View this in:
English Devanagari Telugu Tamil Kannada Malayalam Gujarati Odia Bengali  |
Marathi Assamese Punjabi Hindi Samskritam Konkani Nepali Sinhala Grantha  |

માંડૂક્ય ઉપનિષદ્

ઓં ભ॒દ્રં કર્ણે॑ભિઃ શૃણુ॒યામ॑ દેવાઃ । ભ॒દ્રં પ॑શ્યેમા॒ક્ષભિ॒-ર્યજ॑ત્રાઃ । સ્થિ॒રૈરંગૈ᳚સ્તુષ્ટુ॒વાગ્​મ્ સ॑સ્ત॒નૂભિઃ॑ । વ્યશે॑મ દે॒વહિ॑તં॒-યઁદાયુઃ॑ । સ્વ॒સ્તિ ન॒ ઇંદ્રો॑ વૃ॒દ્ધશ્ર॑વાઃ । સ્વ॒સ્તિ નઃ॑ પૂ॒ષા વિ॒શ્વવે॑દાઃ । સ્વ॒સ્તિ ન॒સ્તાર્ક્ષ્યો॒ અરિ॑ષ્ટનેમિઃ । સ્વ॒સ્તિ નો॒ બૃહ॒સ્પતિ॑-ર્દધાતુ ॥
ઓં શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॑ ॥

॥ અથ માંડૂક્યોપનિષત્ ॥

હરિઃ ઓમ્ ।
ઓમિત્યેતદક્ષરમિદગ્​મ્ સર્વં તસ્યોપવ્યાખ્યાનં
ભૂતં ભવદ્ ભવિષ્યદિતિ સર્વમોંકાર એવ
યચ્ચાન્યત્ ત્રિકાલાતીતં તદપ્યોંકાર એવ ॥ 1 ॥

સર્વગ્​મ્ હ્યેતદ્ બ્રહ્માયમાત્મા બ્રહ્મ સોઽયમાત્મા ચતુષ્પાત્ ॥ 2 ॥

જાગરિતસ્થાનો બહિષ્પ્રજ્ઞઃ સપ્તાંગ એકોનવિંશતિમુખઃ
સ્થૂલભુગ્વૈશ્વાનરઃ પ્રથમઃ પાદઃ ॥ 3 ॥

સ્વપ્નસ્થાનોઽંતઃપ્રજ્ઞઃ સપ્તાંગ એકોનવિંશતિમુખઃ
પ્રવિવિક્તભુક્તૈજસો દ્વિતીયઃ પાદઃ ॥ 4 ॥

યત્ર સુપ્તો ન કંચન કામં કામયતે ન કંચન સ્વપ્નં
પશ્યતિ તત્ સુષુપ્તમ્ । સુષુપ્તસ્થાન એકીભૂતઃ પ્રજ્ઞાનઘન
એવાનંદમયો હ્યાનંદભુક્ ચેતોમુખઃ પ્રાજ્ઞસ્તૃતીયઃ પાદઃ ॥ 5 ॥

એષ સર્વેશ્વરઃ એષ સર્વજ્ઞ એષોઽંતર્યામ્યેષ યોનિઃ સર્વસ્ય
પ્રભવાપ્યયૌ હિ ભૂતાનામ્ ॥ 6 ॥

નાંતઃપ્રજ્ઞં ન બહિષ્પ્રજ્ઞં નોભયતઃપ્રજ્ઞં ન પ્રજ્ઞાનઘનં
ન પ્રજ્ઞં નાપ્રજ્ઞમ્ । અદૃષ્ટમવ્યવહાર્યમગ્રાહ્યમલક્ષણં
અચિંત્યમવ્યપદેશ્યમેકાત્મપ્રત્યયસારં પ્રપંચોપશમં
શાંતં શિવમદ્વૈતં ચતુર્થં મન્યંતે સ આત્મા સ વિજ્ઞેયઃ ॥ 7 ॥

સોઽયમાત્માધ્યક્ષરમોંકારોઽધિમાત્રં પાદા માત્રા માત્રાશ્ચ પાદા
અકાર ઉકારો મકાર ઇતિ ॥ 8 ॥

જાગરિતસ્થાનો વૈશ્વાનરોઽકારઃ પ્રથમા માત્રાઽઽપ્તેરાદિમત્ત્વાદ્
વાઽઽપ્નોતિ હ વૈ સર્વાન્ કામાનાદિશ્ચ ભવતિ ય એવં-વેઁદ ॥ 9 ॥

સ્વપ્નસ્થાનસ્તૈજસ ઉકારો દ્વિતીયા માત્રોત્કર્​ષાત્
ઉભયત્વાદ્વોત્કર્​ષતિ હ વૈ જ્ઞાનસંતતિં સમાનશ્ચ ભવતિ
નાસ્યાબ્રહ્મવિત્કુલે ભવતિ ય એવં-વેઁદ ॥ 10 ॥

સુષુપ્તસ્થાનઃ પ્રાજ્ઞો મકારસ્તૃતીયા માત્રા મિતેરપીતેર્વા
મિનોતિ હ વા ઇદં સર્વમપીતિશ્ચ ભવતિ ય એવં-વેઁદ ॥ 11 ॥

અમાત્રશ્ચતુર્થોઽવ્યવહાર્યઃ પ્રપંચોપશમઃ શિવોઽદ્વૈત
એવમોંકાર આત્મૈવ સં​વિઁશત્યાત્મનાઽઽત્માનં-યઁ એવં-વેઁદ ॥ 12 ॥

॥ ઇતિ માંડૂક્યોપનિષત્ સમાપ્તા ॥




Browse Related Categories: