| | English | | Devanagari | | Telugu | | Tamil | | Kannada | | Malayalam | | Gujarati | | Odia | | Bengali | | |
| | Marathi | | Assamese | | Punjabi | | Hindi | | Samskritam | | Konkani | | Nepali | | Sinhala | | Grantha | | |
|
ଵିଦୁର ନୀତି - ଉଦ୍ୟୋଗ ପର୍ଵମ୍, ଅଧ୍ୟାୟଃ 39 ॥ ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ । ଅନୀଶ୍ଵରୋଽୟଂ ପୁରୁଷୋ ଭଵାଭଵେ ଵିଦୁର ଉଵାଚ । ଅପ୍ରାପ୍ତକାଲଂ ଵଚନଂ ବୃହସ୍ପତିରପି ବ୍ରୁଵନ୍ । ପ୍ରିୟୋ ଭଵତି ଦାନେନ ପ୍ରିୟଵାଦେନ ଚାପରଃ । ଦ୍ଵେଷ୍ୟୋ ନ ସାଧୁର୍ଭଵତି ନ ମେଧାଵୀ ନ ପଂଡିତଃ । ନ ସ କ୍ଷୟୋ ମହାରାଜ ୟଃ କ୍ଷୟୋ ଵୃଦ୍ଧିମାଵହେତ୍ । ସମୃଦ୍ଧା ଗୁଣତଃ କେ ଚିଦ୍ଭଵଂତି ଧନତୋଽପରେ । ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଵାଚ । ସର୍ଵଂ ତ୍ଵମାୟତୀ ୟୁକ୍ତଂ ଭାଷସେ ପ୍ରାଜ୍ଞସମ୍ମତମ୍ । ଵିଦୁର ଉଵାଚ । ସ୍ଵଭାଵଗୁଣସଂପନ୍ନୋ ନ ଜାତୁ ଵିନୟାନ୍ଵିତଃ । ପରାପଵାଦ ନିରତାଃ ପରଦୁଃଖୋଦୟେଷୁ ଚ । ସ ଦୋଷଂ ଦର୍ଶନଂ ୟେଷାଂ ସଂଵାସେ ସୁମହଦ୍ଭୟମ୍ । ୟେ ପାପା ଇତି ଵିଖ୍ୟାତାଃ ସଂଵାସେ ପରିଗର୍ହିତାଃ । ନିଵର୍ତମାନେ ସୌହାର୍ଦେ ପ୍ରୀତିର୍ନୀଚେ ପ୍ରଣଶ୍ୟତି । ୟତତେ ଚାପଵାଦାୟ ୟତ୍ନମାରଭତେ କ୍ଷୟେ । ତାଦୃଶୈଃ ସଂଗତଂ ନୀଚୈର୍ନୃଶଂସୈରକୃତାତ୍ମଭିଃ । ୟୋ ଜ୍ଞାତିମନୁଗୃହ୍ଣାତି ଦରିଦ୍ରଂ ଦୀନମାତୁରମ୍ । ଜ୍ଞାତୟୋ ଵର୍ଧନୀୟାସ୍ତୈର୍ୟ ଇଚ୍ଛଂତ୍ୟାତ୍ମନଃ ଶୁଭମ୍ । ଶ୍ରେୟସା ୟୋକ୍ଷ୍ୟସେ ରାଜନ୍କୁର୍ଵାଣୋ ଜ୍ଞାତିସତ୍କ୍ରିୟାମ୍ । କିଂ ପୁନର୍ଗୁଣଵଂତସ୍ତେ ତ୍ଵତ୍ପ୍ରସାଦାଭିକାଂକ୍ଷିଣଃ । ଦୀୟଂତାଂ ଗ୍ରାମକାଃ କେ ଚିତ୍ତେଷାଂ ଵୃତ୍ତ୍ୟର୍ଥମୀଶ୍ଵର । ଵୃଦ୍ଧେନ ହି ତ୍ଵୟା କାର୍ୟଂ ପୁତ୍ରାଣାଂ ତାତ ରକ୍ଷଣମ୍ । ଜ୍ଞାତିଭିର୍ଵିଗ୍ରହସ୍ତାତ ନ କର୍ତଵ୍ୟୋ ଭଵାର୍ଥିନା । ସଂଭୋଜନଂ ସଂକଥନଂ ସଂପ୍ରୀତିଶ୍ ଚ ପରସ୍ପରମ୍ । ଜ୍ଞାତୟସ୍ତାରୟଂତୀହ ଜ୍ଞାତୟୋ ମଜ୍ଜୟଂତି ଚ । ସୁଵୃତ୍ତୋ ଭଵ ରାଜେଂଦ୍ର ପାଂଡଵାନ୍ପ୍ରତି ମାନଦ । ଶ୍ରୀମଂତଂ ଜ୍ଞାତିମାସାଦ୍ୟ ୟୋ ଜ୍ଞାତିରଵସୀଦତି । ପଶ୍ଚାଦପି ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତଵ ତାପୋ ଭଵିଷ୍ୟତି । ୟେନ ଖଟ୍ଵାଂ ସମାରୂଢଃ ପରିତପ୍ୟେତ କର୍ମଣା । ନ କଶ୍ଚିନ୍ନାପନୟତେ ପୁମାନନ୍ୟତ୍ର ଭାର୍ଗଵାତ୍ । ଦୁର୍ୟୋଧନେନ ୟଦ୍ୟେତତ୍ପାପଂ ତେଷୁ ପୁରା କୃତମ୍ । ତାଂସ୍ତ୍ଵଂ ପଦେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପ୍ୟ ଲୋକେ ଵିଗତକଲ୍ମଷଃ । ସୁଵ୍ୟାହୃତାନି ଧୀରାଣାଂ ଫଲତଃ ପ୍ରଵିଚିଂତ୍ୟ ୟଃ । ଅଵୃତ୍ତିଂ ଵିନୟୋ ହଂତି ହଂତ୍ୟନର୍ଥଂ ପରାକ୍ରମଃ । ପରିଚ୍ଛଦେନ କ୍ଷତ୍ରେଣ ଵେଶ୍ମନା ପରିଚର୍ୟୟା । ୟୟୋଶ୍ଚିତ୍ତେନ ଵା ଚିତ୍ତଂ ନୈଭୃତଂ ନୈଭୃତେନ ଵା । ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧିମକୃତପ୍ରଜ୍ଞଂ ଛନ୍ନଂ କୂପଂ ତୃଣୈରିଵ । ଅଵଲିପ୍ତେଷୁ ମୂର୍ଖେଷୁ ରୌଦ୍ରସାହସିକେଷୁ ଚ । କୃତଜ୍ଞଂ ଧାର୍ମିକଂ ସତ୍ୟମକ୍ଷୁଦ୍ରଂ ଦୃଢଭକ୍ତିକମ୍ । ଇଂଦ୍ରିୟାଣାମନୁତ୍ସର୍ଗୋ ମୃତ୍ୟୁନା ନ ଵିଶିଷ୍ୟତେ । ମାର୍ଦଵଂ ସର୍ଵଭୂତାନାମନସୂୟା କ୍ଷମା ଧୃତିଃ । ଅପନୀତଂ ସୁନୀତେନ ୟୋଽର୍ଥଂ ପ୍ରତ୍ୟାନିନୀଷତେ । ଆୟତ୍ୟାଂ ପ୍ରତିକାରଜ୍ଞସ୍ତଦାତ୍ଵେ ଦୃଢନିଶ୍ଚୟଃ । କର୍ମଣା ମନସା ଵାଚା ୟଦଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ନିଷେଵତେ । ମଂଗଲାଲଂଭନଂ ୟୋଗଃ ଶ୍ରୁତମୁତ୍ଥାନମାର୍ଜଵମ୍ । ଅନିର୍ଵେଦଃ ଶ୍ରିୟୋ ମୂଲଂ ଦୁଃଖନାଶେ ସୁଖସ୍ୟ ଚ । ନାତଃ ଶ୍ରୀମତ୍ତରଂ କିଂ ଚିଦନ୍ୟତ୍ପଥ୍ୟତମଂ ତଥା । କ୍ଷମେଦଶକ୍ତଃ ସର୍ଵସ୍ୟ ଶକ୍ତିମାଂଧର୍ମକାରଣାତ୍ । ୟତ୍ସୁଖଂ ସେଵମାନୋଽପି ଧର୍ମାର୍ଥାଭ୍ୟାଂ ନ ହୀୟତେ । ଦୁଃଖାର୍ତେଷୁ ପ୍ରମତ୍ତେଷୁ ନାସ୍ତିକେଷ୍ଵଲସେଷୁ ଚ । ଆର୍ଜଵେନ ନରଂ ୟୁକ୍ତମାର୍ଜଵାତ୍ସଵ୍ୟପତ୍ରପମ୍ । ଅତ୍ୟାର୍ୟମତିଦାତାରମତିଶୂରମତିଵ୍ରତମ୍ । ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଫଲା ଵେଦାଃ ଶୀଲଵୃତ୍ତଫଲଂ ଶ୍ରୁତମ୍ । ଅଧର୍ମୋପାର୍ଜିତୈରର୍ଥୈର୍ୟଃ କରୋତ୍ୟୌର୍ଧ୍ଵ ଦେହିକମ୍ । କାନାର ଵନଦୁର୍ଗେଷୁ କୃଚ୍ଛ୍ରାସ୍ଵାପତ୍ସୁ ସଂଭ୍ରମେ । ଉତ୍ଥାନଂ ସଂୟମୋ ଦାକ୍ଷ୍ୟମପ୍ରମାଦୋ ଧୃତିଃ ସ୍ମୃତିଃ । ତପୋବଲଂ ତାପସାନାଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମଵିଦାଂ ବଲମ୍ । ଅଷ୍ଟୌ ତାନ୍ୟଵ୍ରତଘ୍ନାନି ଆପୋ ମୂଲଂ ଫଲଂ ପୟଃ । ନ ତତ୍ପରସ୍ୟ ସଂଦଧ୍ୟାତ୍ପ୍ରତିକୂଲଂ ୟଦାତ୍ମନଃ । ଅକ୍ରୋଧେନ ଜୟେତ୍କ୍ରୋଧମସାଧୁଂ ସାଧୁନା ଜୟେତ୍ । ସ୍ତ୍ରୀ ଧୂର୍ତକେଽଲସେ ଭୀରୌ ଚଂଡେ ପୁରୁଷମାନିନି । ଅଭିଵାଦନଶୀଲସ୍ୟ ନିତ୍ୟଂ ଵୃଦ୍ଧୋପସେଵିନଃ । ଅତିକ୍ଲେଶେନ ୟେଽର୍ଥାଃ ସ୍ୟୁର୍ଧର୍ମସ୍ୟାତିକ୍ରମେଣ ଚ । ଅଵିଦ୍ୟଃ ପୁରୁଷଃ ଶୋଚ୍ୟଃ ଶୋଚ୍ୟଂ ମିଥୁନମପ୍ରଜମ୍ । ଅଧ୍ଵା ଜରା ଦେହଵତାଂ ପର୍ଵତାନାଂ ଜଲଂ ଜରା । ଅନାମ୍ନାୟ ମଲା ଵେଦା ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ୟାଵ୍ରତଂ ମଲମ୍ । ସୁଵର୍ଣସ୍ୟ ମଲଂ ରୂପ୍ୟଂ ରୂପ୍ୟସ୍ୟାପି ମଲଂ ତ୍ରପୁ । ନ ସ୍ଵପ୍ନେନ ଜୟେନ୍ନିଦ୍ରାଂ ନ କାମେନ ସ୍ତ୍ରିୟଂ ଜୟେତ୍ । ୟସ୍ୟ ଦାନଜିତଂ ମିତ୍ରମମିତ୍ରା ୟୁଧି ନିର୍ଜିତାଃ । ସହସ୍ରିଣୋଽପି ଜୀଵଂତି ଜୀଵଂତି ଶତିନସ୍ତଥା । ୟତ୍ପୃଥିଵ୍ୟାଂ ଵ୍ରୀହି ୟଵଂ ହିରଣ୍ୟଂ ପଶଵଃ ସ୍ତ୍ରିୟଃ । ରାଜନ୍ଭୂୟୋ ବ୍ରଵୀମି ତ୍ଵାଂ ପୁତ୍ରେଷୁ ସମମାଚର । ॥ ଇତି ଶ୍ରୀମହାଭାରତେ ଉଦ୍ୟୋଗପର୍ଵଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ଵଣି
|
