નારદ ઉવાચ
ભગવન્ દેવદેવેશ ભૂતભવ્યજગત્પ્રભો ।
કવચં ચ શ્રુતં દિવ્યં ગાયત્રીમંત્રવિગ્રહમ્ ॥ 1 ॥
અધુના શ્રોતુમિચ્છામિ ગાયત્રીહૃદયં પરમ્ ।
યદ્ધારણાદ્ભવેત્પુણ્યં ગાયત્રીજપતોઽખિલમ્ ॥ 2 ॥
શ્રીનારાયણ ઉવાચ
દેવ્યાશ્ચ હૃદયં પ્રોક્તં નારદાથર્વણે સ્ફુટમ્ ।
તદેવાહં પ્રવક્ષ્યામિ રહસ્યાતિરહસ્યકમ્ ॥ 3 ॥
વિરાડ્રૂપાં મહાદેવીં ગાયત્રીં વેદમાતરમ્ ।
ધ્યાત્વા તસ્યાસ્ત્વથાંગેષુ ધ્યાયેદેતાશ્ચ દેવતાઃ ॥ 4 ॥
પિંડબ્રહ્મંડયોરૈક્યાદ્ભાવયેત્સ્વતનૌ તથા ।
દેવીરૂપે નિજે દેહે તન્મયત્વાય સાધકઃ ॥ 5 ॥
નાદેવોઽભ્યર્ચયેદ્દેવમિતિ વેદવિદો વિદુઃ ।
તતોઽભેદાય કાયે સ્વે ભાવયેદ્દેવતા ઇમાઃ ॥ 6 ॥
અથ તત્સંપ્રવક્ષ્યામિ તન્મયત્વમથો ભવેત્ ।
ગાયત્રીહૃદયસ્યાઽસ્યાઽપ્યહમેવ ઋષિઃ સ્મૃતઃ ॥ 7 ॥
ગાયત્રીછંદ ઉદ્દિષ્ટં દેવતા પરમેશ્વરી ।
પૂર્વોક્તેન પ્રકારેણ કુર્યાદંગાનિ ષટ્ક્રમાત્ ।
આસને વિજને દેશે ધ્યાયેદેકાગ્રમાનસઃ ॥ 8 ॥
અથાર્થન્યાસઃ । દ્યૌમૂર્ધ્નિ દૈવતમ્ । દંતપંક્તાવશ્વિનૌ । ઉભે સંધ્યે ચૌષ્ઠૌ । મુખમગ્નિઃ । જિહ્વા સરસ્વતી । ગ્રીવાયાં તુ બૃહસ્પતિઃ । સ્તનયોર્વસવોઽષ્ટૌ । બાહ્વોર્મરુતઃ । હૃદયે પર્જન્યઃ । આકાશમુદરમ્ । નાભાવંતરિક્ષમ્ । કટ્યોરિંદ્રાગ્ની । જઘને વિજ્ઞાનઘનઃ પ્રજાપતિઃ । કૈલાસમલયે ઊરૂ । વિશ્વેદેવા જાન્વોઃ । જંઘાયાં કૌશિકઃ । ગુહ્યમયને । ઊરૂ પિતરઃ । પાદૌ પૃથિવી । વનસ્પતયોઽંગુલીષુ । ઋષયો રોમાણિ । નખાનિ મુહૂર્તાનિ । અસ્થિષુ ગ્રહાઃ । અસૃઙ્માંસમૃતવઃ ॥ સંવત્સરા વૈ નિમિષમ્ । અહોરાત્રાવાદિત્યશ્ચંદ્રમાઃ । પ્રવરાં દિવ્યાં ગાયત્રીં સહસ્રનેત્રાં શરણમહં પ્રપદ્યે ॥
ઓં તત્સવિતુર્વરેણ્યાય નમઃ । ઓં તત્પૂર્વાજયાય નમઃ । તત્પ્રાતરાદિત્યાય નમઃ । તત્પ્રાતરાદિત્યપ્રતિષ્ઠાયૈ નમઃ ॥
પ્રાતરધીયાનો રાત્રિકૃતં પાપં નાશયતિ । સાયમધીયાનો દિવસકૃતં પાપં નાશયતિ । સાયં પ્રાતરધીયાનો અપાપો ભવતિ । સર્વતીર્થેષુ સ્નાતો ભવતિ । સર્વૈર્દેવૈર્જ્ઞાતો ભવતિ । અવાચ્યવચનાત્પૂતો ભવતિ । અભક્ષ્યભક્ષણાત્પૂતો ભવતિ । અભોજ્યભોજનાત્પૂતો ભવતિ । અચોષ્યચોષણાત્પૂતો ભવતિ । અસાધ્યસાધનાત્પૂતો ભવતિ । દુષ્પ્રતિગ્રહશતસહસ્રાત્પૂતો ભવતિ । સર્વપ્રતિગ્રહાત્પૂતો ભવતિ । પંક્તિદૂષણાત્પૂતો ભવતિ । અનૃતવચનાત્પૂતો ભવતિ । અથાઽબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારી ભવતી । અનેન હૃદયેનાધીતેન ક્રતુસહસ્રેણેષ્ટં ભવતિ । ષષ્ટિશતસહસ્રગાયત્ર્યા જપ્યાનિ ફલાનિ ભવંતિ । અષ્ટૌ બ્રાહ્મણાન્ સમ્યગ્ગ્રાહયેત્ । તસ્ય સિદ્ધિર્ભવતિ । ય ઇદં નિત્યમધીયાનો બ્રાહ્મણઃ પ્રાતઃ શુચિઃ સર્વપાપૈઃ પ્રમુચ્યત ઇતિ । બ્રહ્મલોકે મહીયતે ॥
ઇત્યાહ ભગવાન્ શ્રીનારાયણઃ ॥
ઇતિ શ્રીદેવીભાગવતે મહાપુરાણે દ્વાદશસ્કંધે શ્રી ગાયત્રી હૃદયં નામ ચતુર્થોઽધ્યાયઃ ॥
