శ్లోకః
నీతస్సుగ్రీవమైత్రీం తదను హనుమతా దుందుభేః కాయముచ్చైః
క్షిప్త్వాంగుష్ఠేన భూయో లులువిథ యుగపత్ పత్రిణా సప్త సాలాన్ ।
హత్వా సుగ్రీవఘాతోద్యతమతులబలం బాలినం వ్యాజవృత్త్యా
వర్షావేలామనైషీర్విరహతరలితస్త్వం మతంగాశ్రమాంతే ॥1॥
Meaning
నీతః-సుగ్రీవ-మైత్రీం - having taken alliance with Sugreeva; తత్-అను హనుమతా - after that by Hanumaan; దుందుభేః కాయం- - the corpse of Asura Dundubhi; ఉచ్చైః క్షిప్త్వా-అంగుష్ఠేన - having flung far away with Thy toe; భూయః లులువిథ యుగపత్ - then (Thou) cut asunder; పత్రిణా సప్త సాలాన్ - by a single arrow seven Saala trees; హత్వా సుగ్రీవ-ఘాత-ఉద్యతం- - killed (the) eager to kill Sugreeva; అతుల-బలం బాలినం - Baali who had incomparable strength; వ్యాజవృత్యా - by using a strategy; వర్షా-వేలాం-అనైషీః- - (Thou) spent the rainy season; విరహ-తరలితః-త్వం - tormented by the pangs of separation (from Seeta); మతంగ-ఆశ్రమ-అంతే - near the Aashram of sage Matanga;
Translation
Having taken alliance with Sugreeva which was brought about by Hanumaan, Thou flung far away the corpse of the Asura Dundubhi with Thy toe and also cut through seven Saala trees by a single arrow simultaneously, to demonstrate Thy strength to Sugreeva. Baali who was incomparable in strength and was eager to kill Sugreeva was killed by Thee by using a strategy. Thou then spent the rainy season tormented by the pangs of separation from Seetaa, near the hermitage of sage Matanga.
శ్లోకః
సుగ్రీవేణానుజోక్త్యా సభయమభియతా వ్యూహితాం వాహినీం తా-
మృక్షాణాం వీక్ష్య దిక్షు ద్రుతమథ దయితామార్గణాయావనమ్రామ్ ।
సందేశం చాంగులీయం పవనసుతకరే ప్రాదిశో మోదశాలీ
మార్గే మార్గే మమార్గే కపిభిరపి తదా త్వత్ప్రియా సప్రయాసైః ॥2॥
Meaning
సుగ్రీవేణ-అనుజ-ఉక్త్యా - by Sugreeva, on Thy younger brother Lakshmanaa's admonitions; సభయం-అభియతా - in fear Thou were approached; వ్యూహితాం వాహినీం తాం- - and marshalled that army; ఋక్షాణాం వీక్ష్య - of monkeys, seeing; దిక్షు ద్రుతం-అథ - in all directions quickly; దయితా-మార్గణాయ-అవనమ్రాం - to search for Thy wife, before Thee; సందేశం చ-అంగులీయం - a message and a signet ring; పవనసుత-కరే ప్రాదిశః - in Hanumaan's hands gave; మోదశాలీ - Thou who were very delighted; మార్గే మార్గే మమార్గే - in all directions searched for; కపిభిః-అపి తదా - by the monkeys, even then; త్వత్-ప్రియా సప్రయాసైః - Thy consort, with full effort;
Translation
When Thy younger brother Lakshmana admonished Sugreeva, he in fear approached Thee marshalling an army of monkeys, to search for Thy wife Seeta in all directions. Thou were delighted to see this and gave to Hanumaan who was standing before Thee, a message and a signet ring for Seetaa. The monkeys very diligently started on the mission to search for Thy consort Seeta.
శ్లోకః
త్వద్వార్తాకర్ణనోద్యద్గరుదురుజవసంపాతిసంపాతివాక్య-
ప్రోత్తీర్ణార్ణోధిరంతర్నగరి జనకజాం వీక్ష్య దత్వాంగులీయమ్ ।
ప్రక్షుద్యోద్యానమక్షక్షపణచణరణః సోఢబంధో దశాస్యం
దృష్ట్వా ప్లుష్ట్వా చ లంకాం ఝటితి స హనుమాన్ మౌలిరత్నం దదౌ తే ॥3॥
Meaning
త్వత్-వార్తా-ఆకర్ణన్- - Thy accounts hearing; ఉద్యత్-గరుత్-ఉరు-జవ- - having grown wings with great speed; సంపాతి-సంపాతి-వాక్య- - flies away (Sampaati), (and) by the words of that Sampaati; ప్రోతీర్ణ-అర్ణోధిః-అంతర్నగరి - (Hanumaan) jumped across the ocean in the city (of Lankaa); జనకజాం వీక్ష్య - seeing Seetaa; దత్వా-అంగులీయం - and giving the ring; ప్రక్షుద్య-ఉద్యానం- - destroying the garden; అక్ష-క్షపణ-చణ-రణః - and killing Aksha in the famous battle; సోఢ-బంధః - put up with the bondage (of Brahmaastra); దశ-ఆస్యం దృష్ట్వా - and seeing the ten faced one (Raavana); ప్లుష్ట్వా చ లంకాం - and burning down Lanka; ఝటితి స హనుమాన్ - quickly that Hanumaan; మౌలిరత్నం దదౌ తే - gave to Thee the crest jewel (given by Seetaa);
Translation
On hearing Thy account Sampaati had grown fresh wings and flew away. As Sampaati had told him the whereabouts of Seetaa, Hanumaan jumped across the ocean and reached the city of Lankaa. There he saw Seetaa and gave her the ring, destroyed the garden, killed Aksha kumaar in the famous battle, and put up with the Brahmaastra bondage. Then he met the ten faced Raavana and burned down Lankaa. Hanumaan then quickly went to Thee and gave Thee the crest jewel sent by Seetaa.
శ్లోకః
త్వం సుగ్రీవాంగదాదిప్రబలకపిచమూచక్రవిక్రాంతభూమీ-
చక్రోఽభిక్రమ్య పారేజలధి నిశిచరేంద్రానుజాశ్రీయమాణః ।
తత్ప్రోక్తాం శత్రువార్తాం రహసి నిశమయన్ ప్రార్థనాపార్థ్యరోష-
ప్రాస్తాగ్నేయాస్త్రతేజస్త్రసదుదధిగిరా లబ్ధవాన్ మధ్యమార్గమ్ ॥4॥
Meaning
త్వం సుగ్రీవ-అంగద-ఆది- - Thou, Sugreeva, Angada and other; ప్రబల-కపి-చమూ- - warriors of the monkey army; చక్ర-విక్రాంత-భూమీ- - who conquered the earth; చక్రః-అభిక్రమ్య - set out to cross; పారే-జలధి - to the other side of the ocean; నిశిచరేంద్ర-అనుజ- - by the younger brother of the Asura king; ఆశ్రీయమాణః - who sought refuge in Thee; తత్-ప్రోక్తాం శత్రు-వార్తాం - as told by him, the information of the enemy; రహసి నిశమయన్ - hearing in secret; ప్రార్థనా-ఆపార్థ్య- - (when) the requests were in vain; రోష-ప్రాస్త-ఆగ్నేయ-అస్త్ర- - in anger Thou sent the fire missile; తేజః-త్రసత్-ఉదధి-గిరా - in fright of its power, by the words of the ocean; లబ్ధవాన్ మధ్యమార్గం - Thou got a way through (the ocean);
Translation
Thou set out with a huge army of monkeys led by great warriors Sugreeva, Angad and others and conquering the whole earth reached the shore of the ocean. Raavana's younger brother Vibheeshana, crossed over to Thy side, and taking refuge in Thee, disclosed the secrets of the enemy which Thou heard in secret. When the requests made to the ocean deity were in vain, in anger Thou sent the fire missile to annihilate the waters of the ocean. Frightened by the power of the missile, as ordered by the ocean deity, Thou got a way through the ocean.
శ్లోకః
కీశైరాశాంతరోపాహృతగిరినికరైః సేతుమాధాప్య యాతో
యాతూన్యామర్ద్య దంష్ట్రానఖశిఖరిశిలాసాలశస్త్రైః స్వసైన్యైః ।
వ్యాకుర్వన్ సానుజస్త్వం సమరభువి పరం విక్రమం శక్రజేత్రా
వేగాన్నాగాస్త్రబద్ధః పతగపతిగరున్మారుతైర్మోచితోఽభూః ॥5॥
Meaning
కీశైః-ఆశాంతర- - by the monkeys from all the directions; ఉపాహృత-గిరినికరైః - brought groups of mountains; సేతుం-ఆధాప్య - a bridge getting built; యాతః యాతూని-ఆమర్ద్య - went (to Lanka), destroyed the Raakshasas; దంష్ట్రా-నఖ-శిఖరి-శిలా-సాల-శస్త్రైః - teeth, nails, mountains, rocks and trees having as weapons; స్వసైన్యైః వ్యాకుర్వన్ - with Thy armies displaying; సానుజః-త్వం సమర-భువి - with Thy brother in the battle field; పరం విక్రమం - terrific prowess; శక్రజేత్రా వేగాత్-నాగాస్త్ర-బద్ధః - by Indrajit soon tied down by Naagaastra; పతగపతి- - by Garuda's; గరుత్-మారుతైః- - force of wind of his wings; మోచితః-అభూః - were (soon) released;
Translation
The monkeys from all the quarters brought mountains and rocks by which Thou got a bridge built across Lanka.Crossing over Thy army of monkeys attacked the Raakshasas with teeth claws mountains rocks and palm trees as weapons. With Thy brother displaying terrific power in the battle field, Raavana's son Indrajit soon tied down Thy troops with Naagaastra. Garuda, Thy vehicle soon released them from that state by fanning them with his wings.
శ్లోకః
సౌమిత్రిస్త్వత్ర శక్తిప్రహృతిగలదసుర్వాతజానీతశైల-
ఘ్రాణాత్ ప్రాణానుపేతో వ్యకృణుత కుసృతిశ్లాఘినం మేఘనాదమ్ ।
మాయాక్షోభేషు వైభీషణవచనహృతస్తంభనః కుంభకర్ణం
సంప్రాప్తం కంపితోర్వీతలమఖిలచమూభక్షిణం వ్యక్షిణోస్త్వమ్ ॥6॥
Meaning
సౌమిత్రిః-తు-అత్ర - Lakshmana, there indeed; శక్తి-ప్రహృతి- - by the missile 'Shakti' being struck; గలత్-అసుః- - was slipping off life; వాతజ-ఆనీత- - brought by Hanumaan; శైల-ఘ్రాణాత్ - the mountain (on which the herb grew) by smelling; ప్రాణాన్-ఉపేతః వ్యకృణుత - got his life back and killed; కుసృతిః-లాఘినం మేఘనాదం - the master of magical arts - Indrajit; మాయా-క్షోభేషు - disturbed by the magical powers of Raavana; వైభీషణ-వచన-హృత-స్తంభనః - Thou were relieved from the stunning effect by Vibheeshana's words; కుంభకర్ణం సంప్రాప్తం - Kumbhakarna, who had come; కంపిత-ఉర్వీతలం- - making the earth tremble; అఖిల-చమూ-భక్షిణం - eating the whole army; వ్యక్షిణోః-త్వం - Thou killed;
Translation
The missile 'Shakti' sent by Raavana, struck Lakshmana who was slipping off life. He was revived by smelling the herb which grew on the mountain which was then brought by Hanumaan. After that Lakshmana killed the master of the magical arts Indrajit. Thou were disturbed by the magical powers of Raavana and were relieved from its stunning effects by Vibheeshana's words. Kumbhkarna who came to join the battle, made the earth tremble and was devouring the army of monkeys, was then killed by Thee.
శ్లోకః
గృహ్ణన్ జంభారిసంప్రేషితరథకవచౌ రావణేనాభియుద్ధ్యన్
బ్రహ్మాస్త్రేణాస్య భిందన్ గలతతిమబలామగ్నిశుద్ధాం ప్రగృహ్ణన్ ।
దేవశ్రేణీవరోజ్జీవితసమరమృతైరక్షతైః ఋక్షసంఘై-
ర్లంకాభర్త్రా చ సాకం నిజనగరమగాః సప్రియః పుష్పకేణ ॥7॥
Meaning
గృహ్ణన్ - accepting; జంభారి-సంప్రేషిత-రథ-కవచౌ - the chariot and armour sent by Indra; రావణేన-అభియుద్ధ్యన్ - fighting with Raavan; బ్రహ్మ-అస్త్రేణ- - by the Brahmaastra; అస్య భిందన్-గలతతిం- - his row of heads cutting off; అబలాం-అగ్నిశుద్ధాం ప్రగృహ్ణన్ - Seetaa purified by fire accepting; దేవ-శ్రేణీవర- - by the Devas of high order; ఉజ్జీవిత-సమర-మృతైః- - brought back to life who were killed in the battle; అక్షతైః ఋక్షసంఘైః- - who did not have any wounds, the host of monkeys; లంకా-భర్త్రా చ సాకం - and along with the king of Lanka (Vibheeshana); నిజ-నగరం-అగాః - to Thy own city returned; సప్రియః పుష్పకేణ - with Seetaa in the (chariot) Pushpaka;
Translation
Accepting the chariot and the armour sent by Indra, Thou fought with Raavana and cut off his row of heads by the Brahmaastra, and accepted Seetaa after she was purified by fire. The Devas of high order healed and revived the host of monkeys who were wounded and killed in the battle. Then along with the king of Lanka, Vibheeshana, and Thy consort Seetaa, Thou returned to Thy own city of Ayodhyaa in the chariot Pushpaka.
శ్లోకః
ప్రీతో దివ్యాభిషేకైరయుతసమధికాన్ వత్సరాన్ పర్యరంసీ-
ర్మైథిల్యాం పాపవాచా శివ! శివ! కిల తాం గర్భిణీమభ్యహాసీః ।
శత్రుఘ్నేనార్దయిత్వా లవణనిశిచరం ప్రార్దయః శూద్రపాశం
తావద్వాల్మీకిగేహే కృతవసతిరుపాసూత సీతా సుతౌ తే ॥8॥
Meaning
ప్రీతః దివ్య-అభిషేకైః- - pleased with the coronation done with holy waters; అయుత-సమ-అధికాన్ వత్సరాన్ - for more than ten thousand years; పర్యరంసీ - ruled happily; మైథిల్యాం పాప-వాచా - (pertaining) to Seetaa, because of the slander; శివ! శివ! కిల - what a pity, indeed; తాం గర్భిణీం-అభ్యహాసీః - her, who was pregnant, abandoned; శత్రుఘ్నేన-అర్దయిత్వా - by Shatrughna was killed; లవణ-నిశిచరం - Lavanaasura; ప్రార్దయః శూద్రపాశం - (then Thou) killed the shudra ascetic; తావత్-వాల్మీకి-గేహే - after that in Vaalmiki's Aashrama; కృతవసతిః-ఉపాసూత సీతా - who was living, Seetaa gave birth to; సుతౌ తే - Thy two sons;
Translation
Thou were pleased to be coronated with the holy waters and ruled happily for more than ten thousand years. Reacting to a scandalous gossip about Seetaa, Thou abandoned her in spite of her being pregnant. O what a pity. The Asura Lavanaasura was killed by Shatrughna and Thou killed the shudra ascetic. Thereafter, Seetaa who was living in Vaalmiki's aashrama gave birth to Thy two sons.
శ్లోకః
వాల్మీకేస్త్వత్సుతోద్గాపితమధురకృతేరాజ్ఞయా యజ్ఞవాటే
సీతాం త్వయ్యాప్తుకామే క్షితిమవిశదసౌ త్వం చ కాలార్థితోఽభూః ।
హేతోః సౌమిత్రిఘాతీ స్వయమథ సరయూమగ్ననిశ్శేషభృత్యైః
సాకం నాకం ప్రయాతో నిజపదమగమో దేవ వైకుంఠమాద్యమ్ ॥9॥
Meaning
వాల్మీకేః- - Vaalmeeki; త్వత్-సుత-ఉద్గాపిత- - then made Thy sons to sing; మధుర-కృతేః-ఆజ్ఞయా - the beautiful composition, by his order; యజ్ఞవాటే - in the premises of the Yagya; సీతాం త్వయి-ఆప్తుకామే - Thou were desirous to take back Seetaa; క్షితిం-అవిశత్-అసౌ - she disappeared into the Earth; త్వం చ కాల-అర్థితః-అభూః - and Thou were requested by Kaala Yama; హేతోః సౌమిత్రి-ఘాతీ - for that reason Thou abandoned Lakshmana; స్వయం-అథ సరయూ-మగ్న- - then Thou submerged in Saryu river; నిశ్శేష-భృత్యైః సాకం - along with all the attendants; నాకం ప్రయాతః - going to Swarga; నిజ-పదం-అగమః - reached Thy abode; దేవ వైకుంఠం-ఆద్యం - O Lord! The eternal Vaikuntha;
Translation
In the premises of the Yanjya by Vaalmeeki's order Thy sons sang the beautiful composition which was composed by him. Hearing it Raama was desirous of taking back Seetaa, but she disappeared into her mother Earth. At the request of the Kaala Yama to return to Thy abode Vaikunth, Thou first created reason to abandon Lakshmana and then Thou submerged in the river Saryu along with all Thy attendants. Then going to Swarga Thou reached Thy abode the eternal Vaikuntha.
శ్లోకః
సోఽయం మర్త్యావతారస్తవ ఖలు నియతం మర్త్యశిక్షార్థమేవం
విశ్లేషార్తిర్నిరాగస్త్యజనమపి భవేత్ కామధర్మాతిసక్త్యా ।
నో చేత్ స్వాత్మానుభూతేః క్వ ను తవ మనసో విక్రియా చక్రపాణే
స త్వం సత్త్వైకమూర్తే పవనపురపతే వ్యాధును వ్యాధితాపాన్ ॥10॥
Meaning
సః-అయం మర్త్య-అవతారః-తవ - that this human embodiment of Thine; ఖలు నియతం - indeed happened; మర్త్య-శిక్షా-అర్థం-ఏవం - for mankind as a lesson only; విశ్లేష-ఆర్తిః- - pangs of separation; నిరాగః-త్యజనం-అపి - (and) also abandoning of the innocent; భవేత్ - happen; కామ-ధర్మ-అతిసక్త్యా - due to extreme addiction to attachment and Dharma (duty); నో చేత్ - otherwise; స్వ-ఆత్మ-అనుభూతేః - (for Thee) who are established in self consciousness; క్వ ను తవ మనసః విక్రియా - how come Thy weakness of mind; చక్రపాణే - O Wielder of the Discuss!; స త్వం సత్వ-ఏక-మూర్తే - That Thou, the very embodiment of the Satvaguna; పవనపురపతే - The Lord of Guruvaayur; వ్యాధును వ్యాధి-తాపాన్ - eradicate (my) sufferings from the disease;
Translation
As a lesson to the mankind this human embodiment of Thee happened. Pangs of separation are caused by extreme attachment, as also extreme addiction to Dharma may lead to the abandoning of the innocent. Otherwise for Thee who are established in self consciousness how can such a weakness of mind be explained. O Wielder of the Discuss! Thou That very embodiment of the Satva guna! O The Lord of Guruvayur! eradicate my sufferings from the disease.
Browse Related Categories:
