කෘෂ්ණ යජුර්වේදීය තෛත්තිරීය සංහිතායා-ම්පඤ්චමකාණ්ඩේ තෘතීයඃ ප්රශ්නඃ - චිතීනා-න්නිරූපණං

ඕ-න්නමඃ පරමාත්මනේ, ශ්රී මහාගණපතයේ නමඃ,
ශ්රී ගුරුභ්යෝ නමඃ । හ॒රිඃ॒ ඕම් ॥

උ॒ථ්ස॒න්න॒ ය॒ජ්ඤෝ වා ඒ॒ෂ යද॒ග්නිඃ කිං-වාඁ-ऽහෛ॒තස්ය॑ ක්රි॒යතේ॒ කිං-වාඁ॒ න යද්වෛ ය॒ජ්ඤස්ය॑ ක්රි॒යමා॑ණස්යා-න්ත॒ර්යන්ති॒ පූය॑ති॒ වා අ॑ස්ය॒ තදා᳚ශ්වි॒නීරුප॑ දධාත්ය॒ශ්විනෞ॒ වෛ දේ॒වානා᳚-ම්භි॒ෂජෞ॒ තාභ්යා॑මේ॒වාස්මෛ॑ භේෂ॒ජ-ඞ්ක॑රෝති॒ පඤ්චෝප॑ දධාති॒ පාඞ්ක්තෝ॑ ය॒ජ්ඤෝ යාවා॑නේ॒ව ය॒ජ්ඤස්තස්මෛ॑ භේෂ॒ජ-ඞ්ක॑රෝත්යෘත॒ව්යා॑ උප॑ දධාත්යෘතූ॒නා-ඞ්කॢප්ත්යෛ॒ [කॢප්ත්යෛ᳚, පඤ්චෝප॑] 1

පඤ්චෝප॑ දධාති॒ පඤ්ච॒ වා ඍ॒තවෝ॒ යාව॑න්ත ඒ॒වර්තව॒ස්තාන් ක॑ල්පයති සමා॒නප්ර॑භෘතයෝ භවන්ති සමා॒නෝද॑ර්කා॒ස්තස්මා᳚-ථ්සමා॒නා ඍ॒තව॒ ඒකේ॑න ප॒දේන॒ ව්යාව॑ර්තන්තේ॒ තස්මා॑ද්-ඍ॒තවෝ॒ ව්යාව॑ර්තන්තේ ප්රාණ॒භෘත॒ උප॑ දධාත්යෘ॒තුෂ්වේ॒ව ප්රා॒ණා-න්ද॑ධාති॒ තස්මා᳚-ථ්සමා॒නා-ස්සන්ත॑ ඍ॒තවෝ॒ න ජී᳚ර්ය॒න්ත්යථෝ॒ ප්රජ॑නයත්යේ॒වෛනා॑නේ॒ෂ වෛ වා॒යුර්ය-ත්ප්රා॒ණෝ යද්-ඍ॑ත॒ව්යා॑ උප॒ධාය॑ ප්රාණ॒භෘත॑ [ප්රාණ॒භෘතඃ॑, උ॒ප॒දධා॑ති॒] 2

උප॒දධා॑ති॒ තස්මා॒-ථ්සර්වා॑නෘ॒තූනනු॑ වා॒යුරා ව॑රීවර්ති වෘෂ්ටි॒සනී॒රුප॑ දධාති॒ වෘෂ්ටි॑මේ॒වාව॑ රුන්ධේ॒ යදේ॑ක॒ධෝප॑ද॒ද්ධ්යා-දේක॑මෘ॒තුං-වඁ ॑ර්​ෂේදනුපරි॒හාරග්​ම්॑ සාදයති॒ තස්මා॒-ථ්සර්වා॑නෘ॒තූන්. ව॑ර්​ෂති॒ ය-ත්ප්රා॑ණ॒භෘත॑ උප॒ධාය॑ වෘෂ්ටි॒සනී॑රුප॒දධා॑ති॒ තස්මා᳚-ද්වා॒යුප්ර॑ච්යුතා දි॒වෝ වෘෂ්ටි॑රීර්තේ ප॒ශවෝ॒ වෛ ව॑ය॒ස්යා॑ නානා॑මනසඃ॒ ඛලු॒ වෛ ප॒ශවෝ॒ නානා᳚ව්රතා॒ස්තේ॑-ऽප ඒ॒වාභි සම॑නසෝ॒ [සම॑නසඃ, ය-ඞ්කා॒මයේ॑තා-] 3

ය-ඞ්කා॒මයේ॑තා-ऽප॒ශු-ස්ස්යා॒දිති॑ වය॒ස්යා᳚ස්තස්යෝ॑-ප॒ධායා॑ප॒ස්යා॑ උප॑ දද්ධ්යා॒-දසං᳚(2)ජ්ඤාන-මේ॒වාස්මෛ॑ ප॒ශුභිඃ॑ කරෝත්යප॒ශුරේ॒ව භ॑වති॒ ය-ඞ්කා॒මයේ॑ත පශු॒මාන්-ථ්ස්යා॒දිත්ය॑-ප॒ස්යා᳚ස්තස්යෝ॑ප॒ධාය॑ වය॒ස්යා॑ උප॑ දද්ධ්යා-ථ්සං॒(2)ජ්ඤාන॑මේ॒වාස්මෛ॑ ප॒ශුභිඃ॑ කරෝති පශු॒මානේ॒ව භ॑වති॒ චත॑ස්රඃ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති॒ තස්මා᳚ච්ච॒ත්වාරි॒ චක්ෂු॑ෂෝ රූ॒පාණි॒ ද්වේ ශු॒ක්ලේ ද්වේ කෘ॒ෂ්ණේ [කෘ॒ෂ්ණේ, මූ᳚ර්ධ॒න්වතී᳚-] 4

මූ᳚ර්ධ॒න්වතී᳚-ර්භවන්ති॒ තස්මා᳚-ත්පු॒රස්තා᳚න්මූ॒ර්ධා පඤ්ච॒ දක්ෂි॑ණායා॒ග්॒ ශ්රෝණ්යා॒මුප॑ දධාති॒ පඤ්චෝත්ත॑රස්යා॒-න්තස්මා᳚-ත්ප॒ශ්චා-ද්වර්​ෂී॑යා-න්පු॒රස්තා᳚-ත්ප්රවණඃ ප॒ශුර්බ॒ස්තෝ වය॒ ඉති॒ දක්ෂි॒ණේ-ऽග්​ම්ස॒ උප॑ දධාති වෘ॒ෂ්ණිර්වය॒ ඉත්යුත්ත॒රේ ऽග්​ම්සා॑වේ॒ව ප්රති॑ දධාති ව්යා॒ඝ්රෝ වය॒ ඉති॒ දක්ෂි॑ණේ ප॒ක්ෂ උප॑ දධාති සි॒ග්​ම්॒හෝ වය॒ ඉත්යුත්ත॑රේ ප॒ක්ෂයෝ॑රේ॒ව වී॒ර්ය॑-න්දධාති॒ පුරු॑ෂෝ॒ වය॒ ඉති॒ මද්ධ්යේ॒ තස්මා॒-ත්පුරු॑ෂඃ පශූ॒නාමධි॑පතිඃ ॥ 5 ॥
(කॢප්ත්යා॑ - උප॒ධාය॑ ප්රාණ॒භෘතඃ॒-සම॑නසඃ-කෘ॒ෂ්ණේ-පුරු॑ෂෝ॒ වය॒ ඉති॒ - පඤ්ච॑ ච) (අ. 1)

ඉන්ද්රා᳚ග්නී॒ අව්ය॑ථමානා॒මිති॑ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණාමුප॑ දධාතීන්ද්රා॒ග්නිභ්යාං॒-වාඁ ඉ॒මෞ ලෝ॒කෞ විධෘ॑තාව॒නයෝ᳚-ර්ලෝ॒කයෝ॒-ර්විධෘ॑ත්යා॒ අධෘ॑තේව॒ වා ඒ॒ෂා යන්ම॑ද්ධ්ය॒මා චිති॑ර॒න්තරි॑ක්ෂමිව॒ වා ඒ॒ෂේන්ද්රා᳚ග්නී॒ ඉත්යා॑හේන්ද්රා॒ග්නී වෛ දේ॒වානා॑මෝජෝ॒ භෘතා॒වෝජ॑සෛ॒වෛනා॑-ම॒න්තරි॑ක්ෂේ චිනුතේ॒ ධෘත්යෛ᳚ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණාමුප॑ දධාත්ය॒න්තරි॑ක්ෂං॒-වෛඁ ස්ව॑යමාතෘ॒ණ්ණා ऽන්තරි॑ක්ෂමේ॒වෝප॑ ධ॒ත්තේ ऽශ්ව॒මුප॑ [ධ॒ත්තේ ऽශ්ව॒මුප॑, ඝ්රා॒ප॒ය॒ති॒ ප්රා॒ණමේ॒වා-] 6

ඝ්රාපයති ප්රා॒ණමේ॒වා-ऽස්යා᳚-න්දධා॒ත්යථෝ᳚ ප්රාජාප॒ත්යෝ වා අශ්වඃ॑ ප්ර॒ජාප॑තිනෛ॒වාග්නි-ඤ්චි॑නුතේ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණා භ॑වති ප්රා॒ණානා॒මුථ්සෘ॑ෂ්ට්යා॒ අථෝ॑ සුව॒ර්ගස්ය॑ ලෝ॒කස්යානු॑ඛ්යාත්යෛ දේ॒වානාං॒-වෛඁ සු॑ව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කං-යඁ॒තා-න්දිශ॒-ස්සම॑ව්ලීයන්ත॒ ත ඒ॒තා දිශ්යා॑ අපශ්ය॒-න්තා උපා॑දධත॒ තාභි॒ර්වෛ තේ දිශෝ॑-ऽදෘග්​ම්හ॒න්॒ යද්දිශ්යා॑ උප॒දධා॑ති දි॒ශාං-විඁධෘ॑ත්යෛ॒ දශ॑ ප්රාණ॒භෘතඃ॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ [පු॒රස්තා॒දුප॑, ද॒ධා॒ති॒ නව॒ වෛ පුරු॑ෂේ] 7

දධාති॒ නව॒ වෛ පුරු॑ෂේ ප්රා॒ණා නාභි॑ර්දශ॒මී ප්රා॒ණානේ॒ව පු॒රස්තා᳚ද්ධත්තේ॒ තස්මා᳚-ත්පු॒රස්තා᳚-ත්ප්රා॒ණා ජ්යෝති॑ෂ්මතී-මුත්ත॒මාමුප॑ දධාති॒ තස්මා᳚-ත්ප්රා॒ණානාං॒-වාඁග්ජ්යෝති॑රුත්ත॒මා දශෝප॑ දධාති॒ දශා᳚ක්ෂරා වි॒රා-ඩ්වි॒රාට් ඡන්ද॑සා॒-ඤ්ජ්යෝති॒ර්ජ්යෝති॑රේ॒ව පු॒රස්තා᳚ද්ධත්තේ॒ තස්මා᳚-ත්පු॒රස්තා॒ජ්ජ්යෝති॒රුපා᳚ ऽऽස්මහේ॒ ඡන්දාග්​ම්॑සි ප॒ශුෂ්වා॒ජිම॑යු॒ස්තා-න්බෘ॑හ॒ත්යුද॑ජය॒-ත්තස්මා॒-ද්බාර්​හ॑තාඃ [තස්මා॒-ද්බාර්​හ॑තාඃ, ප॒ශව॑ උච්යන්තේ॒ මා] 8

ප॒ශව॑ උච්යන්තේ॒ මා ඡන්ද॒ ඉති॑ දක්ෂිණ॒ත උප॑ දධාති॒ තස්මා᳚-ද්දක්ෂි॒ණා වෘ॑තෝ॒ මාසාඃ᳚ පෘථි॒වී ඡන්ද॒ ඉති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්රති॑ෂ්ඨිත්යා අ॒ග්නිර්දේ॒වතේත්යු॑ත්තර॒ත ඕජෝ॒ වා අ॒ග්නිරෝජ॑ ඒ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॑දුත්තරතෝ ऽභිප්රයා॒යී ජ॑යති॒ ෂට්ත්රිග්​ම්॑ශ॒-ථ්සම්ප॑ද්යන්තේ॒ ෂට්ත්රිග්​ම්॑ශදක්ෂරා බෘහ॒තී බාර්​හ॑තාඃ ප॒ශවෝ॑ බෘහ॒ත්යෛවාස්මෛ॑ ප॒ශූනව॑ රුන්ධේ බෘහ॒තී ඡන්ද॑සා॒ග්॒ ස්වාරා᳚ජ්ය॒-ම්පරී॑යාය॒ යස්යෛ॒තා [යස්යෛ॒තාඃ, උ॑පධී॒යන්තේ॒ ගච්ඡ॑ති॒] 9

උ॑පධී॒යන්තේ॒ ගච්ඡ॑ති॒ ස්වාරා᳚ජ්යග්​ම් ස॒ප්ත වාල॑ඛිල්යාඃ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති ස॒ප්ත ප॒ශ්චා-ථ්ස॒ප්ත වෛ ශී॑ර්​ෂ॒ණ්යාඃ᳚ ප්රා॒ණා ද්වාවවා᳚ඤ්චෞ ප්රා॒ණානාග්​ම්॑ සවීර්ය॒ත්වාය॑ මූ॒ර්ධා-ऽසි॒ රාඩිති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති॒ යන්ත්රී॒ රාඩිති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්රා॒ණානේ॒වාස්මෛ॑ ස॒මීචෝ॑ දධාති ॥ 10 ॥
(අශ්ව॒මුප॑-පු॒රස්තා॒දුප॒-බාර්​හ॑තා-ඒ॒තා-ශ්චතු॑ස්ත්රිග්​ම්ශච්ච) (අ. 2)

දේ॒වා වෛ ය-ද්ය॒ජ්ඤේ ऽකු॑ර්වත॒ තදසු॑රා අකුර්වත॒ තේ දේ॒වා ඒ॒තා අ॑ක්ෂ්ණයාස්තෝ॒මීයා॑ අපශ්ය॒-න්තා අ॒න්යථා॒ ऽනූච්යා॒-න්යථෝපා॑දධත॒ තදසු॑රා॒ නාන්වවා॑ය॒-න්තතෝ॑ දේ॒වා අභ॑ව॒-න්පරා-ऽසු॑රා॒ යද॑ක්ෂ්ණයාස්තෝ॒මීයා॑ අ॒න්යථා॒ ऽනූච්යා॒න්යථෝ॑ප॒ දධා॑ති॒ භ්රාතෘ॑ව්යාභිභූත්යෛ॒ භව॑ත්යා॒ත්මනා॒ පරා᳚-ऽස්ය॒ භ්රාතෘ॑ව්යෝ භවත්යා॒-ශුස්ත්රි॒වෘදිති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති යජ්ඤමු॒ඛං-වෛඁ ත්රි॒වෘ- [ත්රි॒වෘත්, ය॒ජ්ඤ॒මු॒ඛමේ॒ව] 11

-ද්ය॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒ද්වි යා॑තයති॒ ව්යෝ॑ම සප්තද॒ශ ඉති॑ දක්ෂිණ॒තෝ ऽන්නං॒-වෛඁ ව්යෝ॑මා-ऽන්නග්​ම්॑ සප්තද॒ශෝ-ऽන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නාන්න॑මද්යතේ ධ॒රුණ॑ ඒකවි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්ර॑ති॒ෂ්ඨා වා ඒ॑කවි॒ග්​ම්॒ශඃ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ භා॒න්තඃ ප॑ඤ්චද॒ශ ඉත්යු॑ත්තර॒ත ඕජෝ॒ වෛ භා॒න්ත ඕජඃ॑ පඤ්චද॒ශ ඕජ॑ ඒ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॑දුත්තරතෝ ऽභිප්රයා॒යී ජ॑යති॒ ප්රතූ᳚ර්තිරෂ්ටාද॒ශ ඉති॑ පු॒රස්තා॒- [ඉති॑ පු॒රස්තා᳚ත්, උප॑ දධාති॒ ද්වෞ] 12

-දුප॑ දධාති॒ ද්වෞ ත්රි॒වෘතා॑වභිපූ॒ර්වං-යඁ ॑ජ්ඤමු॒ඛේ වි යා॑තයත්යභිව॒ර්ත-ස්ස॑වි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ දක්ෂිණ॒තෝ-ऽන්නං॒-වාඁ අ॑භිව॒ර්තෝ-ऽන්නග්​ම්॑ සවි॒ග්​ම්॒ශෝ-ऽන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නාන්න॑මද්යතේ॒ වර්චෝ᳚ ද්වාවි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ ප॒ශ්චා-ද්ය-ද්විග්​ම්॑ශ॒තිර්ද්වේ තේන॑ වි॒රාජෞ॒ ය-ද්ද්වේ ප්ර॑ති॒ෂ්ඨා තේන॑ වි॒රාජෝ॑රේ॒වා-භි॑පූ॒ර්වම॒න්නාද්යේ॒ ප්රති॑තිෂ්ඨති॒ තපෝ॑ නවද॒ශ ඉත්යු॑ත්තර॒ත ස්තස්මා᳚-ථ්ස॒ව්යෝ [ඉත්යු॑ත්තර॒ත ස්තස්මා᳚-ථ්ස॒ව්යඃ, හස්ත॑යෝ-] 13

හස්ත॑යෝ-ස්තප॒ස්විත॑රෝ॒ යෝනි॑ශ්චතුර්වි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති॒ චතු॑ර්විග්​ම්ශත්යක්ෂරා ගාය॒ත්රී ගා॑ය॒ත්රී ය॑ජ්ඤමු॒ඛං-යඁ ॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒-ද්වියා॑තයති॒ ගර්භාඃ᳚ පඤ්චවි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ දක්ෂිණ॒තෝ-ऽන්නං॒-වෛඁ ගර්භා॒ අන්න॑-ම්පඤ්චවි॒ග්​ම්॒ශෝන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නාන්න॑මද්යත॒ ඕජ॑ස්ත්රිණ॒ව ඉති॑ ප॒ශ්චාදි॒මේ වෛ ලෝ॒කාස්ත්රි॑ණ॒ව ඒ॒ෂ්වේ॑ව ලෝ॒කේෂු॒ ප්රති॑තිෂ්ඨති ස॒භංර॑ණස්ත්රයෝවි॒ග්​ම්॒ශ ඉ- [ස॒භංර॑ණස්ත්රයෝවි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑, උ॒ත්ත॒ර॒ත-] 14

-ත්යු॑ත්තර॒ත-ස්තස්මා᳚-ථ්ස॒ව්යෝ හස්ත॑යෝ-ස්සම්භා॒ර්ය॑තරඃ॒ ක්රතු॑රේකත්රි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති॒ වාග්වෛ ක්රතු॑ර්යජ්ඤමු॒ඛං-වාඁග්ය॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒ද්වි යා॑තයති බ්ර॒ද්ධ්නස්ය॑ වි॒ෂ්ටප॑-ඤ්චතුස්ත්රි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ දක්ෂිණ॒තෝ॑-ऽසෞ වා ආ॑දි॒ත්යෝ බ්ර॒ද්ධ්නස්ය॑ වි॒ෂ්ටප॑-ම්බ්රහ්මවර්ච॒සමේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॒ණෝ-ऽර්ධෝ᳚ බ්රහ්මවර්ච॒සිත॑රඃ ප්රති॒ෂ්ඨා ත්ර॑යස්ත්රි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ॒ නාක॑-ෂ්ෂට්ත්රි॒ග්​ම්॒ශ ඉත්යු॑ත්තර॒ත-ස්සු॑ව॒ර්ගෝ වෛ ලෝ॒කෝ නාක॑-ස්සුව॒ර්ගස්ය॑ ලෝ॒කස්ය॒ සම॑ෂ්ට්යෛ ॥ 15 ॥
(වෛ ත්රි॒වෘ - දිති॑ පු॒රස්තා᳚ථ් - ස॒ව්ය - ස්ත්ර॑යෝවි॒ග්​ම්॒ශ ඉති॑ - සුව॒ර්ගෝ වෛ - පඤ්ච॑ ච) (අ. 3)

(ආ॒ශු - ර්ව්යෝ॑ම - ධ॒රුණෝ॑ - භා॒න්තඃ - ප්රතූ᳚ර්තිර -භිව॒ර්තෝ - වර්ච॒ - ස්තපෝ॒ - යෝනි॒ - ර්ගර්භා॒ - ඕජඃ॑ - ස॒භංර॑ණඃ॒ - ක්රතු॑ - ර්බ්ර॒ද්ධ්රස්ය॑ - ප්රති॒ෂ්ඨා - නාකඃ॒ - ෂෝඩ॑ශ)

අ॒ග්නේර්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති යජ්ඤමු॒ඛං-වාඁ අ॒ග්නිර්ය॑ජ්ඤමු॒ඛ-න්දී॒ක්ෂා ය॑ජ්ඤමු॒ඛ-ම්බ්රහ්ම॑ යජ්ඤමු॒ඛ-න්ත්රි॒වෘ-ද්ය॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒ද්වි යා॑තයති නෘ॒චක්ෂ॑සා-ම්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ දක්ෂිණ॒ත-ශ්ශු॑ශ්රු॒වාග්​ම්සෝ॒ වෛ නෘ॒චක්ෂ॒සෝ-ऽන්න॑-න්ධා॒තා ජා॒තායෛ॒වාස්මා॒ අන්න॒මපි॑ දධාති॒ තස්මා᳚ජ්ජා॒තෝ-ऽන්න॑මත්ති ජ॒නිත්රග්ග්॑ ස්පෘ॒තග්​ම් ස॑ප්තද॒ශ-ස්ස්තෝම॒ ඉත්යා॒හා-ऽන්නං॒-වෛඁ ජ॒නිත්ර॒- [ජ॒නිත්ර᳚ම්, අන්නග්​ම්॑ සප්තද॒ශෝ-ऽන්න॑මේ॒ව] 16

-මන්නග්​ම්॑ සප්තද॒ශෝ-ऽන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නා-න්න॑මද්යතේ මි॒ත්රස්ය॑ භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්රා॒ණෝ වෛ මි॒ත්රෝ॑-ऽපා॒නෝ වරු॑ණඃ ප්රාණාපා॒නාවේ॒වාස්මි॑-න්දධාති දි॒වෝ වෘ॒ෂ්ටිර්වාතා᳚-ස්ස්පෘ॒තා ඒ॑කවි॒ග්​ම්॒ශ-ස්ස්තෝම॒ ඉත්යා॑හ ප්රති॒ෂ්ඨා වා ඒ॑කවි॒ග්​ම්॒ශඃ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යා॒ ඉන්ද්ර॑ස්ය භා॒ගෝ॑-ऽසීත්යු॑ත්තර॒ත ඕජෝ॒ වා ඉන්ද්ර॒ ඕජෝ॒ විෂ්ණු॒රෝජඃ॑, ක්ෂ॒ත්රමෝජඃ॑ පඤ්චද॒ශ [පඤ්චද॒ශඃ, ඕජ॑ ඒ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒] 17

ඕජ॑ ඒ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॑දුත්තරතෝ-ऽභිප්රයා॒යී ජ॑යති॒ වසූ॑නා-ම්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති යජ්ඤමු॒ඛං-වෛඁ වස॑වෝ යජ්ඤමු॒ඛග්​ම් රු॒ද්රා ය॑ජ්ඤමු॒ඛ-ඤ්ච॑තුර්වි॒ග්​ම්॒ශෝ ය॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒ද්වි යා॑තයත්යාදි॒ත්යානා᳚-ම්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ දක්ෂිණ॒තෝ-ऽන්නං॒-වාඁ ආ॑දි॒ත්යා අන්න॑-ම්ම॒රුතෝ-ऽන්න॒-ඞ්ගර්භා॒ අන්න॑-ම්පඤ්චවි॒ග්​ම්॒ශෝ-ऽන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නා-ऽන්න॑මද්ය॒තේ ऽදි॑ත්යෛ භා॒ගෝ॑- [-ऽදි॑ත්යෛ භා॒ගඃ, අ॒සීති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්ර॑ති॒ෂ්ඨා] 18

-ऽසීති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්ර॑ති॒ෂ්ඨා වා අදි॑තිඃ ප්රති॒ෂ්ඨා පූ॒ෂා ප්ර॑ති॒ෂ්ඨා ත්රි॑ණ॒වඃ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ දේ॒වස්ය॑ සවි॒තුර්භා॒ගෝ॑-ऽ සීත්යු॑ත්තර॒තෝ බ්රහ්ම॒ වෛ දේ॒ව-ස්ස॑වි॒තා බ්රහ්ම॒ බෘහ॒ස්පති॒ර්බ්රහ්ම॑ චතුෂ්ටෝ॒මෝ බ්ර॑හ්මවර්ච॒සමේ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒දුත්ත॒රෝ-ऽර්ධෝ᳚ බ්රහ්මවර්ච॒සිත॑ර-ස්සාවි॒ත්රව॑තී භවති॒ ප්රසූ᳚ත්යෛ॒ තස්මා᳚-ද්බ්රාහ්ම॒ණානා॒මුදී॑චී ස॒නිඃ ප්රසූ॑තා ධ॒ර්ත්රශ්ච॑තුෂ්ටෝ॒ම ඉති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති යජ්ඤමු॒ඛං-වෛඁ ධ॒ර්ත්රෝ [ධ॒ර්ත්රඃ, ය॒ජ්ඤ॒මු॒ඛ-ඤ්ච॑තුෂ්ටෝ॒මෝ] 19

ය॑ජ්ඤමු॒ඛ-ඤ්ච॑තුෂ්ටෝ॒මෝ ය॑ජ්ඤමු॒ඛමේ॒ව පු॒රස්තා॒ද්වි යා॑තයති॒ යාවා॑නා-ම්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ දක්ෂිණ॒තෝ මාසා॒ වෛ යාවා॑ අර්ධමා॒සා අයා॑වා॒-ස්තස්මා᳚-ද්දක්ෂි॒ණාවෘ॑තෝ॒ මාසා॒ අන්නං॒-වෛඁ යාවා॒ අන්න॑-ම්ප්ර॒ජා අන්න॑මේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॑ණේ॒නා-න්න॑මද්යත ඍභූ॒ණා-ම්භා॒ගෝ॑-ऽසීති॑ ප॒ශ්චා-ත්ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ විව॒ර්තෝ᳚ ऽෂ්ටාචත්වාරි॒ග්​ම්॒ශ ඉත්යු॑ත්තර॒තෝ॑-ऽනයෝ᳚ර්ලෝ॒කයෝ᳚-ස්සවීර්ය॒ත්වාය॒ තස්මා॑දි॒මෞ ලෝ॒කෞ ස॒මාව॑-ද්වීර්යෞ॒ [ස॒මාව॑-ද්වීර්යෞ, යස්ය॒ මුඛ්ය॑වතීඃ] 20

යස්ය॒ මුඛ්ය॑වතීඃ පු॒රස්තා॑දුපධී॒යන්තේ॒ මුඛ්ය॑ ඒ॒ව භ॑ව॒ත්යා-ऽස්ය॒ මුඛ්යෝ॑ ජායතේ॒ යස්යා-න්න॑වතී - ර්දක්ෂිණ॒තෝ-ऽත්ත්යන්න॒මා-ऽස්යා᳚න්නා॒දෝ ජා॑යතේ॒ යස්ය॑ ප්රති॒ෂ්ඨාව॑තීඃ ප॒ශ්චා-ත්ප්රත්යේ॒ව ති॑ෂ්ඨති॒ යස්යෞජ॑ස්වතීරුත්තර॒ත ඕ॑ජ॒ස්ව්යේ॑ව භ॑ව॒ත්යා-ऽස්යෞ॑ජ॒ස්වී ජා॑යතේ॒ ऽර්කෝ වා ඒ॒ෂ යද॒ග්නිස්තස්යෛ॒තදේ॒ව ස්තෝ॒ත්රමේ॒තච්ඡ॒ස්ත්රං-යඁදේ॒ෂා වි॒ධා [වි॒ධා, වි॒ධී॒යතේ॒-ऽර්ක ඒ॒ව] 21

වි॑ධී॒යතේ॒-ऽර්ක ඒ॒ව තද॒ර්ක්ය॑මනු॒ වි ධී॑ය॒තේ ऽත්ත්යන්න॒මා-ऽස්යා᳚න්නා॒දෝ ජා॑යතේ॒ යස්යෛ॒ෂා වි॒ධා වි॑ධී॒යතේ॒ ය උ॑ චෛනාමේ॒වං-වේඁද॒ සෘෂ්ටී॒රුප॑ දධාති යථාසෘ॒ෂ්ටමේ॒වාව॑ රුන්ධේ॒ න වා ඉ॒ද-න්දිවා॒ න නක්ත॑මාසී॒දව්යා॑වෘත්ත॒-න්තේ දේ॒වා ඒ॒තා ව්යු॑ෂ්ටීරපශ්ය॒-න්තා උපා॑දධත॒ තතෝ॒ වා ඉ॒දං ඁව්යෞ᳚ච්ඡ॒-ද්යස්යෛ॒තා උ॑පධී॒යන්තේ॒ ව්යේ॑වාස්මා॑ උච්ඡ॒ත්යථෝ॒ තම॑ ඒ॒වාප॑හතේ ॥ 22 ॥
(වෛ ජ॒නිත්රං॑ - පඤ්චද॒ශෝ - ऽදි॑ත්යෛ භා॒ගෝ - වෛ ධ॒ර්ත්රඃ - ස॒මාව॑ද්වීර්යෛ-වි॒ධා-තතෝ॒ වා ඉ॒දං - චතු॑ර්දශ ච ) (අ. 4)

(අ॒ග්නේ - ර්නෘ॒චක්ෂ॑සාං - ජ॒නිත්රං॑ - මි॒ත්ර - ස්යේන්ද්ර॑ස්ය॒ -වසූ॑නා - මාදි॒ත්යානා॒ - මදි॑ත්යෛ - දේ॒වස්ය॑ සවි॒තුඃ - සා॑වි॒ත්රව॑තී - ධ॒ර්ත්රෝ - යාවා॑නා-මෘභූ॒ණාං - ඁවි॑ව॒ර්ත - ශ්චතු॑ර්දශ)

අග්නේ॑ ජා॒තා-න්ප්රණු॑දා න-ස්ස॒පත්නා॒නිති॑ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති ජා॒තානේ॒ව භ්රාතෘ॑ව්යා॒-න්ප්රණු॑දතේ॒ සහ॑සා ජා॒තානිති॑ ප॒ශ්චාජ්ජ॑නි॒ෂ්යමා॑ණානේ॒ව ප්රති॑ නුදතේ චතුශ්චත්වාරි॒ග්​ම්॒ශ-ස්ස්තෝම॒ ඉති॑ දක්ෂිණ॒තෝ බ්ර॑හ්මවර්ච॒සං-වෛඁ ච॑තුශ්චත්වාරි॒ග්​ම්॒ශෝ බ්ර॑හ්මවර්ච॒සමේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॒-ද්දක්ෂි॒ණෝ-ऽර්ධෝ᳚ බ්රහ්මවර්ච॒සිත॑ර-ෂ්ෂෝඩ॒ශ-ස්ස්තෝම॒ ඉත්යු॑ත්තර॒ත ඕජෝ॒ වෛ ෂෝ॑ඩ॒ශ ඕජ॑ ඒ॒වෝත්ත॑ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॑- [තස්මා᳚ත්, උ॒ත්ත॒ර॒තෝ॒-ऽභි॒ප්ර॒යා॒යී] 23

-දුත්තරතෝ-ऽභිප්රයා॒යී ජ॑යති॒ වජ්රෝ॒ වෛ ච॑තුශ්චත්වාරි॒ග්​ම්॒ශෝ වජ්ර॑-ෂ්ෂෝඩ॒ශෝ යදේ॒තේ ඉෂ්ට॑කේ උප॒දධා॑ති ජා॒තාග්​ශ්චෛ॒ව ජ॑නි॒ෂ්යමා॑ණාග්​ශ්ච॒ භ්රාතෘ॑ව්යා-න්ප්ර॒ණුද්ය॒ වජ්ර॒මනු॒ ප්රහ॑රති॒ ස්තෘත්යෛ॒ පුරී॑ෂවතී॒-ම්මද්ධ්ය॒ උප॑දධාති॒ පුරී॑ෂං॒-වෛඁ මද්ධ්ය॑මා॒ත්මන॒-ස්සාත්මා॑නමේ॒වාග්නි-ඤ්චි॑නුතේ॒ සාත්මා॒-ऽමුෂ්මි॑න් ඁලෝ॒කේ භ॑වති॒ ය ඒ॒වං-වේඁදෛ॒තා වා අ॑සප॒ත්නා නාමේෂ්ට॑කා॒ යස්යෛ॒තා උ॑පධී॒යන්තේ॒ [උ॑පධී॒යන්තේ᳚, නා-ऽස්ය॑] 24

නා-ऽස්ය॑ ස॒පත්නෝ॑ භවති ප॒ශුර්වා ඒ॒ෂ යද॒ග්නිර්වි॒රාජ॑ උත්ත॒මායා॒-ඤ්චිත්යා॒මුප॑ දධාති වි॒රාජ॑මේ॒වෝත්ත॒මා-ම්ප॒ශුෂු॑ දධාති॒ තස්මා᳚-ත්පශු॒මානු॑ත්ත॒මාං-වාඁචං॑-වඁදති॒ දශ॑ද॒ශෝප॑ දධාති සවීර්ය॒ත්වායා᳚-ऽක්ෂ්ණ॒යෝප॑ දධාති॒ තස්මා॑දක්ෂ්ණ॒යා ප॒ශවෝ-ऽඞ්ගා॑නි॒ ප්රහ॑රන්ති॒ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ॒ යානි॒ වෛ ඡන්දාග්​ම්॑සි සුව॒ර්ග්යා᳚ණ්යාස॒-න්තෛර්දේ॒වා-ස්සු॑ව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමා॑ය॒-න්තේනර්​ෂ॑යෝ- [-ඁලෝ॒කමා॑ය॒-න්තේනර්​ෂ॑යඃ, අ॒ශ්රා॒ම්ය॒-න්තේ තපෝ॑-ऽතප්යන්ත॒] 25

-ऽශ්රාම්ය॒-න්තේ තපෝ॑-ऽතප්යන්ත॒ තානි॒ තප॑සා-ऽපශ්ය॒-න්තේභ්ය॑ ඒ॒තා ඉෂ්ට॑කා॒ නිර॑මිම॒තේව॒ශ්ඡන්දෝ॒ වරි॑ව॒ශ්ඡන්ද॒ ඉති॒ තා උපා॑දධත॒ තාභි॒ර්වෛ තේ සු॑ව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමා॑ය॒න්॒. යදේ॒තා ඉෂ්ට॑කා උප॒දධා॑ති॒ යාන්යේ॒ව ඡන්දාග්​ම්॑සි සුව॒ර්ග්යා॑ණි॒ තෛරේ॒ව යජ॑මාන-ස්සුව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමේ॑ති ය॒ජ්ඤේන॒ වෛ ප්ර॒ජාප॑තිඃ ප්ර॒ජා අ॑සෘජත॒ තා-ස්ස්තෝම॑ භාගෛරේ॒වා-ऽසෘ॑ජත॒ ය- [-ऽසෘ॑ජත॒ යත්, ස්තෝම॑ භාගා උප॒දධා॑ති] 26

-ථ්ස්තෝම॑ භාගා උප॒දධා॑ති ප්ර॒ජා ඒ॒ව ත-ද්යජ॑මාන-ස්සෘජතේ॒ බෘහ॒ස්පති॒ර්වා ඒ॒ත-ද්ය॒ජ්ඤස්ය॒ තේජ॒-ස්සම॑භර॒ද්ය-ථ්ස්තෝම॑භාගා॒ ය-ථ්ස්තෝම॑භාගා උප॒දධා॑ති॒ සතේ॑ජසමේ॒වාග්නි-ඤ්චි॑නුතේ॒ බෘහ॒ස්පති॒ර්වා ඒ॒තාං-යඁ॒ජ්ඤස්ය॑ ප්රති॒ෂ්ඨාම॑පශ්ය॒ද්ය-ථ්ස්තෝම॑භාගා॒ ය-ථ්ස්තෝම॑භාගා උප॒දධා॑ති ය॒ජ්ඤස්ය॒ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ ස॒ප්තස॒ප්තෝප॑ දධාති සවීර්ය॒ත්වාය॑ ති॒ස්රෝ මද්ධ්යේ॒ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ ॥ 27 ॥
( උ॒ත්ත॒ර॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා॑ - දුපධී॒යන්ත॒ - ඍෂ॑යෝ - ऽසෘජත॒ යත් - ත්රිච॑ත්වාරිග්​ම්ශච්ච) (අ. 5)

ර॒ශ්මිරිත්යේ॒වා ऽऽදි॒ත්යම॑සෘජත॒ ප්රේති॒රිති॒ ධර්ම॒මන්වි॑ති॒රිති॒ දිවග්​ම්॑ ස॒ධිංරිත්ය॒න්තරි॑ක්ෂ-ම්ප්රති॒ධිරිති॑ පෘථි॒වීං-විඁ ॑ෂ්ට॒ම්භ ඉති॒ වෘෂ්ටි॑-ම්ප්ර॒වේත්යහ॑රනු॒වේති॒ රාත්රි॑මු॒ශිගිති॒ වසූ᳚-න්ප්රකේ॒ත ඉති॑ රු॒ද්රාන්-ථ්සු॑දී॒තිරිත්යා॑දි॒ත්යානෝජ॒ ඉති॑ පි॒තॄග්​ස්තන්තු॒රිති॑ ප්ර॒ජාඃ පෘ॑තනා॒ෂාඩිති॑ ප॒ශූ-න්රේ॒වදිත්යෝ-ෂ॑ධීරභි॒ජිද॑සි යු॒ක්තග්රා॒වේ- [යු॒ක්තග්රා॑වා, ඉන්ද්රා॑ය॒ ත්වේන්ද්ර॑-ඤ්ජි॒න්වේත්යේ॒ව] 28

-න්ද්රා॑ය॒ ත්වේන්ද්ර॑-ඤ්ජි॒න්වේත්යේ॒ව ද॑ක්ෂිණ॒තෝ වජ්ර॒-ම්පර්යෞ॑හද॒භිජි॑ත්යෛ॒ තාඃ ප්ර॒ජා අප॑ප්රාණා අසෘජත॒ තාස්වධි॑පතිර॒සීත්යේ॒ව ප්රා॒ණම॑දධා-ද්ය॒න්තේත්ය॑පා॒නග්​ම් ස॒ග්​ම්॒සර්ප॒ ඉති॒ චක්ෂු॑ර්වයෝ॒ධා ඉති॒ ශ්රෝත්ර॒-න්තාඃ ප්ර॒ජාඃ ප්රා॑ණ॒තීර॑පාන॒තීඃ පශ්ය॑න්තී-ශ්ශෘණ්ව॒තීර්න මි॑ථු॒නී අ॑භව॒-න්තාසු॑ ත්රි॒වෘද॒සීත්යේ॒ව මි॑ථු॒නම॑දධා॒-ත්තාඃ ප්ර॒ජා මි॑ථු॒නී [ ] 29

භව॑න්තී॒ර්න ප්රාජා॑යන්ත॒ තා-ස්සග්​ම්॑රෝ॒හෝ॑-ऽසි නීරෝ॒හෝ॑-ऽසීත්යේ॒ව ප්රා-ऽජ॑නය॒-ත්තාඃ ප්ර॒ජාඃ ප්රජා॑තා॒ න ප්රත්ය॑තිෂ්ඨ॒-න්තා ව॑සු॒කෝ॑-ऽසි॒ වේෂ॑ශ්රිරසි॒ වස්ය॑ෂ්ටිර॒සීත්යේ॒වෛෂු ලෝ॒කේෂු॒ ප්රත්ය॑ස්ථාපය॒ද්යදාහ॑ වසු॒කෝ॑-ऽසි॒ වේෂ॑ශ්රිරසි॒ වස්ය॑ෂ්ටිර॒සීති॑ ප්ර॒ජා ඒ॒ව ප්රජා॑තා ඒ॒ෂු ලෝ॒කේෂු॒ ප්රති॑ෂ්ඨාපයති॒ සාත්මා॒-ऽන්තරි॑ක්ෂග්​ම් රෝහති॒ සප්රා॑ණෝ॒-ऽමුෂ්මි॑න් ඁලෝ॒කේ ප්රති॑ තිෂ්ඨ॒ත්යව්ය॑ර්ධුකඃ ප්රාණාපා॒නාභ්යා᳚-ම්භවති॒ ය ඒ॒වං-වේඁද॑ ॥ 30 ॥
(යු॒ක්තග්රා॑වා - ප්ර॒ජා මි॑ථු॒න්ය॑ - න්තරි॑ක්ෂං॒ - ද්වාද॑ශ ච) (අ. 6)

නා॒ක॒සද්භි॒ර්වෛ දේ॒වා-ස්සු॑ව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමා॑ය॒-න්තන්නා॑ක॒සදා᳚-න්නාකස॒ත්ත්වං-යඁන්නා॑ක॒සද॑ උප॒දධා॑ති නාක॒සද්භි॑රේ॒ව ත-ද්යජ॑මාන-ස්සුව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමේ॑ති සුව॒ර්ගෝ වෛ ලෝ॒කෝ නාකෝ॒ යස්යෛ॒තා උ॑පධී॒යන්තේ॒ නාස්මා॒ අක॑-ම්භවති යජමානායත॒නං-වෛඁ නා॑ක॒සදෝ॒ යන්නා॑ක॒සද॑ උප॒දධා᳚ත්යා॒යත॑නමේ॒ව ත-ද්යජ॑මානඃ කුරුතේ පෘ॒ෂ්ඨානාං॒-වාඁ ඒ॒ත-ත්තේජ॒-ස්සම්භෘ॑තං॒-යඁන්නා॑ක॒සදෝ॒ යන්නා॑ක॒සද॑ [යන්නා॑ක॒සදඃ॑, උ॒ප॒දධා॑ති පෘ॒ෂ්ඨානා॑මේ॒ව] 31

උප॒දධා॑ති පෘ॒ෂ්ඨානා॑මේ॒ව තේජෝ-ऽව॑ රුන්ධේ පඤ්ච॒චෝඩා॒ උප॑ දධාත්යඵ්ස॒රස॑ ඒ॒වෛන॑මේ॒තා භූ॒තා අ॒මුෂ්මි॑න් ඁලෝ॒ක උප॑ ශේ॒රේ-ऽථෝ॑ තනූ॒පානී॑රේ॒වෛතා යජ॑මානස්ය॒ ය-න්ද්වි॒ෂ්යා-ත්තමු॑ප॒දධ॑ද්ධ්යායේදේ॒තාභ්ය॑ ඒ॒වෛන॑-න්දේ॒වතා᳚භ්ය॒ ආ වෘ॑ශ්චති තා॒ජගාර්ති॒මාර්ච්ඡ॒ත්යුත්ත॑රා නාක॒සද්භ්ය॒ උප॑දධාති॒ යථා॑ ජා॒යාමා॒නීය॑ ගෘ॒හේෂු॑ නිෂා॒දය॑ති තා॒දෘගේ॒ව ත- [තා॒දෘගේ॒ව තත්, ප॒ශ්චා-ත්ප්රාචී॑-] 32

-ත්ප॒ශ්චා-ත්ප්රාචී॑-මුත්ත॒මාමුප॑ දධාති॒ තස්මා᳚-ත්ප॒ශ්චා-ත්ප්රාචී॒ පත්න්යන්වා᳚ස්තේ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණා-ඤ්ච॑ වික॒ර්ණී-ඤ්චෝ᳚ත්ත॒මේ උප॑ දධාති ප්රා॒ණෝ වෛ ස්ව॑යමාතෘ॒ණ්ණා-ऽऽයු॑ර්වික॒ර්ණී ප්රා॒ණ-ඤ්චෛ॒වා-ऽऽයු॑ශ්ච ප්රා॒ණානා॑මුත්ත॒මෞ ධ॑ත්තේ॒ තස්මා᳚-ත්ප්රා॒ණශ්චා-ऽऽයු॑ශ්ච ප්රා॒ණානා॑මුත්ත॒මෞ නාන්යාමුත්ත॑රා॒මිෂ්ට॑කා॒මුප॑ දද්ධ්යා॒-ද්යද॒න්යාමුත්ත॑රා॒-මිෂ්ට॑කා-මුපද॒ද්ධ්යා-ත්ප॑ශූ॒නා- [-මුපද॒ද්ධ්යා-ත්ප॑ශූ॒නාම්, ච॒ යජ॑මානස්ය ච] 33

-ඤ්ච॒ යජ॑මානස්ය ච ප්රා॒ණ-ඤ්චා-ऽऽයු॒ශ්චාපි॑ දද්ධ්යා॒-ත්තස්මා॒න්නා-න්යෝත්ත॒රේෂ්ට॑කෝප॒ධේයා᳚ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණාමුප॑ දධාත්ය॒සෞ වෛ ස්ව॑යමාතෘ॒ණ්ණා- ऽමූමේ॒වෝප॑ ධ॒ත්තේ ऽශ්ව॒මුප॑ ඝ්රාපයති ප්රා॒ණමේ॒වාස්යා᳚-න්දධා॒ත්යථෝ᳚ ප්රාජාප॒ත්යෝ වා අශ්වඃ॑ ප්ර॒ජාප॑තිනෛ॒වාග්නි-ඤ්චි॑නුතේ ස්වයමාතෘ॒ණ්ණා භ॑වති ප්රා॒ණානා॒මුථ්සෘ॑ෂ්ට්යා॒ අථෝ॑ සුව॒ර්ගස්ය॑ ලෝ॒කස්යා-ऽනු॑ඛ්යාත්යා ඒ॒ෂා වෛ දේ॒වානාං॒-විඁක්රා᳚න්ති॒ර්ය-ද්වි॑ක॒ර්ණී ය-ද්වි॑ක॒ර්ණීමු॑ප॒දධා॑ති දේ॒වානා॑මේ॒ව වික්රා᳚න්ති॒මනු॒ වික්ර॑මත උත්තර॒ත උප॑දධාති॒ තස්මා॑දුත්තර॒ත උ॑පචාරෝ॒-ऽග්නි ර්වා॑යු॒මතී॑ භවති॒ සමි॑ද්ධ්යෛ ॥ 34 ॥
(සම්භෘ॑තං॒-යඁන්නා॑ක॒සදෝ॒ යන්නා॑ක॒සද॒ - ස්තත් - ප॑ශූ॒නා-මේ॒ෂා වෛ-ද්වාවිග්​ම්॑ශතිශ්ච) (අ. 7)

ඡන්දා॒ග්॒ස්යුප॑ දධාති ප॒ශවෝ॒ වෛ ඡන්දාග්​ම්॑සි ප॒ශූනේ॒වාව॑ රුන්ධේ॒ ඡන්දාග්​ම්॑සි॒ වෛ දේ॒වානාං᳚-වාඁ॒ම-ම්ප॒ශවෝ॑ වා॒මමේ॒ව ප॒ශූනව॑ රුන්ධ ඒ॒තාග්​ම් හ॒ වෛ ය॒ජ්ඤසේ॑න-ශ්චෛත්රියාය॒ණ-ශ්චිතිං॑-විඁ॒දා-ඤ්ච॑කාර॒ තයා॒ වෛ ස ප॒ශූනවා॑රුන්ධ॒ යදේ॒තාමු॑ප॒දධා॑ති ප॒ශූනේ॒වාව॑ රුන්ධේ ගාය॒ත්රීඃ පු॒රස්තා॒දුප॑ දධාති॒ තේජෝ॒ වෛ ගා॑ය॒ත්රී තේජ॑ ඒ॒ව [තේජ॑ ඒ॒ව, මු॒ඛ॒තෝ ධ॑ත්තේ] 35

මු॑ඛ॒තෝ ධ॑ත්තේ මූර්ධ॒න්වතී᳚ර්භවන්ති මූ॒ර්ධාන॑මේ॒වෛනග්​ම්॑ සමා॒නානා᳚-ඞ්කරෝති ත්රි॒ෂ්ටුභ॒ උප॑ දධාතීන්ද්රි॒යං-වෛඁ ත්රි॒ෂ්ටුගි॑න්ද්රි॒යමේ॒ව ම॑ද්ධ්ය॒තෝ ධ॑ත්තේ॒ ජග॑තී॒රුප॑ දධාති॒ ජාග॑තා॒ වෛ ප॒ශවඃ॑ ප॒ශූනේ॒වාව॑ රුන්ධේ ऽනු॒ෂ්ටුභ॒ උප॑ දධාති ප්රා॒ණා වා අ॑නු॒ෂ්ටුප් ප්රා॒ණානා॒මුථ්සෘ॑ෂ්ට්යෛ බෘහ॒තීරු॒ෂ්ණිහාඃ᳚ ප॒ඞ්ක්තීර॒ක්ෂර॑පඞ්ක්තී॒රිති॒ විෂු॑රූපාණි॒ ඡන්දා॒ග්॒ස්යුප॑ දධාති॒ විෂු॑රූපා॒ වෛ ප॒ශවඃ॑ ප॒ශව॒- [ප॒ශවඃ॑ ප॒ශවඃ॑, ඡන්දාග්​ම්॑සි॒ විෂු॑රූපානේ॒ව] 36

-ශ්ඡන්දාග්​ම්॑සි॒ විෂු॑රූපානේ॒ව ප॒ශූනව॑ රුන්ධේ॒ විෂු॑රූපමස්ය ගෘ॒හේ දෘ॑ශ්යතේ॒ යස්යෛ॒තා උ॑පධී॒යන්තේ॒ ය උ॑ චෛනා ඒ॒වං-වේඁදා-ऽති॑ච්ඡන්දස॒මුප॑ දධා॒ත්යති॑ච්ඡන්දා॒ වෛ සර්වා॑ණි॒ ඡන්දාග්​ම්॑සි॒ සර්වේ॑භිරේ॒වෛන॒-ඤ්ඡන්දෝ॑භිශ්චිනුතේ॒ වර්​ෂ්ම॒ වා ඒ॒ෂා ඡන්ද॑සාං॒-යඁදති॑ච්ඡන්දා॒ යදති॑ච්ඡන්දස-මුප॒දධා॑ති॒ වර්​ෂ්මෛ॒වෛනග්​ම්॑ සමා॒නානා᳚-ඞ්කරෝති ද්වි॒පදා॒ උප॑ දධාති ද්වි॒පා-ද්යජ॑මානඃ॒ ප්රති॑ෂ්ඨිත්යෛ ॥ 37 ॥
(තේජ॑ ඒ॒ව - ප॒ශවඃ॑ ප॒ශවෝ॒ - යජ॑මාන॒ - ඒක॑ඤ්ච) (අ. 8)

සර්වා᳚භ්යෝ॒ වෛ දේ॒වතා᳚භ්යෝ॒-ऽග්නිශ්චී॑යතේ॒ ය-ථ්ස॒යුජෝ॒ නෝප॑ද॒ද්ධ්යා-ද්දේ॒වතා॑ අස්යා॒ග්නිං-වෘඁ ॑ඤ්ජීර॒න්॒. ය-ථ්ස॒යුජ॑ උප॒දධා᳚ත්යා॒ත්මනෛ॒වෛනග්​ම්॑ ස॒යුජ॑-ඤ්චිනුතේ॒ නාග්නිනා॒ ව්යෘ॑ද්ධ්ය॒තේ-ऽථෝ॒ යථා॒ පුරු॑ෂ॒-ස්ස්නාව॑භි॒-ස්සන්ත॑ත ඒ॒වමේ॒වෛතාභි॑ර॒ග්නි-ස්සන්ත॑තෝ॒ ऽග්නිනා॒ වෛ දේ॒වා-ස්සු॑ව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමා॑ය॒-න්තා අ॒මූඃ කෘත්ති॑කා අභව॒න්॒ යස්යෛ॒තා උ॑ප ධී॒යන්තේ॑ සුව॒ර්ගමේ॒ව [ ] 38

ලෝ॒කමේ॑ති॒ ගච්ඡ॑ති ප්රකා॒ශ-ඤ්චි॒ත්රමේ॒ව භ॑වති මණ්ඩලේෂ්ට॒කා උප॑ දධාතී॒මේ වෛ ලෝ॒කා ම॑ණ්ඩලේෂ්ට॒කා ඉ॒මේ ඛලු॒ වෛ ලෝ॒කා දේ॑වපු॒රා දේ॑වපු॒රා ඒ॒ව ප්රවි॑ශති॒ නා-ऽऽර්ති॒මාර්ච්ඡ॑ත්ය॒ග්නි-ඤ්චි॑ක්යා॒නෝ වි॒ශ්වජ්යෝ॑තිෂ॒ උප॑ දධාතී॒මානේ॒වෛතාභි-॑ර්ලෝ॒කාන් ජ්යෝති॑ෂ්මතඃ කුරු॒තේ-ऽථෝ᳚ ප්රා॒ණානේ॒වෛතා යජ॑මානස්ය දාද්ධ්රත්යේ॒තා වෛ දේ॒වතා᳚-ස්සුව॒ර්ග්යා᳚ස්තා ඒ॒වා- -න්වා॒රභ්ය॑ සුව॒ර්ගං-ලෝඁ॒කමේ॑ති ॥ 39 ॥
(සු॒ව॒ර්ගමේ॒ව - තා ඒ॒ව - ච॒ත්වාරි॑ ච) (අ. 9)

වෘ॒ෂ්ටි॒සනී॒රුප॑ දධාති॒ වෘෂ්ටි॑මේ॒වාව॑ රුන්ධේ॒ යදේ॑ක॒ධෝප॑ද॒ද්ධ්යාදේක॑මෘ॒තුං-වඁ ॑ර්​ෂේදනුපරි॒හාරග්​ම්॑ සාදයති॒ තස්මා॒-ථ්සර්වා॑නෘ॒තූන්. ව॑ර්​ෂති පුරෝවාත॒සනි॑-ර॒සීත්යා॑හෛ॒තද්වෛ වෘෂ්ට්යෛ॑ රූ॒පග්​ම් රූ॒පේණෛ॒ව වෘෂ්ටි॒මව॑ රුන්ධේ සං॒​යාඁනී॑භි॒ර්වෛ දේ॒වා ඉ॒මාන් ඁලෝ॒කාන්-ථ්සම॑යු॒ස්ත-ථ්සං॒​යාඁනී॑නාග්​ම් සං​යාඁනි॒ත්වං-යඁ-ථ්සං॒​යාඁනී॑රුප॒දධා॑ති॒ යථා॒-ऽඵ්සු නා॒වා සං॒​යාඁත්යේ॒ව- [සං॒​යාඁත්යේ॒වම්, ඒ॒වෛතාභි॒] 40

-මේ॒වෛතාභි॒ ර්යජ॑මාන ඉ॒මාන් ඁලෝ॒කාන්-ථ්සං-යාඁ ॑ති ප්ල॒වෝ වා ඒ॒ෂෝ᳚-ऽග්නේර්ය-ථ්සං॒​යාඁනී॒ර්ය-ථ්සං॒​යාඁනී॑රුප॒දධා॑ති ප්ල॒වමේ॒වෛතම॒ග්නය॒ උප॑දධාත්යු॒ත යස්යෛ॒තාසූප॑හිතා॒ස්වාපෝ॒-ऽග්නිග්​ම් හර॒න්ත්යහෘ॑ත ඒ॒වාස්යා॒-ග්නිරා॑දිත්යේෂ්ට॒කා උප॑ දධාත්යාදි॒ත්යා වා ඒ॒ත-ම්භූත්යෛ॒ ප්රති॑නුදන්තේ॒ යෝ-ऽල॒-ම්භූත්යෛ॒ ස-න්භූති॒-න්න ප්රා॒ප්නෝත්යා॑දි॒ත්යා [ප්රා॒ප්නෝත්යා॑දි॒ත්යාඃ, ඒ॒වෛන॒-ම්භූති॑-] 41

ඒ॒වෛන॒-ම්භූති॑-ඞ්ගමයන්ත්ය॒සෞ වා ඒ॒තස්යා॑-ऽऽදි॒ත්යෝ රුච॒මා ද॑ත්තේ॒ යෝ᳚-ऽග්නි-ඤ්චි॒ත්වා න රෝච॑තේ॒ යදා॑දිත්යේෂ්ට॒කා උ॑ප॒දධා᳚ත්ය॒සාවේ॒-වාස්මි॑න්නාදි॒ත්යෝ රුච॑-න්දධාති॒ යථා॒-ऽසෞ දේ॒වානා॒ග්​ම්॒ රෝච॑ත ඒ॒වමේ॒වෛෂ ම॑නු॒ෂ්යා॑ණාග්​ම් රෝචතේ ඝෘතේෂ්ට॒කා උප॑ දධාත්යේ॒තද්වා අ॒ග්නේඃ ප්රි॒ය-න්ධාම॒ ය-ද්ඝෘ॒ත-ම්ප්රි॒යේණෛ॒වෛන॒-න්ධාම්නා॒ සම॑ර්ධය॒- [සම॑ර්ධයති, අථෝ॒] 42

-ත්යථෝ॒ තේජ॑සා ऽනුපරි॒හාරග්​ම්॑ සාදය॒-ත්යප॑රිවර්ග-මේ॒වාස්මි॒-න්තේජෝ॑ දධාති ප්ර॒ජාප॑තිර॒ග්නිම॑චිනුත॒ ස යශ॑සා॒ ව්යා᳚ර්ධ්යත॒ ස ඒ॒තා ය॑ශෝ॒දා අ॑පශ්ය॒-ත්තා උපා॑ධත්ත॒ තාභි॒ර්වෛ ස යශ॑ ආ॒ත්මන්න॑ධත්ත॒ යද්ය॑ශෝ॒දා උ॑ප॒දධා॑ති॒ යශ॑ ඒ॒ව තාභි॒ර්යජ॑මාන ආ॒ත්ම-න්ධ॑ත්තේ॒ පඤ්චෝප॑ දධාති॒ පාඞ්ක්තඃ॒ පුරු॑ෂෝ॒ යාවා॑නේ॒ව පුරු॑ෂ॒ස්තස්මි॒න්॒ යශෝ॑ දධාති ॥ 43 ॥
(ඒ॒වං - ප්රා॒ප්රෝත්යා॑දි॒ත්යා - අ॑ර්ධය॒ත්යේ - කා॒න්න ප॑ඤ්චා॒ශච්ච॑) (අ. 10)

දේ॒වා॒සු॒රා-ස්සං​යඁ ॑ත්තා ආස॒න් කනී॑යාග්​ම්සෝ දේ॒වා ආස॒-න්භූයා॒ග්​ම්॒සෝ-ऽසු॑රා॒ස්තේ දේ॒වා ඒ॒තා ඉෂ්ට॑කා අපශ්ය॒-න්තා උපා॑දධත භූය॒ස්කෘද॒සීත්යේ॒ව භූයාග්​ම්॑සෝ-ऽභව॒න් වන॒ස්පති॑භි॒-රෝෂ॑ධීභි-ර්වරිව॒ස්කෘද॒සීතී॒-මාම॑ජය॒-න්ප්රාච්ය॒සීති॒ ප්රාචී॒-න්දිශ॑මජයන්නූ॒ර්ධ්වා ऽසීත්ය॒මූම॑ජය-න්නන්තරික්ෂ॒සද॑ස්ය॒න්තරි॑ක්ෂේ සී॒දේත්ය॒-න්තරි॑ක්ෂමජය॒-න්තතෝ॑ දේ॒වා අභ॑ව॒- [දේ॒වා අභ॑වන්න්, පරා-ऽසු॑රා॒] 44

-න්පරා-ऽසු॑රා॒ යස්යෛ॒තා උ॑පධී॒යන්තේ॒ භූයා॑නේ॒ව භ॑වත්ය॒භීමාන් ඁලෝ॒කාන් ජ॑යති॒ භව॑ත්යා॒ත්මනා॒ පරා᳚-ऽස්ය॒ භ්රාතෘ॑ව්යෝ භවත්යඵ්සු॒ෂද॑සි ශ්යේන॒සද॒සීත්යා॑හෛ॒තද්වා අ॒ග්නේ රූ॒පග්​ම් රූ॒පේණෛ॒වාග්නිමව॑ රුන්ධේ පෘථි॒ව්යාස්ත්වා॒ ද්රවි॑ණේ සාදයා॒මී-ත්යා॑හේ॒මානේ॒වෛතාභි॑-ර්ලෝ॒කා-න්ද්රවි॑ණාවතඃ කුරුත ආයු॒ෂ්යා॑ උප॑ දධා॒ත්යායු॑රේ॒වා- [උප॑ දධා॒ත්යායු॑රේ॒ව, අ॒ස්මි॒-න්ද॒ධා॒ත්යග්නේ॒] 45

-ऽස්මි॑-න්දධා॒ත්යග්නේ॒ යත්තේ॒ පර॒ග්​ම්॒ හෘන්නාමේත්යා॑හෛ॒තද්වා අ॒ග්නේඃ ප්රි॒ය-න්ධාම॑ ප්රි॒යමේ॒වාස්ය॒ ධාමෝපා᳚-ऽऽප්නෝති॒ තාවේහි॒ සග්​ම් ර॑භාවහා॒ ඉත්යා॑හ॒ ව්යේ॑වෛනේ॑න॒ පරි॑ ධත්තේ॒ පාඤ්ච॑ජන්යේ॒ෂ්වප්යේ᳚ද්ධ්යග්න॒ ඉත්යා॑හෛ॒ෂ වා අ॒ග්නිඃ පාඤ්ච॑ජන්යෝ॒ යඃ පඤ්ච॑චිතීක॒-ස්තස්මා॑දේ॒වමා॑හර්ත॒ව්යා॑ උප॑ දධාත්යේ॒තද්වා ඍ॑තූ॒නා-ම්ප්රි॒ය-න්ධාම॒ යදෘ॑ත॒ව්යා॑ ඍතූ॒නාමේ॒ව ප්රි॒ය-න්ධාමාව॑ රුන්ධේ සු॒මේක॒ ඉත්යා॑හ සං​වඁථ්ස॒රෝ වෛ සු॒මේක॑-ස්සං​වඁථ්ස॒රස්යෛ॒ව ප්රි॒ය-න්ධාමෝපා᳚-ऽऽප්නෝති ॥ 46 ॥
(අභ॑ව॒ - න්නායු॑රේ॒ව - ර්ත॒ව්යා॑ උප॒ - ෂඩ්විග්​ම්॑ශතිශ්ච) (අ. 11)

ප්ර॒ජාප॑තේ॒රක්ෂ්ය॑ශ්වය॒-ත්ත-ත්පරා॑-ऽපත॒-ත්තදශ්වෝ॑-ऽභව॒-ද්යදශ්ව॑ය॒-ත්තදශ්ව॑ස්යාශ්ව॒ත්ව-න්තද්දේ॒වා අ॑ශ්වමේ॒ධේනෛ॒ව ප්රත්ය॑දධුරේ॒ෂ වෛ ප්ර॒ජාප॑ති॒ග්​ම්॒ සර්ව॑-ඞ්කරෝති॒ යෝ᳚-ऽශ්වමේ॒ධේන॒ යජ॑තේ॒ සර්ව॑ ඒ॒ව භ॑වති॒ සර්ව॑ස්ය॒ වා ඒ॒ෂා ප්රාය॑ශ්චිත්ති॒-ස්සර්ව॑ස්ය භේෂ॒ජග්​ම් සර්වං॒-වාඁ ඒ॒තේන॑ පා॒ප්මාන॑-න්දේ॒වා අ॑තර॒න්නපි॒ වා ඒ॒තේන॑ බ්රහ්මහ॒ත්යා-ම॑තර॒න්-ථ්සර්ව॑-ම්පා॒ප්මාන॑- [-ම॑තර॒න්-ථ්සර්ව॑-ම්පා॒ප්මාන᳚ම්, ත॒ර॒ති॒ තර॑ති] 47

-න්තරති॒ තර॑ති බ්රහ්මහ॒ත්යාං-යෝඁ᳚-ऽශ්වමේ॒ධේන॒ යජ॑තේ॒ ය උ॑ චෛනමේ॒වං-වේඁදෝත්ත॑රං॒-වෛඁ ත-ත්ප්ර॒ජාප॑තේ॒රක්ෂ්ය॑ශ්වය॒-ත්තස්මා॒දශ්ව॑ස්යෝත්තර॒තෝ-ऽව॑ ද්යන්ති දක්ෂිණ॒තෝ᳚-ऽන්යේෂා᳚-ම්පශූ॒නාං-වෛඁ ॑ත॒සඃ කටෝ॑ භවත්ය॒ඵ්සුයෝ॑නි॒ර්වා අශ්වෝ᳚-ऽඵ්සු॒ජෝ වේ॑ත॒ස-ස්ස්ව ඒ॒වෛනං॒-යෝඁනෞ॒ ප්රති॑ෂ්ඨාපයති චතුෂ්ටෝ॒ම-ස්ස්තෝමෝ॑ භවති ස॒රඩ්ඪ॒ වා අශ්ව॑ස්ය॒ සක්ථ්යා-ऽවෘ॑හ॒-ත්ත-ද්දේ॒වාශ්ච॑තුෂ්ටෝ॒මේනෛ॒ව ප්රත්ය॑දධු॒ර්යච්ච॑තුෂ්ටෝ॒ම-ස්ස්තෝමෝ॒ භව॒ත්යශ්ව॑ස්ය සර්ව॒ත්වාය॑ ॥ 48 ॥
(සර්ව॑ම පා॒ප්මාන॑ - මවෘහ॒-ද්- ද්වාද॑ශ ච) (අ. 12)

(උ॒ථ්ස॒න්න॒ය॒ජ්ඤ - ඉන්ද්රා᳚ග්නී - දේ॒වා වා අ॑ක්ෂ්ණයාස්තෝ॒මීයා॑ - අ॒ග්නේර්භා॒ගෝ᳚ - ऽස්යග්නේ॑ ජා॒තාන් - ර॒ශ්මිරිති॑ - නාක॒සද්භිඃ॒ -ඡන්දාග්​ම්॑සි॒ - සර්වා᳚භ්යෝ - වෘෂ්ටි॒සනී᳚ - ර්දේවාසු॒රාඃ කනී॑යාග්​ම්සඃ - ප්ර॒ජාප॑තේ॒රක්ෂි॒ - ද්වාද॑ශ )

(උ॒ථ්ස॒න්න॒ය॒ජ්ඤෝ - දේ॒වා වෛ - යස්ය॒ මුඛ්ය॑වතී - ර්නාක॒සද්භි॑රේ॒ - වෛ තාභි॑ර॒ - ෂ්ටාච॑ත්වාරිග්​ම්ශත්)

(උ॒ථ්ස॒න්න॒ය॒ජ්ඤ, ස්ස॑ර්ව॒ත්වාය॑)

॥ හරිඃ॑ ඕම් ॥

॥ කෘෂ්ණ යජුර්වේදීය තෛත්තිරීය සංහිතායා-ම්පඤ්චමකාණ්ඩේ තෘතීයඃ ප්රශ්න-ස්සමාප්තඃ ॥