નારાયણ ઉવાચ ।
વાગ્દેવતાયાઃ સ્તવનં શ્રૂયતાં સર્વકામદમ્ ।
મહામુનિર્યાજ્ઞવલ્ક્યો યેન તુષ્ટાવ તાં પુરા ॥ 1 ॥

ગુરુશાપાચ્ચ સ મુનિર્હતવિદ્યો બભૂવ હ ।
તદા જગામ દુઃખાર્તો રવિસ્થાનં ચ પુણ્યદમ્ ॥ 2 ॥

સંપ્રાપ્યતપસા સૂર્યં કોણાર્કે દૃષ્ટિગોચરે ।
તુષ્ટાવ સૂર્યં શોકેન રુરોદ ચ પુનઃ પુનઃ ॥ 3 ॥

સૂર્યસ્તં પાઠયામાસ વેદવેદાંગમીશ્વરઃ ।
ઉવાચ સ્તુહિ વાગ્દેવીં ભક્ત્યા ચ સ્મૃતિહેતવે ॥ 4 ॥

તમિત્યુક્ત્વા દીનનાથો હ્યંતર્ધાનં જગામ સઃ ।
મુનિઃ સ્નાત્વા ચ તુષ્ટાવ ભક્તિનમ્રાત્મકંધરઃ ॥ 5 ॥

યાજ્ઞવલ્ક્ય ઉવાચ ।
કૃપાં કુરુ જગન્માતર્મામેવં હતતેજસમ્ ।
ગુરુશાપાત્સ્મૃતિભ્રષ્ટં વિદ્યાહીનં ચ દુઃખિતમ્ ॥ 6 ॥

જ્ઞાનં દેહિ સ્મૃતિં દેહિ વિદ્યાં વિદ્યાધિદેવતે ।
પ્રતિષ્ઠાં કવિતાં દેહિ શક્તિં શિષ્યપ્રબોધિકામ્ ॥ 7 ॥

ગ્રંથનિર્મિતિશક્તિં ચ સચ્છિષ્યં સુપ્રતિષ્ઠિતમ્ ।
પ્રતિભાં સત્સભાયાં ચ વિચારક્ષમતાં શુભામ્ ॥ 8 ॥

લુપ્તાં સર્વાં દૈવવશાન્નવં કુરુ પુનઃ પુનઃ ।
યથાંકુરં જનયતિ ભગવાન્યોગમાયયા ॥ 9 ॥

બ્રહ્મસ્વરૂપા પરમા જ્યોતિરૂપા સનાતની ।
સર્વવિદ્યાધિદેવી યા તસ્યૈ વાણ્યૈ નમો નમઃ ॥ 10 ॥

યયા વિના જગત્સર્વં શશ્વજ્જીવન્મૃતં સદા ।
જ્ઞાનાધિદેવી યા તસ્યૈ સરસ્વત્યૈ નમો નમઃ ॥ 11 ॥

યયા વિના જગત્સર્વં મૂકમુન્મત્તવત્સદા ।
વાગધિષ્ઠાતૃદેવી યા તસ્યૈ વાણ્યૈ નમો નમઃ ॥ 12 ॥

હિમચંદનકુંદેંદુકુમુદાંભોજસન્નિભા ।
વર્ણાધિદેવી યા તસ્યૈ ચાક્ષરાયૈ નમો નમઃ ॥ 13 ॥

વિસર્ગ બિંદુમાત્રાણાં યદધિષ્ઠાનમેવ ચ ।
ઇત્થં ત્વં ગીયસે સદ્ભિર્ભારત્યૈ તે નમો નમઃ ॥ 14 ॥

યયા વિનાઽત્ર સંખ્યાકૃત્સંખ્યાં કર્તું ન શક્નુતે ।
કાલસંખ્યાસ્વરૂપા યા તસ્યૈ દેવ્યૈ નમો નમઃ ॥ 15 ॥

વ્યાખ્યાસ્વરૂપા યા દેવી વ્યાખ્યાધિષ્ઠાતૃદેવતા ।
ભ્રમસિદ્ધાંતરૂપા યા તસ્યૈ દેવ્યૈ નમો નમઃ ॥ 16 ॥

સ્મૃતિશક્તિર્જ્ઞાનશક્તિર્બુદ્ધિશક્તિસ્વરૂપિણી ।
પ્રતિભા કલ્પનાશક્તિર્યા ચ તસ્યૈ નમો નમઃ ॥ 17 ॥

સનત્કુમારો બ્રહ્માણં જ્ઞાનં પપ્રચ્છ યત્ર વૈ ।
બભૂવ જડવત્સોઽપિ સિદ્ધાંતં કર્તુમક્ષમઃ ॥ 18 ॥

તદાજગામ ભગવાનાત્મા શ્રીકૃષ્ણ ઈશ્વરઃ ।
ઉવાચ સત્તમં સ્તોત્રં વાણ્યા ઇતિ વિધિં તદા ॥ 19 ॥

સ ચ તુષ્ટાવ તાં બ્રહ્મા ચાજ્ઞયા પરમાત્મનઃ ।
ચકાર તત્પ્રસાદેન તદા સિદ્ધાંતમુત્તમમ્ ॥ 20 ॥

યદાપ્યનંતં પપ્રચ્છ જ્ઞાનમેકં વસુંધરા ।
બભૂવ મૂકવત્સોઽપિ સિદ્ધાંતં કર્તુમક્ષમઃ ॥ 21 ॥

તદા ત્વાં ચ સ તુષ્ટાવ સંત્રસ્તઃ કશ્યપાજ્ઞયા ।
તતશ્ચકાર સિદ્ધાંતં નિર્મલં ભ્રમભંજનમ્ ॥ 22 ॥

વ્યાસઃ પુરાણસૂત્રં ચ સમપૃચ્છત વાલ્મિકિમ્ ।
મૌનીભૂતઃ સ સસ્માર ત્વામેવ જગદંબિકામ્ ॥ 23 ॥

તદા ચકાર સિદ્ધાંતં ત્વદ્વરેણ મુનીશ્વરઃ ।
સ પ્રાપ નિર્મલં જ્ઞાનં પ્રમાદધ્વંસકારણમ્ ॥ 24 ॥

પુરાણ સૂત્રં શ્રુત્વા સ વ્યાસઃ કૃષ્ણકલોદ્ભવઃ ।
ત્વાં સિષેવે ચ દધ્યૌ ચ શતવર્ષં ચ પુષ્કરે ॥ 25 ॥

તદા ત્વત્તો વરં પ્રાપ્ય સ કવીંદ્રો બભૂવ હ ।
તદા વેદવિભાગં ચ પુરાણાનિ ચકાર હ ॥ 26 ॥

યદા મહેંદ્રે પપ્રચ્છ તત્ત્વજ્ઞાનં શિવા શિવમ્ ।
ક્ષણં ત્વામેવ સંચિંત્ય તસ્યૈ જ્ઞાનં દધૌ વિભુઃ ॥ 27 ॥

પપ્રચ્છ શબ્દશાસ્ત્રં ચ મહેંદ્રશ્ચ બૃહસ્પતિમ્ ।
દિવ્યં વર્ષસહસ્રં ચ સ ત્વાં દધ્યૌ ચ પુષ્કરે ॥ 28 ॥

તદા ત્વત્તો વરં પ્રાપ્ય દિવ્યં વર્ષસહસ્રકમ્ ।
ઉવાચ શબ્દશાસ્ત્રં ચ તદર્થં ચ સુરેશ્વરમ્ ॥ 29 ॥

અધ્યાપિતાશ્ચ યૈઃ શિષ્યાઃ યૈરધીતં મુનીશ્વરૈઃ ।
તે ચ ત્વાં પરિસંચિંત્ય પ્રવર્તંતે સુરેશ્વરિ ॥ 30 ॥

ત્વં સંસ્તુતા પૂજિતા ચ મુનીંદ્રમનુમાનવૈઃ ।
દૈત્યેંદ્રૈશ્ચ સુરૈશ્ચાપિ બ્રહ્મવિષ્ણુશિવાદિભિઃ ॥ 31 ॥

જડીભૂતઃ સહસ્રાસ્યઃ પંચવક્ત્રશ્ચતુર્મુખઃ ।
યાં સ્તોતું કિમહં સ્તૌમિ તામેકાસ્યેન માનવઃ ॥ 32 ॥

ઇત્યુક્ત્વા યાજ્ઞવલ્ક્યશ્ચ ભક્તિનમ્રાત્મકંધરઃ ।
પ્રણનામ નિરાહારો રુરોદ ચ મુહુર્મુહુઃ ॥ 33 ॥

તદા જ્યોતિસ્સ્વરૂપા સા તેનાદૃષ્ટાપ્યુવાચ તમ્ ।
સુકવીંદ્રો ભવેત્યુક્ત્વા વૈકુંઠં ચ જગામ હ ॥ 34 ॥

યાજ્ઞવલ્ક્ય કૃતં વાણીસ્તોત્રં યઃ સંયતઃ પઠેત્ ।
સ કવીંદ્રો મહાવાગ્મી બૃહસ્પતિ સમો ભવેત્ ॥ 35 ॥

મહામૂર્ખશ્ચ દુર્મેધા વર્ષમેકં ચ યઃ પઠેત્ ।
સ પંડિતશ્ચ મેધાવી સુકવિશ્ચ ભવેદ્ધ્રુવમ્ ॥ 35 ॥

ઇતિ શ્રી બ્રહ્મવૈવર્તે મહાપુરાણે પ્રકૃતિ ખંડે નારદ નારાયણ સંવાદે યાજ્ઞવલ્ક્યોક્ત વાણી સ્તવનં નામ પંચમોઽધ્યાયઃ ॥