॥ ద్వితీయ ముణ్డకే ప్రథమః ఖణ్డః ॥

తదేత-థ్సత్యం
యథా సుదీప్తా-త్పావకాద్విస్ఫులిఙ్గాః
సహస్రశః ప్రభవన్తే సరూపాః ।
తథా-ఽఖ్షరాద్వివిధా-స్సోమ్య భావాః
ప్రజాయన్తే తత్ర చైవాపి యన్తి ॥ 1॥

దివ్యో హ్యమూర్తః పురుష-స్స బాహ్యాభ్యన్తరో హ్యజః ।
అప్రాణో హ్యమనా-శ్శుభ్రో హ్యఖ్షరా-త్పరతః పరః ॥ 2॥

ఏతస్మాజ్జాయతే ప్రాణో మన-స్సర్వేన్ద్రియాణి చ ।
ఖం-వాఀయుర్జ్యోతిరాపః పృథివీ విశ్వస్య ధారిణీ ॥ 3॥

అగ్నీర్మూర్ధా చఖ్షుషీ చన్ద్రసూర్యౌ
దిశ-శ్శ్రోత్రే వాగ్ వివృతాశ్చ వేదాః ।
వాయుః ప్రాణో హృదయం-విఀశ్వమస్య పద్భ్యాం
పృథివీ హ్యేష సర్వభూతాన్తరాత్మా ॥ 4॥

తస్మాదగ్ని-స్సమిధో యస్య సూర్యః
సోమా-త్పర్జన్య ఓషధయః పృథివ్యామ్ ।
పుమా-న్రేత-స్సిఞ్చతి యోషితాయాం
బహ్వీః ప్రజాః పురుషా-థ్సమ్ప్రసూతాః ॥ 5॥

తస్మాదృచ-స్సామ యజూంషి దీఖ్షా
యజ్ఞాశ్చ సర్వే క్రతవో దఖ్షిణాశ్చ ।
సం​వఀత్సరశ్చ యజమానశ్చ లోకాః
సోమో యత్ర పవతే యత్ర సూర్యః ॥ 6॥

తస్మాచ్చ దేవా బహుధా సమ్ప్రసూతాః
సాధ్యా మనుష్యాః పశవో వయాంసి ।
ప్రాణాపానౌ వ్రీహియవౌ తపశ్చ
శ్రద్ధా సత్య-మ్బ్రహ్మచర్యం-విఀధిశ్చ ॥ 7॥

సప్త ప్రాణాః ప్రభవన్తి తస్మాత్
సప్తార్చిష-స్సమిధ-స్సప్త హోమాః ।
సప్త ఇమే లోకా యేషు చరన్తి ప్రాణా
గుహాశయా నిహితా-స్సప్త సప్త ॥ 8॥

అత-స్సముద్రా గిరయశ్చ సర్వే-ఽస్మాత్
స్యన్దన్తే సిన్ధవ-స్సర్వరూపాః ।
అతశ్చ సర్వా ఓషధయో రసశ్చ
యేనైష భూతైస్తిష్ఠతే హ్యన్తరాత్మా ॥ 9॥

పురుష ఏవేదం-విఀశ్వ-ఙ్కర్మ తపో బ్రహ్మ పరామృతమ్ ।
ఏతద్యో వేద నిహిత-ఙ్గుహాయాం
సో-ఽవిద్యాగ్రన్థిం-విఀకిరతీహ సోమ్య ॥ 10॥

॥ ఇతి ముణ్డకోపనిషది ద్వితీయముణ్డకే ప్రథమః ఖణ్డః ॥