ଅଧ୍ୟାୟ 1
ଵଲ୍ଲୀ 3

ଋତଂ ପିବଂତୌ ସୁକୃତସ୍ୟ ଲୋକେ ଗୁହାଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟୌ ପରମେ ପରାର୍ଧେ।
ଛାୟାତପୌ ବ୍ରହ୍ମଵିଦୋ ଵଦଂତି ପଂଚାଗ୍ନୟୋ ୟେ ଚ ତ୍ରିଣାଚିକେତାଃ ॥1॥

ୟଃ ସେତୁରୀଜାନାନାମକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ୟତ୍ପରମ୍‌।
ଅଭୟଂ ତିତୀର୍​ଷତାଂ ପାରଂ ନାଚିକେତଂ ଶକେମହି ॥2॥

ଆତ୍ମାନଂ ରଥିନଂ-ଵିଁଦ୍ଧି ଶରୀରଂ ରଥମେଵ ତୁ।
ବୁଦ୍ଧିଂ ତୁ ସାରଥିଂ-ଵିଁଦ୍ଧି ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହମେଵ ଚ ॥3॥

ଇଂଦ୍ରିୟାଣି ହୟାନାହୁର୍ଵିଷୟାଂସ୍ତେଷୁ ଗୋଚରାନ୍‌।
ଆତ୍ମେଂଦ୍ରିୟମନୋୟୁକ୍ତଂ ଭୋକ୍ତେତ୍ୟାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥4॥

ୟସ୍ତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତ୍ୟୟୁକ୍ତେନ ମନସା ସଦା
ତସ୍ୟେଂଦ୍ରିୟାଣ୍ୟଵଶ୍ୟାନି ଦୁଷ୍ଟାଶ୍ଵା ଇଵ ସାରଥେଃ ॥5॥

ୟସ୍ତୁ ଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତି ୟୁକ୍ତେନ ମନସା ସଦା
ତସ୍ୟେଂଦ୍ରିୟାଣି ଵଶ୍ୟାନି ସଦଶ୍ଵା ଇଵ ସାରଥେଃ ॥6॥

ୟସ୍ତ୍ଵଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତ୍ୟମନସ୍କଃ ସଦାଽଶୁଚିଃ।
ନ ସ ତତ୍ପଦମାପ୍ନୋତି ସଂସାରଂ ଚାଧିଗଚ୍ଛତି ॥7॥

ୟସ୍ତୁ ଵିଜ୍ଞାନଵାନ୍ଭଵତି ସମନସ୍କଃ ସଦା ଶୁଚିଃ।
ସ ତୁ ତତ୍ପଦମାପ୍ନୋତି ୟସ୍ମାଦ୍ ଭୂୟୋ ନ ଜାୟତେ ॥8॥

ଵିଜ୍ଞାନସାରଥିର୍ୟସ୍ତୁ ମନଃ ପ୍ରଗ୍ରହଵାନ୍ନରଃ।
ସୋଽଧ୍ଵନଃ ପାରମାପ୍ନୋତି ତଦ୍ଵିଷ୍ଣୋଃ ପରମଂ ପଦମ୍‌ ॥9॥

ଇଂଦ୍ରିୟେଭ୍ୟଃ ପରା ହ୍ୟର୍ଥା ଅର୍ଥେଭ୍ୟଶ୍ଚ ପରଂ ମନଃ।
ମନସସ୍ତୁ ପରା ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧେରାତ୍ମା ମହାନ୍ପରଃ ॥10॥

ମହତଃ ପରମଵ୍ୟକ୍ତମଵ୍ୟକ୍ତାତ୍ପୁରୁଷଃ ପରଃ।
ପୁରୁଷାନ୍ନ ପରଂ କିଂଚିତ୍ସା କାଷ୍ଠା ସା ପରା ଗତିଃ ॥11॥

ଏଷ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁ ଗୂଢୋଽଽତ୍ମା ନ ପ୍ରକାଶତେ।
ଦୃଶ୍ୟତେ ତ୍ଵଗ୍ର୍ୟୟା ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ସୂକ୍ଷ୍ମୟା ସୂକ୍ଷ୍ମଦର୍​ଶିଭିଃ ॥12॥

ୟଚ୍ଛେଦ୍ଵାଙ୍ମନସୀ ପ୍ରାଜ୍ଞସ୍ତଦ୍ୟଚ୍ଛେଜ୍ଜ୍ଞାନ ଆତ୍ମନି।
ଜ୍ଞାନମାତ୍ମନି ମହତି ନିୟଚ୍ଛେତ୍ତଦ୍ୟଚ୍ଛେଚ୍ଛାଂତ ଆତ୍ମନି ॥13॥

ଉତ୍ତିଷ୍ଠତ ଜାଗ୍ରତ ପ୍ରାପ୍ୟ ଵରାନ୍ନିବୋଧତ।
କ୍ଷୁରସ୍ୟ ଧାରା ନିଶିତା ଦୁରତ୍ୟୟା ଦୁର୍ଗଂ ପଥସ୍ତତ୍କଵୟୋ ଵଦଂତି ॥14॥

ଅଶବ୍ଦମସ୍ପର୍​ଶମରୂପମଵ୍ୟୟଂ ତଥାଽରସଂ ନିତ୍ୟମଗଂଧଵଚ୍ଚ ୟତ୍‌।
ଅନାଦ୍ୟନଂତଂ ମହତଃ ପରଂ ଧ୍ରୁଵଂ ନିଚାୟ୍ୟ ତନ୍ମୃତ୍ୟୁମୁଖାତ୍‌ ପ୍ରମୁଚ୍ୟତେ ॥15॥

ନାଚିକେତମୁପାଖ୍ୟାନଂ ମୃତ୍ୟୁପ୍ରୋକ୍ତଂ ସନାତନମ୍‌।
ଉକ୍ତ୍ଵା ଶ୍ରୁତ୍ଵା ଚ ମେଧାଵୀ ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ମହୀୟତେ ॥16॥

ୟ ଇମଂ ପରମଂ ଗୁହ୍ୟଂ ଶ୍ରାଵୟେଦ୍‌ ବ୍ରହ୍ମସଂସଦି।
ପ୍ରୟତଃ ଶ୍ରାଦ୍ଧକାଲେ ଵା ତଦାନଂତ୍ୟାୟ କଲ୍ପତେ।
ତଦାନଂତ୍ୟାୟ କଲ୍ପତ ଇତି ॥17॥