ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਮਦਨੁਗ੍ਰਹਾਯ ਪਰਮਂ ਗੁਹ੍ਯਮਧ੍ਯਾਤ੍ਮਸਂਜ੍ਞਿਤਮ੍ ।
ਯਤ੍ਤ੍ਵਯੋਕ੍ਤਂ ਵਚਸ੍ਤੇਨ ਮੋਹੋਯਂ ਵਿਗਤੋ ਮਮ ॥ 1 ॥
Meaning
ਅਰ੍ਜੁਨਃ ਉਵਾਚ — Arjuna said; ਮਤ੍-ਅਨੁਗ੍ਰਹਾਯ — just to show me favor; ਪਰਮਮ੍ — supreme; ਗੁਹ੍ਯਮ੍ — confidential subject; ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮ — spiritual; ਸਂਜ੍ਞਿਤਮ੍ — in the matter of; ਯਤ੍ — what; ਤ੍ਵਯਾ — by You; ਉਕ੍ਤਮ੍ — said; ਵਚਃ — words; ਤੇਨ — by that; ਮੋਹਃ — illusion; ਅਯਮ੍ — this; ਵਿਗਤਃ — is removed; ਮਮ — my.
Translation
Arjuna said: By my hearing the instructions You have kindly given me about these most confidential spiritual subjects, my illusion has now been dispelled.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਭਵਾਪ੍ਯਯੌ ਹਿ ਭੂਤਾਨਾਂ ਸ਼੍ਰੁਤੌ ਵਿਸ੍ਤਰਸ਼ੋ ਮਯਾ ।
ਤ੍ਵਤ੍ਤਃ ਕਮਲਪਤ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ ਮਾਹਾਤ੍ਮ੍ਯਮਪਿ ਚਾਵ੍ਯਯਮ੍ ॥ 2 ॥
Meaning
ਭਵ — appearance; ਅਪ੍ਯਯੌ — disappearance; ਹਿ — certainly; ਭੂਤਾਨਾਮ੍ — of all living entities; ਸ਼੍ਰੁਤੌ — have been heard; ਵਿਸ੍ਤਰਸ਼ਃ — in detail; ਮਯਾ — by me; ਤ੍ਵਤ੍ਤਃ — from You; ਕਮਲ-ਪਤ੍ਰ-ਅਕ੍ਸ਼ — O lotus-eyed one; ਮਾਹਾਤ੍ਮ੍ਯਮ੍ — glories; ਅਪਿ — also; ਚ — and; ਅਵ੍ਯਯਮ੍ — inexhaustible.
Translation
O lotus-eyed one, I have heard from You in detail about the appearance and disappearance of every living entity and have realized Your inexhaustible glories.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਏਵਮੇਤਦ੍ਯਥਾਤ੍ਥ ਤ੍ਵਮਾਤ੍ਮਾਨਂ ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਰ ।
ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮਿਚ੍ਛਾਮਿ ਤੇ ਰੂਪਮੈਸ਼੍ਵਰਂ ਪੁਰੁਸ਼ੋਤ੍ਤਮ ॥ 3 ॥
Meaning
ਏਵਮ੍ — thus; ਏਤਤ੍ — this; ਯਥਾ — as it is; ਆਤ੍ਥ — have spoken; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍ — Yourself; ਪਰਮ-ਈਸ਼੍ਵਰ — O Supreme Lord; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਇਚ੍ਚਾਮਿ — I wish; ਤੇ — Your; ਰੂਪਮ੍ — form; ਐਸ਼੍ਵਰਮ੍ — divine; ਪੁਰੁਸ਼-ਉਤ੍ਤਮ — O best of personalities.
Translation
O greatest of all personalities, O supreme form, though I see You here before me in Your actual position, as You have described Yourself, I wish to see how You have entered into this cosmic manifestation. I want to see that form of Yours.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਮਨ੍ਯਸੇ ਯਦਿ ਤਚ੍ਛਕ੍ਯਂ ਮਯਾ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮਿਤਿ ਪ੍ਰਭੋ ।
ਯੋਗੇਸ਼੍ਵਰ ਤਤੋ ਮੇ ਤ੍ਵਂ ਦਰ੍ਸ਼ਯਾਤ੍ਮਾਨਮਵ੍ਯਯਮ੍ ॥ 4 ॥
Meaning
ਮਨ੍ਯਸੇ — You think; ਯਦਿ — if; ਤਤ੍ — that; ਸ਼ਕ੍ਯਮ੍ — is able; ਮਯਾ — by me; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to be seen; ਇਤਿ — thus; ਪ੍ਰਭੋ — O Lord; ਯੋਗ-ਈਸ਼੍ਵਰ — O Lord of all mystic power; ਤਤਃ — then; ਮੇ — unto me; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਦਰ੍ਸ਼ਯ — show; ਆਤ੍ਮਾਨਮ੍ — Your Self; ਅਵ੍ਯਯਮ੍ — eternal.
Translation
If You think that I am able to behold Your cosmic form, O my Lord, O master of all mystic power, then kindly show me that unlimited universal Self.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਪਸ਼੍ਯ ਮੇ ਪਾਰ੍ਥ ਰੂਪਾਣਿ ਸ਼ਤਸ਼ੋਥ ਸਹਸ੍ਰਸ਼ਃ ।
ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਦਿਵ੍ਯਾਨਿ ਨਾਨਾਵਰ੍ਣਾਕ੍ਰੁਰੁਇਤੀਨਿ ਚ ॥ 5 ॥
Meaning
ਸ਼੍ਰੀ-ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ — the Supreme Personality of Godhead said; ਪਸ਼੍ਯ — just see; ਮੇ — My; ਪਾਰ੍ਥ — O son of Prithā; ਰੂਪਾਣਿ — forms; ਸ਼ਤਸ਼ਃ — hundreds; ਅਥ — also; ਸਹਸ੍ਰਸ਼ਃ — thousands; ਨਾਨਾ-ਵਿਧਾਨਿ — variegated; ਦਿਵ੍ਯਾਨਿ — divine; ਨਾਨਾ — variegated; ਵਰ੍ਣ — colors; ਆਕ੍ਰੁਰੁਇਤੀਨਿ — forms; ਚ — also.
Translation
The Supreme Personality of Godhead said: My dear Arjuna, O son of Prithā, see now My opulences, hundreds of thousands of varied divine and multicolored forms.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਪਸ਼੍ਯਾਦਿਤ੍ਯਾਨ੍ਵਸੂਨ੍ਰੁਦ੍ਰਾਨਸ਼੍ਵਿਨੌ ਮਰੁਤਸ੍ਤਥਾ ।
ਬਹੂਨ੍ਯਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਪੂਰ੍ਵਾਣਿ ਪਸ਼੍ਯਾਸ਼੍ਚਰ੍ਯਾਣਿ ਭਾਰਤ ॥ 6 ॥
Meaning
ਪਸ਼੍ਯ — see; ਆਦਿਤ੍ਯਾਨ੍ — the twelve sons of Aditi; ਵਸੂਨ੍ — the eight Vasus; ਰੁਦ੍ਰਾਨ੍ — the eleven forms of Rudra; ਅਸ਼੍ਵਿਨੌ — the two Aśvinīs; ਮਰੁਤਃ — the forty-nine Maruts (demigods of the wind); ਤਥਾ — also; ਬਹੂਨਿ — many; ਅਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ — that you have not seen; ਪੂਰ੍ਵਾਣਿ — before; ਪਸ਼੍ਯ — see; ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯਾਣਿ — all the wonders; ਭਾਰਤ — O best of the Bhāratas.
Translation
O best of the Bhāratas, see here the different manifestations of Ādityas, Vasus, Rudras, Aśvinī-kumāras and all the other demigods. Behold the many wonderful things which no one has ever seen or heard of before.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਇਹੈਕਸ੍ਥਂ ਜਗਤ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਂ ਪਸ਼੍ਯਾਦ੍ਯ ਸਚਰਾਚਰਮ੍ ।
ਮਮ ਦੇਹੇ ਗੁਡਾਕੇਸ਼ ਯਚ੍ਚਆਨ੍ਯਦ੍ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮਿਚ੍ਛਸਿ ॥ 7 ॥
Meaning
ਇਹ — in this; ਏਕ-ਸ੍ਥਮ੍ — in one place; ਜਗਤ੍ — the universe; ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਮ੍ — completely; ਪਸ਼੍ਯ — see; ਅਦ੍ਯ — immediately; ਸ — with; ਚਰ — the moving; ਅਚਰਮ੍ — and not moving; ਮਮ — My; ਦੇਹੇ — in this body; ਗੁਡਾਕੇਸ਼ — O Arjuna; ਯਤ੍ — that which; ਚ — also; ਅਨ੍ਯਤ੍ — other; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਇਚ੍ਚਸਿ — you wish.
Translation
O Arjuna, whatever you wish to see, behold at once in this body of Mine! This universal form can show you whatever you now desire to see and whatever you may want to see in the future. Everything – moving and nonmoving – is here completely, in one place.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨ ਤੁ ਮਾਂ ਸ਼ਕ੍ਯਸੇ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮਨੇਨੈਵ ਸ੍ਵਚਕ੍ਸ਼ੁਸ਼ਾ ।
ਦਿਵ੍ਯਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ ਚਕ੍ਸ਼ੁਃ ਪਸ਼੍ਯ ਮੇ ਯੋਗਮੈਸ਼੍ਵਰਮ੍ ॥ 8 ॥
Meaning
ਨ — never; ਤੁ — but; ਮਾਮ੍ — Me; ਸ਼ਕ੍ਯਸੇ — are able; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਅਨੇਨ — with these; ਏਵ — certainly; ਸ੍ਵ-ਚਕ੍ਸ਼ੁਸ਼ਾ — your own eyes; ਦਿਵ੍ਯਮ੍ — divine; ਦਦਾਮਿ — I give; ਤੇ — to you; ਚਕ੍ਸ਼ੁਃ — eyes; ਪਸ਼੍ਯ — see; ਮੇ — My; ਯੋਗਂ ਐਸ਼੍ਵਰਮ੍ — inconceivable mystic power.
Translation
But you cannot see Me with your present eyes. Therefore I give you divine eyes. Behold My mystic opulence!
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਏਵਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਰਾਜਨ੍ਮਹਾਯੋਗੇਸ਼੍ਵਰੋ ਹਰਿਃ ।
ਦਰ੍ਸ਼ਯਾਮਾਸ ਪਾਰ੍ਥਾਯ ਪਰਮਂ ਰੂਪਮੈਸ਼੍ਵਰਮ੍ ॥ 9 ॥
Meaning
ਸਂਜਯਃ ਉਵਾਚ — Sañjaya said; ਏਵਮ੍ — thus; ਉਕ੍ਤ੍ਵਾ — saying; ਤਤਃ — thereafter; ਰਾਜਨ੍ — O King; ਮਹਾ-ਯੋਗ-ਈਸ਼੍ਵਰਃ — the most powerful mystic; ਹਰਿਃ — the Supreme Personality of Godhead, Kriṣṇa; ਦਰ੍ਸ਼ਯਾਂ ਆਸ — showed; ਪਾਰ੍ਥਾਯ — unto Arjuna; ਪਰਮਮ੍ — the divine; ਰੂਪਂ ਐਸ਼੍ਵਰਮ੍ — universal form.
Translation
Sañjaya said: O King, having spoken thus, the Supreme Lord of all mystic power, the Personality of Godhead, displayed His universal form to Arjuna.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਨੇਕਵਕ੍ਤ੍ਰਨਯਨਮਨੇਕਾਦ੍ਭਉਤਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ ।
ਅਨੇਕਦਿਵ੍ਯਾਭਰਣਂ ਦਿਵ੍ਯਾਨੇਕੋਦ੍ਯਤਾਯੁਧਮ੍ ॥ 10 ॥
ਦਿਵ੍ਯਮਾਲ੍ਯਾਂਬਰਧਰਂ ਦਿਵ੍ਯਗਂਧਾਨੁਲੇਪਨਮ੍ ।
ਸਰ੍ਵਾਸ਼੍ਚਰ੍ਯਮਯਂ ਦੇਵਮਨਂਤਂ ਵਿਸ਼੍ਵਤੋਮੁਖਮ੍ ॥ 11 ॥
Meaning
ਅਨੇਕ — various; ਵਕ੍ਤ੍ਰ — mouths; ਨਯਨਮ੍ — eyes; ਅਨੇਕ — various; ਅਦ੍ਭੁਤ — wonderful; ਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ — sights; ਅਨੇਕ — many; ਦਿਵ੍ਯ — divine; ਆਭਰਣਮ੍ — ornaments; ਦਿਵ੍ਯ — divine; ਅਨੇਕ — various; ਉਦ੍ਯਤ — uplifted; ਆਯੁਧਮ੍ — weapons; ਦਿਵ੍ਯ — divine; ਮਾਲ੍ਯ — garlands; ਅਂਬਰ — dresses; ਧਰਮ੍ — wearing; ਦਿਵ੍ਯ — divine; ਗਂਧ — fragrances; ਅਨੁਲੇਪਨਮ੍ — smeared with; ਸਰ੍ਵ — all; ਆਸ਼੍ਚਰ੍ਯ-ਮਯਮ੍ — wonderful; ਦੇਵਮ੍ — shining; ਅਨਂਤਮ੍ — unlimited; ਵਿਸ਼੍ਵਤਃ-ਮੁਖਮ੍ — all-pervading.
Translation
Arjuna saw in that universal form unlimited mouths, unlimited eyes, unlimited wonderful visions. The form was decorated with many celestial ornaments and bore many divine upraised weapons. He wore celestial garlands and garments, and many divine scents were smeared over His body. All was wondrous, brilliant, unlimited, all-expanding.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਦਿਵਿ ਸੂਰ੍ਯਸਹਸ੍ਰਸ੍ਯ ਭਵੇਦ੍ਯੁਗਪਦੁਤ੍ਥਿਤਾ ।
ਯਦਿ ਭਾਃ ਸਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀ ਸਾ ਸ੍ਯਾਦ੍ਭਆਸਸ੍ਤਸ੍ਯ ਮਹਾਤ੍ਮਨਃ ॥ 12 ॥
Meaning
ਦਿਵਿ — in the sky; ਸੂਰ੍ਯ — of suns; ਸਹਸ੍ਰਸ੍ਯ — of many thousands; ਭਵੇਤ੍ — there were; ਯੁਗਪਤ੍ — simultaneously; ਉਤ੍ਥਿਤਾ — present; ਯਦਿ — if; ਭਾਃ — light; ਸਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀ — like that; ਸਾ — that; ਸ੍ਯਾਤ੍ — might be; ਭਾਸਃ — effulgence; ਤਸ੍ਯ — of Him; ਮਹਾ-ਆਤ੍ਮਨਃ — the great Lord.
Translation
If hundreds of thousands of suns were to rise at once into the sky, their radiance might resemble the effulgence of the Supreme Person in that universal form.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤਤ੍ਰੈਕਸ੍ਥਂ ਜਗਤ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਂ ਪ੍ਰਵਿਭਕ੍ਤਮਨੇਕਧਾ ।
ਅਪਸ਼੍ਯਦ੍ਦੇਵਦੇਵਸ੍ਯ ਸ਼ਰੀਰੇ ਪਾਂਡਵਸ੍ਤਦਾ ॥ 13 ॥
Meaning
ਤਤ੍ਰ — there; ਏਕ-ਸ੍ਥਮ੍ — in one place; ਜਗਤ੍ — the universe; ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਮ੍ — complete; ਪ੍ਰਵਿਭਕ੍ਤਮ੍ — divided; ਅਨੇਕਧਾ — into many; ਅਪਸ਼੍ਯਤ੍ — could see; ਦੇਵ-ਦੇਵਸ੍ਯ — of the Supreme Personality of Godhead; ਸ਼ਰੀਰੇ — in the universal form; ਪਾਂਡਵਃ — Arjuna; ਤਦਾ — at that time.
Translation
At that time Arjuna could see in the universal form of the Lord the unlimited expansions of the universe situated in one place although divided into many, many thousands.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤਤਃ ਸ ਵਿਸ੍ਮਯਾਵਿਸ਼੍ਟੋ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਰੋਮਾ ਧਨਂਜਯਃ ।
ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ ਸ਼ਿਰਸਾ ਦੇਵਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂਜਲਿਰਭਾਸ਼ਤ ॥ 14 ॥
Meaning
ਤਤਃ — thereafter; ਸਃ — he; ਵਿਸ੍ਮਯ-ਆਵਿਸ਼੍ਟਃ — being overwhelmed with wonder; ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ-ਰੋਮਾ — with his bodily hairs standing on end due to his great ecstasy; ਧਨਮ੍-ਜਯਃ — Arjuna; ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ — offering obeisances; ਸ਼ਿਰਸਾ — with the head; ਦੇਵਮ੍ — to the Supreme Personality of Godhead; ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ-ਅਂਜਲਿਃ — with folded hands; ਅਭਾਸ਼ਤ — began to speak.
Translation
Then, bewildered and astonished, his hair standing on end, Arjuna bowed his head to offer obeisances and with folded hands began to pray to the Supreme Lord.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਦੇਵਾਂਸ੍ਤਵ ਦੇਵ ਦੇਹੇ
ਸਰ੍ਵਾਂਸ੍ਤਥਾ ਭੂਤਵਿਸ਼ੇਸ਼ਸਂਘਾਨ੍ ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣਮੀਸ਼ਂ ਕਮਲਾਸਨਸ੍ਥ-
ਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਂਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵਾਨੁਰਗਾਂਸ਼੍ਚ ਦਿਵ੍ਯਾਨ੍ ॥ 15 ॥
Meaning
ਅਰ੍ਜੁਨਃ ਉਵਾਚ — Arjuna said; ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ — I see; ਦੇਵਾਨ੍ — all the demigods; ਤਵ — Your; ਦੇਵ — O Lord; ਦੇਹੇ — in the body; ਸਰ੍ਵਾਨ੍ — all; ਤਥਾ — also; ਭੂਤ — living entities; ਵਿਸ਼ੇਸ਼-ਸਂਘਾਨ੍ — specifically assembled; ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਣਮ੍ — Lord Brahmā; ਈਸ਼ਮ੍ — Lord Śiva; ਕਮਲ-ਆਸਨ-ਸ੍ਥਮ੍ — sitting on the lotus flower; ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਨ੍ — great sages; ਚ — also; ਸਰ੍ਵਾਨ੍ — all; ਉਰਗਾਨ੍ — serpents; ਚ — also; ਦਿਵ੍ਯਾਨ੍ — divine.
Translation
Arjuna said: My dear Lord Kriṣṇa, I see assembled in Your body all the demigods and various other living entities. I see Brahmā sitting on the lotus flower, as well as Lord Śiva and all the sages and divine serpents.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਨੇਕਬਾਹੂਦਰਵਕ੍ਤ੍ਰਨੇਤ੍ਰਂ
ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਤ੍ਵਾਂ ਸਰ੍ਵਤੋਨਂਤਰੂਪਮ੍ ।
ਨਾਂਤਂ ਨ ਮਧ੍ਯਂ ਨ ਪੁਨਸ੍ਤਵਾਦਿਂ
ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਵਿਸ਼੍ਵੇਸ਼੍ਵਰ ਵਿਸ਼੍ਵਰੂਪ ॥ 16 ॥
Meaning
ਅਨੇਕ — many; ਬਾਹੁ — arms; ਉਦਰ — bellies; ਵਕ੍ਤ੍ਰ — mouths; ਨੇਤ੍ਰਮ੍ — eyes; ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ — I see; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਸਰ੍ਵਤਃ — on all sides; ਅਨਂਤ-ਰੂਪਮ੍ — unlimited form; ਨ ਅਂਤਮ੍ — no end; ਨ ਮਧ੍ਯਮ੍ — no middle; ਨ ਪੁਨਃ — nor again; ਤਵ — Your; ਆਦਿਮ੍ — beginning; ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ — I see; ਵਿਸ਼੍ਵ-ਈਸ਼੍ਵਰ — O Lord of the universe; ਵਿਸ਼੍ਵ-ਰੂਪ — in the form of the universe.
Translation
O Lord of the universe, O universal form, I see in Your body many, many arms, bellies, mouths and eyes, expanded everywhere, without limit. I see in You no end, no middle and no beginning.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਕਿਰੀਟਿਨਂ ਗਦਿਨਂ ਚਕ੍ਰਿਣਂ ਚ
ਤੇਜੋਰਾਸ਼ਿਂ ਸਰ੍ਵਤੋ ਦੀਪ੍ਤਿਮਂਤਮ੍ ।
ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਤ੍ਵਾਂ ਦੁਰ੍ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼੍ਯਂ ਸਮਂਤਾ-
ਦ੍ਦੀਪ੍ਤਾਨਲਾਰ੍ਕਦ੍ਯੁਤਿਮਪ੍ਰਮੇਯਮ੍ ॥ 17 ॥
Meaning
ਕਿਰੀਟਿਨਮ੍ — with helmets; ਗਦਿਨਮ੍ — with maces; ਚਕ੍ਰਿਣਮ੍ — with discs; ਚ — and; ਤੇਜਃ-ਰਾਸ਼ਿਮ੍ — effulgence; ਸਰ੍ਵਤਃ — on all sides; ਦੀਪ੍ਤਿ-ਮਂਤਮ੍ — glowing; ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ — I see; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਦੁਰ੍ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼੍ਯਮ੍ — difficult to see; ਸਮਂਤਾਤ੍ — everywhere; ਦੀਪ੍ਤ-ਅਨਲ — blazing fire; ਅਰ੍ਕ — of the sun; ਦ੍ਯੁਤਿਮ੍ — the sunshine; ਅਪ੍ਰਮੇਯਮ੍ — immeasurable.
Translation
Your form is difficult to see because of its glaring effulgence, spreading on all sides, like blazing fire or the immeasurable radiance of the sun. Yet I see this glowing form everywhere, adorned with various crowns, clubs and discs.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤ੍ਵਮਕ੍ਸ਼ਰਂ ਪਰਮਂ ਵੇਦਿਤਵ੍ਯਂ
ਤ੍ਵਮਸ੍ਯ ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯ ਪਰਂ ਨਿਧਾਨਮ੍ ।
ਤ੍ਵਮਵ੍ਯਯਃ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤਧਰ੍ਮਗੋਪ੍ਤਾ
ਸਨਾਤਨਸ੍ਤ੍ਵਂ ਪੁਰੁਸ਼ੋ ਮਤੋ ਮੇ ॥ 18 ॥
Meaning
ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਅਕ੍ਸ਼ਰਮ੍ — the infallible; ਪਰਮਮ੍ — supreme; ਵੇਦਿਤਵ੍ਯਮ੍ — to be understood; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਅਸ੍ਯ — of this; ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯ — universe; ਪਰਮ੍ — supreme; ਨਿਧਾਨਮ੍ — basis; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਅਵ੍ਯਯਃ — inexhaustible; ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ-ਧਰ੍ਮ-ਗੋਪ੍ਤਾ — maintainer of the eternal religion; ਸਨਾਤਨਃ — eternal; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਪੁਰੁਸ਼ਃ — the Supreme Personality; ਮਤਃ ਮੇ — this is my opinion.
Translation
You are the supreme primal objective. You are the ultimate resting place of all this universe. You are inexhaustible, and You are the oldest. You are the maintainer of the eternal religion, the Personality of Godhead. This is my opinion.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਨਾਦਿਮਧ੍ਯਾਂਤਮਨਂਤਵੀਰ੍ਯ-
ਮਨਂਤਬਾਹੁਂ ਸ਼ਸ਼ਿਸੂਰ੍ਯਨੇਤ੍ਰਮ੍ ।
ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ ਤ੍ਵਾਂ ਦੀਪ੍ਤਹੁਤਾਸ਼ਵਕ੍ਤ੍ਰਂ
ਸ੍ਵਤੇਜਸਾ ਵਿਸ਼੍ਵਮਿਦਂ ਤਪਂਤਮ੍ ॥ 19 ॥
Meaning
ਅਨਾਦਿ — without beginning; ਮਧ੍ਯ — middle; ਅਂਤਮ੍ — or end; ਅਨਂਤ — unlimited; ਵੀਰ੍ਯਮ੍ — glories; ਅਨਂਤ — unlimited; ਬਾਹੁਮ੍ — arms; ਸ਼ਸ਼ਿ — the moon; ਸੂਰ੍ਯ — and sun; ਨੇਤ੍ਰਮ੍ — eyes; ਪਸ਼੍ਯਾਮਿ — I see; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਦੀਪ੍ਤ — blazing; ਹੁਤਾਸ਼-ਵਕ੍ਤ੍ਰਮ੍ — fire coming out of Your mouth; ਸ੍ਵ-ਤੇਜਸਾ — by Your radiance; ਵਿਸ਼੍ਵਮ੍ — universe; ਇਦਮ੍ — this; ਤਪਂਤਮ੍ — heating.
Translation
You are without origin, middle or end. Your glory is unlimited. You have numberless arms, and the sun and moon are Your eyes. I see You with blazing fire coming forth from Your mouth, burning this entire universe by Your own radiance.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਦ੍ਯਾਵਾਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵ੍ਯੋਰਿਦਮਂਤਰਂ ਹਿ
ਵ੍ਯਾਪ੍ਤਂ ਤ੍ਵਯੈਕੇਨ ਦਿਸ਼ਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵਾਃ ।
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾਦ੍ਭੁਤਂ ਰੂਪਮੁਗ੍ਰਂ ਤਵੇਦਂ
ਲੋਕਤ੍ਰਯਂ ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਂ ਮਹਾਤ੍ਮਨ੍ ॥ 20 ॥
Meaning
ਦ੍ਯੌ — from outer space; ਆ-ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵ੍ਯੋਃ — to the earth; ਇਦਮ੍ — this; ਅਂਤਰਮ੍ — between; ਹਿ — certainly; ਵ੍ਯਾਪ੍ਤਮ੍ — pervaded; ਤ੍ਵਯਾ — by You; ਏਕੇਨ — alone; ਦਿਸ਼ਃ — directions; ਚ — and; ਸਰ੍ਵਾਃ — all; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — by seeing; ਅਦ੍ਭੁਤਮ੍ — wonderful; ਰੂਪਮ੍ — form; ਉਗ੍ਰਮ੍ — terrible; ਤਵ — Your; ਇਦਮ੍ — this; ਲੋਕ — the planetary systems; ਤ੍ਰਯਮ੍ — three; ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਮ੍ — perturbed; ਮਹਾ-ਆਤ੍ਮਨ੍ — O great one.
Translation
Although You are one, You spread throughout the sky and the planets and all space between. O great one, seeing this wondrous and terrible form, all the planetary systems are perturbed.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਮੀ ਹਿ ਤ੍ਵਾਂ ਸੁਰਸਂਘਾ ਵਿਸ਼ਂਤਿ
ਕੇਚਿਦ੍ਭਈਤਾਃ ਪ੍ਰਾਂਜਲਯੋ ਗ੍ਰੁਰੁਇਣਂਤਿ ।
ਸ੍ਵਸ੍ਤੀਤ੍ਯੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਰ੍ਸ਼ਿਸਿਦ੍ਧਸਂਘਾਃ
ਸ੍ਤੁਵਂਤਿ ਤ੍ਵਾਂ ਸ੍ਤੁਤਿਭਿਃ ਪੁਸ਼੍ਕਲਾਭਿਃ ॥ 21 ॥
Meaning
ਅਮੀ — all those; ਹਿ — certainly; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਸੁਰ-ਸਂਘਾਃ — groups of demigods; ਵਿਸ਼ਂਤਿ — are entering; ਕੇਚਿਤ੍ — some of them; ਭੀਤਾਃ — out of fear; ਪ੍ਰਾਂਜਲਯਃ — with folded hands; ਗ੍ਰੁਰੁਇਣਂਤਿ — are offering prayers; ਸ੍ਵਸ੍ਤਿ — all peace; ਇਤਿ — thus; ਉਕ੍ਤ੍ਵਾ — speaking; ਮਹਾ-ਰੁਰੁਇਸ਼ਿ — great sages; ਸਿਦ੍ਧ-ਸਂਘਾਃ — perfect beings; ਸ੍ਤੁਵਂਤਿ — are singing hymns; ਤ੍ਵਾਮ੍ — unto You; ਸ੍ਤੁਤਿਭਿਃ — with prayers; ਪੁਸ਼੍ਕਲਾਭਿਃ — Vedic hymns.
Translation
All the hosts of demigods are surrendering before You and entering into You. Some of them, very much afraid, are offering prayers with folded hands. Hosts of great sages and perfected beings, crying “All peace!” are praying to You by singing the Vedic hymns.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਰੁਦ੍ਰਾਦਿਤ੍ਯਾ ਵਸਵੋ ਯੇ ਚ ਸਾਧ੍ਯਾ
ਵਿਸ਼੍ਵੇਸ਼੍ਵਿਨੌ ਮਰੁਤਸ਼੍ਚੋਸ਼੍ਮਪਾਸ਼੍ਚ ।
ਗਂਧਰ੍ਵਯਕ੍ਸ਼ਾਸੁਰਸਿਦ੍ਧਸਂਘਾ
ਵੀਕ੍ਸ਼ਂਤੇ ਤ੍ਵਾਂ ਵਿਸ੍ਮਿਤਾਸ਼੍ਚੈਵ ਸਰ੍ਵੇ ॥ 22 ॥
Meaning
ਰੁਦ੍ਰ — manifestations of Lord Śiva; ਆਦਿਤ੍ਯਾਃ — the Ādityas; ਵਸਵਃ — the Vasus; ਯੇ — all those; ਚ — and; ਸਾਧ੍ਯਾਃ — the Sādhyas; ਵਿਸ਼੍ਵੇ — the Viśvedevas; ਅਸ਼੍ਵਿਨੌ — the Aśvinī-kumāras; ਮਰੁਤਃ — the Maruts; ਚ — and; ਉਸ਼੍ਮ-ਪਾਃ — the forefathers; ਚ — and; ਗਂਧਰ੍ਵ — of the Gandharvas; ਯਕ੍ਸ਼ — the Yakṣas; ਅਸੁਰ — the demons; ਸਿਦ੍ਧ — and the perfected demigods; ਸਂਘਾਃ — the assemblies; ਵੀਕ੍ਸ਼ਂਤੇ — are beholding; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਵਿਸ੍ਮਿਤਾਃ — in wonder; ਚ — also; ਏਵ — certainly; ਸਰ੍ਵੇ — all.
Translation
All the various manifestations of Lord Śiva, the Ādityas, the Vasus, the Sādhyas, the Viśvedevas, the two Aśvīs, the Maruts, the forefathers, the Gandharvas, the Yakṣas, the Asuras and the perfected demigods are beholding You in wonder.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਰੂਪਂ ਮਹਤ੍ਤੇ ਬਹੁਵਕ੍ਤ੍ਰਨੇਤ੍ਰਂ
ਮਹਾਬਾਹੋ ਬਹੁਬਾਹੂਰੁਪਾਦਮ੍ ।
ਬਹੂਦਰਂ ਬਹੁਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾਕਰਾਲਂ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਲੋਕਾਃ ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਾਸ੍ਤਥਾਹਮ੍ ॥ 23 ॥
Meaning
ਰੂਪਮ੍ — the form; ਮਹਤ੍ — very great; ਤੇ — of You; ਬਹੁ — many; ਵਕ੍ਤ੍ਰ — faces; ਨੇਤ੍ਰਮ੍ — and eyes; ਮਹਾ-ਬਾਹੋ — O mighty-armed one; ਬਹੁ — many; ਬਾਹੁ — arms; ਊਰੁ — thighs; ਪਾਦਮ੍ — and legs; ਬਹੁ-ਉਦਰਮ੍ — many bellies; ਬਹੁ-ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾ — many teeth; ਕਰਾਲਮ੍ — horrible; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — seeing; ਲੋਕਾਃ — all the planets; ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਾਃ — perturbed; ਤਥਾ — similarly; ਅਹਮ੍ — I.
Translation
O mighty-armed one, all the planets with their demigods are disturbed at seeing Your great form, with its many faces, eyes, arms, thighs, legs and bellies and Your many terrible teeth; and as they are disturbed, so am I.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨਭਃਸ੍ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਂ ਦੀਪ੍ਤਮਨੇਕਵਰ੍ਣਂ
ਵ੍ਯਾਤ੍ਤਾਨਨਂ ਦੀਪ੍ਤਵਿਸ਼ਾਲਨੇਤ੍ਰਮ੍ ।
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਹਿ ਤ੍ਵਾਂ ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਾਂਤਰਾਤ੍ਮਾ
ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਿਂ ਨ ਵਿਂਦਾਮਿ ਸ਼ਮਂ ਚ ਵਿਸ਼੍ਣੋ ॥ 24 ॥
Meaning
ਨਭਃ-ਸ੍ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਮ੍ — touching the sky; ਦੀਪ੍ਤਮ੍ — glowing; ਅਨੇਕ — many; ਵਰ੍ਣਮ੍ — colors; ਵ੍ਯਾਤ੍ਤ — open; ਆਨਨਮ੍ — mouths; ਦੀਪ੍ਤ — glowing; ਵਿਸ਼ਾਲ — very great; ਨੇਤ੍ਰਮ੍ — eyes; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — seeing; ਹਿ — certainly; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤ — perturbed; ਅਂਤਃ — within; ਆਤ੍ਮਾ — soul; ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਿਮ੍ — steadiness; ਨ — not; ਵਿਂਦਾਮਿ — I have; ਸ਼ਮਮ੍ — mental tranquillity; ਚ — also; ਵਿਸ਼੍ਣੋ — O Lord Viṣṇu.
Translation
O all-pervading Viṣṇu, seeing You with Your many radiant colors touching the sky, Your gaping mouths, and Your great glowing eyes, my mind is perturbed by fear. I can no longer maintain my steadiness or equilibrium of mind.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾਕਰਾਲਾਨਿ ਚ ਤੇ ਮੁਖਾਨਿ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵੈਵ ਕਾਲਾਨਲਸਨ੍ਨਿਭਾਨਿ ।
ਦਿਸ਼ੋ ਨ ਜਾਨੇ ਨ ਲਭੇ ਚ ਸ਼ਰ੍ਮ
ਪ੍ਰਸੀਦ ਦੇਵੇਸ਼ ਜਗਨ੍ਨਿਵਾਸ ॥ 25 ॥
Meaning
ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾ — teeth; ਕਰਾਲਾਨਿ — terrible; ਚ — also; ਤੇ — Your; ਮੁਖਾਨਿ — faces; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — seeing; ਏਵ — thus; ਕਾਲ-ਅਨਲ — the fire of death; ਸਨ੍ਨਿਭਾਨਿ — as if; ਦਿਸ਼ਃ — the directions; ਨ — not; ਜਾਨੇ — I know; ਨ — not; ਲਭੇ — I obtain; ਚ — and; ਸ਼ਰ੍ਮ — grace; ਪ੍ਰਸੀਦ — be pleased; ਦੇਵ-ਈਸ਼ — O Lord of all lords; ਜਗਤ੍-ਨਿਵਾਸ — O refuge of the worlds.
Translation
O Lord of lords, O refuge of the worlds, please be gracious to me. I cannot keep my balance seeing thus Your blazing deathlike faces and awful teeth. In all directions I am bewildered.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਮੀ ਚ ਤ੍ਵਾਂ ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਸ੍ਯ ਪੁਤ੍ਰਾਃ
ਸਰ੍ਵੇ ਸਹੈਵਾਵਨਿਪਾਲਸਂਘੈਃ ।
ਭੀਸ਼੍ਮੋ ਦ੍ਰੋਣਃ ਸੂਤਪੁਤ੍ਰਸ੍ਤਥਾਸੌ
ਸਹਾਸ੍ਮਦੀਯੈਰਪਿ ਯੋਧਮੁਖ੍ਯੈਃ ॥ 26 ॥
ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣਿ ਤੇ ਤ੍ਵਰਮਾਣਾ ਵਿਸ਼ਂਤਿ
ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾਕਰਾਲਾਨਿ ਭਯਾਨਕਾਨਿ ।
ਕੇਚਿਦ੍ਵਿਲਗ੍ਨਆ ਦਸ਼ਨਾਂਤਰੇਸ਼ੁ
ਸਂਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਂਤੇ ਚੂਰ੍ਣਿਤੈਰੁਤ੍ਤਮਾਂਗੈਃ ॥ 27 ॥
Meaning
ਅਮੀ — these; ਚ — also; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਰਾਸ਼੍ਟ੍ਰਸ੍ਯ — of Dhritarāṣṭra; ਪੁਤ੍ਰਾਃ — the sons; ਸਰ੍ਵੇ — all; ਸਹ — with; ਏਵ — indeed; ਅਵਨਿ-ਪਾਲ — of warrior kings; ਸਂਘੈਃ — the groups; ਭੀਸ਼੍ਮਃ — Bhīṣmadeva; ਦ੍ਰੋਣਃ — Droṇācārya; ਸੂਤ-ਪੁਤ੍ਰਃ — Karṇa; ਤਥਾ — also; ਅਸੌ — that; ਸਹ — with; ਅਸ੍ਮਦੀਯੈਃ — our; ਅਪਿ — also; ਯੋਧ-ਮੁਖ੍ਯੈਃ — chiefs among the warriors; ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣਿ — mouths; ਤੇ — Your; ਤ੍ਵਰਮਾਣਾਃ — rushing; ਵਿਸ਼ਂਤਿ — are entering; ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾ — teeth; ਕਰਾਲਾਨਿ — terrible; ਭਯਾਨਕਾਨਿ — very fearful; ਕੇਚਿਤ੍ — some of them; ਵਿਲਗ੍ਨਾਃ — becoming attached; ਦਸ਼ਨ-ਅਂਤਰੇਸ਼ੁ — between the teeth; ਸਂਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਂਤੇ — are seen; ਚੂਰ੍ਣਿਤੈਃ — with smashed; ਉਤ੍ਤਮ-ਅਂਗੈਃ — heads.
Translation
All the sons of Dhritarāṣṭra, along with their allied kings, and Bhīṣma, Droṇa, Karṇa – and our chief soldiers also – are rushing into Your fearful mouths. And some I see trapped with heads smashed between Your teeth.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਯਥਾ ਨਦੀਨਾਂ ਬਹਵੋਂਬੁਵੇਗਾਃ
ਸਮੁਦ੍ਰਮੇਵਾਭਿਮੁਖਾ ਦ੍ਰਵਂਤਿ ।
ਤਥਾ ਤਵਾਮੀ ਨਰਲੋਕਵੀਰਾ
ਵਿਸ਼ਂਤਿ ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣ੍ਯਭਿਵਿਜ੍ਵਲਂਤਿ ॥ 28 ॥
Meaning
ਯਥਾ — as; ਨਦੀਨਾਮ੍ — of the rivers; ਬਹਵਃ — the many; ਅਂਬੁ-ਵੇਗਾਃ — waves of the waters; ਸਮੁਦ੍ਰਮ੍ — the ocean; ਏਵ — certainly; ਅਭਿਮੁਖਾਃ — towards; ਦ੍ਰਵਂਤਿ — glide; ਤਥਾ — similarly; ਤਵ — Your; ਅਮੀ — all these; ਨਰ-ਲੋਕ-ਵੀਰਾਃ — kings of human society; ਵਿਸ਼ਂਤਿ — are entering; ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣਿ — the mouths; ਅਭਿਵਿਜ੍ਵਲਂਤਿ — and are blazing.
Translation
As the many waves of the rivers flow into the ocean, so do all these great warriors enter blazing into Your mouths.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਯਥਾ ਪ੍ਰਦੀਪ੍ਤਂ ਜ੍ਵਲਨਂ ਪਤਂਗਾ
ਵਿਸ਼ਂਤਿ ਨਾਸ਼ਾਯ ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਵੇਗਾਃ ।
ਤਥੈਵ ਨਾਸ਼ਾਯ ਵਿਸ਼ਂਤਿ ਲੋਕਾ-
ਸ੍ਤਵਾਪਿ ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣਿ ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਵੇਗਾਃ ॥ 29 ॥
Meaning
ਯਥਾ — as; ਪ੍ਰਦੀਪ੍ਤਮ੍ — blazing; ਜ੍ਵਲਨਮ੍ — a fire; ਪਤਂਗਾਃ — moths; ਵਿਸ਼ਂਤਿ — enter; ਨਾਸ਼ਾਯ — for destruction; ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧ — with full; ਵੇਗਾਃ — speed; ਤਥਾ ਏਵ — similarly; ਨਾਸ਼ਾਯ — for destruction; ਵਿਸ਼ਂਤਿ — are entering; ਲੋਕਾਃ — all people; ਤਵ — Your; ਅਪਿ — also; ਵਕ੍ਤ੍ਰਾਣਿ — mouths; ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧ-ਵੇਗਾਃ — with full speed.
Translation
I see all people rushing full speed into Your mouths, as moths dash to destruction in a blazing fire.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਲੇਲਿਹ੍ਯਸੇ ਗ੍ਰਸਮਾਨਃ ਸਮਂਤਾ-
ਲ੍ਲੋਕਾਨ੍ਸਮਗ੍ਰਾਨ੍ਵਦਨੈਜ੍ਰ੍ਵਲਦ੍ਭਇਃ ।
ਤੇਜੋਭਿਰਾਪੂਰ੍ਯ ਜਗਤ੍ਸਮਗ੍ਰਂ
ਭਾਸਸ੍ਤਵੋਗ੍ਰਾਃ ਪ੍ਰਤਪਂਤਿ ਵਿਸ਼੍ਣੋ ॥ 30 ॥
Meaning
ਲੇਲਿਹ੍ਯਸੇ — You are licking; ਗ੍ਰਸਮਾਨਃ — devouring; ਸਮਂਤਾਤ੍ — from all directions; ਲੋਕਾਨ੍ — people; ਸਮਗ੍ਰਾਨ੍ — all; ਵਦਨੈਃ — by the mouths; ਜ੍ਵਲਦ੍ਭਿਃ — blazing; ਤੇਜੋਭਿਃ — by effulgence; ਆਪੂਰ੍ਯ — covering; ਜਗਤ੍ — the universe; ਸਮਗ੍ਰਮ੍ — all; ਭਾਸਃ — rays; ਤਵ — Your; ਉਗ੍ਰਾਃ — terrible; ਪ੍ਰਤਪਂਤਿ — are scorching; ਵਿਸ਼੍ਣੋ — O all-pervading Lord.
Translation
O Viṣṇu, I see You devouring all people from all sides with Your flaming mouths. Covering all the universe with Your effulgence, You are manifest with terrible, scorching rays.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਆਖ੍ਯਾਹਿ ਮੇ ਕੋ ਭਵਾਨੁਗ੍ਰਰੂਪੋ
ਨਮੋਸ੍ਤੁ ਤੇ ਦੇਵਵਰ ਪ੍ਰਸੀਦ ।
ਵਿਜ੍ਞਾਤੁਮਿਚ੍ਛਾਮਿ ਭਵਂਤਮਾਦ੍ਯਂ
ਨ ਹਿ ਪ੍ਰਜਾਨਾਮਿ ਤਵ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਮ੍ ॥ 31 ॥
Meaning
ਆਖ੍ਯਾਹਿ — please explain; ਮੇ — unto me; ਕਃ — who; ਭਵਾਨ੍ — You; ਉਗ੍ਰ-ਰੂਪਃ — fierce form; ਨਮਃ ਅਸ੍ਤੁ — obeisances; ਤੇ — unto You; ਦੇਵ-ਵਰ — O great one amongst the demigods; ਪ੍ਰਸੀਦ — be gracious; ਵਿਜ੍ਞਾਤੁਮ੍ — to know; ਇਚ੍ਚਾਮਿ — I wish; ਭਵਂਤਮ੍ — You; ਆਦ੍ਯਮ੍ — the original; ਨ — not; ਹਿ — certainly; ਪ੍ਰਜਾਨਾਮਿ — do I know; ਤਵ — Your; ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਮ੍ — mission.
Translation
O Lord of lords, so fierce of form, please tell me who You are. I offer my obeisances unto You; please be gracious to me. You are the primal Lord. I want to know about You, for I do not know what Your mission is.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਕਾਲੋਸ੍ਮਿ ਲੋਕਕ੍ਸ਼ਯਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧੋ
ਲੋਕਾਨ੍ਸਮਾਹਰ੍ਤੁਮਿਹ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਃ ।
ਰੁਰੁਇਤੇਪਿ ਤ੍ਵਾਂ ਨ ਭਵਿਸ਼੍ਯਂਤਿ ਸਰ੍ਵੇ
ਯੇਵਸ੍ਥਿਤਾਃ ਪ੍ਰਤ੍ਯਨੀਕੇਸ਼ੁ ਯੋਧਾਃ ॥ 32 ॥
Meaning
ਸ਼੍ਰੀ-ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ — the Personality of Godhead said; ਕਾਲਃ — time; ਅਸ੍ਮਿ — I am; ਲੋਕ — of the worlds; ਕ੍ਸ਼ਯ-ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ — the destroyer; ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਃ — great; ਲੋਕਾਨ੍ — all people; ਸਮਾਹਰ੍ਤੁਮ੍ — in destroying; ਇਹ — in this world; ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਃ — engaged; ਰੁਰੁਇਤੇ — without, except for; ਅਪਿ — even; ਤ੍ਵਾਮ੍ — you; ਨ — never; ਭਵਿਸ਼੍ਯਂਤਿ — will be; ਸਰ੍ਵੇ — all; ਯੇ — who; ਅਵਸ੍ਥਿਤਾਃ — situated; ਪ੍ਰਤਿ-ਅਨੀਕੇਸ਼ੁ — on the opposite sides; ਯੋਧਾਃ — the soldiers.
Translation
The Supreme Personality of Godhead said: Time I am, the great destroyer of the worlds, and I have come here to destroy all people. With the exception of you [the Pāṇḍavas], all the soldiers here on both sides will be slain.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਤ੍ਵਮੁਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠ ਯਸ਼ੋ ਲਭਸ੍ਵ
ਜਿਤ੍ਵਾ ਸ਼ਤ੍ਰੂਨ੍ਭੁਂਕ੍ਸ਼੍ਵ ਰਾਜ੍ਯਂ ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਮ੍ ।
ਮਯੈਵੈਤੇ ਨਿਹਤਾਃ ਪੂਰ੍ਵਮੇਵ
ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰਂ ਭਵ ਸਵ੍ਯਸਾਚਿਨ੍ ॥ 33 ॥
Meaning
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ — therefore; ਤ੍ਵਮ੍ — you; ਉਤ੍ਤਿਸ਼੍ਠ — get up; ਯਸ਼ਃ — fame; ਲਭਸ੍ਵ — gain; ਜਿਤ੍ਵਾ — conquering; ਸ਼ਤ੍ਰੂਨ੍ — enemies; ਭੁਂਕ੍ਸ਼੍ਵ — enjoy; ਰਾਜ੍ਯਮ੍ — kingdom; ਸਮ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਮ੍ — flourishing; ਮਯਾ — by Me; ਏਵ — certainly; ਏਤੇ — all these; ਨਿਹਤਾਃ — killed; ਪੂਰ੍ਵਂ ਏਵ — by previous arrangement; ਨਿਮਿਤ੍ਤ-ਮਾਤ੍ਰਮ੍ — just the cause; ਭਵ — become; ਸਵ੍ਯ-ਸਾਚਿਨ੍ — O Savyasācī.
Translation
Therefore get up. Prepare to fight and win glory. Conquer your enemies and enjoy a flourishing kingdom. They are already put to death by My arrangement, and you, O Savyasācī, can be but an instrument in the fight.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਦ੍ਰੋਣਂ ਚ ਭੀਸ਼੍ਮਂ ਚ ਜਯਦ੍ਰਥਂ ਚ
ਕਰ੍ਣਂ ਤਥਾਨ੍ਯਾਨਪਿ ਯੋਧਵੀਰਾਨ੍ ।
ਮਯਾ ਹਤਾਂਸ੍ਤ੍ਵਂ ਜਹਿ ਮਾ ਵ੍ਯਥਿਸ਼੍ਠਾ
ਯੁਧ੍ਯਸ੍ਵ ਜੇਤਾਸਿ ਰਣੇ ਸਪਤ੍ਨਾਨ੍ ॥ 34 ॥
Meaning
ਦ੍ਰੋਣਂ ਚ — also Droṇa; ਭੀਸ਼੍ਮਂ ਚ — also Bhīṣma; ਜਯਦ੍ਰਥਂ ਚ — also Jayadratha; ਕਰ੍ਣਮ੍ — Karṇa; ਤਥਾ — also; ਅਨ੍ਯਾਨ੍ — others; ਅਪਿ — certainly; ਯੋਧ-ਵੀਰਾਨ੍ — great warriors; ਮਯਾ — by Me; ਹਤਾਨ੍ — already killed; ਤ੍ਵਮ੍ — you; ਜਹਿ — destroy; ਮਾ — do not; ਵ੍ਯਥਿਸ਼੍ਠਾਃ — be disturbed; ਯੁਧ੍ਯਸ੍ਵ — just fight; ਜੇਤਾ ਅਸਿ — you will conquer; ਰਣੇ — in the fight; ਸਪਤ੍ਨਾਨ੍ — enemies.
Translation
Droṇa, Bhīṣma, Jayadratha, Karṇa and the other great warriors have already been destroyed by Me. Therefore, kill them and do not be disturbed. Simply fight, and you will vanquish your enemies in battle.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਏਤਚ੍ਛ੍ਰੁਤ੍ਵਾ ਵਚਨਂ ਕੇਸ਼ਵਸ੍ਯ
ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਂਜਲਿਰ੍ਵੇਪਮਾਨਃ ਕਿਰੀਟੀ ।
ਨਮਸ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵਾ ਭੂਯ ਏਵਾਹ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਂ
ਸਗਦ੍ਗਦਂ ਭੀਤਭੀਤਃ ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ ॥ 35 ॥
Meaning
ਸਂਜਯਃ ਉਵਾਚ — Sañjaya said; ਏਤਤ੍ — thus; ਸ਼੍ਰੁਤ੍ਵਾ — hearing; ਵਚਨਮ੍ — the speech; ਕੇਸ਼ਵਸ੍ਯ — of Kriṣṇa; ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ-ਅਂਜਲਿਃ — with folded hands; ਵੇਪਮਾਨਃ — trembling; ਕਿਰੀਟੀ — Arjuna; ਨਮਸ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵਾ — offering obeisances; ਭੂਯਃ — again; ਏਵ — also; ਆਹ — said; ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਮ੍ — unto Kriṣṇa; ਸ-ਗਦ੍ਗਦਮ੍ — with a faltering voice; ਭੀਤ-ਭੀਤਃ — fearful; ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ — offering obeisances.
Translation
Sañjaya said to Dhritarāṣṭra: O King, after hearing these words from the Supreme Personality of Godhead, the trembling Arjuna offered obeisances with folded hands again and again. He fearfully spoke to Lord Kriṣṇa in a faltering voice, as follows.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਸ੍ਥਾਨੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤਵ ਪ੍ਰਕੀਰ੍ਤ੍ਯਾ
ਜਗਤ੍ਪ੍ਰਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਤ੍ਯਨੁਰਜ੍ਯਤੇ ਚ ।
ਰਕ੍ਸ਼ਾਂਸਿ ਭੀਤਾਨਿ ਦਿਸ਼ੋ ਦ੍ਰਵਂਤਿ
ਸਰ੍ਵੇ ਨਮਸ੍ਯਂਤਿ ਚ ਸਿਦ੍ਧਸਂਘਾਃ ॥ 36 ॥
Meaning
ਅਰ੍ਜੁਨਃ ਉਵਾਚ — Arjuna said; ਸ੍ਥਾਨੇ — rightly; ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀਕ-ਈਸ਼ — O master of all senses; ਤਵ — Your; ਪ੍ਰਕੀਰ੍ਤ੍ਯਾ — by the glories; ਜਗਤ੍ — the entire world; ਪ੍ਰਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਤਿ — is rejoicing; ਅਨੁਰਜ੍ਯਤੇ — is becoming attached; ਚ — and; ਰਕ੍ਸ਼ਾਂਸਿ — the demons; ਭੀਤਾਨਿ — out of fear; ਦਿਸ਼ਃ — in all directions; ਦ੍ਰਵਂਤਿ — are fleeing; ਸਰ੍ਵੇ — all; ਨਮਸ੍ਯਂਤਿ — are offering respects; ਚ — also; ਸਿਦ੍ਧ-ਸਂਘਾਃ — the perfect human beings.
Translation
Arjuna said: O master of the senses, the world becomes joyful upon hearing Your name, and thus everyone becomes attached to You. Although the perfected beings offer You their respectful homage, the demons are afraid, and they flee here and there. All this is rightly done.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਕਸ੍ਮਾਚ੍ਚ ਤੇ ਨ ਨਮੇਰਨ੍ਮਹਾਤ੍ਮਨ੍
ਗਰੀਯਸੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਣੋਪ੍ਯਾਦਿਕਰ੍ਤ੍ਰੇ ।
ਅਨਂਤ ਦੇਵੇਸ਼ ਜਗਨ੍ਨਿਵਾਸ
ਤ੍ਵਮਕ੍ਸ਼ਰਂ ਸਦਸਤ੍ਤਤ੍ਪਰਂ ਯਤ੍ ॥ 37 ॥
Meaning
ਕਸ੍ਮਾਤ੍ — why; ਚ — also; ਤੇ — unto You; ਨ — not; ਨਮੇਰਨ੍ — they should offer proper obeisances; ਮਹਾ-ਆਤ੍ਮਨ੍ — O great one; ਗਰੀਯਸੇ — who are better; ਬ੍ਰਹ੍ਮਣਃ — than Brahmā; ਅਪਿ — although; ਆਦਿ-ਕਰ੍ਤ੍ਰੇ — to the supreme creator; ਅਨਂਤ — O unlimited; ਦੇਵ-ਈਸ਼ — O God of the gods; ਜਗਤ੍-ਨਿਵਾਸ — O refuge of the universe; ਤ੍ਵਮ੍ — You are; ਅਕ੍ਸ਼ਰਮ੍ — imperishable; ਸਤ੍-ਅਸਤ੍ — to cause and effect; ਤਤ੍ ਪਰਮ੍ — transcendental; ਯਤ੍ — because.
Translation
O great one, greater even than Brahmā, You are the original creator. Why then should they not offer their respectful obeisances unto You? O limitless one, God of gods, refuge of the universe! You are the invincible source, the cause of all causes, transcendental to this material manifestation.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤ੍ਵਮਾਦਿਦੇਵਃ ਪੁਰੁਸ਼ਃ ਪੁਰਾਣ-
ਸ੍ਤ੍ਵਮਸ੍ਯ ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯ ਪਰਂ ਨਿਧਾਨਮ੍ ।
ਵੇਤ੍ਤਾਸਿ ਵੇਦ੍ਯਂ ਚ ਪਰਂ ਚ ਧਾਮ
ਤ੍ਵਯਾ ਤਤਂ ਵਿਸ਼੍ਵਮਨਂਤਰੂਪ ॥ 38 ॥
Meaning
ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਆਦਿ-ਦੇਵਃ — the original Supreme God; ਪੁਰੁਸ਼ਃ — personality; ਪੁਰਾਣਃ — old; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਅਸ੍ਯ — of this; ਵਿਸ਼੍ਵਸ੍ਯ — universe; ਪਰਮ੍ — transcendental; ਨਿਧਾਨਮ੍ — refuge; ਵੇਤ੍ਤਾ — the knower; ਅਸਿ — You are; ਵੇਦ੍ਯਮ੍ — the knowable; ਚ — and; ਪਰਮ੍ — transcendental; ਚ — and; ਧਾਮ — refuge; ਤ੍ਵਯਾ — by You; ਤਤਮ੍ — pervaded; ਵਿਸ਼੍ਵਮ੍ — the universe; ਅਨਂਤ-ਰੂਪ — O unlimited form.
Translation
You are the original Personality of Godhead, the oldest, the ultimate sanctuary of this manifested cosmic world. You are the knower of everything, and You are all that is knowable. You are the supreme refuge, above the material modes. O limitless form! This whole cosmic manifestation is pervaded by You!
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਵਾਯੁਰ੍ਯਮੋਗ੍ਨਇਰ੍ਵਰੁਣਃ ਸ਼ਸ਼ਾਂਕਃ
ਪ੍ਰਜਾਪਤਿਸ੍ਤ੍ਵਂ ਪ੍ਰਪਿਤਾਮਹਸ਼੍ਚ ।
ਨਮੋ ਨਮਸ੍ਤੇਸ੍ਤੁ ਸਹਸ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵਃ
ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਭੂਯੋਪਿ ਨਮੋ ਨਮਸ੍ਤੇ ॥ 39 ॥
Meaning
ਵਾਯੁਃ — air; ਯਮਃ — the controller; ਅਗ੍ਨਿਃ — fire; ਵਰੁਣਃ — water; ਸ਼ਸ਼-ਅਂਕਃ — the moon; ਪ੍ਰਜਾਪਤਿਃ — Brahmā; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਪ੍ਰਪਿਤਾਮਹਃ — the great-grandfather; ਚ — also; ਨਮਃ — my respects; ਨਮਃ — again my respects; ਤੇ — unto You; ਅਸ੍ਤੁ — let there be; ਸਹਸ੍ਰ-ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵਃ — a thousand times; ਪੁਨਃ ਚ — and again; ਭੂਯਃ — again; ਅਪਿ — also; ਨਮਃ — offering my respects; ਨਮਃ ਤੇ — offering my respects unto You.
Translation
You are air, and You are the supreme controller! You are fire, You are water, and You are the moon! You are Brahmā, the first living creature, and You are the great-grandfather. I therefore offer my respectful obeisances unto You a thousand times, and again and yet again!
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨਮਃ ਪੁਰਸ੍ਤਾਦਥ ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਠਤਸ੍ਤੇ
ਨਮੋਸ੍ਤੁ ਤੇ ਸਰ੍ਵਤ ਏਵ ਸਰ੍ਵ ।
ਅਨਂਤਵੀਰ੍ਯਾਮਿਤਵਿਕ੍ਰਮਸ੍ਤ੍ਵਂ
ਸਰ੍ਵਂ ਸਮਾਪ੍ਨੋਸ਼ਿ ਤਤੋਸਿ ਸਰ੍ਵਃ ॥ 40 ॥
Meaning
ਨਮਃ — offering obeisances; ਪੁਰਸ੍ਤਾਤ੍ — from the front; ਅਥ — also; ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਠਤਃ — from behind; ਤੇ — unto You; ਨਮਃ ਅਸ੍ਤੁ — I offer my respects; ਤੇ — unto You; ਸਰ੍ਵਤਃ — from all sides; ਏਵ — indeed; ਸਰ੍ਵ — because You are everything; ਅਨਂਤ-ਵੀਰ੍ਯ — unlimited potency; ਅਮਿਤ-ਵਿਕ੍ਰਮਃ — and unlimited force; ਤ੍ਵਮ੍ — You; ਸਰ੍ਵਮ੍ — everything; ਸਮਾਪ੍ਨੋਸ਼ਿ — You cover; ਤਤਃ — therefore; ਅਸਿ — You are; ਸਰ੍ਵਃ — everything.
Translation
Obeisances to You from the front, from behind and from all sides! O unbounded power, You are the master of limitless might! You are all-pervading, and thus You are everything!
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸਖੇਤਿ ਮਤ੍ਵਾ ਪ੍ਰਸਭਂ ਯਦੁਕ੍ਤਂ
ਹੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣ ਹੇ ਯਾਦਵ ਹੇ ਸਖੇਤਿ ।
ਅਜਾਨਤਾ ਮਹਿਮਾਨਂ ਤਵੇਦਂ
ਮਯਾ ਪ੍ਰਮਾਦਾਤ੍ਪ੍ਰਣਯੇਨ ਵਾਪਿ ॥ 41 ॥
ਯਚ੍ਚਆਵਹਾਸਾਰ੍ਥਮਸਤ੍ਕ੍ਰੁਰੁਇਤੋਸਿ
ਵਿਹਾਰਸ਼ਯ੍ਯਾਸਨਭੋਜਨੇਸ਼ੁ ।
ਏਕੋਥਵਾਪ੍ਯਚ੍ਯੁਤ ਤਤ੍ਸਮਕ੍ਸ਼ਂ
ਤਤ੍ਕ੍ਸ਼ਾਮਯੇ ਤ੍ਵਾਮਹਮਪ੍ਰਮੇਯਮ੍ ॥ 42 ॥
Meaning
ਸਖਾ — friend; ਇਤਿ — thus; ਮਤ੍ਵਾ — thinking; ਪ੍ਰਸਭਮ੍ — presumptuously; ਯਤ੍ — whatever; ਉਕ੍ਤਮ੍ — said; ਹੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣ — O Kriṣṇa; ਹੇ ਯਾਦਵ — O Yādava; ਹੇ ਸਖੇ — O my dear friend; ਇਤਿ — thus; ਅਜਾਨਤਾ — without knowing; ਮਹਿਮਾਨਮ੍ — glories; ਤਵ — Your; ਇਦਮ੍ — this; ਮਯਾ — by me; ਪ੍ਰਮਾਦਾਤ੍ — out of foolishness; ਪ੍ਰਣਯੇਨ — out of love; ਵਾ ਅਪਿ — either; ਯਤ੍ — whatever; ਚ — also; ਅਵਹਾਸ-ਅਰ੍ਥਮ੍ — for joking; ਅਸਤ੍-ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਃ — dishonored; ਅਸਿ — You have been; ਵਿਹਾਰ — in relaxation; ਸ਼ਯ੍ਯਾ — in lying down; ਆਸਨ — in sitting; ਭੋਜਨੇਸ਼ੁ — or while eating together; ਏਕਃ — alone; ਅਥ ਵਾ — or; ਅਪਿ — also; ਅਚ੍ਯੁਤ — O infallible one; ਤਤ੍-ਸਮਕ੍ਸ਼ਮ੍ — among companions; ਤਤ੍ — all those; ਕ੍ਸ਼ਾਮਯੇ — ask forgiveness; ਤ੍ਵਾਮ੍ — from You; ਅਹਮ੍ — I; ਅਪ੍ਰਮੇਯਮ੍ — immeasurable.
Translation
Thinking of You as my friend, I have rashly addressed You “O Kriṣṇa,” “O Yādava,” “O my friend,” not knowing Your glories. Please forgive whatever I may have done in madness or in love. I have dishonored You many times, jesting as we relaxed, lay on the same bed, or sat or ate together, sometimes alone and sometimes in front of many friends. O infallible one, please excuse me for all those offenses.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਪਿਤਾਸਿ ਲੋਕਸ੍ਯ ਚਰਾਚਰਸ੍ਯ
ਤ੍ਵਮਸ੍ਯ ਪੂਜ੍ਯਸ਼੍ਚ ਗੁਰੁਰ੍ਗਰੀਯਾਨ੍ ।
ਨ ਤ੍ਵਤ੍ਸਮੋਸ੍ਤ੍ਯਭ੍ਯਧਿਕਃ ਕੁਤੋਨ੍ਯੋ
ਲੋਕਤ੍ਰਯੇਪ੍ਯਪ੍ਰਤਿਮਪ੍ਰਭਾਵ ॥ 43 ॥
Meaning
ਪਿਤਾ — the father; ਅਸਿ — You are; ਲੋਕਸ੍ਯ — of all the world; ਚਰ — moving; ਅਚਰਸ੍ਯ — and nonmoving; ਤ੍ਵਮ੍ — You are; ਅਸ੍ਯ — of this; ਪੂਜ੍ਯਃ — worshipable; ਚ — also; ਗੁਰੁਃ — master; ਗਰੀਯਾਨ੍ — glorious; ਨ — never; ਤ੍ਵਤ੍-ਸਮਃ — equal to You; ਅਸ੍ਤਿ — there is; ਅਭ੍ਯਧਿਕਃ — greater; ਕੁਤਃ — how is it possible; ਅਨ੍ਯਃ — other; ਲੋਕ-ਤ੍ਰਯੇ — in the three planetary systems; ਅਪਿ — also; ਅਪ੍ਰਤਿਮ-ਪ੍ਰਭਾਵ — O immeasurable power.
Translation
You are the father of this complete cosmic manifestation, of the moving and the nonmoving. You are its worshipable chief, the supreme spiritual master. No one is greater than You, nor can anyone be one with You. How then could there be anyone greater than You within the three worlds, O Lord of immeasurable power?
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ ਪ੍ਰਣਿਧਾਯ ਕਾਯਂ
ਪ੍ਰਸਾਦਯੇ ਤ੍ਵਾਮਹਮੀਸ਼ਮੀਡ੍ਯਮ੍ ।
ਪਿਤੇਵ ਪੁਤ੍ਰਸ੍ਯ ਸਖੇਵ ਸਖ੍ਯੁਃ
ਪ੍ਰਿਯਃ ਪ੍ਰਿਯਾਯਾਰ੍ਹਸਿ ਦੇਵ ਸੋਢੁਮ੍ ॥ 44 ॥
Meaning
ਤਸ੍ਮਾਤ੍ — therefore; ਪ੍ਰਣਮ੍ਯ — offering obeisances; ਪ੍ਰਣਿਧਾਯ — laying down; ਕਾਯਮ੍ — the body; ਪ੍ਰਸਾਦਯੇ — to beg mercy; ਤ੍ਵਾਮ੍ — unto You; ਅਹਮ੍ — I; ਈਸ਼ਮ੍ — unto the Supreme Lord; ਈਡ੍ਯਮ੍ — worshipable; ਪਿਤਾ ਇਵ — like a father; ਪੁਤ੍ਰਸ੍ਯ — with a son; ਸਖਾ ਇਵ — like a friend; ਸਖ੍ਯੁਃ — with a friend; ਪ੍ਰਿਯਃ — a lover; ਪ੍ਰਿਯਾਯਾਃ — with the dearmost; ਅਰ੍ਹਸਿ — You should; ਦੇਵ — my Lord; ਸੋਢੁਮ੍ — tolerate.
Translation
You are the Supreme Lord, to be worshiped by every living being. Thus I fall down to offer You my respectful obeisances and ask Your mercy. As a father tolerates the impudence of his son, a friend the impertinence of a friend, or a husband the familiarity of his wife, please tolerate the wrongs I may have done You.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਪੂਰ੍ਵਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਤੋਸ੍ਮਿ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ
ਭਯੇਨ ਚ ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਂ ਮਨੋ ਮੇ ।
ਤਦੇਵ ਮੇ ਦਰ੍ਸ਼ਯ ਦੇਵ ਰੂਪਂ
ਪ੍ਰਸੀਦ ਦੇਵੇਸ਼ ਜਗਨ੍ਨਿਵਾਸ ॥ 45 ॥
Meaning
ਅਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ-ਪੂਰ੍ਵਮ੍ — never seen before; ਹ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਤਃ — gladdened; ਅਸ੍ਮਿ — I am; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — by seeing; ਭਯੇਨ — out of fear; ਚ — also; ਪ੍ਰਵ੍ਯਥਿਤਮ੍ — perturbed; ਮਨਃ — mind; ਮੇ — my; ਤਤ੍ — that; ਏਵ — certainly; ਮੇ — unto me; ਦਰ੍ਸ਼ਯ — show; ਦੇਵ — O Lord; ਰੂਪਮ੍ — the form; ਪ੍ਰਸੀਦ — just be gracious; ਦੇਵ-ਈਸ਼ — O Lord of lords; ਜਗਤ੍-ਨਿਵਾਸ — O refuge of the universe.
Translation
After seeing this universal form, which I have never seen before, I am gladdened, but at the same time my mind is disturbed with fear. Therefore please bestow Your grace upon me and reveal again Your form as the Personality of Godhead, O Lord of lords, O abode of the universe.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਕਿਰੀਟਿਨਂ ਗਦਿਨਂ ਚਕ੍ਰਹਸ੍ਤ-
ਮਿਚ੍ਛਾਮਿ ਤ੍ਵਾਂ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮਹਂ ਤਥੈਵ ।
ਤੇਨੈਵ ਰੂਪੇਣ ਚਤੁਰ੍ਭੁਜੇਨ
ਸਹਸ੍ਰਬਾਹੋ ਭਵ ਵਿਸ਼੍ਵਮੂਰ੍ਤੇ ॥ 46 ॥
Meaning
ਕਿਰੀਟਿਨਮ੍ — with helmet; ਗਦਿਨਮ੍ — with club; ਚਕ੍ਰ-ਹਸ੍ਤਮ੍ — disc in hand; ਇਚ੍ਚਾਮਿ — I wish; ਤ੍ਵਾਮ੍ — You; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਅਹਮ੍ — I; ਤਥਾ ਏਵ — in that position; ਤੇਨ ਏਵ — in that; ਰੂਪੇਣ — form; ਚਤੁਃ-ਭੁਜੇਨ — four-handed; ਸਹਸ੍ਰ-ਬਾਹੋ — O thousand-handed one; ਭਵ — just become; ਵਿਸ਼੍ਵ-ਮੂਰ੍ਤੇ — O universal form.
Translation
O universal form, O thousand-armed Lord, I wish to see You in Your four-armed form, with helmeted head and with club, wheel, conch and lotus flower in Your hands. I long to see You in that form.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਮਯਾ ਪ੍ਰਸਨ੍ਨੇਨ ਤਵਾਰ੍ਜੁਨੇਦਂ
ਰੂਪਂ ਪਰਂ ਦਰ੍ਸ਼ਿਤਮਾਤ੍ਮਯੋਗਾਤ੍ ।
ਤੇਜੋਮਯਂ ਵਿਸ਼੍ਵਮਨਂਤਮਾਦ੍ਯਂ
ਯਨ੍ਮੇ ਤ੍ਵਦਨ੍ਯੇਨ ਨ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਪੂਰ੍ਵਮ੍ ॥ 47 ॥
Meaning
ਸ਼੍ਰੀ-ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ — the Supreme Personality of Godhead said; ਮਯਾ — by Me; ਪ੍ਰਸਨ੍ਨੇਨ — happily; ਤਵ — unto you; ਅਰ੍ਜੁਨ — O Arjuna; ਇਦਮ੍ — this; ਰੂਪਮ੍ — form; ਪਰਮ੍ — transcendental; ਦਰ੍ਸ਼ਿਤਮ੍ — shown; ਆਤ੍ਮ-ਯੋਗਾਤ੍ — by My internal potency; ਤੇਜਃ-ਮਯਮ੍ — full of effulgence; ਵਿਸ਼੍ਵਮ੍ — the entire universe; ਅਨਂਤਮ੍ — unlimited; ਆਦ੍ਯਮ੍ — original; ਯਤ੍ — that which; ਮੇ — My; ਤ੍ਵਤ੍ ਅਨ੍ਯੇਨ — besides you; ਨ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ-ਪੂਰ੍ਵਮ੍ — no one has previously seen.
Translation
The Supreme Personality of Godhead said: My dear Arjuna, happily have I shown you, by My internal potency, this supreme universal form within the material world. No one before you has ever seen this primal form, unlimited and full of glaring effulgence.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨ ਵੇਦਯਜ੍ਞਾਧ੍ਯਯਨੈਰ੍ਨ ਦਾਨੈ-
ਰ੍ਨ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਭਿਰ੍ਨ ਤਪੋਭਿਰੁਗ੍ਰੈਃ ।
ਏਵਂਰੂਪਃ ਸ਼ਕ੍ਯ ਅਹਂ ਨ੍ਰੁਰੁਇਲੋਕੇ
ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਂ ਤ੍ਵਦਨ੍ਯੇਨ ਕੁਰੁਪ੍ਰਵੀਰ ॥ 48 ॥
Meaning
ਨ — never; ਵੇਦ-ਯਜ੍ਞ — by sacrifice; ਅਧ੍ਯਯਨੈਃ — or Vedic study; ਨ — never; ਦਾਨੈਃ — by charity; ਨ — never; ਚ — also; ਕ੍ਰਿਯਾਭਿਃ — by pious activities; ਨ — never; ਤਪੋਭਿਃ — by serious penances; ਉਗ੍ਰੈਃ — severe; ਏਵਮ੍-ਰੂਪਃ — in this form; ਸ਼ਕ੍ਯਃ — can; ਅਹਮ੍ — I; ਨ੍ਰੁਰੁਇ-ਲੋਕੇ — in this material world; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — be seen; ਤ੍ਵਤ੍ — than you; ਅਨ੍ਯੇਨ — by another; ਕੁਰੁ-ਪ੍ਰਵੀਰ — O best among the Kuru warriors.
Translation
O best of the Kuru warriors, no one before you has ever seen this universal form of Mine, for neither by studying the Vedas, nor by performing sacrifices, nor by charity, nor by pious activities, nor by severe penances can I be seen in this form in the material world.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਮਾ ਤੇ ਵ੍ਯਥਾ ਮਾ ਚ ਵਿਮੂਢਭਾਵੋ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਰੂਪਂ ਘੋਰਮੀਦ੍ਰੁਰੁਇਙ੍ਮਮੇਦਮ੍ ।
ਵ੍ਯਪੇਤਭੀਃ ਪ੍ਰੀਤਮਨਾਃ ਪੁਨਸ੍ਤ੍ਵਂ
ਤਦੇਵ ਮੇ ਰੂਪਮਿਦਂ ਪ੍ਰਪਸ਼੍ਯ ॥ 49 ॥
Meaning
ਮਾ — let it not be; ਤੇ — unto you; ਵ੍ਯਥਾ — trouble; ਮਾ — let it not be; ਚ — also; ਵਿਮੂਢ-ਭਾਵਃ — bewilderment; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — by seeing; ਰੂਪਮ੍ — form; ਘੋਰਮ੍ — horrible; ਈਦ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ — as it is; ਮਮ — My; ਇਦਮ੍ — this; ਵ੍ਯਪੇਤ-ਭੀਃ — free from all fear; ਪ੍ਰੀਤ-ਮਨਾਃ — pleased in mind; ਪੁਨਃ — again; ਤ੍ਵਮ੍ — you; ਤਤ੍ — that; ਏਵ — thus; ਮੇ — My; ਰੂਪਮ੍ — form; ਇਦਮ੍ — this; ਪ੍ਰਪਸ਼੍ਯ — just see.
Translation
You have been perturbed and bewildered by seeing this horrible feature of Mine. Now let it be finished. My devotee, be free again from all disturbances. With a peaceful mind you can now see the form you desire.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸਂਜਯ ਉਵਾਚ
ਇਤ੍ਯਰ੍ਜੁਨਂ ਵਾਸੁਦੇਵਸ੍ਤਥੋਕ੍ਤ੍ਵਾ
ਸ੍ਵਕਂ ਰੂਪਂ ਦਰ੍ਸ਼ਯਾਮਾਸ ਭੂਯਃ ।
ਆਸ਼੍ਵਾਸਯਾਮਾਸ ਚ ਭੀਤਮੇਨਂ
ਭੂਤ੍ਵਾ ਪੁਨਃ ਸੌਮ੍ਯਵਪੁਰ੍ਮਹਾਤ੍ਮਾ ॥ 50 ॥
Meaning
ਸਂਜਯਃ ਉਵਾਚ — Sañjaya said; ਇਤਿ — thus; ਅਰ੍ਜੁਨਮ੍ — unto Arjuna; ਵਾਸੁਦੇਵਃ — Kriṣṇa; ਤਥਾ — in that way; ਉਕ੍ਤ੍ਵਾ — speaking; ਸ੍ਵਕਮ੍ — His own; ਰੂਪਮ੍ — form; ਦਰ੍ਸ਼ਯਾਂ ਆਸ — showed; ਭੂਯਃ — again; ਆਸ਼੍ਵਾਸਯਾਂ ਆਸ — encouraged; ਚ — also; ਭੀਤਮ੍ — fearful; ਏਨਮ੍ — him; ਭੂਤ੍ਵਾ — becoming; ਪੁਨਃ — again; ਸੌਮ੍ਯ-ਵਪੁਃ — the beautiful form; ਮਹਾ-ਆਤ੍ਮਾ — the great one.
Translation
Sañjaya said to Dhritarāṣṭra: The Supreme Personality of Godhead, Kriṣṇa, having spoken thus to Arjuna, displayed His real four-armed form and at last showed His two-armed form, thus encouraging the fearful Arjuna.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਅਰ੍ਜੁਨ ਉਵਾਚ
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵੇਦਂ ਮਾਨੁਸ਼ਂ ਰੂਪਂ ਤਵ ਸੌਮ੍ਯਂ ਜਨਾਰ੍ਦਨ ।
ਇਦਾਨੀਮਸ੍ਮਿ ਸਂਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਃ ਸਚੇਤਾਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਂ ਗਤਃ ॥ 51 ॥
Meaning
ਅਰ੍ਜੁਨਃ ਉਵਾਚ — Arjuna said; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ — seeing; ਇਦਮ੍ — this; ਮਾਨੁਸ਼ਮ੍ — human; ਰੂਪਮ੍ — form; ਤਵ — Your; ਸੌਮ੍ਯਮ੍ — very beautiful; ਜਨਾਰ੍ਦਨ — O chastiser of the enemies; ਇਦਾਨੀਮ੍ — now; ਅਸ੍ਮਿ — I am; ਸਂਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਃ — settled; ਸ-ਚੇਤਾਃ — in my consciousness; ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਮ੍ — to my own nature; ਗਤਃ — returned.
Translation
When Arjuna thus saw Kriṣṇa in His original form, he said: O Janārdana, seeing this humanlike form, so very beautiful, I am now composed in mind, and I am restored to my original nature.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ
ਸੁਦੁਰ੍ਦਰ੍ਸ਼ਮਿਦਂ ਰੂਪਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਵਾਨਸਿ ਯਨ੍ਮਮ ।
ਦੇਵਾ ਅਪ੍ਯਸ੍ਯ ਰੂਪਸ੍ਯ ਨਿਤ੍ਯਂ ਦਰ੍ਸ਼ਨਕਾਙ੍ਕ੍ਸ਼ਿਣਃ ॥ 52 ॥
Meaning
ਸ਼੍ਰੀ-ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ — the Supreme Personality of Godhead said; ਸੁ-ਦੁਰ੍ਦਰ੍ਸ਼ਮ੍ — very difficult to see; ਇਦਮ੍ — this; ਰੂਪਮ੍ — form; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਵਾਨ੍ ਅਸਿ — as you have seen; ਯਤ੍ — which; ਮਮ — of Mine; ਦੇਵਾਃ — the demigods; ਅਪਿ — also; ਅਸ੍ਯ — this; ਰੂਪਸ੍ਯ — form; ਨਿਤ੍ਯਮ੍ — eternally; ਦਰ੍ਸ਼ਨ-ਕਾਂਕ੍ਸ਼ਿਣਃ — aspiring to see.
Translation
The Supreme Personality of Godhead said: My dear Arjuna, this form of Mine you are now seeing is very difficult to behold. Even the demigods are ever seeking the opportunity to see this form, which is so dear.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨਾਹਂ ਵੇਦੈਰ੍ਨ ਤਪਸਾ ਨ ਦਾਨੇਨ ਨ ਚੇਜ੍ਯਯਾ ।
ਸ਼ਕ੍ਯ ਏਵਂਵਿਧੋ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਵਾਨਸਿ ਮਾਂ ਯਥਾ ॥ 53 ॥
Meaning
ਨ — never; ਅਹਮ੍ — I; ਵੇਦੈਃ — by study of the Vedas; ਨ — never; ਤਪਸਾ — by serious penances; ਨ — never; ਦਾਨੇਨ — by charity; ਨ — never; ਚ — also; ਇਜ੍ਯਯਾ — by worship; ਸ਼ਕ੍ਯਃ — it is possible; ਏਵਮ੍-ਵਿਧਃ — like this; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਵਾਨ੍ — seeing; ਅਸਿ — you are; ਮਾਮ੍ — Me; ਯਥਾ — as.
Translation
The form you are seeing with your transcendental eyes cannot be understood simply by studying the Vedas, nor by undergoing serious penances, nor by charity, nor by worship. It is not by these means that one can see Me as I am.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਭਕ੍ਤ੍ਯਆ ਤ੍ਵਨਨ੍ਯਯਾ ਸ਼ਕ੍ਯ ਅਹਮੇਵਂਵਿਧੋਰ੍ਜੁਨ ।
ਜ੍ਞਾਤੁਂ ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਂ ਚ ਤਤ੍ਤ੍ਵੇਨ ਪ੍ਰਵੇਸ਼੍ਟੁਂ ਚ ਪਰਂਤਪ ॥ 54 ॥
Meaning
ਭਕ੍ਤ੍ਯਾ — by devotional service; ਤੁ — but; ਅਨਨ੍ਯਯਾ — without being mixed with fruitive activities or speculative knowledge; ਸ਼ਕ੍ਯਃ — possible; ਅਹਮ੍ — I; ਏਵਮ੍-ਵਿਧਃ — like this; ਅਰ੍ਜੁਨ — O Arjuna; ਜ੍ਞਾਤੁਮ੍ — to know; ਦ੍ਰਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to see; ਚ — and; ਤਤ੍ਤ੍ਵੇਨ — in fact; ਪ੍ਰਵੇਸ਼੍ਟੁਮ੍ — to enter into; ਚ — also; ਪਰਮ੍-ਤਪ — O subduer of the enemy.
Translation
My dear Arjuna, only by undivided devotional service can I be understood as I am, standing before you, and can thus be seen directly. Only in this way can you enter into the mysteries of My understanding.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਮਤ੍ਕਰ੍ਮਕ੍ਰੁਰੁਇਨ੍ਮਤ੍ਪਰਮੋ ਮਦ੍ਭਕ੍ਤਃ ਸਂਗਵਰ੍ਜਿਤਃ ।
ਨਿਰ੍ਵੈਰਃ ਸਰ੍ਵਭੂਤੇਸ਼ੁ ਯਃ ਸ ਮਾਮੇਤਿ ਪਾਂਡਵ ॥ 55 ॥
Meaning
ਮਤ੍-ਕਰ੍ਮ-ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ — engaged in doing My work; ਮਤ੍-ਪਰਮਃ — considering Me the Supreme; ਮਤ੍-ਭਕ੍ਤਃ — engaged in My devotional service; ਸਂਗ-ਵਰ੍ਜਿਤਃ — freed from the contamination of fruitive activities and mental speculation; ਨਿਰ੍ਵੈਰਃ — without an enemy; ਸਰ੍ਵ-ਭੂਤੇਸ਼ੁ — among all living entities; ਯਃ — one who; ਸਃ — he; ਮਾਮ੍ — unto Me; ਏਤਿ — comes; ਪਾਂਡਵ — O son of Pāṇḍu.
Translation
My dear Arjuna, he who engages in My pure devotional service, free from the contaminations of fruitive activities and mental speculation, he who works for Me, who makes Me the supreme goal of his life, and who is friendly to every living being – he certainly comes to Me.
Browse Related Categories:
