శ్లోకః
అర్జున ఉవాచ
మదనుగ్రహాయ పరమం గుహ్యమధ్యాత్మసఞ్జ్ఞితమ్ ।
యత్త్వయోక్తం వచస్తేన మోహోఽయం విగతో మమ ॥ 1 ॥
Meaning
అర్జునః ఉవాచ — Arjuna said; మత్-అనుగ్రహాయ — just to show me favor; పరమమ్ — supreme; గుహ్యమ్ — confidential subject; అధ్యాత్మ — spiritual; సఞ్జ్ఞితమ్ — in the matter of; యత్ — what; త్వయా — by You; ఉక్తమ్ — said; వచః — words; తేన — by that; మోహః — illusion; అయమ్ — this; విగతః — is removed; మమ — my.
Translation
Arjuna said: By my hearing the instructions You have kindly given me about these most confidential spiritual subjects, my illusion has now been dispelled.
శ్లోకః
భవాప్యయౌ హి భూతానాం శ్రుతౌ విస్తరశో మయా ।
త్వత్తః కమలపత్రాక్ష మాహాత్మ్యమపి చావ్యయమ్ ॥ 2 ॥
Meaning
భవ — appearance; అప్యయౌ — disappearance; హి — certainly; భూతానామ్ — of all living entities; శ్రుతౌ — have been heard; విస్తరశః — in detail; మయా — by me; త్వత్తః — from You; కమల-పత్ర-అక్ష — O lotus-eyed one; మాహాత్మ్యమ్ — glories; అపి — also; చ — and; అవ్యయమ్ — inexhaustible.
Translation
O lotus-eyed one, I have heard from You in detail about the appearance and disappearance of every living entity and have realized Your inexhaustible glories.
శ్లోకః
ఏవమేతద్యథాత్థ త్వమాత్మానం పరమేశ్వర ।
ద్రష్టుమిచ్ఛామి తే రూపమైశ్వరం పురుషోత్తమ ॥ 3 ॥
Meaning
ఏవమ్ — thus; ఏతత్ — this; యథా — as it is; ఆత్థ — have spoken; త్వమ్ — You; ఆత్మానమ్ — Yourself; పరమ-ఈశ్వర — O Supreme Lord; ద్రష్టుమ్ — to see; ఇచ్చామి — I wish; తే — Your; రూపమ్ — form; ఐశ్వరమ్ — divine; పురుష-ఉత్తమ — O best of personalities.
Translation
O greatest of all personalities, O supreme form, though I see You here before me in Your actual position, as You have described Yourself, I wish to see how You have entered into this cosmic manifestation. I want to see that form of Yours.
శ్లోకః
మన్యసే యది తచ్ఛక్యం మయా ద్రష్టుమితి ప్రభో ।
యోగేశ్వర తతో మే త్వం దర్శయాత్మానమవ్యయమ్ ॥ 4 ॥
Meaning
మన్యసే — You think; యది — if; తత్ — that; శక్యమ్ — is able; మయా — by me; ద్రష్టుమ్ — to be seen; ఇతి — thus; ప్రభో — O Lord; యోగ-ఈశ్వర — O Lord of all mystic power; తతః — then; మే — unto me; త్వమ్ — You; దర్శయ — show; ఆత్మానమ్ — Your Self; అవ్యయమ్ — eternal.
Translation
If You think that I am able to behold Your cosmic form, O my Lord, O master of all mystic power, then kindly show me that unlimited universal Self.
శ్లోకః
శ్రీభగవానువాచ
పశ్య మే పార్థ రూపాణి శతశోఽథ సహస్రశః ।
నానావిధాని దివ్యాని నానావర్ణాకృతీని చ ॥ 5 ॥
Meaning
శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — Bhagavan Sri Krishna said; పశ్య — just see; మే — My; పార్థ — O son of Prithā; రూపాణి — forms; శతశః — hundreds; అథ — also; సహస్రశః — thousands; నానా-విధాని — variegated; దివ్యాని — divine; నానా — variegated; వర్ణ — colors; ఆకృతీని — forms; చ — also.
Translation
Bhagavan Sri Krishna said: My dear Arjuna, O son of Prithā, see now My opulences, hundreds of thousands of varied divine and multicolored forms.
శ్లోకః
పశ్యాదిత్యాన్వసూన్‍రుద్రానశ్వినౌ మరుతస్తథా ।
బహూన్యదృష్టపూర్వాణి పశ్యాశ్చర్యాణి భారత ॥ 6 ॥
Meaning
పశ్య — see; ఆదిత్యాన్ — the twelve sons of Aditi; వసూన్ — the eight Vasus; రుద్రాన్ — the eleven forms of Rudra; అశ్వినౌ — the two Aśvinīs; మరుతః — the forty-nine Maruts (demigods of the wind); తథా — also; బహూని — many; అదృష్ట — that you have not seen; పూర్వాణి — before; పశ్య — see; ఆశ్చర్యాణి — all the wonders; భారత — O best of the Bhāratas.
Translation
O best of the Bhāratas, see here the different manifestations of Ādityas, Vasus, Rudras, Aśvinī-kumāras and all the other demigods. Behold the many wonderful things which no one has ever seen or heard of before.
శ్లోకః
ఇహైకస్థం జగత్కృత్స్నం పశ్యాద్య సచరాచరమ్ ।
మమ దేహే గుడాకేశ యచ్చ‍ఆన్యద్‍ద్రష్టుమిచ్ఛసి ॥ 7 ॥
Meaning
ఇహ — in this; ఏక-స్థమ్ — in one place; జగత్ — the universe; కృత్స్నమ్ — completely; పశ్య — see; అద్య — immediately; స — with; చర — the moving; అచరమ్ — and not moving; మమ — My; దేహే — in this body; గుడాకేశ — O Arjuna; యత్ — that which; చ — also; అన్యత్ — other; ద్రష్టుమ్ — to see; ఇచ్చసి — you wish.
Translation
O Arjuna, whatever you wish to see, behold at once in this body of Mine! This universal form can show you whatever you now desire to see and whatever you may want to see in the future. Everything – moving and nonmoving – is here completely, in one place.
శ్లోకః
న తు మాం శక్యసే ద్రష్టుమనేనైవ స్వచక్షుషా ।
దివ్యం దదామి తే చక్షుః పశ్య మే యోగమైశ్వరమ్ ॥ 8 ॥
Meaning
న — never; తు — but; మామ్ — Me; శక్యసే — are able; ద్రష్టుమ్ — to see; అనేన — with these; ఏవ — certainly; స్వ-చక్షుషా — your own eyes; దివ్యమ్ — divine; దదామి — I give; తే — to you; చక్షుః — eyes; పశ్య — see; మే — My; యోగం ఐశ్వరమ్ — inconceivable mystic power.
Translation
But you cannot see Me with your present eyes. Therefore I give you divine eyes. Behold My mystic opulence!
శ్లోకః
సఞ్జయ ఉవాచ
ఏవముక్త్వా తతో రాజన్మహాయోగేశ్వరో హరిః ।
దర్శయామాస పార్థాయ పరమం రూపమైశ్వరమ్ ॥ 9 ॥
Meaning
సఞ్జయః ఉవాచ — Sañjaya said; ఏవమ్ — thus; ఉక్త్వా — saying; తతః — thereafter; రాజన్ — O King; మహా-యోగ-ఈశ్వరః — the most powerful mystic; హరిః — Bhagavan Sri Krishna, Kriṣṇa; దర్శయాం ఆస — showed; పార్థాయ — unto Arjuna; పరమమ్ — the divine; రూపం ఐశ్వరమ్ — universal form.
Translation
Sañjaya said: O King, having spoken thus, the Supreme Lord of all mystic power, the Personality of Godhead, displayed His universal form to Arjuna.
శ్లోకః
అనేకవక్‍త్రనయనమనేకాద్భ‍ఉతదర్శనమ్ ।
అనేకదివ్యాభరణం దివ్యానేకోద్యతాయుధమ్ ॥ 10 ॥
దివ్యమాల్యామ్బరధరం దివ్యగన్ధానులేపనమ్ ।
సర్వాశ్చర్యమయం దేవమనన్తం విశ్వతోముఖమ్ ॥ 11 ॥
Meaning
అనేక — various; వక్త్ర — mouths; నయనమ్ — eyes; అనేక — various; అద్భుత — wonderful; దర్శనమ్ — sights; అనేక — many; దివ్య — divine; ఆభరణమ్ — ornaments; దివ్య — divine; అనేక — various; ఉద్యత — uplifted; ఆయుధమ్ — weapons; దివ్య — divine; మాల్య — garlands; అమ్బర — dresses; ధరమ్ — wearing; దివ్య — divine; గన్ధ — fragrances; అనులేపనమ్ — smeared with; సర్వ — all; ఆశ్చర్య-మయమ్ — wonderful; దేవమ్ — shining; అనన్తమ్ — unlimited; విశ్వతః-ముఖమ్ — all-pervading.
Translation
Arjuna saw in that universal form unlimited mouths, unlimited eyes, unlimited wonderful visions. The form was decorated with many celestial ornaments and bore many divine upraised weapons. He wore celestial garlands and garments, and many divine scents were smeared over His body. All was wondrous, brilliant, unlimited, all-expanding.
శ్లోకః
దివి సూర్యసహస్రస్య భవేద్యుగపదుత్థితా ।
యది భాః సదృశీ సా స్యాద్భ‍ఆసస్తస్య మహాత్మనః ॥ 12 ॥
Meaning
దివి — in the sky; సూర్య — of suns; సహస్రస్య — of many thousands; భవేత్ — there were; యుగపత్ — simultaneously; ఉత్థితా — present; యది — if; భాః — light; సదృశీ — like that; సా — that; స్యాత్ — might be; భాసః — effulgence; తస్య — of Him; మహా-ఆత్మనః — the great Lord.
Translation
If hundreds of thousands of suns were to rise at once into the sky, their radiance might resemble the effulgence of the Supreme Person in that universal form.
శ్లోకః
తత్రైకస్థం జగత్కృత్స్నం ప్రవిభక్తమనేకధా ।
అపశ్యద్దేవదేవస్య శరీరే పాణ్డవస్తదా ॥ 13 ॥
Meaning
తత్ర — there; ఏక-స్థమ్ — in one place; జగత్ — the universe; కృత్స్నమ్ — complete; ప్రవిభక్తమ్ — divided; అనేకధా — into many; అపశ్యత్ — could see; దేవ-దేవస్య — of Bhagavan Sri Krishna; శరీరే — in the universal form; పాణ్డవః — Arjuna; తదా — at that time.
Translation
At that time Arjuna could see in the universal form of the Lord the unlimited expansions of the universe situated in one place although divided into many, many thousands.
శ్లోకః
తతః స విస్మయావిష్టో హృష్టరోమా ధనఞ్జయః ।
ప్రణమ్య శిరసా దేవం కృతాఞ్జలిరభాషత ॥ 14 ॥
Meaning
తతః — thereafter; సః — he; విస్మయ-ఆవిష్టః — being overwhelmed with wonder; హృష్ట-రోమా — with his bodily hairs standing on end due to his great ecstasy; ధనమ్-జయః — Arjuna; ప్రణమ్య — offering obeisances; శిరసా — with the head; దేవమ్ — to Bhagavan Sri Krishna; కృత-అఞ్జలిః — with folded hands; అభాషత — began to speak.
Translation
Then, bewildered and astonished, his hair standing on end, Arjuna bowed his head to offer obeisances and with folded hands began to pray to the Supreme Lord.
శ్లోకః
అర్జున ఉవాచ
పశ్యామి దేవాంస్తవ దేవ దేహే
సర్వాంస్తథా భూతవిశేషసఙ్ఘాన్ ।
బ్రహ్మాణమీశం కమలాసనస్థ-
మృషీంశ్చ సర్వానురగాంశ్చ దివ్యాన్ ॥ 15 ॥
Meaning
అర్జునః ఉవాచ — Arjuna said; పశ్యామి — I see; దేవాన్ — all the demigods; తవ — Your; దేవ — O Lord; దేహే — in the body; సర్వాన్ — all; తథా — also; భూత — living entities; విశేష-సఙ్ఘాన్ — specifically assembled; బ్రహ్మాణమ్ — Lord Brahmā; ఈశమ్ — Lord Śiva; కమల-ఆసన-స్థమ్ — sitting on the lotus flower; ఋషీన్ — great sages; చ — also; సర్వాన్ — all; ఉరగాన్ — serpents; చ — also; దివ్యాన్ — divine.
Translation
Arjuna said: My dear Lord Kriṣṇa, I see assembled in Your body all the demigods and various other living entities. I see Brahmā sitting on the lotus flower, as well as Lord Śiva and all the sages and divine serpents.
శ్లోకః
అనేకబాహూదరవక్‍త్రనేత్రం
పశ్యామి త్వాం సర్వతోఽనన్తరూపమ్ ।
నాన్తం న మధ్యం న పునస్తవాదిం
పశ్యామి విశ్వేశ్వర విశ్వరూప ॥ 16 ॥
Meaning
అనేక — many; బాహు — arms; ఉదర — bellies; వక్త్ర — mouths; నేత్రమ్ — eyes; పశ్యామి — I see; త్వామ్ — You; సర్వతః — on all sides; అనన్త-రూపమ్ — unlimited form; న అన్తమ్ — no end; న మధ్యమ్ — no middle; న పునః — nor again; తవ — Your; ఆదిమ్ — beginning; పశ్యామి — I see; విశ్వ-ఈశ్వర — O Lord of the universe; విశ్వ-రూప — in the form of the universe.
Translation
O Lord of the universe, O universal form, I see in Your body many, many arms, bellies, mouths and eyes, expanded everywhere, without limit. I see in You no end, no middle and no beginning.
శ్లోకః
కిరీటినం గదినం చక్రిణం చ
తేజోరాశిం సర్వతో దీప్‍తిమన్తమ్ ।
పశ్యామి త్వాం దుర్నిరీక్ష్యం సమన్తా-
ద్దీప్‍తానలార్కద్యుతిమప్రమేయమ్ ॥ 17 ॥
Meaning
కిరీటినమ్ — with helmets; గదినమ్ — with maces; చక్రిణమ్ — with discs; చ — and; తేజః-రాశిమ్ — effulgence; సర్వతః — on all sides; దీప్తి-మన్తమ్ — glowing; పశ్యామి — I see; త్వామ్ — You; దుర్నిరీక్ష్యమ్ — difficult to see; సమన్తాత్ — everywhere; దీప్త-అనల — blazing fire; అర్క — of the sun; ద్యుతిమ్ — the sunshine; అప్రమేయమ్ — immeasurable.
Translation
Your form is difficult to see because of its glaring effulgence, spreading on all sides, like blazing fire or the immeasurable radiance of the sun. Yet I see this glowing form everywhere, adorned with various crowns, clubs and discs.
శ్లోకః
త్వమక్షరం పరమం వేదితవ్యం
త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానమ్ ।
త్వమవ్యయః శాశ్వతధర్మగోప్‍తా
సనాతనస్త్వం పురుషో మతో మే ॥ 18 ॥
Meaning
త్వమ్ — You; అక్షరమ్ — the infallible; పరమమ్ — supreme; వేదితవ్యమ్ — to be understood; త్వమ్ — You; అస్య — of this; విశ్వస్య — universe; పరమ్ — supreme; నిధానమ్ — basis; త్వమ్ — You; అవ్యయః — inexhaustible; శాశ్వత-ధర్మ-గోప్తా — maintainer of the eternal religion; సనాతనః — eternal; త్వమ్ — You; పురుషః — the Supreme Personality; మతః మే — this is my opinion.
Translation
You are the supreme primal objective. You are the ultimate resting place of all this universe. You are inexhaustible, and You are the oldest. You are the maintainer of the eternal religion, the Personality of Godhead. This is my opinion.
శ్లోకః
అనాదిమధ్యాన్తమనన్తవీర్య-
మనన్తబాహుం శశిసూర్యనేత్రమ్ ।
పశ్యామి త్వాం దీప్‍తహుతాశవక్‍త్రం
స్వతేజసా విశ్వమిదం తపన్తమ్ ॥ 19 ॥
Meaning
అనాది — without beginning; మధ్య — middle; అన్తమ్ — or end; అనన్త — unlimited; వీర్యమ్ — glories; అనన్త — unlimited; బాహుమ్ — arms; శశి — the moon; సూర్య — and sun; నేత్రమ్ — eyes; పశ్యామి — I see; త్వామ్ — You; దీప్త — blazing; హుతాశ-వక్త్రమ్ — fire coming out of Your mouth; స్వ-తేజసా — by Your radiance; విశ్వమ్ — universe; ఇదమ్ — this; తపన్తమ్ — heating.
Translation
You are without origin, middle or end. Your glory is unlimited. You have numberless arms, and the sun and moon are Your eyes. I see You with blazing fire coming forth from Your mouth, burning this entire universe by Your own radiance.
శ్లోకః
ద్యావాపృథివ్యోరిదమన్తరం హి
వ్యాప్‍తం త్వయైకేన దిశశ్చ సర్వాః ।
దృష్ట్వాద్‍భుతం రూపముగ్రం తవేదం
లోకత్రయం ప్రవ్యథితం మహాత్మన్ ॥ 20 ॥
Meaning
ద్యౌ — from outer space; ఆ-పృథివ్యోః — to the earth; ఇదమ్ — this; అన్తరమ్ — between; హి — certainly; వ్యాప్తమ్ — pervaded; త్వయా — by You; ఏకేన — alone; దిశః — directions; చ — and; సర్వాః — all; దృష్ట్వా — by seeing; అద్భుతమ్ — wonderful; రూపమ్ — form; ఉగ్రమ్ — terrible; తవ — Your; ఇదమ్ — this; లోక — the planetary systems; త్రయమ్ — three; ప్రవ్యథితమ్ — perturbed; మహా-ఆత్మన్ — O great one.
Translation
Although You are one, You spread throughout the sky and the planets and all space between. O great one, seeing this wondrous and terrible form, all the planetary systems are perturbed.
శ్లోకః
అమీ హి త్వాం సురసఙ్ఘా విశన్తి
కేచిద్భ‍ఈతాః ప్రాఞ్జలయో గృణన్తి ।
స్వస్తీత్యుక్త్వా మహర్షిసిద్ధసఙ్ఘాః
స్తువన్తి త్వాం స్తుతిభిః పుష్కలాభిః ॥ 21 ॥
Meaning
అమీ — all those; హి — certainly; త్వామ్ — You; సుర-సఙ్ఘాః — groups of demigods; విశన్తి — are entering; కేచిత్ — some of them; భీతాః — out of fear; ప్రాఞ్జలయః — with folded hands; గృణన్తి — are offering prayers; స్వస్తి — all peace; ఇతి — thus; ఉక్త్వా — speaking; మహా-ఋషి — great sages; సిద్ధ-సఙ్ఘాః — perfect beings; స్తువన్తి — are singing hymns; త్వామ్ — unto You; స్తుతిభిః — with prayers; పుష్కలాభిః — Vedic hymns.
Translation
All the hosts of demigods are surrendering before You and entering into You. Some of them, very much afraid, are offering prayers with folded hands. Hosts of great sages and perfected beings, crying “All peace!” are praying to You by singing the Vedic hymns.
శ్లోకః
రుద్రాదిత్యా వసవో యే చ సాధ్యా
విశ్వేఽశ్వినౌ మరుతశ్చోష్మపాశ్చ ।
గన్ధర్వయక్షాసురసిద్ధసఙ్ఘా
వీక్షన్తే త్వాం విస్మితాశ్చైవ సర్వే ॥ 22 ॥
Meaning
రుద్ర — manifestations of Lord Śiva; ఆదిత్యాః — the Ādityas; వసవః — the Vasus; యే — all those; చ — and; సాధ్యాః — the Sādhyas; విశ్వే — the Viśvedevas; అశ్వినౌ — the Aśvinī-kumāras; మరుతః — the Maruts; చ — and; ఉష్మ-పాః — the forefathers; చ — and; గన్ధర్వ — of the Gandharvas; యక్ష — the Yakṣas; అసుర — the demons; సిద్ధ — and the perfected demigods; సఙ్ఘాః — the assemblies; వీక్షన్తే — are beholding; త్వామ్ — You; విస్మితాః — in wonder; చ — also; ఏవ — certainly; సర్వే — all.
Translation
All the various manifestations of Lord Śiva, the Ādityas, the Vasus, the Sādhyas, the Viśvedevas, the two Aśvīs, the Maruts, the forefathers, the Gandharvas, the Yakṣas, the Asuras and the perfected demigods are beholding You in wonder.
శ్లోకః
రూపం మహత్తే బహువక్‍త్రనేత్రం
మహాబాహో బహుబాహూరుపాదమ్ ।
బహూదరం బహుదంష్ట్రాకరాలం
దృష్ట్వా లోకాః ప్రవ్యథితాస్తథాహమ్ ॥ 23 ॥
Meaning
రూపమ్ — the form; మహత్ — very great; తే — of You; బహు — many; వక్త్ర — faces; నేత్రమ్ — and eyes; మహా-బాహో — O mighty-armed one; బహు — many; బాహు — arms; ఊరు — thighs; పాదమ్ — and legs; బహు-ఉదరమ్ — many bellies; బహు-దంష్ట్రా — many teeth; కరాలమ్ — horrible; దృష్ట్వా — seeing; లోకాః — all the planets; ప్రవ్యథితాః — perturbed; తథా — similarly; అహమ్ — I.
Translation
O mighty-armed one, all the planets with their demigods are disturbed at seeing Your great form, with its many faces, eyes, arms, thighs, legs and bellies and Your many terrible teeth; and as they are disturbed, so am I.
శ్లోకః
నభఃస్పృశం దీప్‍తమనేకవర్ణం
వ్యాత్తాననం దీప్‍తవిశాలనేత్రమ్ ।
దృష్ట్వా హి త్వాం ప్రవ్యథితాన్తరాత్మా
ధృతిం న విన్దామి శమం చ విష్ణో ॥ 24 ॥
Meaning
నభః-స్పృశమ్ — touching the sky; దీప్తమ్ — glowing; అనేక — many; వర్ణమ్ — colors; వ్యాత్త — open; ఆననమ్ — mouths; దీప్త — glowing; విశాల — very great; నేత్రమ్ — eyes; దృష్ట్వా — seeing; హి — certainly; త్వామ్ — You; ప్రవ్యథిత — perturbed; అన్తః — within; ఆత్మా — soul; ధృతిమ్ — steadiness; న — not; విన్దామి — I have; శమమ్ — mental tranquillity; చ — also; విష్ణో — O Lord Viṣṇu.
Translation
O all-pervading Viṣṇu, seeing You with Your many radiant colors touching the sky, Your gaping mouths, and Your great glowing eyes, my mind is perturbed by fear. I can no longer maintain my steadiness or equilibrium of mind.
శ్లోకః
దంష్ట్రాకరాలాని చ తే ముఖాని
దృష్ట్వైవ కాలానలసన్నిభాని ।
దిశో న జానే న లభే చ శర్మ
ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ॥ 25 ॥
Meaning
దంష్ట్రా — teeth; కరాలాని — terrible; చ — also; తే — Your; ముఖాని — faces; దృష్ట్వా — seeing; ఏవ — thus; కాల-అనల — the fire of death; సన్నిభాని — as if; దిశః — the directions; న — not; జానే — I know; న — not; లభే — I obtain; చ — and; శర్మ — grace; ప్రసీద — be pleased; దేవ-ఈశ — O Lord of all lords; జగత్-నివాస — O refuge of the worlds.
Translation
O Lord of lords, O refuge of the worlds, please be gracious to me. I cannot keep my balance seeing thus Your blazing deathlike faces and awful teeth. In all directions I am bewildered.
శ్లోకః
అమీ చ త్వాం ధృతరాష్ట్రస్య పుత్రాః
సర్వే సహైవావనిపాలసఙ్ఘైః ।
భీష్మో ద్రోణః సూతపుత్రస్తథాసౌ
సహాస్మదీయైరపి యోధముఖ్యైః ॥ 26 ॥
వక్త్రాణి తే త్వరమాణా విశన్తి
దంష్ట్రాకరాలాని భయానకాని ।
కేచిద్విలగ్న‍ఆ దశనాన్తరేషు
సన్దృశ్యన్తే చూర్ణితైరుత్తమాఙ్గైః ॥ 27 ॥
Meaning
అమీ — these; చ — also; త్వామ్ — You; ధృతరాష్ట్రస్య — of Dhritarāṣṭra; పుత్రాః — the sons; సర్వే — all; సహ — with; ఏవ — indeed; అవని-పాల — of warrior kings; సఙ్ఘైః — the groups; భీష్మః — Bhīṣmadeva; ద్రోణః — Droṇācārya; సూత-పుత్రః — Karṇa; తథా — also; అసౌ — that; సహ — with; అస్మదీయైః — our; అపి — also; యోధ-ముఖ్యైః — chiefs among the warriors; వక్త్రాణి — mouths; తే — Your; త్వరమాణాః — rushing; విశన్తి — are entering; దంష్ట్రా — teeth; కరాలాని — terrible; భయానకాని — very fearful; కేచిత్ — some of them; విలగ్నాః — becoming attached; దశన-అన్తరేషు — between the teeth; సన్దృశ్యన్తే — are seen; చూర్ణితైః — with smashed; ఉత్తమ-అఙ్గైః — heads.
Translation
All the sons of Dhritarāṣṭra, along with their allied kings, and Bhīṣma, Droṇa, Karṇa – and our chief soldiers also – are rushing into Your fearful mouths. And some I see trapped with heads smashed between Your teeth.
శ్లోకః
యథా నదీనాం బహవోఽమ్బువేగాః
సముద్రమేవాభిముఖా ద్రవన్తి ।
తథా తవామీ నరలోకవీరా
విశన్తి వక్‍త్రాణ్యభివిజ్‍వలన్తి ॥ 28 ॥
Meaning
యథా — as; నదీనామ్ — of the rivers; బహవః — the many; అమ్బు-వేగాః — waves of the waters; సముద్రమ్ — the ocean; ఏవ — certainly; అభిముఖాః — towards; ద్రవన్తి — glide; తథా — similarly; తవ — Your; అమీ — all these; నర-లోక-వీరాః — kings of human society; విశన్తి — are entering; వక్త్రాణి — the mouths; అభివిజ్వలన్తి — and are blazing.
Translation
As the many waves of the rivers flow into the ocean, so do all these great warriors enter blazing into Your mouths.
శ్లోకః
యథా ప్రదీప్‍తం జ్‍వలనం పతఙ్గా
విశన్తి నాశాయ సమృద్ధవేగాః ।
తథైవ నాశాయ విశన్తి లోకా-
స్తవాపి వక్త్రాణి సమృద్ధవేగాః ॥ 29 ॥
Meaning
యథా — as; ప్రదీప్తమ్ — blazing; జ్వలనమ్ — a fire; పతఙ్గాః — moths; విశన్తి — enter; నాశాయ — for destruction; సమృద్ధ — with full; వేగాః — speed; తథా ఏవ — similarly; నాశాయ — for destruction; విశన్తి — are entering; లోకాః — all people; తవ — Your; అపి — also; వక్త్రాణి — mouths; సమృద్ధ-వేగాః — with full speed.
Translation
I see all people rushing full speed into Your mouths, as moths dash to destruction in a blazing fire.
శ్లోకః
లేలిహ్యసే గ్రసమానః సమన్తా-
ల్లోకాన్సమగ్రాన్వదనైజ్‍‍ర్వలద్భ‍ఇః ।
తేజోభిరాపూర్య జగత్సమగ్రం
భాసస్తవోగ్రాః ప్రతపన్తి విష్ణో ॥ 30 ॥
Meaning
లేలిహ్యసే — You are licking; గ్రసమానః — devouring; సమన్తాత్ — from all directions; లోకాన్ — people; సమగ్రాన్ — all; వదనైః — by the mouths; జ్వలద్భిః — blazing; తేజోభిః — by effulgence; ఆపూర్య — covering; జగత్ — the universe; సమగ్రమ్ — all; భాసః — rays; తవ — Your; ఉగ్రాః — terrible; ప్రతపన్తి — are scorching; విష్ణో — O all-pervading Lord.
Translation
O Viṣṇu, I see You devouring all people from all sides with Your flaming mouths. Covering all the universe with Your effulgence, You are manifest with terrible, scorching rays.
శ్లోకః
ఆఖ్యాహి మే కో భవానుగ్రరూపో
నమోఽస్తు తే దేవవర ప్రసీద ।
విజ్ఞాతుమిచ్ఛామి భవన్తమాద్యం
న హి ప్రజానామి తవ ప్రవృత్తిమ్ ॥ 31 ॥
Meaning
ఆఖ్యాహి — please explain; మే — unto me; కః — who; భవాన్ — You; ఉగ్ర-రూపః — fierce form; నమః అస్తు — obeisances; తే — unto You; దేవ-వర — O great one amongst the demigods; ప్రసీద — be gracious; విజ్ఞాతుమ్ — to know; ఇచ్చామి — I wish; భవన్తమ్ — You; ఆద్యమ్ — the original; న — not; హి — certainly; ప్రజానామి — do I know; తవ — Your; ప్రవృత్తిమ్ — mission.
Translation
O Lord of lords, so fierce of form, please tell me who You are. I offer my obeisances unto You; please be gracious to me. You are the primal Lord. I want to know about You, for I do not know what Your mission is.
శ్లోకః
శ్రీభగవానువాచ
కాలోఽస్మి లోకక్షయకృత్ప్రవృద్ధో
లోకాన్సమాహర్తుమిహ ప్రవృత్తః ।
ఋతేఽపి త్వాం న భవిష్యన్తి సర్వే
యేఽవస్థితాః ప్రత్యనీకేషు యోధాః ॥ 32 ॥
Meaning
శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — the Personality of Godhead said; కాలః — time; అస్మి — I am; లోక — of the worlds; క్షయ-కృత్ — the destroyer; ప్రవృద్ధః — great; లోకాన్ — all people; సమాహర్తుమ్ — in destroying; ఇహ — in this world; ప్రవృత్తః — engaged; ఋతే — without, except for; అపి — even; త్వామ్ — you; న — never; భవిష్యన్తి — will be; సర్వే — all; యే — who; అవస్థితాః — situated; ప్రతి-అనీకేషు — on the opposite sides; యోధాః — the soldiers.
Translation
Bhagavan Sri Krishna said: Time I am, the great destroyer of the worlds, and I have come here to destroy all people. With the exception of you [the Pāṇḍavas], all the soldiers here on both sides will be slain.
శ్లోకః
తస్మాత్త్వముత్తిష్ఠ యశో లభస్వ
జిత్వా శత్రూన్భుఙ్క్ష్వ రాజ్యం సమృద్ధమ్ ।
మయైవైతే నిహతాః పూర్వమేవ
నిమిత్తమాత్రం భవ సవ్యసాచిన్ ॥ 33 ॥
Meaning
తస్మాత్ — therefore; త్వమ్ — you; ఉత్తిష్ఠ — get up; యశః — fame; లభస్వ — gain; జిత్వా — conquering; శత్రూన్ — enemies; భుఙ్క్ష్వ — enjoy; రాజ్యమ్ — kingdom; సమృద్ధమ్ — flourishing; మయా — by Me; ఏవ — certainly; ఏతే — all these; నిహతాః — killed; పూర్వం ఏవ — by previous arrangement; నిమిత్త-మాత్రమ్ — just the cause; భవ — become; సవ్య-సాచిన్ — O Savyasācī.
Translation
Therefore get up. Prepare to fight and win glory. Conquer your enemies and enjoy a flourishing kingdom. They are already put to death by My arrangement, and you, O Savyasācī, can be but an instrument in the fight.
శ్లోకః
ద్రోణం చ భీష్మం చ జయద్రథం చ
కర్ణం తథాన్యానపి యోధవీరాన్ ।
మయా హతాంస్త్వం జహి మా వ్యథిష్ఠా
యుధ్యస్వ జేతాసి రణే సపత్నాన్ ॥ 34 ॥
Meaning
ద్రోణం చ — also Droṇa; భీష్మం చ — also Bhīṣma; జయద్రథం చ — also Jayadratha; కర్ణమ్ — Karṇa; తథా — also; అన్యాన్ — others; అపి — certainly; యోధ-వీరాన్ — great warriors; మయా — by Me; హతాన్ — already killed; త్వమ్ — you; జహి — destroy; మా — do not; వ్యథిష్ఠాః — be disturbed; యుధ్యస్వ — just fight; జేతా అసి — you will conquer; రణే — in the fight; సపత్నాన్ — enemies.
Translation
Droṇa, Bhīṣma, Jayadratha, Karṇa and the other great warriors have already been destroyed by Me. Therefore, kill them and do not be disturbed. Simply fight, and you will vanquish your enemies in battle.
శ్లోకః
సఞ్జయ ఉవాచ
ఏతచ్ఛ్రుత్వా వచనం కేశవస్య
కృతాఞ్జలిర్వేపమానః కిరీటీ ।
నమస్కృత్వా భూయ ఏవాహ కృష్ణం
సగద్గ‍దం భీతభీతః ప్రణమ్య ॥ 35 ॥
Meaning
సఞ్జయః ఉవాచ — Sañjaya said; ఏతత్ — thus; శ్రుత్వా — hearing; వచనమ్ — the speech; కేశవస్య — of Kriṣṇa; కృత-అఞ్జలిః — with folded hands; వేపమానః — trembling; కిరీటీ — Arjuna; నమస్కృత్వా — offering obeisances; భూయః — again; ఏవ — also; ఆహ — said; కృష్ణమ్ — unto Kriṣṇa; స-గద్గదమ్ — with a faltering voice; భీత-భీతః — fearful; ప్రణమ్య — offering obeisances.
Translation
Sañjaya said to Dhritarāṣṭra: O King, after hearing these words from Bhagavan Sri Krishna, the trembling Arjuna offered obeisances with folded hands again and again. He fearfully spoke to Lord Kriṣṇa in a faltering voice, as follows.
శ్లోకః
అర్జున ఉవాచ
స్థానే హృషీకేశ తవ ప్రకీర్త్యా
జగత్ప్రహృష్యత్యనురజ్యతే చ ।
రక్షాంసి భీతాని దిశో ద్రవన్తి
సర్వే నమస్యన్తి చ సిద్ధసఙ్ఘాః ॥ 36 ॥
Meaning
అర్జునః ఉవాచ — Arjuna said; స్థానే — rightly; హృషీక-ఈశ — O master of all senses; తవ — Your; ప్రకీర్త్యా — by the glories; జగత్ — the entire world; ప్రహృష్యతి — is rejoicing; అనురజ్యతే — is becoming attached; చ — and; రక్షాంసి — the demons; భీతాని — out of fear; దిశః — in all directions; ద్రవన్తి — are fleeing; సర్వే — all; నమస్యన్తి — are offering respects; చ — also; సిద్ధ-సఙ్ఘాః — the perfect human beings.
Translation
Arjuna said: O master of the senses, the world becomes joyful upon hearing Your name, and thus everyone becomes attached to You. Although the perfected beings offer You their respectful homage, the demons are afraid, and they flee here and there. All this is rightly done.
శ్లోకః
కస్మాచ్చ తే న నమేరన్మహాత్మన్
గరీయసే బ్రహ్మణోఽప్యాదికర్త్రే ।
అనన్త దేవేశ జగన్నివాస
త్వమక్షరం సదసత్తత్పరం యత్ ॥ 37 ॥
Meaning
కస్మాత్ — why; చ — also; తే — unto You; న — not; నమేరన్ — they should offer proper obeisances; మహా-ఆత్మన్ — O great one; గరీయసే — who are better; బ్రహ్మణః — than Brahmā; అపి — although; ఆది-కర్త్రే — to the supreme creator; అనన్త — O unlimited; దేవ-ఈశ — O God of the gods; జగత్-నివాస — O refuge of the universe; త్వమ్ — You are; అక్షరమ్ — imperishable; సత్-అసత్ — to cause and effect; తత్ పరమ్ — transcendental; యత్ — because.
Translation
O great one, greater even than Brahmā, You are the original creator. Why then should they not offer their respectful obeisances unto You? O limitless one, God of gods, refuge of the universe! You are the invincible source, the cause of all causes, transcendental to this material manifestation.
శ్లోకః
త్వమాదిదేవః పురుషః పురాణ-
స్త్వమస్య విశ్వస్య పరం నిధానమ్ ।
వేత్తాసి వేద్యం చ పరం చ ధామ
త్వయా తతం విశ్వమనన్తరూప ॥ 38 ॥
Meaning
త్వమ్ — You; ఆది-దేవః — the original Supreme God; పురుషః — personality; పురాణః — old; త్వమ్ — You; అస్య — of this; విశ్వస్య — universe; పరమ్ — transcendental; నిధానమ్ — refuge; వేత్తా — the knower; అసి — You are; వేద్యమ్ — the knowable; చ — and; పరమ్ — transcendental; చ — and; ధామ — refuge; త్వయా — by You; తతమ్ — pervaded; విశ్వమ్ — the universe; అనన్త-రూప — O unlimited form.
Translation
You are the original Personality of Godhead, the oldest, the ultimate sanctuary of this manifested cosmic world. You are the knower of everything, and You are all that is knowable. You are the supreme refuge, above the material modes. O limitless form! This whole cosmic manifestation is pervaded by You!
శ్లోకః
వాయుర్యమోఽగ్న‍ఇర్వరుణః శశాఙ్కః
ప్రజాపతిస్త్వం ప్రపితామహశ్చ ।
నమో నమస్తేఽస్తు సహస్రకృత్వః
పునశ్చ భూయోఽపి నమో నమస్తే ॥ 39 ॥
Meaning
వాయుః — air; యమః — the controller; అగ్నిః — fire; వరుణః — water; శశ-అఙ్కః — the moon; ప్రజాపతిః — Brahmā; త్వమ్ — You; ప్రపితామహః — the great-grandfather; చ — also; నమః — my respects; నమః — again my respects; తే — unto You; అస్తు — let there be; సహస్ర-కృత్వః — a thousand times; పునః చ — and again; భూయః — again; అపి — also; నమః — offering my respects; నమః తే — offering my respects unto You.
Translation
You are air, and You are the supreme controller! You are fire, You are water, and You are the moon! You are Brahmā, the first living creature, and You are the great-grandfather. I therefore offer my respectful obeisances unto You a thousand times, and again and yet again!
శ్లోకః
నమః పురస్తాదథ పృష్ఠతస్తే
నమోఽస్తు తే సర్వత ఏవ సర్వ ।
అనన్తవీర్యామితవిక్రమస్త్వం
సర్వం సమాప్నోషి తతోఽసి సర్వః ॥ 40 ॥
Meaning
నమః — offering obeisances; పురస్తాత్ — from the front; అథ — also; పృష్ఠతః — from behind; తే — unto You; నమః అస్తు — I offer my respects; తే — unto You; సర్వతః — from all sides; ఏవ — indeed; సర్వ — because You are everything; అనన్త-వీర్య — unlimited potency; అమిత-విక్రమః — and unlimited force; త్వమ్ — You; సర్వమ్ — everything; సమాప్నోషి — You cover; తతః — therefore; అసి — You are; సర్వః — everything.
Translation
Obeisances to You from the front, from behind and from all sides! O unbounded power, You are the master of limitless might! You are all-pervading, and thus You are everything!
శ్లోకః
సఖేతి మత్వా ప్రసభం యదుక్తం
హే కృష్ణ హే యాదవ హే సఖేతి ।
అజానతా మహిమానం తవేదం
మయా ప్రమాదాత్ప్రణయేన వాపి ॥ 41 ॥
యచ్చ‍ఆవహాసార్థమసత్కృతోఽసి
విహారశయ్యాసనభోజనేషు ।
ఏకోఽథవాప్యచ్యుత తత్సమక్షం
తత్క్షామయే త్వామహమప్రమేయమ్ ॥ 42 ॥
Meaning
సఖా — friend; ఇతి — thus; మత్వా — thinking; ప్రసభమ్ — presumptuously; యత్ — whatever; ఉక్తమ్ — said; హే కృష్ణ — O Kriṣṇa; హే యాదవ — O Yādava; హే సఖే — O my dear friend; ఇతి — thus; అజానతా — without knowing; మహిమానమ్ — glories; తవ — Your; ఇదమ్ — this; మయా — by me; ప్రమాదాత్ — out of foolishness; ప్రణయేన — out of love; వా అపి — either; యత్ — whatever; చ — also; అవహాస-అర్థమ్ — for joking; అసత్-కృతః — dishonored; అసి — You have been; విహార — in relaxation; శయ్యా — in lying down; ఆసన — in sitting; భోజనేషు — or while eating together; ఏకః — alone; అథ వా — or; అపి — also; అచ్యుత — O infallible one; తత్-సమక్షమ్ — among companions; తత్ — all those; క్షామయే — ask forgiveness; త్వామ్ — from You; అహమ్ — I; అప్రమేయమ్ — immeasurable.
Translation
Thinking of You as my friend, I have rashly addressed You “O Kriṣṇa,” “O Yādava,” “O my friend,” not knowing Your glories. Please forgive whatever I may have done in madness or in love. I have dishonored You many times, jesting as we relaxed, lay on the same bed, or sat or ate together, sometimes alone and sometimes in front of many friends. O infallible one, please excuse me for all those offenses.
శ్లోకః
పితాసి లోకస్య చరాచరస్య
త్వమస్య పూజ్యశ్చ గురుర్గరీయాన్ ।
న త్వత్సమోఽస్త్యభ్యధికః కుతోఽన్యో
లోకత్రయేఽప్యప్రతిమప్రభావ ॥ 43 ॥
Meaning
పితా — the father; అసి — You are; లోకస్య — of all the world; చర — moving; అచరస్య — and nonmoving; త్వమ్ — You are; అస్య — of this; పూజ్యః — worshipable; చ — also; గురుః — master; గరీయాన్ — glorious; న — never; త్వత్-సమః — equal to You; అస్తి — there is; అభ్యధికః — greater; కుతః — how is it possible; అన్యః — other; లోక-త్రయే — in the three planetary systems; అపి — also; అప్రతిమ-ప్రభావ — O immeasurable power.
Translation
You are the father of this complete cosmic manifestation, of the moving and the nonmoving. You are its worshipable chief, the supreme spiritual master. No one is greater than You, nor can anyone be one with You. How then could there be anyone greater than You within the three worlds, O Lord of immeasurable power?
శ్లోకః
తస్మాత్ప్రణమ్య ప్రణిధాయ కాయం
ప్రసాదయే త్వామహమీశమీడ్యమ్ ।
పితేవ పుత్రస్య సఖేవ సఖ్యుః
ప్రియః ప్రియాయార్హసి దేవ సోఢుమ్ ॥ 44 ॥
Meaning
తస్మాత్ — therefore; ప్రణమ్య — offering obeisances; ప్రణిధాయ — laying down; కాయమ్ — the body; ప్రసాదయే — to beg mercy; త్వామ్ — unto You; అహమ్ — I; ఈశమ్ — unto the Supreme Lord; ఈడ్యమ్ — worshipable; పితా ఇవ — like a father; పుత్రస్య — with a son; సఖా ఇవ — like a friend; సఖ్యుః — with a friend; ప్రియః — a lover; ప్రియాయాః — with the dearmost; అర్హసి — You should; దేవ — my Lord; సోఢుమ్ — tolerate.
Translation
You are the Supreme Lord, to be worshiped by every living being. Thus I fall down to offer You my respectful obeisances and ask Your mercy. As a father tolerates the impudence of his son, a friend the impertinence of a friend, or a husband the familiarity of his wife, please tolerate the wrongs I may have done You.
శ్లోకః
అదృష్టపూర్వం హృషితోఽస్మి దృష్ట్వా
భయేన చ ప్రవ్యథితం మనో మే ।
తదేవ మే దర్శయ దేవ రూపం
ప్రసీద దేవేశ జగన్నివాస ॥ 45 ॥
Meaning
అదృష్ట-పూర్వమ్ — never seen before; హృషితః — gladdened; అస్మి — I am; దృష్ట్వా — by seeing; భయేన — out of fear; చ — also; ప్రవ్యథితమ్ — perturbed; మనః — mind; మే — my; తత్ — that; ఏవ — certainly; మే — unto me; దర్శయ — show; దేవ — O Lord; రూపమ్ — the form; ప్రసీద — just be gracious; దేవ-ఈశ — O Lord of lords; జగత్-నివాస — O refuge of the universe.
Translation
After seeing this universal form, which I have never seen before, I am gladdened, but at the same time my mind is disturbed with fear. Therefore please bestow Your grace upon me and reveal again Your form as the Personality of Godhead, O Lord of lords, O abode of the universe.
శ్లోకః
కిరీటినం గదినం చక్రహస్త-
మిచ్ఛామి త్వాం ద్రష్టుమహం తథైవ ।
తేనైవ రూపేణ చతుర్భుజేన
సహస్రబాహో భవ విశ్వమూర్తే ॥ 46 ॥
Meaning
కిరీటినమ్ — with helmet; గదినమ్ — with club; చక్ర-హస్తమ్ — disc in hand; ఇచ్చామి — I wish; త్వామ్ — You; ద్రష్టుమ్ — to see; అహమ్ — I; తథా ఏవ — in that position; తేన ఏవ — in that; రూపేణ — form; చతుః-భుజేన — four-handed; సహస్ర-బాహో — O thousand-handed one; భవ — just become; విశ్వ-మూర్తే — O universal form.
Translation
O universal form, O thousand-armed Lord, I wish to see You in Your four-armed form, with helmeted head and with club, wheel, conch and lotus flower in Your hands. I long to see You in that form.
శ్లోకః
శ్రీభగవానువాచ
మయా ప్రసన్నేన తవార్జునేదం
రూపం పరం దర్శితమాత్మయోగాత్ ।
తేజోమయం విశ్వమనన్తమాద్యం
యన్మే త్వదన్యేన న దృష్టపూర్వమ్ ॥ 47 ॥
Meaning
శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — Bhagavan Sri Krishna said; మయా — by Me; ప్రసన్నేన — happily; తవ — unto you; అర్జున — O Arjuna; ఇదమ్ — this; రూపమ్ — form; పరమ్ — transcendental; దర్శితమ్ — shown; ఆత్మ-యోగాత్ — by My internal potency; తేజః-మయమ్ — full of effulgence; విశ్వమ్ — the entire universe; అనన్తమ్ — unlimited; ఆద్యమ్ — original; యత్ — that which; మే — My; త్వత్ అన్యేన — besides you; న దృష్ట-పూర్వమ్ — no one has previously seen.
Translation
Bhagavan Sri Krishna said: My dear Arjuna, happily have I shown you, by My internal potency, this supreme universal form within the material world. No one before you has ever seen this primal form, unlimited and full of glaring effulgence.
శ్లోకః
న వేదయజ్ఞాధ్యయనైర్న దానై-
ర్న చ క్రియాభిర్న తపోభిరుగ్రైః ।
ఏవంరూపః శక్య అహం నృలోకే
ద్రష్టుం త్వదన్యేన కురుప్రవీర ॥ 48 ॥
Meaning
న — never; వేద-యజ్ఞ — by sacrifice; అధ్యయనైః — or Vedic study; న — never; దానైః — by charity; న — never; చ — also; క్రియాభిః — by pious activities; న — never; తపోభిః — by serious penances; ఉగ్రైః — severe; ఏవమ్-రూపః — in this form; శక్యః — can; అహమ్ — I; నృ-లోకే — in this material world; ద్రష్టుమ్ — be seen; త్వత్ — than you; అన్యేన — by another; కురు-ప్రవీర — O best among the Kuru warriors.
Translation
O best of the Kuru warriors, no one before you has ever seen this universal form of Mine, for neither by studying the Vedas, nor by performing sacrifices, nor by charity, nor by pious activities, nor by severe penances can I be seen in this form in the material world.
శ్లోకః
మా తే వ్యథా మా చ విమూఢభావో
దృష్ట్వా రూపం ఘోరమీదృఙ్‍మమేదమ్ ।
వ్యపేతభీః ప్రీతమనాః పునస్త్వం
తదేవ మే రూపమిదం ప్రపశ్య ॥ 49 ॥
Meaning
మా — let it not be; తే — unto you; వ్యథా — trouble; మా — let it not be; చ — also; విమూఢ-భావః — bewilderment; దృష్ట్వా — by seeing; రూపమ్ — form; ఘోరమ్ — horrible; ఈదృక్ — as it is; మమ — My; ఇదమ్ — this; వ్యపేత-భీః — free from all fear; ప్రీత-మనాః — pleased in mind; పునః — again; త్వమ్ — you; తత్ — that; ఏవ — thus; మే — My; రూపమ్ — form; ఇదమ్ — this; ప్రపశ్య — just see.
Translation
You have been perturbed and bewildered by seeing this horrible feature of Mine. Now let it be finished. My devotee, be free again from all disturbances. With a peaceful mind you can now see the form you desire.
శ్లోకః
సఞ్జయ ఉవాచ
ఇత్యర్జునం వాసుదేవస్తథోక్త్వా
స్వకం రూపం దర్శయామాస భూయః ।
ఆశ్వాసయామాస చ భీతమేనం
భూత్వా పునః సౌమ్యవపుర్మహాత్మా ॥ 50 ॥
Meaning
సఞ్జయః ఉవాచ — Sañjaya said; ఇతి — thus; అర్జునమ్ — unto Arjuna; వాసుదేవః — Kriṣṇa; తథా — in that way; ఉక్త్వా — speaking; స్వకమ్ — His own; రూపమ్ — form; దర్శయాం ఆస — showed; భూయః — again; ఆశ్వాసయాం ఆస — encouraged; చ — also; భీతమ్ — fearful; ఏనమ్ — him; భూత్వా — becoming; పునః — again; సౌమ్య-వపుః — the beautiful form; మహా-ఆత్మా — the great one.
Translation
Sañjaya said to Dhritarāṣṭra: Bhavan, Sri Kriṣṇa, having spoken thus to Arjuna, displayed His real four-armed form and at last showed His two-armed form, thus encouraging the fearful Arjuna.
శ్లోకః
అర్జున ఉవాచ
దృష్ట్వేదం మానుషం రూపం తవ సౌమ్యం జనార్దన ।
ఇదానీమస్మి సంవృత్తః సచేతాః ప్రకృతిం గతః ॥ 51 ॥
Meaning
అర్జునః ఉవాచ — Arjuna said; దృష్ట్వా — seeing; ఇదమ్ — this; మానుషమ్ — human; రూపమ్ — form; తవ — Your; సౌమ్యమ్ — very beautiful; జనార్దన — O chastiser of the enemies; ఇదానీమ్ — now; అస్మి — I am; సంవృత్తః — settled; స-చేతాః — in my consciousness; ప్రకృతిమ్ — to my own nature; గతః — returned.
Translation
When Arjuna thus saw Kriṣṇa in His original form, he said: O Janārdana, seeing this humanlike form, so very beautiful, I am now composed in mind, and I am restored to my original nature.
శ్లోకః
శ్రీభగవానువాచ
సుదుర్దర్శమిదం రూపం దృష్టవానసి యన్మమ ।
దేవా అప్యస్య రూపస్య నిత్యం దర్శనకాఙ్‍‍క్షిణః ॥ 52 ॥
Meaning
శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — Bhagavan Sri Krishna said; సు-దుర్దర్శమ్ — very difficult to see; ఇదమ్ — this; రూపమ్ — form; దృష్టవాన్ అసి — as you have seen; యత్ — which; మమ — of Mine; దేవాః — the demigods; అపి — also; అస్య — this; రూపస్య — form; నిత్యమ్ — eternally; దర్శన-కాఙ్క్షిణః — aspiring to see.
Translation
Bhagavan Sri Krishna said: My dear Arjuna, this form of Mine you are now seeing is very difficult to behold. Even the demigods are ever seeking the opportunity to see this form, which is so dear.
శ్లోకః
నాహం వేదైర్న తపసా న దానేన న చేజ్యయా ।
శక్య ఏవంవిధో ద్రష్టుం దృష్టవానసి మాం యథా ॥ 53 ॥
Meaning
న — never; అహమ్ — I; వేదైః — by study of the Vedas; న — never; తపసా — by serious penances; న — never; దానేన — by charity; న — never; చ — also; ఇజ్యయా — by worship; శక్యః — it is possible; ఏవమ్-విధః — like this; ద్రష్టుమ్ — to see; దృష్టవాన్ — seeing; అసి — you are; మామ్ — Me; యథా — as.
Translation
The form you are seeing with your transcendental eyes cannot be understood simply by studying the Vedas, nor by undergoing serious penances, nor by charity, nor by worship. It is not by these means that one can see Me as I am.
శ్లోకః
భక్త్య‍ఆ త్వనన్యయా శక్య అహమేవంవిధోఽర్జున ।
జ్ఞాతుం ద్రష్టుం చ తత్త్వేన ప్రవేష్టుం చ పరన్తప ॥ 54 ॥
Meaning
భక్త్యా — by devotional service; తు — but; అనన్యయా — without being mixed with fruitive activities or speculative knowledge; శక్యః — possible; అహమ్ — I; ఏవమ్-విధః — like this; అర్జున — O Arjuna; జ్ఞాతుమ్ — to know; ద్రష్టుమ్ — to see; చ — and; తత్త్వేన — in fact; ప్రవేష్టుమ్ — to enter into; చ — also; పరమ్-తప — O subduer of the enemy.
Translation
My dear Arjuna, only by undivided devotional service can I be understood as I am, standing before you, and can thus be seen directly. Only in this way can you enter into the mysteries of My understanding.
శ్లోకః
మత్కర్మకృన్మత్పరమో మద్భ‍క్తః సఙ్గవర్జితః ।
నిర్వైరః సర్వభూతేషు యః స మామేతి పాణ్డవ ॥ 55 ॥
Meaning
మత్-కర్మ-కృత్ — engaged in doing My work; మత్-పరమః — considering Me the Supreme; మత్-భక్తః — engaged in My devotional service; సఙ్గ-వర్జితః — freed from the contamination of fruitive activities and mental speculation; నిర్వైరః — without an enemy; సర్వ-భూతేషు — among all living entities; యః — one who; సః — he; మామ్ — unto Me; ఏతి — comes; పాణ్డవ — O son of Pāṇḍu.
Translation
My dear Arjuna, he who engages in My pure devotional service, free from the contaminations of fruitive activities and mental speculation, he who works for Me, who makes Me the supreme goal of his life, and who is friendly to every living being – he certainly comes to Me.
Browse Related Categories:
