శ్లోకః
ప్రద్యుమ్నో రౌక్మిణేయః స ఖలు తవ కలా శంబరేణాహృతస్తం
హత్వా రత్యా సహాప్తో నిజపురమహరద్రుక్మికన్యాం చ ధన్యామ్ ।
తత్పుత్రోఽథానిరుద్ధో గుణనిధిరవహద్రోచనాం రుక్మిపౌత్రీం
తత్రోద్వాహే గతస్త్వం న్యవధి ముసలినా రుక్మ్యపి ద్యూతవైరాత్ ॥1॥
Meaning
ప్రద్యుమ్నః రౌక్మిణేయః - Pradyumna, Rukmini's son; స ఖలు తవ కలా - he indeed Thy part incarnation; శంబరేణ-ఆహృతః- - by Shambara was kidnapped; తం హత్వా - him killing; రత్యా సహ-ఆప్తః - with Rati returned; నిజపురం- - to his own city; అహరత్-రుక్మి-కన్యాం - took away Rukmi's daughter; చ ధన్యాం - and she the fortunate one; తత్-పుత్రః-అథ- - his son then; అనిరుద్ధః గుణనిధిః- - Aniruddha, very virtuous; అవహత్-రోచనాం - married Rochanaa; రుక్మి పౌత్రీం - Rukmi's grand daughter; తత్ర-ఉద్వాహే గతః-త్వం - there, in that wedding Thou went; న్యవధి ముసలినా - was killed by Balaraam; రుక్మి-అపి - Rukmi also; ద్యూత-వైరాత్ - in the game of dice animosity;
Translation
Pradyumna, Rukmini's son was an aspect of Thy essence and was kidnapped by Shambara at birth. Later Pradyumna killed Shambara and returned to his city of Dwaarikaa with his wife Rati. He also carried away the fortunate daughter of Rukmi and married her. His virtuous son Aniruddha married Rochanaa, the grand daughter of Rukmi. Thou had gone to that wedding. During a game of dice, when a quarrel arose, Rukmi was killed by Balaraam.
శ్లోకః
బాణస్య సా బలిసుతస్య సహస్రబాహో-
ర్మాహేశ్వరస్య మహితా దుహితా కిలోషా ।
త్వత్పౌత్రమేనమనిరుద్ధమదృష్టపూర్వం
స్వప్నేఽనుభూయ భగవన్ విరహాతురాఽభూత్ ॥2॥
Meaning
బాణస్య సా - of Baana, she; బలి-సుతస్య - of Bali's son (Baan); సహస్ర-బాహోః- - of a thousand arms; మాహేశ్వరస్య - devotee of Shiva; మహితా దుహితా - the esteemed daughter; కిల-ఉషా - indeed Ushaa; త్వత్-పౌత్రం-ఏనం- - Thy grandson this; అనిరుద్ధం-అదృష్ట-పూర్వం - Aniruddha not seen before; స్వప్నే-అనుభూయ - in the dream meeting; భగవన్ - O Lord!; విరహ-ఆతురా-అభూత్ - separation pangs suffered;
Translation
Bali's son Baana was a devotee of Shiva and had a thousand arms. His esteemed daughter Ushaa had not seen Thy grandson Aniruddha before. She met him in her dreams and suffered pangs of separation from him.
శ్లోకః
యోగిన్యతీవ కుశలా ఖలు చిత్రలేఖా
తస్యాః సఖీ విలిఖతీ తరుణానశేషాన్ ।
తత్రానిరుద్ధముషయా విదితం నిశాయా-
మానేష్ట యోగబలతో భవతో నికేతాత్ ॥3॥
Meaning
యోగినీ- - a woman with yogic powers; అతీవ కుశలా - and very skilled; ఖలు చిత్రలేఖా - indeed Chitralekhaa; తస్యాః సఖి - her (Ushaa's) friend; విలిఖతీ - draws (pictures); తరుణాన్-అశేషాన్ - of young men all; తత్ర-అనిరుద్ధం- - from there, Aniruddha; ఉషయా విదితం - by Ushaa was recognized; నిశాయాం-ఆనేష్ట - during the night, brought (Chitralekhaa); యోగ-బలతః - by yogic powers; భవతః నికేతాత్ - from Thy palace;
Translation
Ushaa's friend Chitralekhaa had yogic powers and was very skilled in making drawings. She drew portraits of all the young men. Ushaa picked up Aniruddha's portrait whom she recognized. Chitralekhaa with her yogic powers then brought Aniruddha from Thy palace during the night.
శ్లోకః
కన్యాపురే దయితయా సుఖమారమంతం
చైనం కథంచన బబంధుషి శర్వబంధౌ ।
శ్రీనారదోక్తతదుదంతదురంతరోషై-
స్త్వం తస్య శోణితపురం యదుభిర్న్యరుంధాః ॥4॥
Meaning
కన్యా-పురే - in the virgin's chambers; దయితయా - with his beloved (Ushaa); సుఖం-ఆరమంతం - happily sporting; చ-ఏనం కథంచన - and him somehow; బబంధుషి - tied up; శర్వబంధౌ - Shiva's devotee; శ్రీ-నారద-ఉక్త- - by Shree Naarada told; తత్-ఉదంత- - that news; దురంతః-రోషైః-త్వం - (in) unbounded anger Thou; తస్య శోణితపురం - his (city) Shonitpura; యదుభిః-న్యరుంధాః - with Yadus besieged;
Translation
In the virgin's chamber, Aniruddha sported happily with his beloved Ushaa. Baana, Shivaa's devotee came to know this and tied him up. This news was given to Thee by Shree Naarad. In a fit of unbounded anger, Thou besieged Baana's city Shonitpura with the help of the Yaadavas.
శ్లోకః
పురీపాలశ్శైలప్రియదుహితృనాథోఽస్య భగవాన్
సమం భూతవ్రాతైర్యదుబలమశంకం నిరురుధే ।
మహాప్రాణో బాణో ఝటితి యుయుధానేనయుయుధే
గుహః ప్రద్యుమ్నేన త్వమపి పురహంత్రా జఘటిషే ॥5॥
Meaning
పురీపాలః- - the protector of the city; శైల-ప్రియ-దుహితృ-నాథః-అస్య - the mountain's dear daughter's consort, his; భగవాన్ - Lord Shiva; సమం భూతవ్రాతైః- - with the Bhoota army; యదు-బలం-అశంకం - the Yaadava army fearlessly; నిరురుధే - blocked; మహాప్రాణః బాణః - the mighty Baana; ఝటితి - quickly; యుయుధానేన యుయుధే - with Yuyudhaana fought; గుహః ప్రద్యుమ్నేన - Guha with Pradyumna; త్వం-అపి - Thou too; పురహంత్రా జఘటిషే - (with) Tripura destroyer Shiva;
Translation
The consort of the mountain's dear daughter, Shiva, being the protector of the city, with his army of the Bhootas blocked the army of the Yadavas, fearlessly. The mighty Baana quickly gave fight to Yuyudhaana, Guha to Pradyumna and Thou to Shiva, the destroyer of the Puras.
శ్లోకః
నిరుద్ధాశేషాస్త్రే ముముహుషి తవాస్త్రేణ గిరిశే
ద్రుతా భూతా భీతాః ప్రమథకులవీరాః ప్రమథితాః ।
పరాస్కంద్త్ స్కందః కుసుమశరబాణైశ్చ సచివః
స కుంభాండో భాండం నవమివ బలేనాశు బిభిదే ॥6॥
Meaning
నిరుద్ధ-అశేష-అస్త్రే - resisted were all the weapons; ముముహుషి - became unconscious; తవ-అస్త్రేణ గిరిశే - by Thy weapon, Shiva; ద్రుతాః-భూతాః-భీతాః - fled the Bhootas in fear; ప్రమథ-కుల-వీరాః - of the Pramatha dynasty, the leader; ప్రమథితాః - were crushed; పరాస్కందత్ స్కందః - was defeated Skanda (guha); కుసుమ-శర-బాణైః-చ - by the flower bows's arrows of Pradyumna and; సచివః స కుంభాండః - the minister of Baana, that Kumbhaanda; భాండం నవం-ఇవ - a pot new as though; బలేన-ఆశు బిభిదే - by Balaram was soon smashed;
Translation
All Shiva's weapons were resisted and he was rendered unconscious by Thy weapon (Mohanaastra). All the army of the Bhootas fled in fear and the leaders of the Pramathas were crushed. Skanda was defeated, by the flower arrows of Pradyumna's bow. The minister of Baana, Kumbhaanda was soon smashed by Balaraam like a new pot.
శ్లోకః
చాపానాం పంచశత్యా ప్రసభముపగతే ఛిన్నచాపేఽథ బాణే
వ్యర్థే యాతే సమేతో జ్వరపతిరశనైరజ్వరి త్వజ్జ్వరేణ ।
జ్ఞానీ స్తుత్వాఽథ దత్వా తవ చరితజుషాం విజ్వరం స జ్వరోఽగాత్
ప్రాయోఽంతర్జ్ఞానవంతోఽపి చ బహుతమసా రౌద్రచేష్టా హి రౌద్రాః ॥7॥
Meaning
చాపానాం పంచశత్యా - by bows five hundred; ప్రసభం-ఉపగతే - fiercely attacking; ఛిన్న-చాపే-అథ బాణే - breaking of the bows then of Baana; వ్యర్థే యాతః - fruitlessly returning; సమేతః జ్వరపతిః- - came the head of all fevers the Shaiva fever; అశనైః-అజ్వరి - immediately tormented; త్వత్-జ్వరేణ - by Thy (the Vaishnava fever); జ్ఞానీ స్తుత్వా-అథ - the enlightened (Shaiva fever) praising then; దత్వా తవ చరితజుషాం - giving to the (devotees) admirers of Thy excellences; విజ్వరం స జ్వరః-అగాత్ - freedom, that (Shaiva) fever went away; ప్రాయః-అంతః-జ్ఞాన్వంతః-అపి - often inner knowledge having even; చ బహు-తమసా - and by much of Tamas; రౌద్ర-చేష్టా హి రౌద్రాః - ferociously act indeed the Rudras;
Translation
Baana came attacking ferociously with 500 bows and arrows, but his weapons being severed he had to retreat. Thereupon, the head of all the obsession, the Shaiva obsession came to the forefront but was immediately put out by the Vaishnava obsession. The enlightened Shaivas gave freedom to all those that sung Thy excellences and went away praising Thee. Often the enlightened Rudras also act ferociously, being predominated by Tamas.
శ్లోకః
బాణం నానాయుధోగ్రం పునరభిపతితం దర్పదోషాద్వితన్వన్
నిర్లూనాశేషదోషం సపది బుబుధుషా శంకరేణోపగీతః ।
తద్వాచా శిష్టబాహుద్వితయముభయతో నిర్భయం తత్ప్రియం తం
ముక్త్వా తద్దత్తమానో నిజపురమగమః సానిరుద్ధః సహోషః ॥8॥
Meaning
బాణం నానా-ఆయుధ-ఉగ్రం - Baana with various weapons more ferocious; పునః-అభిపతితం - again having attacked; దర్ప-దోషాత్-వితన్వన్ - due to the vice of arrogance, made him; నిర్లూన-అశేష-దోషం - by cutting off all his vices (arms); సపది బుబుధుషా - soon (a) realized (person); శంకరేణ-ఉపగీతః - by Shankara and praised (Thee); తత్-వాచా - by his request; శిష్ట-బాహు-ద్వితయం-ఉభయతః - left with arms two on both sides; నిర్భయం తత్-ప్రియం తం - unafraid his devotee him; ముక్త్వా - letting off; తత్-దత్త-మానః - by him giving honour; నిజ-పురం-అగమః - to Thy own city returned; సానిరుద్ధ సహోషః - with Aniruddha (and) with Ushaa;
Translation
Baana again attacked ferociously full of arrogance with his many various weapons. Thou made him devoid of all vice and his many arms by cutting them off. Shankara soon realised Thy greatness and praised Thee and on his request Thou let off Baana with his two arms on both sides. Baana who was then spared from the fear of death honoured Thee. Thou then returned to Thy city Dwaarikaa with Aniruddha and Ushaa.
శ్లోకః
ముహుస్తావచ్ఛక్రం వరుణమజయో నందహరణే
యమం బాలానీతౌ దవదహనపానేఽనిలసఖమ్ ।
విధిం వత్సస్తేయే గిరిశమిహ బాణస్య సమరే
విభో విశ్వోత్కర్షీ తదయమవతారో జయతి తే ॥9॥
Meaning
ముహుః-తావత్-శక్రం - again and again then Indra; వరుణం-అజయః - Varuna defeated; నంద-హరణే - when he had kidnapped Nanda Gopa; యమం బాల-ఆనీతౌ - Yama when he had taken away the (Guru's) children; దవ-దహన-పానే- - the forest fire by drinking; అనిల-సఖం - wind's friend Agni; విధిం వత్స-స్తేయే - Brahmaa when the calves were stolen; గిరిశం-ఇహ్ - Shiva here; బాణస్య సమరే - in Baana's battle; విభో - O Lord!; విశ్వ-ఉత్కర్షీ - all excelling; తత్-అయం-అవతారః - therefore this incarnation (of Thee) (as Krishna); జయతి తే - excels Thine;
Translation
Thou indeed defeated Indra again and again, Varuna was defeated when he kidnapped Nandagopa and Yama was defeated by Thee when he took away the children of Thy Guru. Agni, Vayu's friend was overcome when Thou drank it during the forest fire and Brahmaa was defeated when he stole away the calves. Shiva was defeated here in Baana's battle. Therefore, O Lord! this incarnation of Thee excels and wins over all other of Thy incarnations.
శ్లోకః
ద్విజరుషా కృకలాసవపుర్ధరం నృగనృపం త్రిదివాలయమాపయన్ ।
నిజజనే ద్విజభక్తిమనుత్తమాముపదిశన్ పవనేశ్వర్ పాహి మామ్ ॥10॥
Meaning
ద్విజ-రుషా - by a holy Braahmin's anger; కృకలాసః-వపుః-ధరం - in a chameleon's body form; నృగ-నృపం - Nriga king; త్రిదివ-ఆలయం- - to the god's abode (heaven); ఆపయన్ - sending; నిజ-జనే - in Thy people (devotees); ద్విజ-భక్తిం-అనుత్తమాం- - for Braahminas respect supreme; ఉపదిశన్ - instructing; పవనేశ్వర పాహి మాం - O Lord of Guruvaayur!;
Translation
King Nriga who was reduced to the body of a chameleon by a holy Braahmin's curse, was purified and sent to heaven by Thee. By this Thou instructed Thy devotees to have supreme respect for holy Braahmins. O Lord of Guruvaayur! Save me.
Browse Related Categories:
