శ్లోకః
బలసమేతబలానుగతో భవాన్ పురమగాహత భీష్మకమానితః ।
ద్విజసుతం త్వదుపాగమవాదినం ధృతరసా తరసా ప్రణనామ సా ॥1॥
Meaning
బల-సమేత- - along with an army; బల-అనుగతః - by Balaraam followed; భవాన్ - (were) Thou; పురమ్-అగాహత - the city of (Kundina) entered; భీష్మక-మానితః - Bhishmaka honoured (Thee and Balaraam); ద్విజ-సుతం - to the Braahmin boy; త్వత్-ఉపాగమ-వాదినం - who Thy coming had announced; ధృతరసా తరసా - with joy at once; ప్రణనామ సా - prostrated she (Rukmini);
Translation
Thou were respectfully received along with Balaraam who had followed Thee with an army, by king Bhishmaka, as Thou entered the city of Kundina. Rukmini at once honoured the Braahmin boy with salutations who gave her the news of Thy arrival in the city.
శ్లోకః
భువనకాన్తమవేక్ష్య భవద్వపుర్నృపసుతస్య నిశమ్య చ చేష్టితమ్ ।
విపులఖేదజుషాం పురవాసినాం సరుదితైరుదితైరగమన్నిశా ॥2॥
Meaning
భువన-కాన్తమ్-అవేక్ష్య - in the world most beautiful (Thee) seeing; భవత్-వపుః- - Thy form; నృప-సుతస్య - the king's son's (Rukmi's); నిశమ్య చ చేష్టితమ్ - hearing the effort; విపుల-ఖేద-జుషామ్ - great sorrow overcome with; పుర-వాసినాం - the public (of Kundina); సరుదితైః-ఉదితైః- - with tears speaking about; అగమత్-నిశా - spent the night;
Translation
The public of Kundina saw Thy most beautiful form in the world, and heard about the ill effort of Rukmi, the king's son. They were smitten with great sorrow with the state of affairs in the city and spent a sleepless night sadly and tearfully talking about it all.
శ్లోకః
తదను వన్దితుమిన్దుముఖీ శివాం విహితమఙ్గలభూషణభాసురా ।
నిరగమత్ భవదర్పితజీవితా స్వపురతః పురతః సుభటావృతా ॥3॥
Meaning
తదను వన్దితుమ్- - then to worship; ఇన్దుముఖీ శివాం - the moon faced (Rukmini), Paarvati; విహిత-మఙ్గల- - adorning auspicious; భూషణ-భాసురా - ornaments (and attire) shining; నిరగమత్ - came out; భవత్-అర్పిత-జీవితా - to Thee having dedicated her life; స్వపురతః పురతః - of her chambers, in front; సుభట-ఆవృతా - by guards surrounded;
Translation
Then, the next morning, the moon faced beauty Rukmini, who had already dedicated her life to Thee, came out of her chambers to worship Paarvati. She was bedecked with auspicious ornaments and attire and was well surrounded by the guards.
శ్లోకః
కులవధూభిరుపేత్య కుమారికా గిరిసుతాం పరిపూజ్య చ సాదరమ్ ।
ముహురయాచత తత్పదపఙ్కజే నిపతితా పతితాం తవ కేవలమ్ ॥4॥
Meaning
కుల-వధుభిః-ఉపేత్య - with the noble women reaching; కుమారికా - the princess; గిరిసుతాం పరిపూజ్య - Paarvati worshipped with fervour; చ సాదరమ్ - and with reverence; ముహుః-అయాచత - again and again prayed; తత్-పద-పఙ్కజే - on her lotus feet; నిపతితా - prostrating; పతితాం తవ కేవలం - as husband Thee only;
Translation
The princess reached the temple of goddess Paarvati in the company of noble women. With great reverence and fervour she worshipped the goddess and prostrated at her feet praying again and again that Thou alone be her husband.
శ్లోకః
సమవలోకకుతూహలసఙ్కులే నృపకులే నిభృతం త్వయి చ స్థితే ।
నృపసుతా నిరగాద్గిరిజాలయాత్ సురుచిరం రుచిరఞ్జితదిఙ్ముఖా ॥5॥
Meaning
సమవలోక- - the sight (of Rukmini); కుతూహల-సఙ్కులే - expecting (to see) joyfully gathered; నృప-కులే - the assembly of kings; నిభృతం త్వయి - silently aloof when Thou; చ స్థితే - and were standing; నృప-సుతా నిరగాత్- - the princess came out; గిరిజా-ఆలయాత్ - from goddess Paarvati's temple; సురుచిరం - in a charming manner; రుచిర-రఞ్జిత- - brilliantly lighting; దిక్-ముఖా - the quarters;
Translation
The assembly of kings had gathered joyfully with the expectation to see Rukmini. Thou stood among them in a silently aloof manner. Just then the princess came out of the temple of goddess Paarvati, in a charming manner causing the quarters to light up with her brilliance.
శ్లోకః
భువనమోహనరూపరుచా తదా వివశితాఖిలరాజకదమ్బయా ।
త్వమపి దేవ కటాక్షవిమోక్షణైః ప్రమదయా మదయాఞ్చకృషే మనాక్ ॥6॥
Meaning
భువన-మోహన- - the world enchanting; రూప-రుచా తదా - beauty enthralling then; వివశిత-అఖిల- - bewitched the entire; రాజ-కదమ్బయా - king's assembly; త్వమ్-అపి దేవ - Thou also O Lord!; కటాక్ష-విమోక్షణైః - by sidelong glances casting; ప్రమదయా - by the enchanting one (Rukmini); మదయాన్-చకృషే - were enchanted; మనాక్ - somewhat;
Translation
Then the enthralling beauty Rukmini bewitched the entire assembly of kings gathered there. Thou also, O Lord! Were somewhat enchanted by her as she cast her sidelong glances.
శ్లోకః
క్వను గమిష్యసి చన్ద్రముఖీతి తాం సరసమేత్య కరేణ హరన్ క్షణాత్ ।
సమధిరోప్య రథం త్వమపాహృథా భువి తతో వితతో నినదో ద్విషామ్ ॥7॥
Meaning
క్వను గమిష్యసి - where indeed are you going; చన్ద్రముఖీ-ఇతి - O Moon faced one! Thus; తాం సరసమ్-ఏత్య - her quickly reaching; కరేణ హరన్ క్షణాత్ - by hand leading away instantly; సమధిరోప్య రథం - helping her in the chariot; త్వమ్-అపాహృథా - Thou carried away; భువి తతః వితతః - all over the earth then spreading; నినదః ద్విషామ్ - loud protest among the enemies;
Translation
Addressing her admiringly, Thou asked her, 'O moon-faced one! where indeed are you going?' Thou hastily reached her and holding her by her arm Thou led her to the chariot and helping her in it, Thou carried her away. Whereupon there spread a loud protest among Thy rivals.
శ్లోకః
క్వ ను గతః పశుపాల ఇతి క్రుధా కృతరణా యదుభిశ్చ జితా నృపాః ।
న తు భవానుదచాల్యత తైరహో పిశునకైః శునకైరివ కేసరీ ॥8॥
Meaning
క్వ ను గతః - where indeed has he gone; పశుపాల ఇతి - the cowherd, thus; క్రుధా కృతరణా - enraged (and) fighting; యదుభిః-చ - by the Yadus, and; జితాః-నృపాః - won over, the kings; న తు భవాన్- - not indeed Thou; ఉదచాల్యత - were to be swayed; తైః-అహో - by them, O what a wonder!; పిశునకైః - the wicked ones; శునకైః-ఇవ కేసరీ - by dogs, just as, the lion;
Translation
Where indeed has he gone, the cowherd?' Thus the enraged kings shouted and put up a fight. They were defeated by the Yaadavas. O what a wonder! Thou were not swayed in the least by the wicked ones, just as the lion is not swayed by the barking of the dogs.
శ్లోకః
తదను రుక్మిణమాగతమాహవే వధముపేక్ష్య నిబధ్య విరూపయన్ ।
హృతమదం పరిముచ్య బలోక్తిభిః పురమయా రమయా సహ కాన్తయా ॥9॥
Meaning
తదను రుక్మిణమ్- - thereafter Rukmi; ఆగతమ్-ఆహవే - (who had) come for battle; వధమ్-ఉపేక్ష్య - to kill refraining; నిబధ్య విరూపయన్ - binding and disfiguring (him); హృత-మదమ్ - humbling (his) pride; పరిముచ్య - (then) releasing (him); బల-ఉక్తిభిః - by Balaraam's direction; పురమ్-అయాః - came to town; రమయా సహ కాన్తయా - with Ramaa (Thy) wife (Rukmini);
Translation
Rukmi then came to battle with Thee. Refraining to kill him, Thou bound him and disfigured him and thus humbled his pride. At the instance of Balaraama Thou released him of his bondage and returned to Thy city Dwaarkaa with Thy wife Rukmini who was Ramaa (Laxmi) herself.
శ్లోకః
నవసమాగమలజ్జితమానసాం ప్రణయకౌతుకజృమ్భితమన్మథామ్ ।
అరమయః ఖలు నాథ యథాసుఖం రహసి తాం హసితాంశులసన్ముఖీమ్ ॥10॥
Meaning
నవ-సమాగమ - newness of being with her husband; లజ్జిత-మానసామ్ - with a shy mind; ప్రణయ-కౌతుక- - love and joy; జృమ్భిత-మన్మథామ్ - increasing the passion; అరమయః ఖలు - sported (Thou) indeed; నాథ - O Lord!; యథా-సుఖం - so as to (make her) happy; రహసి తాం - in private, her; హసిత-అంశుల-సన్ముఖీమ్ - smile rays brightening her face;
Translation
Rukmini was shyly caught between the new experience of being with her husband and the increased passion caused by the joy of experiencing love. O Lord! Thou sported with her in privacy so as to delight her whose face was beaming with the rays of her smile.
శ్లోకః
వివిధనర్మభిరేవమహర్నిశం ప్రమదమాకలయన్ పునరేకదా ।
ఋజుమతేః కిల వక్రగిరా భవాన్ వరతనోరతనోదతిలోలతామ్ ॥11॥
Meaning
వివిధ-నర్మభిః- - by various jokes; ఏవమ్-అహః-నిశమ్ - thus day and night; ప్రమదమ్-ఆకలయన్ - delight creating; పునః-ఏకదా - again one day; ఋజు-మతేః - simple minded (her); కిల వక్ర-గిరా - certainly with doubtful words; భవాన్ - Thou; వర-తనోః-అతనోత్- - for the beautiful one created; అతి-లోలతామ్ - severe agitation;
Translation
Day and night Thou delighted the beautiful Rukmini by various jokes and pleasant talks. Then one day, by Thy doubtful words the simple minded one was very much agitated.
శ్లోకః
తదధికైరథ లాలనకౌశలైః ప్రణయినీమధికం సుఖయన్నిమామ్ ।
అయి ముకున్ద భవచ్చరితాని నః ప్రగదతాం గదతాన్తిమపాకురు ॥12॥
Meaning
తత్-అధికైః-అథ - then more than before; లాలన-కౌశలైః - by affection expertises; ప్రణయినీమ్-అధికం - the beloved, evermore; సుఖయన్-ఇమామ్ - delighting her; అయి ముకున్ద - O Bestower of liberation!; భవత్-చరితాని - Thy excellences; నః ప్రగదతాం - we narrating; గద-తాన్తిమ్-అపాకురు - (our) disease causing sufferings do remove;
Translation
More than ever before by Thy affectionate expertises Thou delighted this Thy beloved even more. O Bestower of Liberation! Liberate me from the sufferings caused by the disease, who is always narrating Thy excellences.
Browse Related Categories:
