శ్లోకః
కదాచిద్గోపాలాన్ విహితమఖసంభారవిభవాన్
నిరీక్ష్య త్వం శౌరే మఘవమదముద్ధ్వంసితుమనాః ।
విజానన్నప్యేతాన్ వినయమృదు నందాదిపశుపా-
నపృచ్ఛః కో వాఽయం జనక భవతాముద్యమ ఇతి ॥1॥
Meaning
కదాచిత్- - once; గోపాలాన్ - (when) the cowherds; విహిత-మఖ- - (had) collected for the Yagya; సంభార-విభవాన్ - the requisite materials many (of them); నిరీక్ష్య త్వం - seeing this, Thou; శౌరే - O Shauri!; మఘవ-మదం- - Indra's pride; ఉద్ధ్వంసితు-మనాః - to humble, desiring; విజానన-అపి-ఏతాన్ - knowing though these (preparations); వినయ-మృదు - politely and softly; నంద-ఆది-పశుపాన్- - to Nanda and other cowherds; అపృచ్ఛః - asked; కః వా-అయం - (for) what or this; జనక భవతాం- - O Father! (is) your; ఉద్యమ ఇతి - effort thus;
Translation
O Shauri! Once the cowherds were collecting the requisite material to perform a Yagya to appease Indra. Thou wanted to humble the pride of Indra. In spite of knowing what the preparations were for, Thou, in full humility and politeness asked Nanda and the other cowherds, 'O Father what is this your effort for?'
శ్లోకః
బభాషే నందస్త్వాం సుత నను విధేయో మఘవతో
మఖో వర్షే వర్షే సుఖయతి స వర్షేణ పృథివీమ్ ।
నృణాం వర్షాయత్తం నిఖిలముపజీవ్యం మహితలే
విశేషాదస్మాకం తృణసలిలజీవా హి పశవః ॥2॥
Meaning
బభాషే నందః-త్వాం - said Nanda to Thee; సుత నను - O son! Indeed; విధేయః మఘవతః - has to be performed for Indra; మఖః వర్షే వర్షే - Yagya every year; సుఖయతి స - gives happiness he; వర్షేణ పృథివీం - by rain to the earth; నృణాం వర్షాయత్తం - of human beings, on rain depends; నిఖిలం-ఉపజీవ్యం - all livelihood; మహితలే - on the earth; విశేషాత్-అస్మాకం - particularly for us; తృణ-సలిల-జీవా - (on) grass (and) water live; హి పశవః - indeed the cows;
Translation
Nanda told Thee, 'O son! A yagya has to be performed for Indra every year. He gives happiness to the earth by rain. The livelihood of all human beings on earth depends on rain. Especially so for us, because our cattle live on grass and water alone.'
శ్లోకః
ఇతి శ్రుత్వా వాచం పితురయి భవానాహ సరసం
ధిగేతన్నో సత్యం మఘవజనితా వృష్టిరితి యత్ ।
అదృష్టం జీవానాం సృజతి ఖలు వృష్టిం సముచితాం
మహారణ్యే వృక్షాః కిమివ బలిమింద్రాయ దదతే ॥3॥
Meaning
ఇతి శ్రుత్వా - this hearing; వాచం పితుః- - words of father; అయి భవాన్-ఆహ - O Thou said; సరసం - (with) reasoning; ధిక్-ఏతత్-నో సత్యం - oh this is not true; మఘవ-జనితా - by Indra (is) generated; వృష్టిః-ఇతి యత్ - rain, to say so; అదృష్టం జీవానాం - unseen (past actions) of the living beings; సృజతి ఖలు - generates indeed; వృష్టిం సముచితాం - the rain required; మహా-అరణ్యే - in the big forest; వృక్షాః కిం-ఇవ - the trees what like; బలిం-ఇంద్రాయ - offerings for Indra; దదతే - (do) give?;
Translation
O Lord! Hearing this, Thou said with sweet reasoning, 'Oh no, this is not true, to say that the rain is generated by Indra. Rain is generated by the unseen past actions of the living beings, as required. In this big forest, what kind of offerings do the trees give to Indra?'
శ్లోకః
ఇదం తావత్ సత్యం యదిహ పశవో నః కులధనం
తదాజీవ్యాయాసౌ బలిరచలభర్త్రే సముచితః ।
సురేభ్యోఽప్యుత్కృష్టా నను ధరణిదేవాః క్షితితలే
తతస్తేఽప్యారాధ్యా ఇతి జగదిథ త్వం నిజజనాన్ ॥4॥
Meaning
ఇదం తావత్ సత్యం - this then is true; యత్-ఇహ పశవః - that here the cows; నః కుల-ధనం - (are our) tribe's wealth; తత్-ఆజీవ్యాయ- - so for their livelihood; అసౌ-బలిః - this offering; అచల-భర్త్రే - to the great mountain; సముచితః - is appropriate; సురేభ్యః-అపి- - than the gods also; ఉత్కృష్టా నను - greater are indeed; ధరణి-దేవాః - holy men; క్షితితలే తతః- - on the earth, therefore; తే-అపి-ఆరాధ్యా - they also deserve to be worshipped; ఇతి జగదిథ త్వం - thus said Thou; నిజ-జనాన్ - to Thy people;
Translation
Thou said to Thy people,'this is true that the cows are the wealth of our tribe. This mountain (Govardhana) provides them with their requisite grass and water. So the offerings should be made to the mountain. The holy men on the earth are indeed more great than the gods, so they also deserve to be worshipped.'
శ్లోకః
భవద్వాచం శ్రుత్వా బహుమతియుతాస్తేఽపి పశుపాః
ద్విజేంద్రానర్చంతో బలిమదదురుచ్చైః క్షితిభృతే ।
వ్యధుః ప్రాదక్షిణ్యం సుభృశమనమన్నాదరయుతా-
స్త్వమాదశ్శైలాత్మా బలిమఖిలమాభీరపురతః ॥5॥
Meaning
భవత్-వాచం శ్రుత్వా - Thy words hearing; బహు-మతి-యుతాః- - with high regards; తే-అపి పశుపాః - they also, the cowherds; ద్విజేంద్రాన్-అర్చంతః - holy men worshipping; బలిం-అదదుః- - offerings gave; ఉచ్చైః క్షితిభృతే - richly / plentifully to the mountain; వ్యధుః ప్రాదక్షిణ్యం - performed circumambulation; సుభృశం-అనమన్- - again and again prostrated; ఆదరయుతాః- - with great reverence; త్వం-ఆదః - Thou ate; శైల-ఆత్మా - (becoming) the mountain's soul; బలిం-అఖిలం- - the offerings entire; ఆభీర-పురతః - in the cowherds' front;
Translation
Hearing Thy words the cowherds also worshipped the holy men with high regards. They made rich and plentiful offerings to the mountain. They performed circumambulation and prostrated again and again with great reverence. Thou becoming the soul of the mountain ate all the entire offerings in front of the cowherds.
శ్లోకః
అవోచశ్చైవం తాన్ కిమిహ వితథం మే నిగదితం
గిరీంద్రో నన్వేష స్వబలిముపభుంక్తే స్వవపుషా ।
అయం గోత్రో గోత్రద్విషి చ కుపితే రక్షితుమలం
సమస్తానిత్యుక్తా జహృషురఖిలా గోకులజుషః ॥6॥
Meaning
అవోచః-చ-ఏవం తాన్ - said and thus to them; కిం-ఇహ వితథం మే - what there false by me; నిగదితం - was said; గిరీంద్రః నను ఏష - the mountain indeed this; స్వ-బలిం-ఉపభుంక్తే - his offerings (given to him) is eating; స్వ-వపుషా - by his own body; అయం గోత్రః - this mountain; గోత్రద్విషి చ - (when) the enemy of the mountains (Indra); కుపితే - gets angry; రక్షితుం-అలం - to protect is enough; సమస్తాన్- - everybody; ఇతి-ఉక్తా - thus being said to; జహృషుః-అఖిలా - were happy all of them; గోకుల-జుషః - Gokula's inhabitants;
Translation
Thou told them 'Was I wrong? This mountain has physically consumed all our offerings. Even if the enemy of mountains, Indra is angry, this mountain is capable of protecting everyone.' All the inhabitants of Gokula were happy on hearing this.
శ్లోకః
పరిప్రీతా యాతాః ఖలు భవదుపేతా వ్రజజుషో
వ్రజం యావత్తావన్నిజమఖవిభంగం నిశమయన్ ।
భవంతం జానన్నప్యధికరజసాఽఽక్రాంతహృదయో
న సేహే దేవేంద్రస్త్వదుపరచితాత్మోన్నతిరపి ॥7॥
Meaning
పరిప్రీతా - in jubilation; యాతాః ఖలు - went indeed; భవత్-ఉపేతా - you accompanying; వ్రజజుషః వ్రజం - the inhabitants of Vraja to Vraja; యావత్-తావత్- - when then; నిజ-మఖ-విభంగం - (his) own Yagya stoppage; నిశమయన్ - hearing; భవంతం జానన్-అపి- - Thee knowing also; అధిక-రజసా- - (because of) preponderance of Rajoguna; ఆక్రాంత-హృదయః - with an overcome mind; న సేహే దేవేంద్రః- - did not tolerate Indra; త్వత్-ఉపరచిత- - by Thee ordained; ఆత్మ-ఉన్నతిః-అపి - his own exhaultation also;
Translation
The inhabitants of Vraja, in a jubilant mood returned to Vraja with Thee. Then, when Indra heard of his yagya being stopped he did not tolerate it because his mind was overcome by the preponderance of Rajo Guna. Indra knew Thee well and was also aware that his own high position was ordained by Thee, yet he was enraged.
శ్లోకః
మనుష్యత్వం యాతో మధుభిదపి దేవేష్వవినయం
విధత్తే చేన్నష్టస్త్రిదశసదసాం కోఽపి మహిమా ।
తతశ్చ ధ్వంసిష్యే పశుపహతకస్య శ్రియమితి
ప్రవృత్తస్త్వాం జేతుం స కిల మఘవా దుర్మదనిధిః ॥8॥
Meaning
మనుష్యత్వం యాతః - human form taking; మధుభిత్-అపి - the destroyer of the demon Madhu (MahaaVishnu) also; దేవేషు-అవినయం - towards the gods disrespect; విధత్తే చేత్- - shows if; నష్టః-త్రిదశసదసాం - is lost of all the gods; కః-అపి మహిమా - what ever prestige; తతః-చ ధ్వంసిష్యే - and so will destroy; పశుప-హతకస్య - (this) lowly cowherd's; శ్రియం-ఇతి - all prosperity, thus; ప్రవృత్తః-త్వాం జేతుం - setting out, Thou to win; స కిల మఘవా - he indeed Indra; దుర్మద-నిధిః - false pride full of;
Translation
Indra was full of false pride and set out to win Thee. He reasoned that even if it was Vishnu himself, the slayer of Madhu, in human form, if he shows disrespect to the gods, what ever their prestige, would be lost. So he made up his mind to destroy the lowly cowherd (Krishna) and all his prosperity, and to win Thee.
శ్లోకః
త్వదావాసం హంతుం ప్రలయజలదానంబరభువి
ప్రహిణ్వన్ బిభ్రాణ; కులిశమయమభ్రేభగమనః ।
ప్రతస్థేఽన్యైరంతర్దహనమరుదాద్యైవింహసితో
భవన్మాయా నైవ త్రిభువనపతే మోహయతి కమ్ ॥9॥
Meaning
త్వత్-ఆవాసం హంతుం - Thy residence (Vraja) to destroy; ప్రలయ-జలదాన్- - deluge causing clouds; అంబర-భువి - in the skies' surface; ప్రహిణ్వన్ - releasing; బిభ్రాణః కులిశం- - taking thunderbolt; అయం-అభ్రేభ-గమనః - this (Indra) Airaavat riding; ప్రతస్థే-అన్యైః-అంతః- - set out with others, inside (in their minds); దహన-మరుత-ఆద్యైః- - (like) fire (Agni), wind (Vaayu) etc.,; విహంసితః - being scorned; భవత్-మాయా - Thy Maayaa; న-ఏవ - does not indeed; త్రిభువనపతే - O Lord of three worlds; మోహయతి కం - delude whom;
Translation
To destroy Thy residence Vraja, Indra released deluge causing clouds in the skies. He took along thunderbolt and set out riding on his white elephant Airaavata. He was accompanied by other gods, fire(Agni), wind(Vaayu),etc., who slyly scorned him. O Lord of three worlds! whom does not Thy Maayaa afflict?
శ్లోకః
సురేంద్రః క్రుద్ధశ్చేత్ ద్విజకరుణయా శైలకృపయాఽ-
ప్యనాతంకోఽస్మాకం నియత ఇతి విశ్వాస్య పశుపాన్ ।
అహో కిన్నాయాతో గిరిభిదితి సంచింత్య నివసన్
మరుద్గేహాధీశ ప్రణుద మురవైరిన్ మమ గదాన్ ॥10॥
Meaning
సురేంద్రః క్రుద్ధః-చేత్ - Indra gets angry, in case; ద్విజ-కరుణయా - by the holy men's grace; శైల-కృపయా-అపి- - by the mountain's grace also; అనాతంకః- - fearlessness; అస్మాకం - is ours; నియత ఇతి - certainly thus; విశ్వాస్య పశుపాన్ - convincing the cowherds; అహో - O Alas!; కిం-న-ఆయాతః - what, he has not come (yet); గిరిభిద్-ఇతి - Indra thus; సంచింత్య నివసన్ - thinking ,waiting; మరుద్గేహాధీశ - O Lord of Guruvaayur!; ప్రణుద మురవైరిన్ - eradicate, O Slayer of Mura; మమ గదాన్ - my ailments;
Translation
Even if Indra is angry, we are fearless by the grace of the holy men and by the grace of the mountain,' saying so Thou certainly convinced the cowherds. Then Thou stood waiting and wondering why Indra had not yet come. O Lord of Guruvaayur! O Slayer of Mura! do eradicate my ailments.
Browse Related Categories:
