శ్లోకః
జాతస్య ధ్రువకుల ఏవ తుఙ్గకీర్తే-
రఙ్గస్య వ్యజని సుతః స వేననామా ।
యద్దోషవ్యథితమతిః స రాజవర్య-
స్త్వత్పాదే నిహితమనా వనం గతోఽభూత్ ॥1॥
Meaning
జాతస్య ధ్రువకులే-ఏవ - who was born in the line of Dhruva itself; తుఙ్గ-కీర్తేః-అఙ్గస్య - to Anga of great fame; వ్యజని సుతః స వేన-నామా - was born the son named Vena; యత్-దోష-వ్యథిత-మతిః - saddened by whose evil deeds; సః రాజవర్యః- - that noble king; త్వత్-పాదే నిహిత-మనా - with his mind fixed on Thy feet; వనం గతః-అభూత్ - took to the forest;
Translation
In the line of Dhruva was the very famous king Anga whose son was Vena. Distressed at the evil nature of his son, the noble king took to the forest with his mind fixed on Thy lotus feet alone.
శ్లోకః
పాపోఽపి క్షితితలపాలనాయ వేనః
పౌరాద్యైరుపనిహితః కఠోరవీర్యః ।
సర్వేభ్యో నిజబలమేవ సమ్ప్రశంసన్
భూచక్రే తవ యజనాన్యయం న్యరౌత్సీత్ ॥2॥
Meaning
పాపః-అపి - though evil minded; క్షితి-తల-పాలనాయ - for the governance of the country; వేనః పౌరాద్యైః-ఉపనిహితః - by the leading citizens, Vena was made the king; కఠోర-వీర్యః - being of very great prowess; సర్వేభ్యః నిజ-బలమ్-ఏవ - to all his might alone; సమ్ప్రశంసన్ - boasting about; భూచక్రే - all over the earth; తవ యజనాని- - sacrifices to Thee; అయం న్యరౌత్సీత్ - prohibited;
Translation
Though evil minded, Vena who was of great prowess was made the king by the leading citizens for the governance of the country. He always boasted of his strength and prohibited the practice of all forms of Thy worship and sacrifices.
శ్లోకః
సమ్ప్రాప్తే హితకథనాయ తాపసౌఘే
మత్తోఽన్యో భువనపతిర్న కశ్చనేతి ।
త్వన్నిన్దావచనపరో మునీశ్వరైస్తైః
శాపాగ్నౌ శలభదశామనాయి వేనః ॥3॥
Meaning
సమ్ప్రాప్తే - approaching him; హితకథనాయ - to advise him in regard to right conduct; తాపస-ఔఘే - when a group of sages; మత్తః-అన్యః భువనపతిః-న కశ్చన్-ఇతి - other than me there is no lord of the earth saying thus; త్వత్-నిన్దా-వచన-పరః - indulging in defaming Thee; మునీశ్వరైః-తైః - by those great sages; శాప-అగ్నౌ - in the fire of their curse; శలభ-దశామ్-అనాయి - was destroyed like a moth; వేనః - Vena;
Translation
When a group of sages approached him to advise him as to the right conduct, he indulged in abusing Thee declaring that there was no other ruler on the earth other than himself. The enraged sages cursed him. In the flame of the curse Vena was destroyed like a moth.
శ్లోకః
తన్నాశాత్ ఖలజనభీరుకైర్మునీన్ద్రై-
స్తన్మాత్రా చిరపరిరక్షితే తదఙ్గే ।
త్యక్తాఘే పరిమథితాదథోరుదణ్డా-
ద్దోర్దణ్డే పరిమథితే త్వమావిరాసీః ॥4॥
Meaning
తత్-నాశాత్ - because of his death; ఖలజన-భీరుకైః- మునీన్ద్రైః- - afraid of the wicked people, the great sages; తత్-మాత్రా చిరపరిరక్షితే తత్-అఙ్గే - from his body preserved by his mother for a long time; త్యక్త-అఘే - removed sins; పరిమథితాత్-అథ-ఉరుదణ్డాత్- - by churning his thighs; దోర్దణ్డే పరిమథితే - then (when) the hands (were) being churned; త్వమ్-ఆవిరాసీత్ - Thou manifested Thyself;
Translation
After his destruction, the sages feared that the absence of a ruler would lead to the tyranny of wicked people. So they took the body of Vena from his mother who had preserved it for a long time and churned the thighs. Thus his body became sinless. Then when his arms were churned, from there Thou appeared (in the form of Prithu).
శ్లోకః
విఖ్యాతః పృథురితి తాపసోపదిష్టైః
సూతాద్యైః పరిణుతభావిభూరివీర్యః ।
వేనార్త్యా కబలితసమ్పదం ధరిత్రీ-
మాక్రాన్తాం నిజధనుషా సమామకార్షీః ॥5॥
Meaning
విఖ్యాతః పృథు-ఇతి - famous as Prithu; తాపస-ఉపదిష్టైః - thus being advised by the great sages; సూత-ఆద్యైః - the minstrels and others; పరిణుత-భావి-భూరి-వీర్యః - sang in praise of Thy future achievements; వేన-ఆర్త్యా - tormented by Vena; కబలిత-సమ్పదం ధరిత్రీమ్- - the earth who had withdrawn her resources into her interior; ఆక్రాన్తాం నిజ-ధనుషా - was attacked by Thy arrow; సమామ్-అకార్షీ - (and was) made even;
Translation
This was the famous incarnation of Thee as Prithu, the sages declared thus. The minstrels and others sang in praise of Thy future achievements. The Earth who had withdrawn all her resources into her interior because of the oppression of Vena, was attacked by Thy bow and arrow, and was made to yield back the resources.
శ్లోకః
భూయస్తాం నిజకులముఖ్యవత్సయుక్త్యై-
ర్దేవాద్యైః సముచితచారుభాజనేషు ।
అన్నాదీన్యభిలషితాని యాని తాని
స్వచ్ఛన్దం సురభితనూమదూదుహస్త్వమ్ ॥6॥
Meaning
భూయః-తాం - then the earth; నిజ-కుల-ముఖ్య-వత్స-యుక్తైః- - with the leader of each group as the calf; దేవ-ఆద్యైః - by the gods and others; సముచిత-చారు-భాజనేషు - in appropriate special vessels; అన్నాదీని-అభిలషితాని - food and other things as desired; యాని తాని - this and that; స్వచ్ఛన్దం - unhesitatingly; సురభి-తనూమ్ - (the earth) in the form of Surabhi (the celestial cow); అదూదుహః త్వమ్ - Thou milked;
Translation
Thou then made the gods and other species of beings to freely milk the Earth who had become like the celestial cow Surabhi. The leaders of the different groups of gods and others acted as calves milking their desired requirements in appropriate special vessels.
శ్లోకః
ఆత్మానం యజతి మఖైస్త్వయి త్రిధామ-
న్నారబ్ధే శతతమవాజిమేధయాగే ।
స్పర్ధాలుః శతమఖ ఏత్య నీచవేషో
హృత్వాఽశ్వం తవ తనయాత్ పరాజితోఽభూత్ ॥7॥
Meaning
ఆత్మానం యజతి మఖైః-త్వయి - as Thou were sacrificing to Thyself by Yanjyas; త్రిధామన్- - O Lord of the three worlds!; ఆరబ్ధే శతతమ-వాజి-మేధ-యాగే - (and) at the starting of the hundredth Ashwamedha Yanjya; స్పర్ధాలు శతమఖః - jealous Indra; ఏత్య నీచవేషః - came as a barbarian; హృత్వా-అశ్వం - stealing away the horse; తవ తనయాత్ - by Thy son; పరాజితః-అభూత్ - was defeated;
Translation
O Lord of the three worlds! As Thou (as Prithu) were performing sacrifices to Thyself, and were to begin the hundredth Ashwamedha Yanjya, Indra became jealous. In the guise of a lowly person he stole the Yanjya horse. He was then defeated by Thy son (Vijitashwana).
శ్లోకః
దేవేన్ద్రం ముహురితి వాజినం హరన్తం
వహ్నౌ తం మునివరమణ్డలే జుహూషౌ ।
రున్ధానే కమలభవే క్రతోః సమాప్తౌ
సాక్షాత్త్వం మధురిపుమైక్షథాః స్వయం స్వమ్ ॥8॥
Meaning
దేవేన్ద్రం ముహుః-ఇతి - Indra again and again thus; వాజినం హరన్తం - who was stealing the horse; వహ్నౌ తం - in the fire, him; మునివర-మణ్డలే జుహూషౌ - when the sages were about to offer as oblation; రున్ధానే కమలభవే - prevented by Brahma; క్రతోః సమాప్తౌ - at the end of the Yanjya; సాక్షాత్-త్వం - Thou in front of Thee (Prithu); మధురిపుమ్-ఐక్షథాః - saw Madhuripu (Maha Vishnu); స్వయం స్వమ్ - Thyself Thou;
Translation
Indra who was again and again trying to steal the sacrificial horse, was about to be offered into the fire by the sacrificing sages, but they were restrained to do so by Brahmaa. When the sacrifice was completed Thou as Prithu saw Thyself manifested in Thy real form as Vishnu, the slayer of the demon Madhu.
శ్లోకః
తద్దత్తం వరముపలభ్య భక్తిమేకాం
గఙ్గాన్తే విహితపదః కదాపి దేవ ।
సత్రస్థం మునినివహం హితాని శంస-
న్నైక్షిష్ఠాః సనకముఖాన్ మునీన్ పురస్తాత్ ॥9॥
Meaning
తత్-దత్తం వరమ్-ఉపలభ్య - getting a boon given by Him; భక్తిమ్-ఏకాం - firm devotion; గఙ్గా-అన్తే విహిత-పదః కదాపి - on the banks of Gangaa having established residence, once; దేవ - O Lord!; సత్రస్థం ముని-నివహం - to the group of sages who were doing Yanjya; హితాని శంసన్- - preaching spiritual welfare; ఐక్షిష్ఠాః - (Thou as Prithu) saw; సనక-ముఖాన్ మునీన్ పురస్తాత్ - the sages Sanaka and others in front;
Translation
O Lord! After getting firm devotion alone as a boon from Him (Vishnu), Thou established Thy residence on the banks of Gangaa. Once as Thou were expounding Dharma to the sages who had assembled there for Yanjya, Thou saw the Sanaka and other sages before Thee.
శ్లోకః
విజ్ఞానం సనకముఖోదితం దధానః
స్వాత్మానం స్వయమగమో వనాన్తసేవీ ।
తత్తాదృక్పృథువపురీశ సత్వరం మే
రోగౌఘం ప్రశమయ వాతగేహవాసిన్ ॥10॥
Meaning
విజ్ఞానం - the (ultimate) knowledge; సనక-ముఖ-ఉదితం - imparted by Sanaka and the other sages; దధానః - receiving; స్వ-ఆత్మానం స్వయమ్-అగమః - Thou attained Thy own self; వన-అన్త-సేవీ - living in the forest; తత్-తాదృక్-పృథు-వపుః-ఈశ - O Lord! Of such nature embodied as Prithu!; సత్వరం మే - hastily my; రోగౌఘం - all ailments; ప్రశమయ - eradicate; వాతగేహవాసిన్ - O Lord of Guruvaayur!;
Translation
Receiving the ultimate knowledge imparted by Sanaka and other sages, and living in the forest, Thou realised Thy own self. O Lord of Guruvaayur! Who embodied Thyself as Prithu! Be pleased to quickly cure me of all my ailments.
Meaning
Translation
Browse Related Categories:
