નિશુંભવધોનામ નવમોધ્યાયઃ ॥
ધ્યાનં
ઓં બંધૂક કાંચનનિભં રુચિરાક્ષમાલાં
પાશાંકુશૌ ચ વરદાં નિજબાહુદંડૈઃ ।
બિભ્રાણમિંદુ શકલાભરણાં ત્રિનેત્રાં-
અર્ધાંબિકેશમનિશં વપુરાશ્રયામિ ॥
રાજૌવાચ॥1॥
વિચિત્રમિદમાખ્યાતં ભગવન્ ભવતા મમ ।
દેવ્યાશ્ચરિતમાહાત્મ્યં રક્ત બીજવધાશ્રિતમ્ ॥ 2॥
ભૂયશ્ચેચ્છામ્યહં શ્રોતું રક્તબીજે નિપાતિતે ।
ચકાર શુંભો યત્કર્મ નિશુંભશ્ચાતિકોપનઃ ॥3॥
ઋષિરુવાચ ॥4॥
ચકાર કોપમતુલં રક્તબીજે નિપાતિતે।
શુંભાસુરો નિશુંભશ્ચ હતેષ્વન્યેષુ ચાહવે ॥5॥
હન્યમાનં મહાસૈન્યં વિલોક્યામર્ષમુદ્વહન્।
અભ્યદાવન્નિશુંબોઽથ મુખ્યયાસુર સેનયા ॥6॥
તસ્યાગ્રતસ્તથા પૃષ્ઠે પાર્શ્વયોશ્ચ મહાસુરાઃ
સંદષ્ટૌષ્ઠપુટાઃ ક્રુદ્ધા હંતું દેવીમુપાયયુઃ ॥7॥
આજગામ મહાવીર્યઃ શુંભોઽપિ સ્વબલૈર્વૃતઃ।
નિહંતું ચંડિકાં કોપાત્કૃત્વા યુદ્દં તુ માતૃભિઃ ॥8॥
તતો યુદ્ધમતીવાસીદ્દેવ્યા શુંભનિશુંભયોઃ।
શરવર્ષમતીવોગ્રં મેઘયોરિવ વર્ષતોઃ ॥9॥
ચિચ્છેદાસ્તાંછરાંસ્તાભ્યાં ચંડિકા સ્વશરોત્કરૈઃ।
તાડયામાસ ચાંગેષુ શસ્ત્રૌઘૈરસુરેશ્વરૌ ॥10॥
નિશુંભો નિશિતં ખડ્ગં ચર્મ ચાદાય સુપ્રભમ્।
અતાડયન્મૂર્ધ્નિ સિંહં દેવ્યા વાહનમુત્તમમ્॥11॥
તાડિતે વાહને દેવી ક્ષુર પ્રેણાસિમુત્તમમ્।
શુંભસ્યાશુ ચિચ્છેદ ચર્મ ચાપ્યષ્ટ ચંદ્રકમ્ ॥12॥
છિન્ને ચર્મણિ ખડ્ગે ચ શક્તિં ચિક્ષેપ સોઽસુરઃ।
તામપ્યસ્ય દ્વિધા ચક્રે ચક્રેણાભિમુખાગતામ્॥13॥
કોપાધ્માતો નિશુંભોઽથ શૂલં જગ્રાહ દાનવઃ।
આયાતં મુષ્ઠિપાતેન દેવી તચ્ચાપ્યચૂર્ણયત્॥14॥
આવિદ્ધ્યાથ ગદાં સોઽપિ ચિક્ષેપ ચંડિકાં પ્રતિ।
સાપિ દેવ્યાસ્ ત્રિશૂલેન ભિન્ના ભસ્મત્વમાગતા॥15॥
તતઃ પરશુહસ્તં તમાયાંતં દૈત્યપુંગવં।
આહત્ય દેવી બાણૌઘૈરપાતયત ભૂતલે॥16॥
તસ્મિન્નિ પતિતે ભૂમૌ નિશુંભે ભીમવિક્રમે।
ભ્રાતર્યતીવ સંક્રુદ્ધઃ પ્રયયૌ હંતુમંબિકામ્॥17॥
સ રથસ્થસ્તથાત્યુચ્છૈ ર્ગૃહીતપરમાયુધૈઃ।
ભુજૈરષ્ટાભિરતુલૈ ર્વ્યાપ્યા શેષં બભૌ નભઃ॥18॥
તમાયાંતં સમાલોક્ય દેવી શંખમવાદયત્।
જ્યાશબ્દં ચાપિ ધનુષ શ્ચકારાતીવ દુઃસહમ્॥19॥
પૂરયામાસ કકુભો નિજઘંટા સ્વનેન ચ।
સમસ્તદૈત્યસૈન્યાનાં તેજોવધવિધાયિના॥20॥
તતઃ સિંહો મહાનાદૈ સ્ત્યાજિતેભમહામદૈઃ।
પુરયામાસ ગગનં ગાં તથૈવ દિશો દશ॥21॥
તતઃ કાળી સમુત્પત્ય ગગનં ક્ષ્મામતાડયત્।
કરાભ્યાં તન્નિનાદેન પ્રાક્સ્વનાસ્તે તિરોહિતાઃ॥22॥
અટ્ટાટ્ટહાસમશિવં શિવદૂતી ચકાર હ।
વૈઃ શબ્દૈરસુરાસ્ત્રેસુઃ શુંભઃ કોપં પરં યયૌ॥23॥
દુરાત્મં સ્તિષ્ટ તિષ્ઠેતિ વ્યાજ હારાંબિકા યદા।
તદા જયેત્યભિહિતં દેવૈરાકાશ સંસ્થિતૈઃ॥24॥
શુંભેનાગત્ય યા શક્તિર્મુક્તા જ્વાલાતિભીષણા।
આયાંતી વહ્નિકૂટાભા સા નિરસ્તા મહોલ્કયા॥25॥
સિંહનાદેન શુંભસ્ય વ્યાપ્તં લોકત્રયાંતરમ્।
નિર્ઘાતનિઃસ્વનો ઘોરો જિતવાનવનીપતે॥26॥
શુંભમુક્તાંછરાંદેવી શુંભસ્તત્પ્રહિતાંછરાન્।
ચિચ્છેદ સ્વશરૈરુગ્રૈઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥27॥
તતઃ સા ચંડિકા ક્રુદ્ધા શૂલેનાભિજઘાન તમ્।
સ તદાભિ હતો ભૂમૌ મૂર્છિતો નિપપાત હ॥28॥
તતો નિશુંભઃ સંપ્રાપ્ય ચેતનામાત્તકાર્મુકઃ।
આજઘાન શરૈર્દેવીં કાળીં કેસરિણં તથા॥29॥
પુનશ્ચ કૃત્વા બાહુનામયુતં દનુજેશ્વરઃ।
ચક્રાયુધેન દિતિજશ્ચાદયામાસ ચંડિકામ્॥30॥
તતો ભગવતી ક્રુદ્ધા દુર્ગાદુર્ગાર્તિ નાશિની।
ચિચ્છેદ દેવી ચક્રાણિ સ્વશરૈઃ સાયકાંશ્ચ તાન્॥31॥
તતો નિશુંભો વેગેન ગદામાદાય ચંડિકામ્।
અભ્યધાવત વૈ હંતું દૈત્ય સેનાસમાવૃતઃ॥32॥
તસ્યાપતત એવાશુ ગદાં ચિચ્છેદ ચંડિકા।
ખડ્ગેન શિતધારેણ સ ચ શૂલં સમાદદે॥33॥
શૂલહસ્તં સમાયાંતં નિશુંભમમરાર્દનમ્।
હૃદિ વિવ્યાધ શૂલેન વેગાવિદ્ધેન ચંડિકા॥34॥
ખિન્નસ્ય તસ્ય શૂલેન હૃદયાન્નિઃસૃતોઽપરઃ।
મહાબલો મહાવીર્યસ્તિષ્ઠેતિ પુરુષો વદન્॥35॥
તસ્ય નિષ્ક્રામતો દેવી પ્રહસ્ય સ્વનવત્તતઃ।
શિરશ્ચિચ્છેદ ખડ્ગેન તતોઽસાવપતદ્ભુવિ॥36॥
તતઃ સિંહશ્ચ ખાદોગ્ર દંષ્ટ્રાક્ષુણ્ણશિરોધરાન્।
અસુરાં સ્તાંસ્તથા કાળી શિવદૂતી તથાપરાન્॥37॥
કૌમારી શક્તિનિર્ભિન્નાઃ કેચિન્નેશુર્મહાસુરાઃ
બ્રહ્માણી મંત્રપૂતેન તોયેનાન્યે નિરાકૃતાઃ॥38॥
માહેશ્વરી ત્રિશૂલેન ભિન્નાઃ પેતુસ્તથાપરે।
વારાહીતુંડઘાતેન કેચિચ્ચૂર્ણી કૃતા ભુવિ॥39॥
ખંડં ખંડં ચ ચક્રેણ વૈષ્ણવ્યા દાનવાઃ કૃતાઃ।
વજ્રેણ ચૈંદ્રી હસ્તાગ્ર વિમુક્તેન તથાપરે॥40॥
કેચિદ્વિનેશુરસુરાઃ કેચિન્નષ્ટામહાહવાત્।
ભક્ષિતાશ્ચાપરે કાળીશિવધૂતી મૃગાધિપૈઃ॥41॥
॥ સ્વસ્તિ શ્રી માર્કંડેય પુરાણે સાવર્નિકે મન્વંતરે દેવિ મહત્મ્યે નિશુંભવધોનામ નવમોધ્યાય સમાપ્તમ્ ॥
આહુતિ
ઓં ક્લીં જયંતી સાંગાયૈ સશક્તિકાયૈ સપરિવારાયૈ સવાહનાયૈ મહાહુતિં સમર્પયામિ નમઃ સ્વાહા ॥
