శ్లోకః
ప్రాగేవాచార్యపుత్రాహృతినిశమనయా స్వీయషట్సూనువీక్షాం
కాఙ్క్షన్త్యా మాతురుక్త్యా సుతలభువి బలిం ప్రాప్య తేనార్చితస్త్వమ్ ।
ధాతుః శాపాద్ధిరణ్యాన్వితకశిపుభవాన్ శౌరిజాన్ కంసభగ్నా-
నానీయైనాన్ ప్రదర్శ్య స్వపదమనయథాః పూర్వపుత్రాన్ మరీచేః ॥1॥
Meaning
ప్రాక్-ఏవ- - long back only; ఆచార్య-పుత్ర-ఆహృతి- - (thy) teacher's son bringing back; నిశమనయా - hearing about; స్వీయ-షట్-సూను- - (her) own six sons; వీక్షాం కాఙ్క్షన్త్యా - to see desiring; మాతుః-ఉక్త్యా - at (Thy) mother's words; సుతల-భువి బలిం ప్రాప్య - in the Sutala land going to Mahaabali; తేన-అర్చితః-త్వమ్ - by him were honoured Thou; ధాతుః శాపాత్- - by Brahmaa's curse; హిరణ్యాన్వితకశిపు - of Hiranyakashipu born; భవాన్ శౌరిజాన్ - Thou (them) born of Vasudeva; కంస-భగ్నాన్- - by Kansa killed; ఆనీయ-ఏనాన్ ప్రదర్శ్య - bringing them and showing them; స్వపదమ్-అనయథాః - to Thy abode took (them); పూర్వ-పుత్రాన్-మరీచేః - (who were) formerly the sons of Marichi;
Translation
Thy mother had long back heard of Thy having brought back Thy teacher Saandipini's son and she desired of Thee to be shown her six dead sons. By Thy mother's words Thou went to the Sutala land and met Mahaabali and were greatly honoured by him. From there Thou brought back the six sons who were originally Marichi's sons and were later born to Hiranyakashipu by a curse of Brahmaa. They later took birth as Vasudeva and Devaki's sons, who were killed by Kansa. Thou took them to Thy abode.
శ్లోకః
శ్రుతదేవ ఇతి శ్రుతం ద్విజేన్ద్రం
బహులాశ్వం నృపతిం చ భక్తిపూర్ణమ్ ।
యుగపత్త్వమనుగ్రహీతుకామో
మిథిలాం ప్రాపిథం తాపసైః సమేతః ॥2॥
Meaning
శ్రుతదేవ - Shrutadeva; ఇతి శ్రుతం - thus well known; ద్విజేన్ద్రమ్ - the great Braahmina; బహులాశ్వమ్ - (and) Bahulaashwa; నృపతిం చ భక్తిపూర్ణమ్ - the king and full of devotion; యుగపత్- - at the same time; త్వమ్-అనుగ్రహీతు-కామః - Thou, to bless, desiring; మిథిలాం ప్రాపిథ - to Mithilaa went; తాపసైః సమేతః - ascetics with;
Translation
With the desire to bless both the great well known Braahmina Shrutadeva and the deeply devoted king Bahulaashwa, Thou went to Mithilaa along with many ascetics.
శ్లోకః
గచ్ఛన్ ద్విమూర్తిరుభయోర్యుగపన్నికేత-
మేకేన భూరివిభవైర్విహితోపచారః ।
అన్యేన తద్దినభృతైశ్చ ఫలౌదనాద్యై-
స్తుల్యం ప్రసేదిథ దదథ చ ముక్తిమాభ్యామ్ ॥3॥
Meaning
గచ్ఛన్-ద్విమూర్తిః- - going in two (similar) forms; ఉభయోః-యుగపత్- - to both at the same time; నికేతమ్- - the houses; ఏకేన భూరివిభవైః- - by one with plenty of rich offerings; విహిత-ఉపచారః - performed (Thy) worship; అన్యేన - by the other; తత్-దిన-భృతైః-చ - and with that day's alms; ఫల-ఓదన-ఆద్యైః- - fruits rice and others; తుల్యం ప్రసేదిథ - equally pleased; దదాథ చ - and gave; ముక్తిమ్-ఆభ్యమ్ - liberation to both;
Translation
Thou went to the house of both of them at the same time by assuming two identical forms. One, the king received and worshipped Thee with plenty of rich offerings. While the other, the Braahmina worshipped Thee and offered to Thee the fruits and rice and other things obtained as alms that day. Thou were equally pleased with both of them and bestowed Mukti (liberation) on them.
శ్లోకః
భూయోఽథ ద్వారవత్యాం ద్విజతనయమృతిం తత్ప్రలాపానపి త్వమ్
కో వా దైవం నిరున్ధ్యాదితి కిల కథయన్ విశ్వవోఢాప్యసోఢాః ।
జిష్ణోర్గర్వం వినేతుం త్వయి మనుజధియా కుణ్ఠితాం చాస్య బుద్ధిం
తత్త్వారూఢాం విధాతుం పరమతమపదప్రేక్షణేనేతి మన్యే ॥4॥
Meaning
భూయః-అథ ద్వారవత్యాం - again then in Dwaarikaa; ద్విజ-తనయ-మృతిమ్ - the Braahmin's son's death; తత్-ప్రలాపాన్-అపి త్వమ్ - his lamentation also Thou; కో వా దైవం నిరున్ధ్యాత్- - who indeed can resist fate; ఇతి కిల కథయన్ - indeed saying; విశ్వ-వోఢా-అపి- - the whole world's support even; అసోఢాః - did not support; జిష్ణోః-గర్వమ్ - Arjuna's pride; వినేతుమ్త్వయి - to take away, in Thee; మనుజ-ధియా - of a mere human being thinking; కుణ్ఠితాం చ-అస్య బుద్ధిమ్ - and (his) blunted intellect; తత్త్వ-ఆరూఢాం విధాతుం - to the Truth's higher level to bring; పరమతమ-పద-ప్రేక్షణేన- - the Supreme abode by showing; ఇతి మన్యే - thus I believe;
Translation
Again then in Dwaarikaa, there was a Braahmin whose children died just when they were born. To the wails and lamentations of the father Thou had just to say that who could resist fate. May be, I believe, seeing this Arjuna's mind was blunted into thinking that Thou were merely a human being. To curb his pride and to take him to the high level of realizing the Truth, Thou showed him the Supreme abode, Vaikuntha.
శ్లోకః
నష్టా అష్టాస్య పుత్రాః పునరపి తవ తూపేక్షయా కష్టవాదః
స్పష్టో జాతో జనానామథ తదవసరే ద్వారకామాప పార్థః ।
మైత్ర్యా తత్రోషితోఽసౌ నవమసుతమృతౌ విప్రవర్యప్రరోదం
శ్రుత్వా చక్రే ప్రతిజ్ఞామనుపహృతసుతః సన్నివేక్ష్యే కృశానుమ్ ॥5॥
Meaning
నష్టాః-అష్ట-అస్య పుత్రాః - are dead eight of his sons; పునః-అపి తవ తు- - again also Thy indeed; ఉపేక్షయా కష్టవాదః - indifference (because of which) disrepute; స్పష్టః జాతః - clear it was made; జనానామ్-అథ - of the public (in general)then; తత్-అవసరే - at that time; ద్వారకామ్-ఆప పార్థః - to Dwaarikaa reached Arjuna; మైత్ర్యా తత్ర- - due to friendship there (in Dwaarikaa); ఉషితః-అసౌ - staying he; నవమ-సుత-మృతౌ - the ninth son having died; విప్రవర్య-ప్రరోదం - the great Braahmina's crying; శ్రుత్వా చక్రే ప్రతిజ్ఞామ్- - hearing, made a promise; అనుపహృత-సుతః - (in case of) not bringing back the son; సన్నివేక్ష్యే కృశానుమ్ - (he) would enter fire;
Translation
People began to speak ill of Thee at Thy indifference towards the Braahmina even after he had lost eight sons. At that time Arjuna came and stayed at Dwaarikaa on a friendly visit. When he heard the wailing and lamentations of the Braahminaa on having lost his ninth son, he was very much moved. He vowed to bring back the son failing which he would immolate himself in fire.
శ్లోకః
మానీ స త్వామపృష్ట్వా ద్విజనిలయగతో బాణజాలైర్మహాస్త్రై
రున్ధానః సూతిగేహం పునరపి సహసా దృష్టనష్టే కుమారే ।
యామ్యామైన్ద్రీం తథాఽన్యాః సురవరనగరీర్విద్యయాఽఽసాద్య సద్యో
మోఘోద్యోగః పతిష్యన్ హుతభుజి భవతా సస్మితం వారితోఽభూత్ ॥6॥
Meaning
మానీ స త్వామ్-అపృష్ట్వా - proud he, without asking Thee; ద్విజ-నిలయ-గతః - to the Braahmina's house went; బాణ-జాలైః-మహా-అస్త్రైః - with arrows and divine missiles; రున్ధానః సూతిగేహం - blocked the labour room; పునః-అపి సహసా - again also suddenly; దృష్ట-నష్టే కుమారే - vanished the child; యామ్యామ్-ఐన్ద్రీమ్ - Yama's abode, Indra's abode; తథా-అన్యాః - and others'; సురవర-నగరీః- - gods' houses; విద్యయా-ఆసాద్య - by Yogic powers reaching; సద్యః మోఘ-ఉద్యోగః - immediately, (his) fruitless efforts; పతిష్యన్ హుతభుజి - about to fall in fire; భవతా సస్మితమ్ - by Thee smilingly; వారితః-అభూత్ - prevented was;
Translation
When the tenth child was to be born, the proud Arjun went to the Braahmin's house without telling Thee. He made a protective web with his arrows and divine missiles around the labour room. Again suddenly the child's body disappeared. Immediately Arjun with his yogic powers went in search for the infant to the houses of Yama , Indra and other gods. As all his efforts were in vain he was about to enter the fire when Thou smilingly prevented him from doing so.
శ్లోకః
సార్ధం తేన ప్రతీచీం దిశమతిజవినా స్యన్దనేనాభియాతో
లోకాలోకం వ్యతీతస్తిమిరభరమథో చక్రధామ్నా నిరున్ధన్ ।
చక్రాంశుక్లిష్టదృష్టిం స్థితమథ విజయం పశ్య పశ్యేతి వారాం
పారే త్వం ప్రాదదర్శః కిమపి హి తమసాం దూరదూరం పదం తే ॥7॥
Meaning
సార్ధం తేన - with him; ప్రతీచీం దిశమ్- - to the westward direction; అతి-జవినా స్యన్దనేన- - by a very fast chariot; అభియాతః - going; లోకాలోకం వ్యతీతః- - (the mountain of ) Lokaaloka crossing; తిమిరభరమ్-అథ - the darkness intense, then; చక్రధామ్నా నిరున్ధన్ - by the splendorous discus expelling; చక్ర-అంశు-క్లిష్ట-దృష్టిమ్ - the discus rays dazzling the vision; స్థితమ్-అథ విజయం - standing then Arjun; పశ్య పశ్య-ఇతి - Look look' thus; వారాం పారే - the waters' beyond; త్వం ప్రాదదర్శః - Thou showed; కిమపి హి - indescribable indeed; తమసాం దూర దూరం - of the Tamas Guna beyond; పదం తే - abode of Thee;
Translation
Thou rode with Arjun on a very fast chariot and went past the mountain Lokaaloka towards the west. The intense darkness there, Thou removed by the splendor of the Sudarshana discus. Arjuna's eyes were dazzled as he stood there. Thou showed him Thy indescribable abode beyond the causal waters which was unaffected by the darkness of ignorance or the Tamas Guna.
శ్లోకః
తత్రాసీనం భుజఙ్గాధిపశయనతలే దివ్యభూషాయుధాద్యై-
రావీతం పీతచేలం ప్రతినవజలదశ్యామలం శ్రీమదఙ్గమ్ ।
మూర్తీనామీశితారం పరమిహ తిసృణామేకమర్థం శ్రుతీనాం
త్వామేవ త్వం పరాత్మన్ ప్రియసఖసహితో నేమిథ క్షేమరూపమ్ ॥8॥
Meaning
తత్ర-ఆసీనమ్ - there sitting; భుజఙ్గ-అధిప-శయన-తలే - (on) the serpent king (as) bed' surface; దివ్య-భూషా-ఆయుధ-ఆద్యైః- - with divine attire ,weapons etc; ఆవీతం పీతచేలం - adorned and with a yellow (silk) garment; ప్రతినవ-జలద-శ్యామలం - fresh rain clouds like blue; శ్రీమదఙ్గమ్ - adorned by (the presence of) Laxmi; (తిసృణామ్) మూర్తినామ్- - (of the Trinity) personified; ఈశితారం పరమ్- - Ruler Supreme; ఇహ తిసృణామ్- - here (in this universe) of the Trinity; ఏకమ్-అర్థమ్-శ్రుతీనాం - the sole subject of the Vedas; త్వామ్-ఏవ త్వం - to Thyself only Thou; పరమాత్మన్ - O Supreme Being!; ప్రియ-సఖ-సహితః - dear friend along with; నేమిథ క్షేమరూపమ్ - prostrated to Moksha personified;
Translation
There seated was He on the bed constituted of the king serpent Aadishesha. He was adorned with ornaments and divine weapons and yellow silk garment. Goddess Laxmi was at his side and His form had the splendour of dark fresh rain bearing clouds. He is the Supreme Ruler over the Trinity of Brahmaa Vishnu and Mahesh and is the sole subject of all the Vedas and scriptures. To That Being, the embodiment of Moksha and identical to Thyself, Thou and Thy dear friend Arjun prostrated.
శ్లోకః
యువాం మామేవ ద్వావధికవివృతాన్తర్హితతయా
విభిన్నౌ సన్ద్రష్టుం స్వయమహమహార్షం ద్విజసుతాన్ ।
నయేతం ద్రాగేతానితి ఖలు వితీర్ణాన్ పునరమూన్
ద్విజాయాదాయాదాః ప్రణుతమహిమా పాణ్డుజనుషా ॥9॥
Meaning
యువాం మామ్-ఏవ ద్వౌ- - you two are Myself alone, in two forms; అధిక-వివృత-అన్తర్హితతయా - by well manifested and by obstructed (divinity); విభినౌ - are different; సన్ద్రష్టుం - to see (meet); స్వయమ్-అహమ్-అహార్షమ్మ్ - Myself I took away; ద్విజ-సుతాన్ - the Braahmin's sons; నయేతం ద్రాక్-ఏతాన్-ఇతి - take them soon, thus; ఖలు వితీర్ణాన్ పునః-అమూన్ - indeed given again then; ద్విజాయ-ఆదాయ- - for the Braahmina taking; అదాః - gave (them to the Braahmina); ప్రణుత-మహిమా - was sung Thy glory; పాణ్డుజనుషా - by Arjun;
Translation
The two of you are Myself alone. In one the divinity is potent and it is latent in the other, so you two seem different. To meet you I Myself took away the sons of the Braahmin. You may now take them away.' With such words the Supreme Lord gave away the children which Thou gave back to the Braahmina, while Arjun sang Thy glory.
శ్లోకః
ఏవం నానావిహారైర్జగదభిరమయన్ వృష్ణివంశం ప్రపుష్ణ-
న్నీజానో యజ్ఞభేదైరతులవిహృతిభిః ప్రీణయన్నేణనేత్రాః ।
భూభారక్షేపదమ్భాత్ పదకమలజుషాం మోక్షణాయావతీర్ణః
పూర్ణం బ్రహ్మైవ సాక్షాద్యదుషు మనుజతారూషితస్త్వం వ్యలాసీః ॥10॥
Meaning
ఏవం నానా-విహారైః- - in this manner, by various sportive activities; జగత్-అభిరమయన్ - the world delighting; వృష్ణి-వంశం ప్రపుష్ణన్- - the Vrishni clan nurturing; ఈజానః-యజ్ఞ-భేదైః- - performing sacrifices by different Yangyas; అతుల-విహృతిభిః - by unparalleled sportive endearments; ప్రీణయన్-ఏణ-నేత్రాః - pleasing the gazelle eyed (wives); భూభార-క్షేప-దమ్భాత్ - the earth's burden eliminating, in the pretext of; పద-కమల-జుషాం - Thy lotus feet devoted to; మోక్షణాయ-అవతీర్ణః - to give (them) liberation, having incarnated; పూర్ణం బ్రహ్మ-ఏవ - In finite Brahman Itself; సాక్షాత్-యదుషు - in material form in the Yadu clan; మనుజతా-రూషితః- - in a human veil; త్వం వ్యలాసీః - Thou shone;
Translation
In this manner Thou delighted the world by various sportive activities nurtured the Vrishni clan and performed many sacrificial rites and Yagnyas. Thou pleased the gazelle eyed wives with unparalleled sportive endearments and on the pretext of unburdening the earth gave liberation to many dependents and devotees. Thou, the incarnate Infinite Brahman Itself appeared in a material form and shone through the veil of a human form amongst the Yaadavas.
శ్లోకః
ప్రాయేణ ద్వారవత్యామవృతదయి తదా నారదస్త్వద్రసార్ద్ర-
స్తస్మాల్లేభే కదాచిత్ఖలు సుకృతనిధిస్త్వత్పితా తత్త్వబోధమ్ ।
భక్తానామగ్రయాయీ స చ ఖలు మతిమానుద్ధవస్త్వత్త ఏవ
ప్రాప్తో విజ్ఞానసారం స కిల జనహితాయాధునాఽఽస్తే బదర్యామ్ ॥11॥
Meaning
ప్రాయేణ ద్వారవత్యామ్- - mostly in Dwaarika; అవృతత్-అయి - stayed O Lord! Thou; తదా నారదః- - then Naarada; త్వత్-రసార్ద్రః- - in Thy bliss immersed; తస్మాత్-లేభే - from him received; కదాచిత్-ఖలు - once indeed; సుకృత-నిధిః-త్వత్-పితా - merits repository, Thy father; తత్త్వ-బోధమ్ - spiritual insight; భక్తానామ్-అగ్రయాయీ - of the devotees the foremost; స చ ఖలు - and he indeed; మతిమాన్-ఉద్ధవః- - the wise Uddhava; త్వత్త ఏవ - from Thee alone; ప్రాప్తః విజ్ఞాన సారం - attained the essence of spiritual knowledge; స కిల జన-హితాయ- - he indeed for peoples benefit; అధునా-ఆస్తే బదర్యామ్ - even now resides in Badrikaashram;
Translation
O Lord! In those days Naarada who mostly stayed in Dwaarika was always engrossed in the bliss of Thy worship. Once Thy meritorious father attained insight and illumination from him who is the foremost among the devotees. The most distinguished among the intelligent, Uddhava attained enlightenment from instructions given by Thee directly. It is believed that he is still residing in Badrikaashrama for the benefit of the world.
శ్లోకః
సోఽయం కృష్ణావతారో జయతి తవ విభో యత్ర సౌహార్దభీతి-
స్నేహద్వేషానురాగప్రభృతిభిరతులైరశ్రమైర్యోగభేదైః ।
ఆర్తిం తీర్త్వా సమస్తామమృతపదమగుస్సర్వతః సర్వలోకాః
స త్వం విశ్వార్తిశాన్త్యై పవనపురపతే భక్తిపూర్త్యై చ భూయాః ॥12॥
Meaning
స-అయం కృష్ణ-అవతారః - that this, Krishna incarnation; జయతి తవ విభో - excels, of Thee, O Lord!; యత్ర సౌహార్ద-భీతి-స్నేహ- - where by friendship, fear, love; ద్వేష-అనురాగ-ప్రభృతిభిః- - hatred, attachment and other; అతులైః-అశ్రమైః-యోగ-భేదైః - unique effortless (spiritual) union methods; ఆర్తిం తీర్త్వా సమస్తామ్- - sorrows overcoming all; అమృత-పదమ్-అగుః- - liberated state went to; సర్వతః సర్వ-లోకాః - everywhere all the people; స త్వం విశ్వ-ఆర్తి-శాన్త్యై - that Thou, for the world's sorrows removal; పవనపురపతే - O Lord of Guruvaayur!; భక్తి-పూర్త్యై చ భూయాః - and for the attainment of full devotion deign to be;
Translation
O Infinite Lord! Thy exalted incarnation as Krishna shines in all its uniqueness where all people everywhere effortlessly overcome all sorrows and attained spiritual union with various means of friendship, fear, love, hatred, attachment and other unique methods. May Thou O Lord of Guruvaayur! for the removal of world's sorrows having incarnated also deign to endow full devotion.
Browse Related Categories:
