ශ්ලෝකඃ
ප්රීත්යා දෛත්යස්තව තනුමහඃප්රේක්ෂණාත් සර්වථාऽපි
ත්වාමාරාධ්යන්නජිත රචයන්නංජලිං සංජගාද ।
මත්තඃ කිං තේ සමභිලෂිතං විප්රසූනෝ වද ත්වං
විත්තං භක්තං භවනමවනීං වාऽපි සර්වං ප්රදාස්යේ ॥1॥
Meaning
ප්රීත්යා - pleased; දෛත්යඃ-තව - the Asura, Thy; තනුම්-අහඃ- - majestic form, oh!; ප්රේක්ෂණාත් - on seeing; සර්වථා-අපි - in every way; ත්වාම්-ආරාධ්යන් - honouring Thee; අජිත - O Invincible One!; රචයන්-අංජලිං - with folded palms; සංජගාද් - said; මත්තඃ - 'from me; කිං තේ සමභිලෂිතං - what by you is desired; විප්රසූනෝ වද ත්වං - O Braahmin boy! you say; විත්තං භක්තං භවනම්-අවනීම් - wealth, food, house, land,; වා-අපි සර්වං - or even all of them; ප්රදාස්යේ - I shall give';
Translation
Impressed on seeing Thy glorious majestic sight, the Asura Bali honoured and worshipped Thee in every way. He said with folded palms 'What do you desire from me? O Braahmin boy, you say, is it wealth, food, house or land or everything. I shall give you all.'
ශ්ලෝකඃ
තාමීක්ෂණාං බලිගිරමුපාකර්ණ්ය කාරුණ්යපූර්ණෝऽ-
ප්යස්යෝත්සේකං ශමයිතුමනා දෛත්යවංශං ප්රශංසන් ।
භූමිං පාදත්රයපරිමිතාං ප්රාර්ථයාමාසිථ ත්වං
සර්වං දේහීති තු නිගදිතේ කස්ය හාස්යං න වා ස්යාත් ॥2॥
Meaning
තාම්-අක්ෂීණාං බලි-ගිරම්- - that bold voice of Bali; උපාකර්ණ්ය - on hearing; කාරුණ්ය-පූර්ණඃ-අපි - though full of compassion; අස්ය-උත්සේකං - his (Bali's) pride; ශමයිතුමනා - desirous of curbing; දෛත්ය-වංශං ප්රශංසන් - the lineage of the Asuras praising; භූමිං පාද-ත්රය-පරිමිතාං - earth, by three steps (of thy feet) measurable; ප්රාර්ථයාමාසිථ ත්වං - asked for Thou; සර්වං දේහි-ඉති - give everything' thus; තු නිගදිතේ - indeed having said; කස්ය හාස්යං - whose sneer (ridicule); න වා ස්යාත් - would not be invited;
Translation
On hearing those bold words of Bali, though filled with compassion Thou were desirous of curbing his pride. Speaking highly of the generosity of the Asura clan, Thou asked for earth measurable by Thy three steps. To ask for all, would have invited sneer from everyone.
ශ්ලෝකඃ
විශ්වේශං මාං ත්රිපදමිහ කිං යාචසේ බාලිශස්ත්වං
සර්වාං භූමිං වෘණු කිමමුනේත්යාලපත්ත්වාං ස දෘප්යන් ।
යස්මාද්දර්පාත් ත්රිපදපරිපූර්ත්යක්ෂමඃ ක්ෂේපවාදාන්
බංධං චාසාවගමදතදර්හෝऽපි ගාඪෝපශාංත්යෛ ॥3॥
Meaning
විශ්වේශං මාං - (who is ) the lord of the three worlds, to me; ත්රිපදම්-ඉහ කිං යාචසේ - for (mere) three paces of earth, how do you ask; බාලිශඃ-ත්වං - simpleton you; සර්වාං භූමිං වෘණු - the whole earth ask for; කිම්-අමුනා- - of what use is this; ඉති-ආලපත්-ත්වාං - thus telling Thee; ස දෘප්යන් - he (said) proudly; යස්මාත්-දර්පාත් - because of which pride; ත්රිපද-පරිපූර්ති-අක්ෂමඃ - three paces even fully failing (to give); ක්ෂේපවාදාන් - and inviting ridicule; බංධං ච- - and bondage; අසෞ-අගමත්- - this (Bali) was subjected to (received); අතදර්හඃ-අපි - (though) not deserving even; ගාඪෝපශාංත්යෛ - for (acquiring) complete detachment;
Translation
To me, who is the lord of all the three worlds how do you ask for mere three paces of earth? You simpleton! Of what use is this? Ask for the whole earth.' Thus he proudly told Thee. Because of this pride he failed to give fully even three paces of earth and invited ridicule and bondage. Bali did not deserve it but he was subjected to all this for acquiring complete detachment.
ශ්ලෝකඃ
පාදත්රය්යා යදි න මුදිතෝ විෂ්ටපෛර්නාපි තුෂ්යේ-
දිත්යුක්තේऽස්මින් වරද භවතේ දාතුකාමේऽථ තෝයම් ।
දෛත්යාචාර්යස්තව ඛලු පරීක්ෂාර්ථිනඃ ප්රේරණාත්තං
මා මා දේයං හරිරයමිති ව්යක්තමේවාබභාෂේ ॥4॥
Meaning
පාදත්රය්යා - with three steps; යදි න මුදිතඃ - if (one) is not satisfied; විෂ්ටපෛඃ-න-අපි - even by the three worlds will not; තුෂ්යේත්- - be satisfied; ඉති-උක්තේ-අස්මින් - thus having said to him; වරද - O Bestower of Boons!; භවතේ දාතුකාමේ-අථ - then, to Thee as (he) was wanting to give; තෝයම් - water; දෛත්ය-ආචාර්යඃ- - the Asuras' Guru (Shukraacharya); තව ඛලු පරීක්ෂාර්ථිනඃ - indeed by Thy desire to test (Bali); ප්රේරණාත්- - (and by) Thy prompting; තං මා මා දේයං - to him, do not do not give; හරිඃ-අයම්-ඉති - Hari this is, thus; ව්යක්තම්-ඒව-ආබභාෂේ - openly (clearly) told (him);
Translation
O Bestower of Boons! When Thou told him that he who is not satisfied with three steps of land will not be satisfied even by the three worlds, Bali was about to pour the pre-gift oblation water to Thee. To test Bali's integrity, and so by Thy prompting the Guru of Asuras, Shukraachaarya, told him clearly to refrain from giving the gift since Thou were Hari.
ශ්ලෝකඃ
යාචත්යේවං යදි ස භගවාන් පූර්ණකාමෝऽස්මි සෝऽහං
දාස්යාම්යේව ස්ථිරමිති වදන් කාව්යශප්තෝऽපි දෛත්යඃ ।
විංධ්යාවල්යා නිජදයිතයා දත්තපාද්යාය තුභ්යං
චිත්රං චිත්රං සකලමපි ස ප්රාර්පයත්තෝයපූර්වම් ॥5॥
Meaning
යාචති-ඒවං යදි - begging thus if He is; ස භගවාන් - That Lord; පූර්ණකාමඃ-අස්මි - the one whose desires are fulfilled; සඃ-අහං - that I am; දාස්යාමි-ඒව ස්ථිරම්-ඉති වදන් - (I) shall give, certainly, thus saying; කාව්ය-ශප්තඃ-අපි දෛත්යඃ - though cursed by Kaavya (Shukraachaarya); විංධ්යාවල්යා - by Vindhyaavalya; නිජ-දයිතයා - by his wife; දත්ත-පාද්යාය තුභ්යං - to Thee whom the water for washing the feet had already been given; චිත්රං චිත්රං - how wonderful; සකලම්-අපි ස - everything also he (Bali); ප්රාර්පයත්-තෝය-පූර්වම් - offered even before the water;
Translation
Bali firmly said that he would consider himself blessed if the Lord himself comes begging to him thus, and so he would certainly make the gift. For such a disobedience Kaavya, (Shukraachaarya) cursed him. Then, to Thee whose feet had already been washed by the waters poured by Bali's wife Vindhyaavali, he proceeded to offer everything with the pouring of the water. How wonderful!
ශ්ලෝකඃ
නිස්සංදේහං දිතිකුලපතෞ ත්වය්යශේෂාර්පණං තද්-
ව්යාතන්වානේ මුමුචුඃ-ඍෂයඃ සාමරාඃ පුෂ්පවර්ෂම් ।
දිව්යං රූපං තව ච තදිදං පශ්යතාං විශ්වභාජා-
මුච්චෛරුච්චෛරවෘධදවධීකෘත්ය විශ්වාංඩභාංඩම් ॥6॥
Meaning
නිස්සංදේහං - without any doubt or hesitation; දිතිකුලපතෞ - (when) by the Asura king; ත්වයි-අශේෂ-අර්පණං - to Thee everything was offered; තත් ව්යාතන්වානේ - and that was given; මුමුචුඃ ඍෂයඃ - showered sages; සාමරාඃ - along with the Devas; පුෂ්පවර්ෂම් - a rain of flowers; දිව්යං රූපං තව ච - and that divine form of thine (as Vaamana); තත්-ඉදං පශ්යතාං - that which was seen; විශ්වභාජාම්- - by the inhabitants of the three worlds; උච්චෛඃ-උච්චෛඃ-අවෘධත්- - higher and higher increased (grew); අවධීකෘත්ය - extending to the dimension; විශ්ව-අංඩ-භාංඩම් - of the world's cosmic sphere;
Translation
When the Asura king Bali, without any doubt and hesitation offered and gave to Thee everything, the sages and the Devas shed a rain of flowers. As all the inhabitants of the three worlds looked on, that divine form of Thine as Vaamana, increased higher and higher extending to the dimension of the cosmic sphere.
ශ්ලෝකඃ
ත්වත්පාදාග්රං නිජපදගතං පුංඩරීකෝද්භවෝऽසෞ
කුංඩීතෝයෛරසිචදපුනාද්යජ්ජලං විශ්වලෝකාන් ।
හර්ෂෝත්කර්ෂාත් සුබහු නනෘතේ ඛේචරෛරුත්සවේऽස්මින්
භේරීං නිඝ්නන් භුවනමචරජ්ජාංබවාන් භක්තිශාලී ॥7॥
Meaning
ත්වත්-පාද්-අග්රං - the tip of Thy foot; නිජ-පද-ගතං - (when) it reached its own realm (of Satyaloka); පුංඩරීකෝද්භවඃ-අසෞ - that Brahmaa; කුංඩී-තෝයෛඃ-අසිචත් - with the water from his kamandalu (jug) washed (the foot); අපුනාත්-යත්-ජලං - purified (in the form of Ganga) that water; විශ්වලෝකාන් - all the worlds; හර්ෂෝත්කර්ෂාත් - in ecstasy; සුබහු නනෘතේ - very much danced; ඛේචරෛඃ- - the Gandharvas and Vidyaadharas; උත්සවේ-අස්මින් - on this auspicious occasion; භේරීං නිඝ්නන් - the drum beating; භුවනම්-අචරත්- - the world went about; ජාංබවාන් භක්තිශාලී - Jaambavaan the great devotee;
Translation
As the tip of Thy feet reached its own realm, the Satyalok, Brahmaa washed the foot with the water from his kamandalu-jug. That water, which became Aakaash Ganga, purified all the worlds. The Gandharvaas danced and danced in ecstasy. On this auspicious occasion the great devotee Jaambavaan went around the world beating the drum.
ශ්ලෝකඃ
තාවද්දෛත්යාස්ත්වනුමතිමෘතේ භර්තුරාරබ්ධයුද්ධා
දේවෝපේතෛර්භවදනුචරෛස්සංගතා භංගමාපන් ।
කාලාත්මාऽයං වසති පුරතෝ යද්වශාත් ප්රාග්ජිතාඃ ස්මඃ
කිං වෝ යුද්ධෛරිති බලිගිරා තේऽථ පාතාලමාපුඃ ॥8॥
Meaning
තාවත්- - then; දෛත්යාඃ-තු- - the Asuras; අනුමතිම්-ඍතේ භ්රර්තුඃ- - without the permission of the master (Bali); ආරබ්ධ-යුද්ධාඃ - having started to fight; දේව- - O Lord!; උපේතෛ-භවත්-අනුචරෛඃ- - Thy emissaries who had approached (come there); සංගතාඃ - and opposed; භංගම්-ආපන් - and got defeated (the Asuras); කාලාත්මා-අයං වසති පුරතඃ - This is Time incarnate who is standing in front; යත්-වශාත් ප්රාක්-ජිතාඃ ස්මඃ - by whose favour we had won before (formerly); කිං වඃ යුද්ධෛඃ- - what is the use of our fight?'; ඉති බලි-ගිරා - thus by Bali's words; තේ-අථ පාතාලම්-ආපුඃ - they then took to the Paataal;
Translation
O Lord! The Asuras started to fight with the Devas without their master Bali's permission.They were defeated by Thy emissaries who had come there and were fighting on the Deva's side. Bali told them that the Lord in the form of Time was standing before them by whose grace they had won earlier, and was now against them. So it was no use to fight. At this the Asuras went away to Paataala.
ශ්ලෝකඃ
පාශෛර්බද්ධං පතගපතිනා දෛත්යමුච්චෛරවාදී-
ස්තාර්ත්තීයීකං දිශ මම පදං කිං න විශ්වේශ්වරෝऽසි ।
පාදං මූර්ධ්නි ප්රණය භගවන්නිත්යකංපං වදංතං
ප්රහ්ලාද්ස්තං ස්වයමුපගතෝ මානයන්නස්තවීත්ත්වාම් ॥9॥
Meaning
පාශෛඃ-බද්ධං - tied with ropes; පතගපතිනා - by Garuda; දෛත්යම්-උච්චෛඃ-අවාදීඃ- - to the Asura (Thou) loudly said; තාර්ත්තීයීකං දිශ මම පදං - the third (place) show my step (to be put); කිං න විශ්වේශ්වරඃ-අසි - are you not the lord of all the worlds; පාදං මූර්ධ්නි ප්රණය භගවන්- - the foot (step) on (my) head, place,O Lord!; ඉති-අකංපං වදංතං - thus (as) he said without any trembling; ප්රහ්ලාදඃ-තං ස්වයම්-උපගතඃ - Prahlaad himself came near him; මානයන්-අස්තවීත-ත්වාම් - praised Thee and sang Thy Praises;
Translation
Garuda, Thy attendant had tied Bali with ropes by this time. Thou asked him loudly, 'Show me the place for my third step. Are you not the lord of the three worlds?' Without any hesitation Bali requested Thee to place Thy foot on his head to measure the third step. Prahlaad himself appeared by Bali's side, praised him and sang hymns of praises to Thee.
ශ්ලෝකඃ
දර්පෝච්ඡිත්ත්යෛ විහිතමඛිලං දෛත්ය සිද්ධෝऽසි පුණ්යෛ-
ර්ලෝකස්තේऽස්තු ත්රිදිවවිජයී වාසවත්වං ච පශ්චාත් ।
මත්සායුජ්යං භජ ච පුනරිත්යන්වගෘහ්ණා බලිං තං
විප්රෛස්සංතානිතමඛවරඃ පාහි වාතාලයේශ ॥10॥
Meaning
දර්ප-උච්ඡිත්ත්යෛ - to remove your pride completely; විහිතම්-අඛිලං - all this was done; දෛත්ය සිද්ධඃ-අසි පුණ්යෛඃ- - O Asura! you are blessed by your many good deeds; ලෝකඃ-තේ-අස්තු - may you rule the (sutala) world; ත්රිදිව-විජයී - (which may be) superior even to heaven (Swarga); වාසව-ත්වං - (the position of ) indra, you (enjoy); ච පශ්චාත් - and afterwards (in the next Manvantra); මත්-සායුජ්යං භජ ච පුනඃ- - with Me union enjoy also (attain to) then; ඉති-අන්වගෘහ්ණාඃ බලිං තං - thus blessing that Bali; විප්රෛඃ-සංතානිත-මඛවරඃ - (Thou) who had the priests complete the great Yanjya; පාහි වාතාලයේශ - O Lord of Guruvaayur! Protect me;
Translation
"O Asura! In order to curb your pride completely, all this was done. You are blessed by your many good deeds. You will rule your region Sutala, which will be superior even to heaven. Later, in the next Manvantra you will become Indra and ultimately you will attain union with me." Blessing Bali thus, Thou had the priests complete the great Vishwajit Yanjya. O Lord of Guruvaayur! protect me.
Browse Related Categories:
