శ్లోకః
అర్జున ఉవాచ
ప్రకృతిం పురుషం చైవ క్షేత్రం క్షేత్రజ్ఞమేవ చ ।
ఏతద్వేదితుమిచ్ఛామి జ్ఞానం జ్ఞేయం చ కేశవ ॥ 1 ॥
శ్రీభగవానువాచ
ఇదం శరీరం కౌన్తేయ క్షేత్రమిత్యభిధీయతే ।
ఏతద్యో వేత్తి తం ప్రాహుః క్షేత్రజ్ఞ ఇతి తద్విదః ॥ 2 ॥
Meaning
అర్జునః ఉవాచ — Arjuna said; ప్రకృతిమ్ — nature; పురుషమ్ — the enjoyer; చ — also; ఏవ — certainly; క్షేత్రమ్ — the field; క్షేత్ర-జ్ఞమ్ — the knower of the field; ఏవ — certainly; చ — also; ఏతత్ — all this; వేదితుమ్ — to understand; ఇచ్చామి — I wish; జ్ఞానమ్ — knowledge; జ్ఞేయమ్ — the object of knowledge; చ — also; కేశవ — O Kriṣṇa; శ్రీ-భగవాన్ ఉవాచ — the Personality of Godhead said; ఇదమ్ — this; శరీరమ్ — body; కౌన్తేయ — O son of Kuntī; క్షేత్రమ్ — the field; ఇతి — thus; అభిధీయతే — is called; ఏతత్ — this; యః — one who; వేత్తి — knows; తమ్ — he; ప్రాహుః — is called; క్షేత్ర-జ్ఞః — the knower of the field; ఇతి — thus; తత్-విదః — by those who know this.
Translation
Arjuna said: O my dear Kriṣṇa, I wish to know about prakriti [nature], puruṣa [the enjoyer], and the field and the knower of the field, and of knowledge and the object of knowledge. The Supreme Personality of Godhead said: This body, O son of Kuntī, is called the field, and one who knows this body is called the knower of the field.
శ్లోకః
క్షేత్రజ్ఞం చాపి మాం విద్ధి సర్వక్షేత్రేషు భారత ।
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞయోర్జ్ఞానం యత్తజ్జ్ఞానం మతం మమ ॥ 3 ॥
Meaning
క్షేత్ర-జ్ఞమ్ — the knower of the field; చ — also; అపి — certainly; మామ్ — Me; విద్ధి — know; సర్వ — all; క్షేత్రేషు — in bodily fields; భారత — O son of Bharata; క్షేత్ర — the field of activities (the body); క్షేత్ర-జ్ఞయోః — and the knower of the field; జ్ఞానమ్ — knowledge of; యత్ — that which; తత్ — that; జ్ఞానమ్ — knowledge; మతమ్ — opinion; మమ — My.
Translation
O scion of Bharata, you should understand that I am also the knower in all bodies, and to understand this body and its knower is called knowledge. That is My opinion.
శ్లోకః
తత్క్షేత్రం యచ్చ యాదృక్‍చ యద్వికారి యతశ్చ యత్ ।
స చ యో యత్ప్రభావశ్చ తత్సమాసేన మే శ‍ఋణు ॥ 4 ॥
Meaning
తత్ — that; క్షేత్రమ్ — field of activities; యత్ — what; చ — also; యాదృక్ — as it is; చ — also; యత్ — having what; వికారి — changes; యతః — from which; చ — also; యత్ — what; సః — he; చ — also; యః — who; యత్ — having what; ప్రభావః — influence; చ — also; తత్ — that; సమాసేన — in summary; మే — from Me; శృణు — understand.
Translation
Now please hear My brief description of this field of activity and how it is constituted, what its changes are, whence it is produced, who that knower of the field of activities is, and what his influences are.
శ్లోకః
ఋషిభిర్బహుధా గీతం ఛన్దోభిర్వివిధైః పృథక్ ।
బ్రహ్మసూత్రపదైశ్చైవ హేతుమద్భ‍ఇర్వినిశ్చితైః ॥ 5 ॥
Meaning
ఋషిభిః — by the wise sages; బహుధా — in many ways; గీతమ్ — described; చన్దోభిః — by Vedic hymns; వివిధైః — various; పృథక్ — variously; బ్రహ్మ-సూత్ర — of the Vedānta; పదైః — by the aphorisms; చ — also; ఏవ — certainly; హేతు-మద్భిః — with cause and effect; వినిశ్చితైః — certain.
Translation
That knowledge of the field of activities and of the knower of activities is described by various sages in various Vedic writings. It is especially presented in Vedānta-sūtra with all reasoning as to cause and effect.
శ్లోకః
మహాభూతాన్యహఙ్కారో బుద్ధిరవ్యక్తమేవ చ ।
ఇన్ద్రియాణి దశైకం చ పఞ్చ చేన్ద్రియగోచరాః ॥ 6 ॥
ఇచ్ఛా ద్వేషః సుఖం దుఃఖం సఙ్ఘాతశ్చేతనా ధృతిః ।
ఏతత్క్షేత్రం సమాసేన సవికారముదాహృతమ్ ॥ 7 ॥
Meaning
మహా-భూతాని — the great elements; అహఙ్కారః — false ego; బుద్ధిః — intelligence; అవ్యక్తమ్ — the unmanifested; ఏవ — certainly; చ — also; ఇన్ద్రియాణి — the senses; దశ-ఏకమ్ — eleven; చ — also; పఞ్చ — five; చ — also; ఇన్ద్రియ-గో-చరాః — the objects of the senses; ఇచ్చా — desire; ద్వేషః — hatred; సుఖమ్ — happiness; దుఃఖమ్ — distress; సఙ్ఘాతః — the aggregate; చేతనా — living symptoms; ధృతిః — conviction; ఏతత్ — all this; క్షేత్రమ్ — the field of activities; సమాసేన — in summary; స-వికారమ్ — with interactions; ఉదాహృతమ్ — exemplified.
Translation
The five great elements, false ego, intelligence, the unmanifested, the ten senses and the mind, the five sense objects, desire, hatred, happiness, distress, the aggregate, the life symptoms, and convictions – all these are considered, in summary, to be the field of activities and its interactions.
శ్లోకః
అమానిత్వమదమ్భిత్వమహింసా క్షాన్తిరార్జవమ్ ।
ఆచార్యోపాసనం శౌచం స్థైర్యమాత్మవినిగ్రహః ॥ 8 ॥
ఇన్ద్రియార్థేషు వైరాగ్యమనహఙ్కార ఏవ చ ।
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిదుఃఖదోషానుదర్శనమ్ ॥ 9 ॥
అసక్తిరనభిష్వఙ్గః పుత్రదారగృహాదిషు ।
నిత్యం చ సమచిత్తత్వమిష్టానిష్టోపపత్తిషు ॥ 10 ॥
మయి చానన్యయోగేన భక్తిరవ్యభిచారిణీ ।
వివిక్తదేశసేవిత్వమరతిర్జనసంసది ॥ 11 ॥
అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వం తత్త్వజ్ఞానార్థదర్శనమ్ ।
ఏతజ్జ్ఞానమితి ప్రోక్తమజ్ఞానం యదతోఽన్యథా ॥ 12 ॥
Meaning
అమానిత్వమ్ — humility; అదమ్భిత్వమ్ — pridelessness; అహింసా — nonviolence; క్షాన్తిః — tolerance; ఆర్జవమ్ — simplicity; ఆచార్య-ఉపాసనమ్ — approaching a bona fide spiritual master; శౌచమ్ — cleanliness; స్థైర్యమ్ — steadfastness; ఆత్మ-వినిగ్రహః — self-control; ఇన్ద్రియ-అర్థేషు — in the matter of the senses; వైరాగ్యమ్ — renunciation; అనహఙ్కారః — being without false egoism; ఏవ — certainly; చ — also; జన్మ — of birth; మృత్యు — death; జరా — old age; వ్యాధి — and disease; దుఃఖ — of the distress; దోష — the fault; అనుదర్శనమ్ — observing; అసక్తిః — being without attachment; అనభిష్వఙ్గః — being without association; పుత్ర — for son; దార — wife; గృహ-ఆదిషు — home, etc.; నిత్యమ్ — constant; చ — also; సమ-చిత్తత్వమ్ — equilibrium; ఇష్ట — the desirable; అనిష్ట — and undesirable; ఉపపత్తిషు — having obtained; మయి — unto Me; చ — also; అనన్య-యోగేన — by unalloyed devotional service; భక్తిః — devotion; అవ్యభిచారిణీ — without any break; వివిక్త — to solitary; దేశ — places; సేవిత్వమ్ — aspiring; అరతిః — being without attachment; జన-సంసది — to people in general; అధ్యాత్మ — pertaining to the self; జ్ఞాన — in knowledge; నిత్యత్వమ్ — constancy; తత్త్వ-జ్ఞాన — of knowledge of the truth; అర్థ — for the object; దర్శనమ్ — philosophy; ఏతత్ — all this; జ్ఞానమ్ — knowledge; ఇతి — thus; ప్రోక్తమ్ — declared; అజ్ఞానమ్ — ignorance; యత్ — that which; అతః — from this; అన్యథా — other.
Translation
Humility; pridelessness; nonviolence; tolerance; simplicity; approaching a bona fide spiritual master; cleanliness; steadiness; self-control; renunciation of the objects of sense gratification; absence of false ego; the perception of the evil of birth, death, old age and disease; detachment; freedom from entanglement with children, wife, home and the rest; even-mindedness amid pleasant and unpleasant events; constant and unalloyed devotion to Me; aspiring to live in a solitary place; detachment from the general mass of people; accepting the importance of self-realization; and philosophical search for the Absolute Truth – all these I declare to be knowledge, and besides this whatever there may be is ignorance.
శ్లోకః
జ్ఞేయం యత్తత్ప్రవక్ష్యామి యజ్జ్ఞాత్వామృతమశ్న‍ఉతే ।
అనాదిమత్పరం బ్రహ్మ న సత్తన్నాసదుచ్యతే ॥ 13 ॥
Meaning
జ్ఞేయమ్ — the knowable; యత్ — which; తత్ — that; ప్రవక్ష్యామి — I shall now explain; యత్ — which; జ్ఞాత్వా — knowing; అమృతమ్ — nectar; అశ్నుతే — one tastes; అనాది — beginningless; మత్-పరమ్ — subordinate to Me; బ్రహ్మ — spirit; న — neither; సత్ — cause; తత్ — that; న — nor; అసత్ — effect; ఉచ్యతే — is said to be.
Translation
I shall now explain the knowable, knowing which you will taste the eternal. Brahman, the spirit, beginningless and subordinate to Me, lies beyond the cause and effect of this material world.
శ్లోకః
సర్వతః పాణిపాదం తత్సర్వతోఽక్షిశిరోముఖమ్ ।
సర్వతఃశ్రుతిమల్లోకే సర్వమావృత్య తిష్ఠతి ॥ 14 ॥
Meaning
సర్వతః — everywhere; పాణి — hands; పాదమ్ — legs; తత్ — that; సర్వతః — everywhere; అక్షి — eyes; శిరః — heads; ముఖమ్ — faces; సర్వతః — everywhere; శ్రుతి-మత్ — having ears; లోకే — in the world; సర్వమ్ — everything; ఆవృత్య — covering; తిష్ఠతి — exists.
Translation
Everywhere are His hands and legs, His eyes, heads and faces, and He has ears everywhere. In this way the Supersoul exists, pervading everything.
శ్లోకః
సర్వేన్ద్రియగుణాభాసం సర్వేన్ద్రియవివర్జితమ్ ।
అసక్తం సర్వభృచ్చ‍ఐవ నిర్గుణం గుణభోక్తృ చ ॥ 15 ॥
Meaning
సర్వ — of all; ఇన్ద్రియ — senses; గుణ — of the qualities; ఆభాసమ్ — the original source; సర్వ — all; ఇన్ద్రియ — senses; వివర్జితమ్ — being without; అసక్తమ్ — without attachment; సర్వ-భృత్ — the maintainer of everyone; చ — also; ఏవ — certainly; నిర్గుణమ్ — without material qualities; గుణ-భోక్తృ — master of the guṇas; చ — also.
Translation
The Supersoul is the original source of all senses, yet He is without senses. He is unattached, although He is the maintainer of all living beings. He transcends the modes of nature, and at the same time He is the master of all the modes of material nature.
శ్లోకః
బహిరన్తశ్చ భూతానామచరం చరమేవ చ ।
సూక్ష్మత్వాత్తదవిజ్ఞేయం దూరస్థం చాన్తికే చ తత్ ॥ 16 ॥
Meaning
బహిః — outside; అన్తః — inside; చ — also; భూతానామ్ — of all living entities; అచరమ్ — not moving; చరమ్ — moving; ఏవ — also; చ — and; సూక్ష్మత్వాత్ — on account of being subtle; తత్ — that; అవిజ్ఞేయమ్ — unknowable; దూర-స్థమ్ — far away; చ — also; అన్తికే — near; చ — and; తత్ — that.
Translation
The Supreme Truth exists outside and inside of all living beings, the moving and the nonmoving. Because He is subtle, He is beyond the power of the material senses to see or to know. Although far, far away, He is also near to all.
శ్లోకః
అవిభక్తం చ భూతేషు విభక్తమివ చ స్థితమ్ ।
భూతభర్తృ చ తజ్జ్ఞేయం గ్రసిష్ణు ప్రభవిష్ణు చ ॥ 17 ॥
Meaning
అవిభక్తమ్ — without division; చ — also; భూతేషు — in all living beings; విభక్తమ్ — divided; ఇవ — as if; చ — also; స్థితమ్ — situated; భూత-భర్తృ — the maintainer of all living entities; చ — also; తత్ — that; జ్ఞేయమ్ — to be understood; గ్రసిష్ణు — devouring; ప్రభవిష్ణు — developing; చ — also.
Translation
Although the Supersoul appears to be divided among all beings, He is never divided. He is situated as one. Although He is the maintainer of every living entity, it is to be understood that He devours and develops all.
శ్లోకః
జ్యోతిషామపి తజ్జ్యోతిస్తమసః పరముచ్యతే ।
జ్ఞానం జ్ఞేయం జ్ఞానగమ్యం హృది సర్వస్య విష్ఠితమ్ ॥ 18 ॥
Meaning
జ్యోతిషామ్ — in all luminous objects; అపి — also; తత్ — that; జ్యోతిః — the source of light; తమసః — the darkness; పరమ్ — beyond; ఉచ్యతే — is said; జ్ఞానమ్ — knowledge; జ్ఞేయమ్ — to be known; జ్ఞాన-గమ్యమ్ — to be approached by knowledge; హృది — in the heart; సర్వస్య — of everyone; విష్ఠితమ్ — situated.
Translation
He is the source of light in all luminous objects. He is beyond the darkness of matter and is unmanifested. He is knowledge, He is the object of knowledge, and He is the goal of knowledge. He is situated in everyone’s heart.
శ్లోకః
ఇతి క్షేత్రం తథా జ్ఞానం జ్ఞేయం చోక్తం సమాసతః ।
మద్భ‍క్త ఏతద్విజ్ఞాయ మద్భ‍ఆవాయోపపద్యతే ॥ 19 ॥
Meaning
ఇతి — thus; క్షేత్రమ్ — the field of activities (the body); తథా — also; జ్ఞానమ్ — knowledge; జ్ఞేయమ్ — the knowable; చ — also; ఉక్తమ్ — described; సమాసతః — in summary; మత్-భక్తః — My devotee; ఏతత్ — all this; విజ్ఞాయ — after understanding; మత్-భావాయ — to My nature; ఉపపద్యతే — attains.
Translation
Thus the field of activities [the body], knowledge and the knowable have been summarily described by Me. Only My devotees can understand this thoroughly and thus attain to My nature.
శ్లోకః
ప్రకృతిం పురుషం చైవ విద్ధ్యనాదీ ఉభావపి ।
వికారాంశ్చ గుణాంశ్చైవ విద్ధి ప్రకృతిసమ్భవాన్ ॥ 20 ॥
Meaning
ప్రకృతిమ్ — material nature; పురుషమ్ — the living entities; చ — also; ఏవ — certainly; విద్ధి — you must know; అనాదీ — without beginning; ఉభౌ — both; అపి — also; వికారాన్ — transformations; చ — also; గుణాన్ — the three modes of nature; చ — also; ఏవ — certainly; విద్ధి — know; ప్రకృతి — material nature; సమ్భవాన్ — produced of.
Translation
Material nature and the living entities should be understood to be beginningless. Their transformations and the modes of matter are products of material nature.
శ్లోకః
కార్యకారణకర్తృత్వే హేతుః ప్రకృతిరుచ్యతే ।
పురుషః సుఖదుఃఖానాం భోక్తృత్వే హేతురుచ్యతే ॥ 21 ॥
Meaning
కార్య — of effect; కారణ — and cause; కర్తృత్వే — in the matter of creation; హేతుః — the instrument; ప్రకృతిః — material nature; ఉచ్యతే — is said to be; పురుషః — the living entity; సుఖ — of happiness; దుఃఖానామ్ — and distress; భోక్తృత్వే — in enjoyment; హేతుః — the instrument; ఉచ్యతే — is said to be.
Translation
Nature is said to be the cause of all material causes and effects, whereas the living entity is the cause of the various sufferings and enjoyments in this world.
శ్లోకః
పురుషః ప్రకృతిస్థో హి భుఙ్క్తే ప్రకృతిజాన్గుణాన్ ।
కారణం గుణసఙ్గోఽస్య సదసద్యోనిజన్మసు ॥ 22 ॥
Meaning
పురుషః — the living entity; ప్రకృతి-స్థః — being situated in the material energy; హి — certainly; భుఙ్క్తే — enjoys; ప్రకృతి-జాన్ — produced by the material nature; గుణాన్ — the modes of nature; కారణమ్ — the cause; గుణ-సఙ్గః — the association with the modes of nature; అస్య — of the living entity; సత్-అసత్ — in good and bad; యోని — species of life; జన్మసు — in births.
Translation
The living entity in material nature thus follows the ways of life, enjoying the three modes of nature. This is due to his association with that material nature. Thus he meets with good and evil among various species.
శ్లోకః
ఉపద్రష్టానుమన్తా చ భర్తా భోక్తా మహేశ్వరః ।
పరమాత్మేతి చాప్యుక్తో దేహేఽస్మిన్పురుషః పరః ॥ 23 ॥
Meaning
ఉపద్రష్టా — overseer; అనుమన్తా — permitter; చ — also; భర్తా — master; భోక్తా — supreme enjoyer; మహా-ఈశ్వరః — the Supreme Lord; పరమ-ఆత్మా — the Supersoul; ఇతి — also; చ — and; అపి — indeed; ఉక్తః — is said; దేహే — in the body; అస్మిన్ — this; పురుషః — enjoyer; పరః — transcendental.
Translation
Yet in this body there is another, a transcendental enjoyer, who is the Lord, the supreme proprietor, who exists as the overseer and permitter, and who is known as the Supersoul.
శ్లోకః
య ఏవం వేత్తి పురుషం ప్రకృతిం చ గుణైః సహ ।
సర్వథా వర్తమానోఽపి న స భూయోఽభిజాయతే ॥ 24 ॥
Meaning
యః — anyone who; ఏవమ్ — thus; వేత్తి — understands; పురుషమ్ — the living entity; ప్రకృతిమ్ — material nature; చ — and; గుణైః — the modes of material nature; సహ — with; సర్వథా — in all ways; వర్తమానః — being situated; అపి — in spite of; న — never; సః — he; భూయః — again; అభిజాయతే — takes his birth.
Translation
One who understands this philosophy concerning material nature, the living entity and the interaction of the modes of nature is sure to attain liberation. He will not take birth here again, regardless of his present position.
శ్లోకః
ధ్యానేనాత్మని పశ్యన్తి కేచిదాత్మానమాత్మనా ।
అన్యే సాఙ్ఖ్యేన యోగేన కర్మయోగేన చాపరే ॥ 25 ॥
Meaning
ధ్యానేన — by meditation; ఆత్మని — within the self; పశ్యన్తి — see; కేచిత్ — some; ఆత్మానమ్ — the Supersoul; ఆత్మనా — by the mind; అన్యే — others; సాఙ్ఖ్యేన — of philosophical discussion; యోగేన — by the yoga system; కర్మ-యోగేన — by activities without fruitive desire; చ — also; అపరే — others.
Translation
Some perceive the Supersoul within themselves through meditation, others through the cultivation of knowledge, and still others through working without fruitive desires.
శ్లోకః
అన్యే త్వేవమజానన్తః శ్రుత్వాన్యేభ్య ఉపాసతే ।
తేఽపి చాతితరన్త్యేవ మృత్యుం శ్రుతిపరాయణాః ॥ 26 ॥
Meaning
అన్యే — others; తు — but; ఏవమ్ — thus; అజానన్తః — without spiritual knowledge; శ్రుత్వా — by hearing; అన్యేభ్యః — from others; ఉపాసతే — begin to worship; తే — they; అపి — also; చ — and; అతితరన్తి — transcend; ఏవ — certainly; మృత్యుమ్ — the path of death; శ్రుతి-పరాయణాః — inclined to the process of hearing.
Translation
Again there are those who, although not conversant in spiritual knowledge, begin to worship the Supreme Person upon hearing about Him from others. Because of their tendency to hear from authorities, they also transcend the path of birth and death.
శ్లోకః
యావత్సఞ్జాయతే కిఞ్చిత్సత్త్వం స్థావరజఙ్గమమ్ ।
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞసంయోగాత్తద్విద్ధి భరతర్షభ ॥ 27 ॥
Meaning
యావత్ — whatever; సఞ్జాయతే — comes into being; కిఞ్చిత్ — anything; సత్త్వమ్ — existence; స్థావర — not moving; జఙ్గమమ్ — moving; క్షేత్ర — of the body; క్షేత్ర-జ్ఞ — and the knower of the body; సంయోగాత్ — by the union between; తత్ విద్ధి — you must know it; భరత-ఋషభ — O chief of the Bhāratas.
Translation
O chief of the Bhāratas, know that whatever you see in existence, both the moving and the nonmoving, is only a combination of the field of activities and the knower of the field.
శ్లోకః
సమం సర్వేషు భూతేషు తిష్ఠన్తం పరమేశ్వరమ్ ।
వినశ్యత్స్వవినశ్యన్తం యః పశ్యతి స పశ్యతి ॥ 28 ॥
Meaning
సమమ్ — equally; సర్వేషు — in all; భూతేషు — living entities; తిష్ఠన్ తమ్ — residing; పరమ-ఈశ్వరమ్ — the Supersoul; వినశ్యత్సు — in the destructible; అవినశ్యన్తమ్ — not destroyed; యః — anyone who; పశ్యతి — sees; సః — he; పశ్యతి — actually sees.
Translation
One who sees the Supersoul accompanying the individual soul in all bodies, and who understands that neither the soul nor the Supersoul within the destructible body is ever destroyed, actually sees.
శ్లోకః
సమం పశ్యన్హి సర్వత్ర సమవస్థితమీశ్వరమ్ ।
న హినస్త్యాత్మనాత్మానం తతో యాతి పరాం గతిమ్ ॥ 29 ॥
Meaning
సమమ్ — equally; పశ్యన్ — seeing; హి — certainly; సర్వత్ర — everywhere; సమవస్థితమ్ — equally situated; ఈశ్వరమ్ — the Supersoul; న — does not; హినస్తి — degrade; ఆత్మనా — by the mind; ఆత్మానమ్ — the soul; తతః — then; యాతి — reaches; పరామ్ — the transcendental; గతిమ్ — destination.
Translation
One who sees the Supersoul equally present everywhere, in every living being, does not degrade himself by his mind. Thus he approaches the transcendental destination.
శ్లోకః
ప్రకృత్యైవ చ కర్మాణి క్రియమాణాని సర్వశః ।
యః పశ్యతి తథాత్మానమకర్తారం స పశ్యతి ॥ 30 ॥
Meaning
ప్రకృత్యా — by material nature; ఏవ — certainly; చ — also; కర్మాణి — activities; క్రియమాణాని — being performed; సర్వశః — in all respects; యః — anyone who; పశ్యతి — sees; తథా — also; ఆత్మానమ్ — himself; అకర్తారమ్ — the nondoer; సః — he; పశ్యతి — sees perfectly.
Translation
One who can see that all activities are performed by the body, which is created of material nature, and sees that the self does nothing, actually sees.
శ్లోకః
యదా భూతపృథగ్భావమేకస్థమనుపశ్యతి ।
తత ఏవ చ విస్తారం బ్రహ్మ సమ్పద్యతే తదా ॥ 31 ॥
Meaning
యదా — when; భూత — of living entities; పృథక్-భావమ్ — separated identities; ఏక-స్థమ్ — situated in one; అనుపశ్యతి — one tries to see through authority; తతః ఏవ — thereafter; చ — also; విస్తారమ్ — the expansion; బ్రహ్మ — the Absolute; సమ్పద్యతే — he attains; తదా — at that time.
Translation
When a sensible man ceases to see different identities due to different material bodies and he sees how beings are expanded everywhere, he attains to the Brahman conception.
శ్లోకః
అనాదిత్వాన్నిర్గుణత్వాత్పరమాత్మాయమవ్యయః ।
శరీరస్థోఽపి కౌన్తేయ న కరోతి న లిప్యతే ॥ 32 ॥
Meaning
అనాదిత్వాత్ — due to eternity; నిర్గుణత్వాత్ — due to being transcendental; పరమ — beyond material nature; ఆత్మా — spirit; అయమ్ — this; అవ్యయః — inexhaustible; శరీర-స్థః — dwelling in the body; అపి — though; కౌన్తేయ — O son of Kuntī; న కరోతి — never does anything; న లిప్యతే — nor is he entangled.
Translation
Those with the vision of eternity can see that the imperishable soul is transcendental, eternal, and beyond the modes of nature. Despite contact with the material body, O Arjuna, the soul neither does anything nor is entangled.
శ్లోకః
యథా సర్వగతం సౌక్ష్మ్యాదాకాశం నోపలిప్యతే ।
సర్వత్రావస్థితో దేహే తథాత్మా నోపలిప్యతే ॥ 33 ॥
Meaning
యథా — as; సర్వ-గతమ్ — all-pervading; సౌక్ష్మ్యాత్ — due to being subtle; ఆకాశమ్ — the sky; న — never; ఉపలిప్యతే — mixes; సర్వత్ర — everywhere; అవస్థితః — situated; దేహే — in the body; తథా — so; ఆత్మా — the self; న — never; ఉపలిప్యతే — mixes.
Translation
The sky, due to its subtle nature, does not mix with anything, although it is all-pervading. Similarly, the soul situated in Brahman vision does not mix with the body, though situated in that body.
శ్లోకః
యథా ప్రకాశయత్యేకః కృత్స్నం లోకమిమం రవిః ।
క్షేత్రం క్షేత్రీ తథా కృత్స్నం ప్రకాశయతి భారత ॥ 34 ॥
Meaning
యథా — as; ప్రకాశయతి — illuminates; ఏకః — one; కృత్స్నమ్ — the whole; లోకమ్ — universe; ఇమమ్ — this; రవిః — sun; క్షేత్రమ్ — this body; క్షేత్రీ — the soul; తథా — similarly; కృత్స్నమ్ — all; ప్రకాశయతి — illuminates; భారత — O son of Bharata.
Translation
O son of Bharata, as the sun alone illuminates all this universe, so does the living entity, one within the body, illuminate the entire body by consciousness.
శ్లోకః
క్షేత్రక్షేత్రజ్ఞయోరేవమన్తరం జ్ఞానచక్షుషా ।
భూతప్రకృతిమోక్షం చ యే విదుర్యాన్తి తే పరమ్ ॥ 35 ॥
Meaning
క్షేత్ర — of the body; క్షేత్ర-జ్ఞయోః — of the proprietor of the body; ఏవమ్ — thus; అన్తరమ్ — the difference; జ్ఞాన-చక్షుషా — by the vision of knowledge; భూత — of the living entity; ప్రకృతి — from material nature; మోక్షమ్ — the liberation; చ — also; యే — those who; విదుః — know; యాన్తి — approach; తే — they; పరమ్ — the Supreme.
Translation
Those who see with eyes of knowledge the difference between the body and the knower of the body, and can also understand the process of liberation from bondage in material nature, attain to the supreme goal.
Browse Related Categories:
