శ్లోకః
ప్రీత్యా దైత్యస్తవ తనుమహఃప్రేక్షణాత్ సర్వథాఽపి
త్వామారాధ్యన్నజిత రచయన్నఞ్జలిం సఞ్జగాద ।
మత్తః కిం తే సమభిలషితం విప్రసూనో వద త్వం
విత్తం భక్తం భవనమవనీం వాఽపి సర్వం ప్రదాస్యే ॥1॥
Meaning
ప్రీత్యా - pleased; దైత్యః-తవ - the Asura, Thy; తనుమ్-అహః- - majestic form, oh!; ప్రేక్షణాత్ - on seeing; సర్వథా-అపి - in every way; త్వామ్-ఆరాధ్యన్ - honouring Thee; అజిత - O Invincible One!; రచయన్-అఞ్జలిం - with folded palms; సఞ్జగాద్ - said; మత్తః - 'from me; కిం తే సమభిలషితం - what by you is desired; విప్రసూనో వద త్వం - O Braahmin boy! you say; విత్తం భక్తం భవనమ్-అవనీమ్ - wealth, food, house, land,; వా-అపి సర్వం - or even all of them; ప్రదాస్యే - I shall give';
Translation
Impressed on seeing Thy glorious majestic sight, the Asura Bali honoured and worshipped Thee in every way. He said with folded palms 'What do you desire from me? O Braahmin boy, you say, is it wealth, food, house or land or everything. I shall give you all.'
శ్లోకః
తామీక్షణాం బలిగిరముపాకర్ణ్య కారుణ్యపూర్ణోఽ-
ప్యస్యోత్సేకం శమయితుమనా దైత్యవంశం ప్రశంసన్ ।
భూమిం పాదత్రయపరిమితాం ప్రార్థయామాసిథ త్వం
సర్వం దేహీతి తు నిగదితే కస్య హాస్యం న వా స్యాత్ ॥2॥
Meaning
తామ్-అక్షీణాం బలి-గిరమ్- - that bold voice of Bali; ఉపాకర్ణ్య - on hearing; కారుణ్య-పూర్ణః-అపి - though full of compassion; అస్య-ఉత్సేకం - his (Bali's) pride; శమయితుమనా - desirous of curbing; దైత్య-వంశం ప్రశంసన్ - the lineage of the Asuras praising; భూమిం పాద-త్రయ-పరిమితాం - earth, by three steps (of thy feet) measurable; ప్రార్థయామాసిథ త్వం - asked for Thou; సర్వం దేహి-ఇతి - give everything' thus; తు నిగదితే - indeed having said; కస్య హాస్యం - whose sneer (ridicule); న వా స్యాత్ - would not be invited;
Translation
On hearing those bold words of Bali, though filled with compassion Thou were desirous of curbing his pride. Speaking highly of the generosity of the Asura clan, Thou asked for earth measurable by Thy three steps. To ask for all, would have invited sneer from everyone.
శ్లోకః
విశ్వేశం మాం త్రిపదమిహ కిం యాచసే బాలిశస్త్వం
సర్వాం భూమిం వృణు కిమమునేత్యాలపత్త్వాం స దృప్యన్ ।
యస్మాద్దర్పాత్ త్రిపదపరిపూర్త్యక్షమః క్షేపవాదాన్
బన్ధం చాసావగమదతదర్హోఽపి గాఢోపశాన్త్యై ॥3॥
Meaning
విశ్వేశం మాం - (who is ) the lord of the three worlds, to me; త్రిపదమ్-ఇహ కిం యాచసే - for (mere) three paces of earth, how do you ask; బాలిశః-త్వం - simpleton you; సర్వాం భూమిం వృణు - the whole earth ask for; కిమ్-అమునా- - of what use is this; ఇతి-ఆలపత్-త్వాం - thus telling Thee; స దృప్యన్ - he (said) proudly; యస్మాత్-దర్పాత్ - because of which pride; త్రిపద-పరిపూర్తి-అక్షమః - three paces even fully failing (to give); క్షేపవాదాన్ - and inviting ridicule; బన్ధం చ- - and bondage; అసౌ-అగమత్- - this (Bali) was subjected to (received); అతదర్హః-అపి - (though) not deserving even; గాఢోపశాన్త్యై - for (acquiring) complete detachment;
Translation
To me, who is the lord of all the three worlds how do you ask for mere three paces of earth? You simpleton! Of what use is this? Ask for the whole earth.' Thus he proudly told Thee. Because of this pride he failed to give fully even three paces of earth and invited ridicule and bondage. Bali did not deserve it but he was subjected to all this for acquiring complete detachment.
శ్లోకః
పాదత్రయ్యా యది న ముదితో విష్టపైర్నాపి తుష్యే-
దిత్యుక్తేఽస్మిన్ వరద భవతే దాతుకామేఽథ తోయమ్ ।
దైత్యాచార్యస్తవ ఖలు పరీక్షార్థినః ప్రేరణాత్తం
మా మా దేయం హరిరయమితి వ్యక్తమేవాబభాషే ॥4॥
Meaning
పాదత్రయ్యా - with three steps; యది న ముదితః - if (one) is not satisfied; విష్టపైః-న-అపి - even by the three worlds will not; తుష్యేత్- - be satisfied; ఇతి-ఉక్తే-అస్మిన్ - thus having said to him; వరద - O Bestower of Boons!; భవతే దాతుకామే-అథ - then, to Thee as (he) was wanting to give; తోయమ్ - water; దైత్య-ఆచార్యః- - the Asuras' Guru (Shukraacharya); తవ ఖలు పరీక్షార్థినః - indeed by Thy desire to test (Bali); ప్రేరణాత్- - (and by) Thy prompting; తం మా మా దేయం - to him, do not do not give; హరిః-అయమ్-ఇతి - Hari this is, thus; వ్యక్తమ్-ఏవ-ఆబభాషే - openly (clearly) told (him);
Translation
O Bestower of Boons! When Thou told him that he who is not satisfied with three steps of land will not be satisfied even by the three worlds, Bali was about to pour the pre-gift oblation water to Thee. To test Bali's integrity, and so by Thy prompting the Guru of Asuras, Shukraachaarya, told him clearly to refrain from giving the gift since Thou were Hari.
శ్లోకః
యాచత్యేవం యది స భగవాన్ పూర్ణకామోఽస్మి సోఽహం
దాస్యామ్యేవ స్థిరమితి వదన్ కావ్యశప్తోఽపి దైత్యః ।
విన్ధ్యావల్యా నిజదయితయా దత్తపాద్యాయ తుభ్యం
చిత్రం చిత్రం సకలమపి స ప్రార్పయత్తోయపూర్వమ్ ॥5॥
Meaning
యాచతి-ఏవం యది - begging thus if He is; స భగవాన్ - That Lord; పూర్ణకామః-అస్మి - the one whose desires are fulfilled; సః-అహం - that I am; దాస్యామి-ఏవ స్థిరమ్-ఇతి వదన్ - (I) shall give, certainly, thus saying; కావ్య-శప్తః-అపి దైత్యః - though cursed by Kaavya (Shukraachaarya); విన్ధ్యావల్యా - by Vindhyaavalya; నిజ-దయితయా - by his wife; దత్త-పాద్యాయ తుభ్యం - to Thee whom the water for washing the feet had already been given; చిత్రం చిత్రం - how wonderful; సకలమ్-అపి స - everything also he (Bali); ప్రార్పయత్-తోయ-పూర్వమ్ - offered even before the water;
Translation
Bali firmly said that he would consider himself blessed if the Lord himself comes begging to him thus, and so he would certainly make the gift. For such a disobedience Kaavya, (Shukraachaarya) cursed him. Then, to Thee whose feet had already been washed by the waters poured by Bali's wife Vindhyaavali, he proceeded to offer everything with the pouring of the water. How wonderful!
శ్లోకః
నిస్సన్దేహం దితికులపతౌ త్వయ్యశేషార్పణం తద్-
వ్యాతన్వానే ముముచుః-ఋషయః సామరాః పుష్పవర్షమ్ ।
దివ్యం రూపం తవ చ తదిదం పశ్యతాం విశ్వభాజా-
ముచ్చైరుచ్చైరవృధదవధీకృత్య విశ్వాణ్డభాణ్డమ్ ॥6॥
Meaning
నిస్సన్దేహం - without any doubt or hesitation; దితికులపతౌ - (when) by the Asura king; త్వయి-అశేష-అర్పణం - to Thee everything was offered; తత్ వ్యాతన్వానే - and that was given; ముముచుః ఋషయః - showered sages; సామరాః - along with the Devas; పుష్పవర్షమ్ - a rain of flowers; దివ్యం రూపం తవ చ - and that divine form of thine (as Vaamana); తత్-ఇదం పశ్యతాం - that which was seen; విశ్వభాజామ్- - by the inhabitants of the three worlds; ఉచ్చైః-ఉచ్చైః-అవృధత్- - higher and higher increased (grew); అవధీకృత్య - extending to the dimension; విశ్వ-అణ్డ-భాణ్డమ్ - of the world's cosmic sphere;
Translation
When the Asura king Bali, without any doubt and hesitation offered and gave to Thee everything, the sages and the Devas shed a rain of flowers. As all the inhabitants of the three worlds looked on, that divine form of Thine as Vaamana, increased higher and higher extending to the dimension of the cosmic sphere.
శ్లోకః
త్వత్పాదాగ్రం నిజపదగతం పుణ్డరీకోద్భవోఽసౌ
కుణ్డీతోయైరసిచదపునాద్యజ్జలం విశ్వలోకాన్ ।
హర్షోత్కర్షాత్ సుబహు ననృతే ఖేచరైరుత్సవేఽస్మిన్
భేరీం నిఘ్నన్ భువనమచరజ్జామ్బవాన్ భక్తిశాలీ ॥7॥
Meaning
త్వత్-పాద్-అగ్రం - the tip of Thy foot; నిజ-పద-గతం - (when) it reached its own realm (of Satyaloka); పుణ్డరీకోద్భవః-అసౌ - that Brahmaa; కుణ్డీ-తోయైః-అసిచత్ - with the water from his kamandalu (jug) washed (the foot); అపునాత్-యత్-జలం - purified (in the form of Ganga) that water; విశ్వలోకాన్ - all the worlds; హర్షోత్కర్షాత్ - in ecstasy; సుబహు ననృతే - very much danced; ఖేచరైః- - the Gandharvas and Vidyaadharas; ఉత్సవే-అస్మిన్ - on this auspicious occasion; భేరీం నిఘ్నన్ - the drum beating; భువనమ్-అచరత్- - the world went about; జామ్బవాన్ భక్తిశాలీ - Jaambavaan the great devotee;
Translation
As the tip of Thy feet reached its own realm, the Satyalok, Brahmaa washed the foot with the water from his kamandalu-jug. That water, which became Aakaash Ganga, purified all the worlds. The Gandharvaas danced and danced in ecstasy. On this auspicious occasion the great devotee Jaambavaan went around the world beating the drum.
శ్లోకః
తావద్దైత్యాస్త్వనుమతిమృతే భర్తురారబ్ధయుద్ధా
దేవోపేతైర్భవదనుచరైస్సఙ్గతా భఙ్గమాపన్ ।
కాలాత్మాఽయం వసతి పురతో యద్వశాత్ ప్రాగ్జితాః స్మః
కిం వో యుద్ధైరితి బలిగిరా తేఽథ పాతాలమాపుః ॥8॥
Meaning
తావత్- - then; దైత్యాః-తు- - the Asuras; అనుమతిమ్-ఋతే భ్రర్తుః- - without the permission of the master (Bali); ఆరబ్ధ-యుద్ధాః - having started to fight; దేవ- - O Lord!; ఉపేతై-భవత్-అనుచరైః- - Thy emissaries who had approached (come there); సఙ్గతాః - and opposed; భఙ్గమ్-ఆపన్ - and got defeated (the Asuras); కాలాత్మా-అయం వసతి పురతః - This is Time incarnate who is standing in front; యత్-వశాత్ ప్రాక్-జితాః స్మః - by whose favour we had won before (formerly); కిం వః యుద్ధైః- - what is the use of our fight?'; ఇతి బలి-గిరా - thus by Bali's words; తే-అథ పాతాలమ్-ఆపుః - they then took to the Paataal;
Translation
O Lord! The Asuras started to fight with the Devas without their master Bali's permission.They were defeated by Thy emissaries who had come there and were fighting on the Deva's side. Bali told them that the Lord in the form of Time was standing before them by whose grace they had won earlier, and was now against them. So it was no use to fight. At this the Asuras went away to Paataala.
శ్లోకః
పాశైర్బద్ధం పతగపతినా దైత్యముచ్చైరవాదీ-
స్తార్త్తీయీకం దిశ మమ పదం కిం న విశ్వేశ్వరోఽసి ।
పాదం మూర్ధ్ని ప్రణయ భగవన్నిత్యకమ్పం వదన్తం
ప్రహ్లాద్స్తం స్వయముపగతో మానయన్నస్తవీత్త్వామ్ ॥9॥
Meaning
పాశైః-బద్ధం - tied with ropes; పతగపతినా - by Garuda; దైత్యమ్-ఉచ్చైః-అవాదీః- - to the Asura (Thou) loudly said; తార్త్తీయీకం దిశ మమ పదం - the third (place) show my step (to be put); కిం న విశ్వేశ్వరః-అసి - are you not the lord of all the worlds; పాదం మూర్ధ్ని ప్రణయ భగవన్- - the foot (step) on (my) head, place,O Lord!; ఇతి-అకమ్పం వదన్తం - thus (as) he said without any trembling; ప్రహ్లాదః-తం స్వయమ్-ఉపగతః - Prahlaad himself came near him; మానయన్-అస్తవీత-త్వామ్ - praised Thee and sang Thy Praises;
Translation
Garuda, Thy attendant had tied Bali with ropes by this time. Thou asked him loudly, 'Show me the place for my third step. Are you not the lord of the three worlds?' Without any hesitation Bali requested Thee to place Thy foot on his head to measure the third step. Prahlaad himself appeared by Bali's side, praised him and sang hymns of praises to Thee.
శ్లోకః
దర్పోచ్ఛిత్త్యై విహితమఖిలం దైత్య సిద్ధోఽసి పుణ్యై-
ర్లోకస్తేఽస్తు త్రిదివవిజయీ వాసవత్వం చ పశ్చాత్ ।
మత్సాయుజ్యం భజ చ పునరిత్యన్వగృహ్ణా బలిం తం
విప్రైస్సన్తానితమఖవరః పాహి వాతాలయేశ ॥10॥
Meaning
దర్ప-ఉచ్ఛిత్త్యై - to remove your pride completely; విహితమ్-అఖిలం - all this was done; దైత్య సిద్ధః-అసి పుణ్యైః- - O Asura! you are blessed by your many good deeds; లోకః-తే-అస్తు - may you rule the (sutala) world; త్రిదివ-విజయీ - (which may be) superior even to heaven (Swarga); వాసవ-త్వం - (the position of ) indra, you (enjoy); చ పశ్చాత్ - and afterwards (in the next Manvantra); మత్-సాయుజ్యం భజ చ పునః- - with Me union enjoy also (attain to) then; ఇతి-అన్వగృహ్ణాః బలిం తం - thus blessing that Bali; విప్రైః-సన్తానిత-మఖవరః - (Thou) who had the priests complete the great Yanjya; పాహి వాతాలయేశ - O Lord of Guruvaayur! Protect me;
Translation
"O Asura! In order to curb your pride completely, all this was done. You are blessed by your many good deeds. You will rule your region Sutala, which will be superior even to heaven. Later, in the next Manvantra you will become Indra and ultimately you will attain union with me." Blessing Bali thus, Thou had the priests complete the great Vishwajit Yanjya. O Lord of Guruvaayur! protect me.
Browse Related Categories:
