமலப்ராக்³பா⁴ரபாடச்சரா
வாந்திக்லாந்திவிதானதானவக்ருத: ஶ்ரீக²ண்ட³ஶைலானிலா: ॥ 2.84 ॥
ப்ரதி²த: ப்ரணயவதீனாம்
தாவத்பத³ம் ஆதனோது ஹ்ருதி³ மான: ।
ப⁴வதி ந யாவச்சந்த³னதரு
ஸுரபி⁴ர்மலயபவமான: ॥ 2.85 ॥
ஸஹகாரகுஸுமகேஸரனிகர
ப⁴ராமோத³மூர்ச்சி²ததி³க்³அந்தே ।
மது⁴ரமது⁴ரவிது⁴ரமது⁴பே
மதௌ⁴ ப⁴வேத்கஸ்ய நோத்கண்டா² ॥ 2.86 ॥
அச்சா²ச்ச²சந்த³னரஸார்த்³ரதரா ம்ருகா³க்ஷ்யோ
தா⁴ராக்³ருஹாணி குஸுமானி ச கௌம்உதீ³ ச ।
மந்தோ³ மருத்ஸுமனஸ: ஶுசி ஹர்ம்யப்ருஷ்ட²ம்
க்³ரீஷ்மே மத³ம் ச மத³னம் ச விவர்த⁴யந்தி ॥ 2.87 ॥
ஸ்ரஜோ ஹ்ருத்³யாமோதா³ வ்யஜனபவனஶ்சந்த்³ரகிரணா:
பராக:³ காஸாரோ மலயஜரஜ: ஶீது⁴ விஶத³ம் ।
ஶுசி: ஸௌதோ⁴த்ஸங்க:³ ப்ரதனு வஸனம் பங்கஜத்³ருஶோ
நிதா³க⁴ர்தாவேதத்³விலஸதி லப⁴ந்தே ஸுக்ருதின: ॥ 2.88 ॥
ஸுதா⁴ஶுப்⁴ரம் தா⁴ம ஸ்பு²ரத்³அமலரஶ்மி: ஶஶத⁴ர:
ப்ரியாவக்த்ராம்போ⁴ஜம் மலயஜரஜஶ்சாதிஸுரபி⁴: ।
ஸ்ரஜோ ஹ்ருத்³யாமோதா³ஸ்ததி³த³ம் அகி²லம் ராகி³ணி ஜனே
கரோத்யந்த: க்ஷோப⁴ம் ந து விஷயஸம்ஸர்க³விமுகே² ॥ 2.89 ॥
தருணீவேஷோத்³தீ³பிதகாமா
விகஸஜ்ஜாதீபுஷ்பஸுக³ந்தி⁴: ।
உன்னதபீனபயோத⁴ரபா⁴ரா
ப்ராவ்ருட்தனுதே கஸ்ய ந ஹர்ஷம் ॥ 2.9௦ ॥
வியத்³உபசிதமேக⁴ம் பூ⁴மய: கந்த³லின்யோ
நவகுடஜகத³ம்பா³மோதி³னோ க³ந்த⁴வாஹா: ।
ஶிகி²குலகலகேகாராவரம்யா வனாந்தா:
ஸுகி²னம் அஸுகி²னம் வா ஸர்வம் உத்கண்ட²யந்தி ॥ 2.91 ॥
உபரி க⁴னம் க⁴னபடலம்
திர்யக்³கி³ரயோபி நர்திதமயூரா: ।
க்ஷிதிரபி கந்த³லத⁴வலா
த்³ருஷ்டிம் பதி²க: க்வ பாதயதி ॥ 2.92 ॥
இதோ வித்³யுத்³வல்லீவிலஸிதம் இத: கேதகிதரோ:
ஸ்பு²ரன்க³ந்த:⁴ ப்ரோத்³யஜ்ஜலத³னினத³ஸ்பூ²ர்ஜிதம் இத: ।
இத: கேகிக்ரீடா³கலகலரவ: பக்ஷ்மலத்³ருஶாம்
கத²ம் யாஸ்யந்த்யேதே விரஹதி³வஸா: ஸம்ப்⁴ருதரஸா: ॥ 2.93 ॥
அஸூசிஸஞ்சாரே தமஸி நப⁴ஸி ப்ரௌடஜ⁴லத³த்⁴வனி
ப்ராஜ்ஞம்மன்யே பததி ப்ருஷதானாம் ச நிசயே ।
இத³ம் ஸௌதா³மின்யா: கனககமனீயம் விலஸிதம்
முத³ம் ச ம்லானிம் ச ப்ரத²யதி பதி² ஸ்வைரஸுத்³ருஶாம் ॥ 2.94 ॥
ஆஸாரேண ந ஹர்ம்யத: ப்ரியதமைர்யாதும் ப³ஹி: ஶக்யதே
ஶீதோத்கம்பனிமித்தம் ஆயதத்³ருஶா கா³ட⁴ம் ஸமாலிங்க்³யதே ।
ஜாதா: ஶீகரஶீதலாஶ்ச மருதோரத்யந்தகே²த³ச்சி²தோ³
த⁴ன்யானாம் ப³த து³ர்தி³னம் ஸுதி³னதாம் யாதி ப்ரியாஸங்க³மே ॥ 2.95 ॥
அர்த⁴ம் ஸுப்த்வா நிஶாயா: ஸரப⁴ஸஸுரதாயாஸஸன்னஶ்லதா²ங்க³ப்ரோத்³பூ⁴தாஸஹ்ய
த்ருஷ்ணோ மது⁴மத³னிரதோ ஹர்ம்யப்ருஷ்டே² விவிக்தே ।
ஸம்போ⁴க³க்லாந்தகாந்தாஶிதி²லபு⁴ஜலதாவர்ஜிதம் கர்கரீதோ
ஜ்யோத்ஸ்னாபி⁴ன்னாச்ச²தா⁴ரம் பிப³தி ந ஸலிலம் ஶாரத³ம் மந்த³புண்ய: ॥ 2.96 ॥
ஹேமந்தே த³தி⁴து³க்³த⁴ஸர்பிரஶனா மாஞ்ஜிஷ்ட²வாஸோப்⁴ருத:
காஶ்மீரத்³ரவஸாந்த்³ரதி³க்³த⁴வபுஷஶ்சி²ன்னா விசித்ரை ரதை: ।
வ்ருத்தோருஸ்தனகாமினோஜனக்ருதாஶ்லேஷா க்³ருஹாப்⁴யந்தரே
தாம்பூ³லீத³லபூக³பூரிதமுகா² த⁴ன்யா: ஸுக²ம் ஶேரதே ॥ 2.97 ॥
ப்ரது³யத்ப்ரௌட⁴ப்ரியங்கு³த்³யுதிப்⁴ருதி விகஸத்குந்த³மாத்³யத்³த்³விரேபே²
காலே ப்ராலேயவாதப்ரசலவிலஸிதோதா³ரமந்தா³ரதா⁴ம்னி ।
யேஷாம் நோ கண்ட²லக்³னா க்ஷணம் அபி துஹினக்ஷோத³த³க்ஷா ம்ருகா³க்ஷீ
தேஸாம் ஆயாமயாமா யமஸத³னஸமா யாமினீ யாதி யூனாம் ॥ 2.98 ॥
சும்ப³ந்தோ க³ண்ட³பி⁴த்தீரலகவதி முகே² ஸீத்க்ருதான்யாத³தா⁴னா
வக்ஷ:ஸூத்கஞ்சுகேஷு ஸ்தனப⁴ரபுலகோத்³பே⁴த³ம் ஆபாத³யந்த: ।
ஊரூனாகம்பயந்த: ப்ருது²ஜக⁴னதடாத்ஸ்ரம்ஸயந்தோம்ஶுகானி
வ்யக்தம் காந்தாஜனானாம் விடசரிதப்⁴ருத: ஶைஶிரா வாந்தி வாதா: ॥ 2.99 ॥
கேஶானாகுலயந்த்³ருஶோ முகுலயன்வாஸோ ப³லாதா³க்ஷிபன்னாதன்வன்
புலகோத்³க³மம் ப்ரகடயன்னாவேக³கம்பம் ஶனை: ।
பா³ரம் பா³ரம் உதா³ரஸீத்க்ருதக்ருதோ த³ந்தச்ச²தா³ன்பீட³யன்
ப்ராய: ஶைஶிர ஏஷ ஸம்ப்ரதி மருத்காந்தாஸு காந்தாயதே ॥ 2.1௦௦ ॥
யத்³யஸ்ய நாஸ்தி ருசிரம் தஸ்மிம்ஸ்தஸ்ய ஸ்ப்ருஹா மனோஜ்ஞேபி ।
ரமணீயேபி ஸுதா⁴ம்ஶௌ ந மன:காம: ஸரோஜின்யா: ॥ 2.1௦1 ॥
வைராக்³யே ஸஞ்சரத்யேகோ நீதௌ ப்⁴ரமதி சாபர: ।
ஶ்ருங்கா³ரே ரமதே கஶ்சித்³பு⁴வி பே⁴தா³: பரஸ்பரம் ॥ 2.1௦2 ॥
