శ్లోకః
ముదా సురౌఘైస్త్వముదారసమ్మదై-
రుదీర్య దామోదర ఇత్యభిష్టుతః ।
మృదుదరః స్వైరములూఖలే లగ-
న్నదూరతో ద్వౌ కకుభావుదైక్షథాః ॥1॥
Meaning
ముదా సురౌఘైః- - joyfully by the group of gods; త్వమ్-ఉదార-సమ్మదైః- - Thou (was called) with great happiness; ఉదీర్య దామోదర - was called Daamodara; ఇతి-అభిష్టుతః - (and) thus were praised/ glorified; మృదు-ఉదరః - tender bellied; స్వైరమ్-ఉలూఖలే - Thyself at the mortar; లగన్-అదూరతః - attached, not far away; ద్వౌ కకుభౌ-ఉదైక్షథాః - two Kakubha (Arjuna) tree, saw;
Translation
Thou were joyfully named Daamodara by the group of sages who were watching Thee with great happiness, and they praised and glorified Thee. Thou who with a tender belly were attached to the mortar, saw two Kakubha (Arjuna) trees not far away.
శ్లోకః
కుబేరసూనుర్నలకూబరాభిధః
పరో మణిగ్రీవ ఇతి ప్రథాం గతః ।
మహేశసేవాధిగతశ్రియోన్మదౌ
చిరం కిల త్వద్విముఖావఖేలతామ్ ॥2॥
Meaning
కుబేర-సూనుః- - Kuber's sons; నలకూబర-అభిధః - named Nalakubara; పరః మణిగ్రీవ ఇతి - another one Manigreeva thus; ప్రథాం గతః - became well known; మహేశ-సేవా- - by worshipping Shiva; అధిగత-శ్రియ- - attained prosperity; ఉన్మదౌ చిరం కిల - (both) became haughty, for long, indeed; త్వత్-విముఖౌ- - indifferent to Thee; అవఖేలతామ్ - (and) became wayward;
Translation
The two sons of Kuber, (the god of wealth) one known as Nalakubara and the other one known as Manigreeva became very well known. By worshipping Shiva they also attained great prosperity and because of the pride of wealth they became very haughty and indifferent to Thee. For a very long time they led a very wayward life.
శ్లోకః
సురాపగాయాం కిల తౌ మదోత్కటౌ
సురాపగాయద్బహుయౌవతావృతౌ ।
వివాససౌ కేలిపరౌ స నారదో
భవత్పదైకప్రవణో నిరైక్షత ॥3॥
Meaning
సుర-ఆపగాయామ్ - in the sacred river of the gods (Ganges); కిల తౌ మదోత్కటౌ - indeed, the two of them, intoxicated; సురా-ఆప-గాయత్- - wine having drunk and singing; బహు-యౌవత-ఆవృతౌ - by many (such drunk) damsels surrounded; వివాసిసౌ కేలిపరౌ - without clothes sporting; స నారదః - that (sage) Naarada (who); భవత్-పద-ఏక-ప్రవణః - to Thy feet alone is devoted; నిరైక్షత - saw;
Translation
Naarada who is devoted to Thee alone, once saw these two sporting in the Ganges which is the river of the gods. They were in an intoxicated state having drunk wine and were surrounded by young intoxicated damsels, stark naked, singing and sporting in the Ganges waters.
శ్లోకః
భియా ప్రియాలోకముపాత్తవాససం
పురో నిరీక్ష్యాపి మదాన్ధచేతసౌ ।
ఇమౌ భవద్భక్త్యుపశాన్తిసిద్ధయే
మునిర్జగౌ శాన్తిమృతే కుతః సుఖమ్ ॥4॥
Meaning
భియా ప్రియా-లోకమ్- - in fear, the dear women; ఉపాత్త-వాససం - put on the clothes; పురః నిరీక్ష్య-అపి - in front seeing, even then; మద-అన్ధ-చేతసౌ - by intoxication blind minded; ఇమౌ - (to) these two; భవత్-భక్తి- - devotion to Thee; ఉపశాన్తి-సిద్ధయే - and mental peace, to achieve; మునిః-జగౌ - the Muni said; శాన్తిమ్-ఋతే - without calmness of mind; కుతః సుఖమ్ - where is happiness;
Translation
At the sight of sage Naarada, the dear women hastily put on their clothes. Even then, with the mind blinded by intoxication, these two, continued to sport in nakedness. The Muni then pronounced thus (in the next shloka) in order for them to achieve devotion to Thee and mental peace. For without calmness of mind where is happiness?
శ్లోకః
యువామవాప్తౌ కకుభాత్మతాం చిరం
హరిం నిరీక్ష్యాథ పదం స్వమాప్నుతమ్ ।
ఇతీరేతౌ తౌ భవదీక్షణస్పృహాం
గతౌ వ్రజాన్తే కకుభౌ బభూవతుః ॥5॥
Meaning
యువామ్-అవాప్తౌ - you two getting; కకుభ-ఆత్మతాం చిరం - the personification of Kakubh trees for long; హరిం నిరీక్ష్య-అథ - Hari seeing then; పదం స్వమ్-ఆప్నుతమ్ - to your own state you two will get; ఇతి-ఈరితౌ తౌ - thus being told the two of them; భవత్-ఈక్షణ-స్పృహాం - the vision of Thee desiring; గతౌ వ్రజ-అన్తే - going to the outskirts of Gokul; కకుభౌ బభూవతుః - became Kakubha (Arjuna) trees;
Translation
You two will become Kakubha trees for long. Then when you see Hari, you two will get to your own state.' Being thus told by the sage, desiring to get Thy vision, they went to the outskirts of Vraja and became Kakubha trees.
శ్లోకః
అతన్ద్రమిన్ద్రద్రుయుగం తథావిధం
సమేయుషా మన్థరగామినా త్వయా ।
తిరాయితోలూఖలరోధనిర్ధుతౌ
చిరాయ జీర్ణౌ పరిపాతితౌ తరూ ॥6॥
Meaning
అతన్ద్రమ్- - without pausing (Thee); ఇన్ద్ర-ద్రు-యుగమ్ - the two Arjuna trees; తథా-విధమ్ - which were such; సమేయుషా - were approached (by Thee); మన్థర-గామినా త్వయా - moving in slow pace by Thee; తిరాయుత-ఉలూఖల- - the crosswise mortar; రోధ-నిర్ధుతౌ - obstructed and so uprooted; చిరాయ జీర్ణౌ - for long decayed; పరిపాతితౌ తరూ - and felled the trees;
Translation
Those two such Arjuna trees Thou approached in a slow pace without a pause, as Thou pulled along the crosswise mortar, which obstructed the aged and long decayed trees and felled them.
శ్లోకః
అభాజి శాఖిద్వితయం యదా త్వయా
తదైవ తద్గర్భతలాన్నిరేయుషా ।
మహాత్విషా యక్షయుగేన తత్క్షణా-
దభాజి గోవిన్ద భవానపి స్తవైః ॥7॥
Meaning
అభాజి శాఖిద్వితయం - felled the two trees; యదా త్వయా తదా-ఏవ - when by Thee, just then; తత్-గర్భ-తలాత్-నిరేయుషా - from their core emerged; మహాత్విషా - the radiant; యక్షయుగేన - pair of Yakshas(sons of Kuber) by whom; తత్-క్షణాత్-అభాజి - immediately were worshipped; గోవిన్ద - O Govind!; భవాన్-అపి స్తవైః - Thou also with hymns;
Translation
When the two trees were felled by Thee, just then from their root cores emerged a pair of radiant Yakshas. O Govinda! They immediately worshipped Thee with hymns.
శ్లోకః
ఇహాన్యభక్తోఽపి సమేష్యతి క్రమాత్
భవన్తమేతౌ ఖలు రుద్రసేవకౌ ।
మునిప్రసాదాద్భవ్దఙ్ఘ్రిమాగతౌ
గతౌ వృణానౌ ఖలు భక్తిముత్తమామ్ ॥8॥
Meaning
ఇహ-అన్య-భక్తః-అపి - here (in this world), devotees of other gods also; సమేష్యతి - will certainly come; క్రమాత్ భవన్తమ్- - in due course to Thee; ఏతౌ ఖలు రుద్ర-సేవకౌ - these two, indeed, devotees of Rudra; ముని-ప్రసాదాత్- - by Muni Naarada's grace; భవత్-అఙ్ఘ్రిమ్- - Thy feet; ఆగతౌ గతౌ - reached, and went away; వృణానౌ ఖలు - praying for, indeed; భక్తిమ్-ఉత్తమామ్ - the highest devotion (to Thee);
Translation
Here in this world, in due course, the devotees of other gods also certainly come to Thee only. These two devotees of Rudra, by the grace of Naarada, reached Thy feet. They prayed to Thee and beseeched for the highest devotion and went away.
శ్లోకః
తతస్తరూద్దారణదారుణారవ-
ప్రకమ్పిసమ్పాతిని గోపమణ్డలే ।
విలజ్జితత్వజ్జననీముఖేక్షిణా
వ్యమోక్షి నన్దేన భవాన్ విమోక్షదః ॥9॥
Meaning
తతః-తరూ-ద్దారణ- - then by the falling of the trees; దారుణ-ఆరవ- - the frightening sound (hearing); ప్రకమ్పి-సమ్పాతిని - trembling and rushing; గోప-మణ్డలే - the group of Gopas; విలజ్జిత-త్వత్-జననీ- - ashamed Thy mother; ముఖ-ఇక్షిణా - her face being glanced at; వ్యమోక్షి నన్దేన - releasing Thee (glanced) by Nanda (meaningfully); భవాన్ విమోక్షదః - Thee, who releases all;
Translation
Then by the falling of the trees, which caused the frightening sound, the group of Gopas were frightened and rushed to the spot trembling. As Nanda glanced at Thy mother meaningfully, she felt very ashamed. He then released Thee from the mortar, who releases everyone from the bonds of Samsaara (the cycle of repeated life and death and the illusion of Maayaa).
శ్లోకః
మహీరుహోర్మధ్యగతో బతార్భకో
హరేః ప్రభావాదపరిక్షతోఽధునా ।
ఇతి బ్రువాణైర్గమితో గృహం భవాన్
మరుత్పురాధీశ్వర పాహి మాం గదాత్ ॥10॥
Meaning
మహీరుహోః-మధ్య-గతః - of the two trees, having entered their interspace (middle); బత-అర్భకః - O what a wonder the child; హరేః ప్రభావాత్- - by God's grace; అపరిక్షతః-అధునా - is safe (unhurt), today; ఇతి బ్రువాణైః- - thus by them who were saying; గమితః గృహం - (Thou) were taken to the house; భవాన్ మరుత్పురాధీశ్వర - Thou O Lord of Guruvaayur!; పాహి మాం గదాత్ - save me from ailments;
Translation
Having entered the interspace of the two trees and the trees having fallen, it is only God's grace that the child is safe and unhurt today.' As they said so they carried Thee to the house. O Thou Lord of Guruvaayur! Save me from my ailments.
Browse Related Categories:
