శ్లోకః
సైరంధ్ర్యాస్తదను చిరం స్మరాతురాయా
యాతోఽభూః సులలితముద్ధవేన సార్ధమ్ ।
ఆవాసం త్వదుపగమోత్సవం సదైవ
ధ్యాయంత్యాః ప్రతిదినవాససజ్జికాయాః ॥1॥
Meaning
సైరంధ్ర్యాః- - of Sairandhree (the female who gave Thee unguents); తదను చిరం - thereafter, since long; స్మర-ఆతురాయా - by Kaama Deva who was afflicted; యాతః-అభూః - (Thou) went; సులలితం- - well adorned; ఉద్ధవేన సార్ధం - with Uddhava; ఆవాసం - to (her) house; త్వత్-ఉపగమ-ఉత్సవం - Thy arriving festival; సదా-ఏవ - always alone; ధ్యాయంత్యాః - she was thinking of; ప్రతిదిన-వాస-సజ్జికాయాః - (and so) everyday adorned herself and decorated her house;
Translation
Thou went well adorned with Uddhava to the house of Sairandhree, the female attendant who had given Thee unguents and was long stricken with love for Thee. She was thinking of Thee every day and adorned herself and decorated her house everyday in the expectation of the festive event of meeting Thee.
శ్లోకః
ఉపగతే త్వయి పూర్ణమనోరథాం ప్రమదసంభ్రమకంప్రపయోధరామ్ ।
వివిధమాననమాదధతీం ముదా రహసి తాం రమయాంచకృషే సుఖమ్ ॥2॥
Meaning
ఉపగతే త్వయి - at Thy arrival; పూర్ణమనోరథాం - her wish fulfilled; ప్రమద-సంభ్రమ- - with joy and excitement; కంప్ర-పయోధరాం - whose breasts were quivering; వివిధ-మాననం- - various honours; ఆదధతీం ముదా - who was offering joyfully; రహసి తాం - secretly to her; రమయాన్-చకృషే - (Thou) delighted her; సుఖం - happily;
Translation
At Thy arrival, all her wishes were fulfilled and she joyfully honoured Thee with various offerings, with her breasts heaving in excitement. Thou happily delighted her in privacy.
శ్లోకః
పృష్టా వరం పునరసావవృణోద్వరాకీ
భూయస్త్వయా సురతమేవ నిశాంతరేషు ।
సాయుజ్యమస్త్వితి వదేత్ బుధ ఏవ కామం
సామీప్యమస్త్వనిశమిత్యపి నాబ్రవీత్ కిమ్ ॥3॥
Meaning
పృష్టా వరం - asked what boon she wanted; పునః-అసౌ- - then at that time, this (pitiable woman); అవృణోత్-వరాకీ - asked for, the pitiable one; భూయః-త్వయా - again with Thee; సురతం-ఏవ - enjoyment only; నిశా-అంతరేషు - on other nights; సాయుజ్యం-అస్తు- - let me have union with Thee; ఇతి వదేత్ బుధ ఏవ - thus will say an enlightened one only; కామం - definitely; సామీప్యం-అస్తు-అనిశం- - let me have nearness with Thee always; ఇతి-అపి- - thus also; న-అబ్రవీత్ కిం - did not say, how come (why);
Translation
When she was asked by Thee as to what boon she wanted, the stupid woman prayed that she may get to enjoy in the same manner with Thee on other nights also. Indeed only an enlightened person will ask for 'Saayujya' (becoming one with Thee) liberation. But at least she could ask for 'Saamipya' (being always close to Thee). How come she did not ask for even that!
శ్లోకః
తతో భవాన్ దేవ నిశాసు కాసుచిన్మృగీదృశం తాం నిభృతం వినోదయన్ ।
అదాదుపశ్లోక ఇతి శ్రుతం సుతం స నారదాత్ సాత్త్వతతంత్రవిద్బబభౌ ॥4॥
Meaning
తతః భవాన్ దేవ - then, Thou O Effulgent One!; నిశాసు కాసుచిత్- - on some nights; మృగీదృశం తాం నిభృతం - her, the doe eyed one, in secret; వినోదయన్ అదాత్- - giving delight, gave; ఉపశ్లోక ఇతి - Upashloka named; శ్రుతం సుతం - well known son; స నారదాత్ - he (the son) from Naarada; సాత్త్వత-తంత్ర-విద్ బభౌ - in the (knowledge of) Saatvata Tantra became well versed;
Translation
O Lord! Subsequently Thou on some nights delighted the doe eyed one in secret. Thou gave her a son who came to be well known as Upashloka. He learnt the knowledge in Saattvat Tantra from Naarada and shone as an exponent there of.
శ్లోకః
అక్రూరమందిరమితోఽథ బలోద్ధవాభ్యా-
మభ్యర్చితో బహు నుతో ముదితేన తేన ।
ఏనం విసృజ్య విపినాగతపాండవేయ-
వృత్తం వివేదిథ తథా ధృతరాష్ట్ర్చేష్టామ్ ॥5॥
Meaning
అక్రూర-మందిరం- - to Akrura's house; ఇతః-అథ - going then; బల-ఉద్ధవాభ్యాం- - with Balaraama and Uddhava; అభ్యర్చితః బహు నుతః - honoured (and) very much praised; ముదితేన తేన - by him (Akrura) who was very delighted; ఏనం విసృజ్య - him (Akrura) sending away; విపిన-ఆగత- - from the forest having returned; పాండవేయ-వృత్తం - the Paandava's news; వివేదిథ తథా - come to know and; ధృతరాష్ట్ర-చేష్టాం - Dhritaraashtraa's doings;
Translation
Thou went with Balaraama and Uddhava to Akrura's house. Akrura received Thee with high honours and worshipped Thee with hymns. Thou sent away Akrura to gather the news of the Pandavaas who had returned from the forest and also news about Dhritaraashtra's doings.
శ్లోకః
విఘాతాజ్జామాతుః పరమసుహృదో భోజనృపతే-
ర్జరాసంధే రుంధత్యనవధిరుషాంధేఽథ మథురామ్ ।
రథాద్యైర్ద్యోర్లబ్ధైః కతిపయబలస్త్వం బలయుత-
స్త్రయోవింశత్యక్షౌహిణి తదుపనీతం సమహృథాః ॥6॥
Meaning
విఘాతాత్-జామాతుః - by the slaying of the son in law; పరమ-సుహృదః - and great friend; భోజ-నృపతేః- - the king of Bhoja (Kansa); జరాసంధే రుంధతి- - when Jaraasandha besieged (Mathura); అనవధి-రుషా-అంధే- - blinded by unbounded rage; అథ మథురాం - then Mathura; రథ-ఆద్యైః-ద్యోః-లబ్ధైః - with the chariot etc.from the heaven obtained; కతిపయ-బలః-త్వం - with a few soldiers, Thou; బల-యుతః- - along with Balaraama; త్రయః-వింశతి-అక్షౌహిణి - 23 akshauhini (army); తత్-ఉపనీతం సమహృథాః - brought by him, destroyed;
Translation
Jaraasandha was blinded with rage when his friend and son in law Kansa was killed. He besieged Mathura. Along with Balaraama, and a few soldiers, chariot and charioteer called from heaven Thou destroyed his army of 23 Akshauhini brought by him.
శ్లోకః
బద్ధం బలాదథ బలేన బలోత్తరం త్వం
భూయో బలోద్యమరసేన ముమోచిథైనమ్ ।
నిశ్శేషదిగ్జయసమాహృతవిశ్వసైన్యాత్
కోఽన్యస్తతో హి బలపౌరుషవాంస్తదానీమ్ ॥7॥
Meaning
బద్ధం బలాత్-అథ - tied up forcefully then; బలేన బలోత్తరం - by Balaraama (him) who was of extraordinary strength; త్వం భూయః - Thou again; బల-ఉద్యమ-రసేన - wanting (him Jaraasandha) to come back with an army to fight; ముమోచిథ-ఏనం - released him; నిశ్శేష-దిక్- - of all the directions; జయ-సమాహృత- - conquering and obtaining; విశ్వ-సైన్యాత్ - the many armies; కః-అన్యః-తతః హి - who else than him indeed; బల-పౌరుషవాన్- - more strong and powerful; తదానీం - at that time;
Translation
Jaraasandha of extraordinary strength was forcefully tied up by Balaraama. Thou wanted him to come back with an army, so Thou released him. At that time there was no one more powerful than him for having conquered all the kings in all the directions and who commandeered their armies.
శ్లోకః
భగ్నః స లగ్నహృదయోఽపి నృపైః ప్రణున్నో
యుద్ధం త్వయా వ్యధిత షోడశకృత్వ ఏవమ్ ।
అక్షౌహిణీః శివ శివాస్య జఘంథ విష్ణో
సంభూయ సైకనవతిత్రిశతం తదానీమ్ ॥8॥
Meaning
భగ్నః స - broken, he; లగ్న-హృదయః-అపి - and with a defeated heart also; నృపైః ప్రణున్నః - by the kings prompted; యుద్ధం త్వయా వ్యధిత - battled (he) with Thee; షోడశకృత్వః-ఏవం - thus 16 times; అక్షౌహిణీః - (with) Akshauhini armies; శివ శివ-అస్య - what a wonder, of his; జఘంథ - destroyed; విష్ణో - O All Pervading Lord!; సంభూయ - altogether; స-ఏక-నవతి-త్రిశతం - one and three hundred ninety times (391); తదానీం - then (in the battles);
Translation
He was broken hearted and humiliated by defeat in the battle. He attacked Thee sixteen times prompted by the smaller kings. O Vishnu! Thou destroyed 391 of his Akshauhini armies altogether. What a wonder!
శ్లోకః
అష్టాదశేఽస్య సమరే సముపేయుషి త్వం
దృష్ట్వా పురోఽథ యవనం యవనత్రికోట్యా ।
త్వష్ట్రా విధాప్య పురమాశు పయోధిమధ్యే
తత్రాఽథ యోగబలతః స్వజనాననైషీః ॥9॥
Meaning
అష్టాదశే-అస్య - eighteenth his; సమరే సముపేయుషి - battle (attack) was immanent; త్వం దృష్ట్వా పురః-అథ - Thou seeing him in front then; యవనం యవన-త్రికోట్యా - the Yavana king with 3 crore Yavanas; త్వష్ట్రా విధాప్య - by Vishwakarma getting built; పురం-ఆశు - a city, soon; పయోధి-మధ్యే - in the middle of the sea; తత్ర-అథ యోగ-బలతః - there then, by Thy yogic powers; స్వ-జనాన్-అనైషీః - Thy people took (there);
Translation
The eighteenth attack by Jaraasandha was immanent and Thou saw the Yavana king in front with 3 crore Yavanas. Thou soon got a city built in the middle of the sea by Vishwakarmaa and had Thy people transferred there, by Thy Yogic power.
శ్లోకః
పదభ్యాం త్వాం పద్మమాలీ చకిత ఇవ పురాన్నిర్గతో ధావమానో
మ్లేచ్ఛేశేనానుయాతో వధసుకృతవిహీనేన శైలే న్యలైషీః ।
సుప్తేనాంఘ్ర్యాహతేన ద్రుతమథ ముచుకుందేన భస్మీకృతేఽస్మిన్
భూపాయాస్మై గుహాంతే సులలితవపుషా తస్థిషే భక్తిభాజే ॥10॥
Meaning
పదభ్యాం త్వం - by foot Thou; పద్మమాలీ - adorning a lotus garland; చకిత ఇవ - feigning fright (surprise); పురాత్-నిర్గతః ధావమానః - from the city went out running; మ్లేచ్ఛ-ఈశేన-అనుయాతః - by the Yavana king, being followed (pursued); వధ-సుకృత-విహీనేన - being killed, of meritorious deeds devoid of; శైలే న్యలైషీః - into the mountain was led; సుప్తేన-అంఘ్ర్యా-హతేన - by him who was sleeping, was with foot kicked; ద్రుతం-అథ ముచుకుందేన - soon then by Muchukunda; భస్మీ-కృతే-అస్మిన్ - to ashes reduced when he was (Jaraasandha); భూపాయ-అస్మై గుహాంతే - for this king, in the cave; సులలిత-వపుషా - with a charming form; తస్థిషే భక్తిభాజే - manifested (Thou) for the devout;
Translation
Adorned with a lotus garland, Thou ran from the city on foot feigning fright and surprise. The Yavana king who was devoid of meritorious deeds, in order to be blessed by being killed by Thee, pursued Thee. Thou then led him into the cave of a mountain, where king Muchukund lay asleep. Mistaking the king for Thee, the Yavana kicked him and was instantly reduced to ashes by the angry look of the awakened king. Thou then manifested Thyself in a charming form for the benefit of the devout king.
శ్లోకః
ఐక్ష్వాకోఽహం విరక్తోఽస్మ్యఖిలనృపసుఖే త్వత్ప్రసాదైకకాంక్షీ
హా దేవేతి స్తువంతం వరవితతిషు తం నిస్పృహం వీక్ష్య హృష్యన్ ।
ముక్తేస్తుల్యాం చ భక్తిం ధుతసకలమలాం మోక్షమప్యాశు దత్వా
కార్యం హింసావిశుద్ధ్యై తప ఇతి చ తదా ప్రాత్థ లోకప్రతీత్యై ॥11॥
Meaning
ఐక్ష్వాకః-అహం - of the Ikshwaaku dynasty I (am); విరక్తః-అస్మి- - dispassionate (I) am; అఖిల-నృప-సుఖే - in the many royal pleasures; త్వత్-ప్రసాద- - Thy grace; ఐక-కాంక్షీ - alone am desiring; హా దేవ-ఇతి - O Lord! Thus; స్తువంతం - him who was praising Thee; వర-వితతిషు తం నిస్పృహం - for the multitudes of boons him desire less; వీక్ష్య హృష్యన్ - seeing and so gladdened (Thou); ముక్తేః-తుల్యాం చ భక్తిం - liberation, like, and Bhakti; ధుత-సకల-మలాం - (which) washes off all sins; మోక్షం-అపి-ఆశు దత్వా - liberation also soon conferred; కార్యం హింసా-విశుద్ధ్యై - should do (penance) for purifying the deed of having caused pain; తప ఇతి చ తదా - penance thus and then; ప్రాత్థ లోక-ప్రతీత్యై - (Thou) said for the world's instruction;
Translation
I am of the Ikshwaaku dynasty, O Lord! I am dispassionate towards the many royal pleasures. My only desire is for Thy grace.' Thus he said praising Thee. Thou were greatly gladdened to see that the king did not seek any of the multitude of boons. Thou conferred on him Bhakti which is as good as or equal to Mukti (liberation). Thou also conferred on him liberation which washes off all sins. Yet to set an example for the world, Thou told him to do penance to purify the deeds of having caused pain to people during his rule.
శ్లోకః
తదను మథురాం గత్వా హత్వా చమూం యవనాహృతాం
మగధపతినా మార్గే సైన్యైః పురేవ నివారితః ।
చరమవిజయం దర్పాయాస్మై ప్రదాయ పలాయితో
జలధినగరీం యాతో వాతాలయేశ్వర పాహి మామ్ ॥12॥
Meaning
తదను మథురాం గత్వా - there after going to Mathura; హత్వా చమూం - destroying the army; యవన-ఆహృతాం - brought by the Yavana; మగధపతినా - by the king of Magadha (Jaraasandha); మార్గే సైన్యైః పురా-ఇవ - on the way with armies like before; నివారితః - being stopped; చరమ-విజయం - the last victory; దర్పాయ-అస్మై - for (his) pride for him; ప్రదాయ పలాయితః - giving (and) fleeing; జలధి-నగరీం యాతః - to the ocean city (Dwaarakaa) went; వాతాలయేశ్వర - O Lord of Guruvaayur!; పాహి మాం - save me;
Translation
After that, going to Mathura Thou destroyed the army brought by the Yavana while on Thy way, like before, the armies of the king of Magadha (Jaraasandha) obstructed Thee. To inflate his pride, Thou gave him the last (eighteenth) victory by fleeing to the ocean city of Dwaarakaa. O Lord of Guruvaayur! save me.
Browse Related Categories:
