శ్లోకః
శ్రీభగవానువాచ
ఊర్ధ్వమూలమధఃశాఖమశ్వత్థం ప్రాహురవ్యయమ్ ।
ఛందాంసి యస్య పర్ణాని యస్తం వేద స వేదవిత్ ॥ 1 ॥
Meaning
శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — the Supreme Personality of Godhead said; ఊర్ధ్వ-మూలం — with roots above; అధః — downwards; శాఖం — branches; అశ్వత్థం — a banyan tree; ప్రాహుః — is said; అవ్యయం — eternal; చందాంసి — the Vedic hymns; యస్య — of which; పర్ణాని — the leaves; యః — anyone who; తం — that; వేద — knows; సః — he; వేద-విత్ — the knower of the Vedas.
Translation
The Supreme Personality of Godhead said: It is said that there is an imperishable banyan tree that has its roots upward and its branches down and whose leaves are the Vedic hymns. One who knows this tree is the knower of the Vedas.
శ్లోకః
అధశ్చోర్ధ్వం ప్రసృతాస్తస్య శాఖా
గుణప్రవృద్ధా విషయప్రవాలాః ।
అధశ్చ మూలాన్యనుసంతతాని
కర్మానుబంధీని మనుష్యలోకే ॥ 2 ॥
Meaning
అధః — downward; చ — and; ఊర్ధ్వం — upward; ప్రసృతాః — extended; తస్య — its; శాఖాః — branches; గుణ — by the modes of material nature; ప్రవృద్ధాః — developed; విషయ — sense objects; ప్రవాలాః — twigs; అధః — downward; చ — and; మూలాని — roots; అనుసంతతాని — extended; కర్మ — to work; అనుబంధీని — bound; మనుష్య-లోకే — in the world of human society.
Translation
The branches of this tree extend downward and upward, nourished by the three modes of material nature. The twigs are the objects of the senses. This tree also has roots going down, and these are bound to the fruitive actions of human society.
శ్లోకః
న రూపమస్యేహ తథోపలభ్యతే
నాంతో న చాదిర్న చ సంప్రతిష్ఠా ।
అశ్వత్థమేనం సువిరూఢమూల-
మసంగశస్త్రేణ దృఢేన ఛిత్త్వా ॥ 3 ॥
తతః పదం తత్పరిమార్గితవ్యం
యస్మిన్గతా న నివర్తంతి భూయః ।
తమేవ చాద్యం పురుషం ప్రపద్యే
యతః ప్రవృత్తిః ప్రసృతా పురాణీ ॥ 4 ॥
Meaning
న — not; రూపం — the form; అస్య — of this tree; ఇహ — in this world; తథా — also; ఉపలభ్యతే — can be perceived; న — never; అంతః — end; న — never; చ — also; ఆదిః — beginning; న — never; చ — also; సంప్రతిష్ఠా — the foundation; అశ్వత్థం — banyan tree; ఏనం — this; సు-విరూఢ — strongly; మూలం — rooted; అసంగ-శస్త్రేణ — by the weapon of detachment; దృఢేన — strong; చిత్త్వా — cutting; తతః — thereafter; పదం — situation; తత్ — that; పరిమార్గితవ్యం — has to be searched out; యస్మిన్ — where; గతాః — going; న — never; నివర్తంతి — they come back; భూయః — again; తం — to Him; ఏవ — certainly; చ — also; ఆద్యం — original; పురుషం — the Personality of Godhead; ప్రపద్యే — surrender; యతః — from whom; ప్రవృత్తిః — the beginning; ప్రసృతా — extended; పురాణి — very old.
Translation
The real form of this tree cannot be perceived in this world. No one can understand where it ends, where it begins, or where its foundation is. But with determination one must cut down this strongly rooted tree with the weapon of detachment. Thereafter, one must seek that place from which, having gone, one never returns, and there surrender to that Supreme Personality of Godhead from whom everything began and from whom everything has extended since time immemorial.
శ్లోకః
నిర్మానమోహా జితసంగదోషా
అధ్యాత్మనిత్యా వినివృత్తకామాః ।
ద్వంద్వైర్విముక్తాః సుఖదుఃఖసంజ్ఞై-
ర్గచ్ఛంత్యమూఢాః పదమవ్యయం తత్ ॥ 5 ॥
Meaning
నిః — without; మాన — false prestige; మోహాః — and illusion; జిత — having conquered; సంగ — of association; దోషాః — the faults; అధ్యాత్మ — in spiritual knowledge; నిత్యాః — in eternity; వినివృత్త — disassociated; కామాః — from lust; ద్వంద్వైః — from the dualities; విముక్తాః — liberated; సుఖ-దుఃఖ — happiness and distress; సంజ్ఞైః — named; గచ్చంతి — attain; అమూఢాః — unbewildered; పదం — situation; అవ్యయం — eternal; తత్ — that.
Translation
Those who are free from false prestige, illusion and false association, who understand the eternal, who are done with material lust, who are freed from the dualities of happiness and distress, and who, unbewildered, know how to surrender unto the Supreme Person attain to that eternal kingdom.
శ్లోకః
న తద్భ‍ఆసయతే సూర్యో న శశాంకో న పావకః ।
యద్గ‍త్వా న నివర్తంతే తద్ధామ పరమం మమ ॥ 6 ॥
Meaning
న — not; తత్ — that; భాసయతే — illuminates; సూర్యః — the sun; న — nor; శశాంకః — the moon; న — nor; పావకః — fire, electricity; యత్ — where; గత్వా — going; న — never; నివర్తంతే — they come back; తత్ ధామ — that abode; పరమం — supreme; మమ — My.
Translation
That supreme abode of Mine is not illumined by the sun or moon, nor by fire or electricity. Those who reach it never return to this material world.
శ్లోకః
మమైవాంశో జీవలోకే జీవభూతః సనాతనః ।
మనఃషష్ఠానీంద్రియాణి ప్రకృతిస్థాని కర్షతి ॥ 7 ॥
Meaning
మమ — My; ఏవ — certainly; అంశః — fragmental particle; జీవ-లోకే — in the world of conditional life; జీవ-భూతః — the conditioned living entity; సనాతనః — eternal; మనః — with the mind; షష్ఠాని — the six; ఇంద్రియాణి — senses; ప్రకృతి — in material nature; స్థాని — situated; కర్షతి — is struggling hard.
Translation
The living entities in this conditioned world are My eternal fragmental parts. Due to conditioned life, they are struggling very hard with the six senses, which include the mind.
శ్లోకః
శరీరం యదవాప్‍నోతి యచ్చ‍ఆప్యుత్క్రామతీశ్వరః ।
గృహీత్వైతాని సంయాతి వాయుర్గంధానివాశయాత్ ॥ 8 ॥
Meaning
శరీరం — the body; యత్ — as; అవాప్నోతి — gets; యత్ — as; చ అపి — also; ఉత్క్రామతి — gives up; ఈశ్వరః — the lord of the body; గృహీత్వా — taking; ఏతాని — all these; సంయాతి — goes away; వాయుః — the air; గంధాన్ — smells; ఇవ — like; ఆశయాత్ — from their source.
Translation
The living entity in the material world carries his different conceptions of life from one body to another, as the air carries aromas. Thus he takes one kind of body and again quits it to take another.
శ్లోకః
శ్రోత్రం చక్షుః స్పర్శనం చ రసనం ఘ్రాణమేవ చ ।
అధిష్ఠాయ మనశ్చాయం విషయానుపసేవతే ॥ 9 ॥
Meaning
శ్రోత్రం — ears; చక్షుః — eyes; స్పర్శనం — touch; చ — also; రసనం — tongue; ఘ్రాణం — smelling power; ఏవ — also; చ — and; అధిష్ఠాయ — being situated in; మనః — mind; చ — also; అయం — he; విషయాన్ — sense objects; ఉపసేవతే — enjoys.
Translation
The living entity, thus taking another gross body, obtains a certain type of ear, eye, tongue, nose and sense of touch, which are grouped about the mind. He thus enjoys a particular set of sense objects.
శ్లోకః
ఉత్క్రామంతం స్థితం వాఽపి భుంజానం వా గుణాన్వితమ్ ।
విమూఢా నానుపశ్యంతి పశ్యంతి జ్ఞానచక్షుషః ॥ 10 ॥
Meaning
ఉత్క్రామంతం — quitting the body; స్థితం — situated in the body; వా అపి — either; భుంజానం — enjoying; వా — or; గుణ-అన్వితం — under the spell of the modes of material nature; విమూఢాః — foolish persons; న — never; అనుపశ్యంతి — can see; పశ్యంతి — can see; జ్ఞాన-చక్షుషః — those who have the eyes of knowledge.
Translation
The foolish cannot understand how a living entity can quit his body, nor can they understand what sort of body he enjoys under the spell of the modes of nature. But one whose eyes are trained in knowledge can see all this.
శ్లోకః
యతంతో యోగినశ్చైనం పశ్యంత్యాత్మన్యవస్థితమ్ ।
యతంతోఽప్యకృతాత్మానో నైనం పశ్యంత్యచేతసః ॥ 11 ॥
Meaning
యతంతః — endeavoring; యోగినః — transcendentalists; చ — also; ఏనం — this; పశ్యంతి — can see; ఆత్మని — in the self; అవస్థితం — situated; యతంతః — endeavoring; అపి — although; అకృత-ఆత్మానః — those without self-realization; న — do not; ఏనం — this; పశ్యంతి — see; అచేతసః — having undeveloped minds.
Translation
The endeavoring transcendentalists who are situated in self-realization can see all this clearly. But those whose minds are not developed and who are not situated in self-realization cannot see what is taking place, though they may try.
శ్లోకః
యదాదిత్యగతం తేజో జగద్భ‍ఆసయతేఽఖిలమ్ ।
యచ్చ‍ంద్రమసి యచ్చ‍ఆగ్న‍ఔ తత్తేజో విద్ధి మామకమ్ ॥ 12 ॥
Meaning
యత్ — that which; ఆదిత్య-గతం — in the sunshine; తేజః — splendor; జగత్ — the whole world; భాసయతే — illuminates; అఖిలం — entirely; యత్ — that which; చంద్రమసి — in the moon; యత్ — that which; చ — also; అగ్నౌ — in fire; తత్ — that; తేజః — splendor; విద్ధి — understand; మామకం — from Me.
Translation
The splendor of the sun, which dissipates the darkness of this whole world, comes from Me. And the splendor of the moon and the splendor of fire are also from Me.
శ్లోకః
గామావిశ్య చ భూతాని ధారయామ్యహమోజసా ।
పుష్ణామి చౌషధీః సర్వాః సోమో భూత్వా రసాత్మకః ॥ 13 ॥
Meaning
గాం — the planets; ఆవిశ్య — entering; చ — also; భూతాని — the living entities; ధారయామి — sustain; అహం — I; ఓజసా — by My energy; పుష్ణామి — am nourishing; చ — and; ఔషధీః — vegetables; సర్వాః — all; సోమః — the moon; భూత్వా — becoming; రస-ఆత్మకః — supplying the juice.
Translation
I enter into each planet, and by My energy they stay in orbit. I become the moon and thereby supply the juice of life to all vegetables.
శ్లోకః
అహం వైశ్వానరో భూత్వా ప్రాణినాం దేహమాశ్రితః ।
ప్రాణాపానసమాయుక్తః పచామ్యన్నం చతుర్విధమ్ ॥ 14 ॥
Meaning
అహం — I; వైశ్వానరః — My plenary portion as the digesting fire; భూత్వా — becoming; ప్రాణినాం — of all living entities; దేహం — in the bodies; ఆశ్రితః — situated; ప్రాణ — the outgoing air; అపాన — the down-going air; సమాయుక్తః — keeping in balance; పచామి — I digest; అన్నం — foodstuff; చతుః-విధం — the four kinds.
Translation
I am the fire of digestion in the bodies of all living entities, and I join with the air of life, outgoing and incoming, to digest the four kinds of foodstuff.
శ్లోకః
సర్వస్య చాహం హృది సన్నివిష్టో
మత్తః స్మృతిర్జ్ఞానమపోహనం చ ।
వేదైశ్చ సర్వైరహమేవ వేద్యో
వేదాంతకృద్వేదవిదేవ చాహమ్ ॥ 15 ॥
Meaning
సర్వస్య — of all living beings; చ — and; అహం — I; హృది — in the heart; సన్నివిష్టః — situated; మత్తః — from Me; స్మృతిః — remembrance; జ్ఞానం — knowledge; అపోహనం — forgetfulness; చ — and; వేదైః — by the Vedas; చ — also; సర్వైః — all; అహం — I am; ఏవ — certainly; వేద్యః — knowable; వేదాంత-కృత్ — the compiler of the Vedānta; వేద-విత్ — the knower of the Vedas; ఏవ — certainly; చ — and; అహం — I.
Translation
I am seated in everyone’s heart, and from Me come remembrance, knowledge and forgetfulness. By all the Vedas, I am to be known. Indeed, I am the compiler of Vedānta, and I am the knower of the Vedas.
శ్లోకః
ద్వావిమౌ పురుషౌ లోకే క్షరశ్చాక్షర ఏవ చ ।
క్షరః సర్వాణి భూతాని కూటస్థోఽక్షర ఉచ్యతే ॥ 16 ॥
Meaning
ద్వౌ — two; ఇమౌ — these; పురుషౌ — living entities; లోకే — in the world; క్షరః — fallible; చ — and; అక్షరః — infallible; ఏవ — certainly; చ — and; క్షరః — fallible; సర్వాణి — all; భూతాని — living entities; కూట-స్థః — in oneness; అక్షరః — infallible; ఉచ్యతే — is said.
Translation
There are two classes of beings, the fallible and the infallible. In the material world every living entity is fallible, and in the spiritual world every living entity is called infallible.
శ్లోకః
ఉత్తమః పురుషస్త్వన్యః పరమాత్మేత్యుదాహృతః ।
యో లోకత్రయమావిశ్య బిభర్త్యవ్యయ ఈశ్వరః ॥ 17 ॥
Meaning
ఉత్తమః — the best; పురుషః — personality; తు — but; అన్యః — another; పరమ-ఆత్మా — the Supreme Self; ఇతి — thus; ఉదాహృతః — is said; యః — who; లోక — of the universe; త్రయం — the three divisions; ఆవిశ్య — entering; బిభర్తి — is maintaining; అవ్యయః — inexhaustible; ఈశ్వరః — the Lord.
Translation
Besides these two, there is the greatest living personality, the Supreme Soul, the imperishable Lord Himself, who has entered the three worlds and is maintaining them.
శ్లోకః
యస్మాత్క్షరమతీతోఽహమక్షరాదపి చోత్తమః ।
అతోఽస్మి లోకే వేదే చ ప్రథితః పురుషోత్తమః ॥ 18 ॥
Meaning
యస్మాత్ — because; క్షరం — to the fallible; అతీతః — transcendental; అహం — I am; అక్షరాత్ — beyond the infallible; అపి — also; చ — and; ఉత్తమః — the best; అతః — therefore; అస్మి — I am; లోకే — in the world; వేదే — in the Vedic literature; చ — and; ప్రథితః — celebrated; పురుష-ఉత్తమః — as the Supreme Personality.
Translation
Because I am transcendental, beyond both the fallible and the infallible, and because I am the greatest, I am celebrated both in the world and in the Vedas as that Supreme Person.
శ్లోకః
యో మామేవమసమ్మూఢో జానాతి పురుషోత్తమమ్ ।
స సర్వవిద్భ‍జతి మాం సర్వభావేన భారత ॥ 19 ॥
Meaning
యః — anyone who; మాం — Me; ఏవం — thus; అసమ్మూఢః — without a doubt; జానాతి — knows; పురుష-ఉత్తమం — the Supreme Personality of Godhead; సః — he; సర్వ-విత్ — the knower of everything; భజతి — renders devotional service; మాం — unto Me; సర్వ-భావేన — in all respects; భారత — O son of Bharata.
Translation
Whoever knows Me as the Supreme Personality of Godhead, without doubting, is the knower of everything. He therefore engages himself in full devotional service to Me, O son of Bharata.
శ్లోకః
ఇతి గుహ్యతమం శాస్త్రమిదముక్తం మయానఘ ।
ఏతద్‍బుద్ధ్వా బుద్ధిమాన్స్యాత్కృతకృత్యశ్చ భారత ॥ 20 ॥
Meaning
ఇతి — thus; గుహ్య-తమం — the most confidential; శాస్త్రం — revealed scripture; ఇదం — this; ఉక్తం — disclosed; మయా — by Me; అనఘ — O sinless one; ఏతత్ — this; బుద్ధ్వా — understanding; బుద్ధి-మాన్ — intelligent; స్యాత్ — one becomes; కృత-కృత్యః — the most perfect in his endeavors; చ — and; భారత — O son of Bharata.
Translation
This is the most confidential part of the Vedic scriptures, O sinless one, and it is disclosed now by Me. Whoever understands this will become wise, and his endeavors will know perfection.
Browse Related Categories:
