ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਏਵਂ ਚਤੁਰ੍ਦਸ਼ਜਗਨ੍ਮਯਤਾਂ ਗਤਸ੍ਯ
ਪਾਤਾਲਮੀਸ਼ ਤਵ ਪਾਦਤਲਂ ਵਦਂਤਿ ।
ਪਾਦੋਰ੍ਧ੍ਵਦੇਸ਼ਮਪਿ ਦੇਵ ਰਸਾਤਲਂ ਤੇ
ਗੁਲ੍ਫਦ੍ਵਯਂ ਖਲੁ ਮਹਾਤਲਮਦ੍ਭੁਤਾਤ੍ਮਨ੍ ॥1॥
Meaning
ਏਵਂ - in this manner; ਚਤੁਰ੍ਦਸ਼-ਜਗਤ੍-ਮਯਤਾਂ ਗਤਸ੍ਯ - (of Thee) who had manifested as the fourteen worlds; ਪਾਤਾਲਮ੍- - Paataal; ਈਸ਼ - O Lord!; ਤਵ ਪਾਦਤਲਂ - soles (lower part) of Thy feet; ਵਦਂਤਿ - is said to be; ਪਾਦ-ਊਰ੍ਧ੍ਵ-ਦੇਸ਼ਮ੍-ਅਪਿ - the upper surface of (Thy) feet; ਦੇਵ - O Effulgent One!; ਰਸਾਤਲਂ - (is) Rasaatala; ਤੇ ਗੁਲ੍ਫਦ੍ਵਯਂ ਖਲੁ - Thy two ankles, indeed; ਮਹਾਤਲਮ੍- - (are) Mahaatala; ਅਦ੍ਭੁਤ੍-ਆਤ੍ਮਨ੍ - O Lord of wondrous form;
Translation
O Lord! Thou took the wonderful form of the fourteen worlds as Thy Viraat Swaroopa : The lower worlds - Paataala -is the lower portion of Thy feet. Rasaatala - is the upper portion of Thy feet. Mahaatala is Thy two ankles.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਜਂਘੇ ਤਲਾਤਲਮਥੋ ਸੁਤਲਂ ਚ ਜਾਨੂ
ਕਿਂਚੋਰੁਭਾਗਯੁਗਲਂ ਵਿਤਲਾਤਲੇ ਦ੍ਵੇ ।
ਕ੍ਸ਼ੋਣੀਤਲਂ ਜਘਨਮਂਬਰਮਂਗ ਨਾਭਿ-
ਰ੍ਵਕ੍ਸ਼ਸ਼੍ਚ ਸ਼ਕ੍ਰਨਿਲਯਸ੍ਤਵ ਚਕ੍ਰਪਾਣੇ ॥2॥
Meaning
ਜਂਘੇ ਤਲਾਤਲਮ੍- - (Thy) shins Talaatal; ਅਥਃ ਸੁਤਲਂ ਚ ਜਾਨੂ - then, Sutala (are Thy) knees; ਕਿਂਚ-ਉਰੁ-ਭਾਗ-ਯੁਗਲਂ - moreover, the two thighs (are); ਵਿਤਲ-ਅਤਲੇ ਦ੍ਵੇ - the two (worlds) Vitala and Atala; ਕ੍ਸ਼ੋਣੀਤਲਂ ਜਘਨਮ੍- - the earth is (Thy) hip; ਅਂਬਰਮ੍-ਅਂਗ ਨਾਭਿਃ - - sky is O Lord! the navel; ਵਕ੍ਸ਼ਃ - ਚ - and the chest; ਸ਼ਕ੍ਰ-ਨਿਲਯਃ ਤਵ - of Thine is the abode of Indra (swarga); ਚਕ੍ਰਪਾਣੇ - O Wielder of the discus!;
Translation
O Wielder of the discus! Talaatala is Thy shins (lower part of leg between knee and ankle). Sutala is Thy knees. Vitala and Atala are the two thighs. The higher worlds: Bhoomi (earth) is Thy hip; Bhuva (sky) is Thy navel; Swarga (heaven) is Thy chest which is the abode of Indra.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਗ੍ਰੀਵਾ ਮਹਸ੍ਤਵ ਮੁਖਂ ਚ ਜਨਸ੍ਤਪਸ੍ਤੁ
ਫਾਲਂ ਸ਼ਿਰਸ੍ਤਵ ਸਮਸ੍ਤਮਯਸ੍ਯ ਸਤ੍ਯਮ੍ ।
ਏਵਂ ਜਗਨ੍ਮਯਤਨੋ ਜਗਦਾਸ਼੍ਰਿਤੈਰ-
ਪ੍ਯਨ੍ਯੈਰ੍ਨਿਬਦ੍ਧਵਪੁਸ਼ੇ ਭਗਵਨ੍ਨਮਸ੍ਤੇ ॥3॥
Meaning
ਗ੍ਰੀਵਾ ਮਹਃ - ਤਵ - Thy neck is Maharloka; ਮੁਖਂ ਚ ਜਨਃ - - and face is Janaloka; ਤਪਃ - ਤੁ ਫਾਲਂ - Tapoloka, indeed, is forehead; ਸ਼ਿਰਃ - - head; ਤਵ ਸਮਸ੍ਤਮਯਸ੍ਯ - of Thee who are everything; ਸਤ੍ਯਮ੍ - is Satyaloka; ਏਵਂ - in this manner; ਜਗਨ੍ਮਯਤਨੋ - whose body is the universe!; ਜਗਦਾਸ਼੍ਰਿਤੈਃ-ਅਪਿ-ਅਨ੍ਯੈਃ - of all other things forming the universe; ਨਿਬਦ੍ਧਵਪੁਸ਼ੇ - whose body is conceived as being made up of; ਭਗਵਨ੍ ਨਮਃ - ਤੇ - O Lord! Salutations to Thee!;
Translation
O Lord! Thy body is the whole universe. Maharloka is Thy neck. Janaloka is Thy face. Tapoloka is Thy forehead. Satyaloka is Thy head. Of all the other things of which the universe is made, Thy body is also conceived of being made up of all that. O Lord! salutations to Thee.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਤ੍ਵਦ੍ਬ੍ਰਹ੍ਮਰਂਧ੍ਰਪਦਮੀਸ਼੍ਵਰ ਵਿਸ਼੍ਵਕਂਦ
ਛਂਦਾਂਸਿ ਕੇਸ਼ਵ ਘਨਾਸ੍ਤਵ ਕੇਸ਼ਪਾਸ਼ਾਃ ।
ਉਲ੍ਲਾਸਿਚਿਲ੍ਲਿਯੁਗਲਂ ਦ੍ਰੁਹਿਣਸ੍ਯ ਗੇਹਂ
ਪਕ੍ਸ਼੍ਮਾਣਿ ਰਾਤ੍ਰਿਦਿਵਸੌ ਸਵਿਤਾ ਚ ਨੇਤ੍ਰੈ ॥4॥
Meaning
ਤ੍ਵਤ੍-ਬ੍ਰਹ੍ਮਰਂਧ੍ਰਪਦਮ੍- - Thy Brahmarandhra area (the psychic orifice on the crown of the head); ਈਸ਼੍ਵਰ ਵਿਸ਼੍ਵਕਂਦ - O Lord! Thou the source of the universe!; ਛਂਦਾਂਸਿ - (are) the Vedas; ਕੇਸ਼ਵ - O Keshava!; ਘਨਾਃ ਤਵ ਕੇਸ਼ਪਾਸ਼ਾਃ - the dark clouds are Thy locks of hair; ਉਲ੍ਲਾਸਿ-ਚਿਲ੍ਲਿ-ਯੁਗਲਂ - the delightful two eyebrows; ਦ੍ਰੁਹਿਣਸ੍ਯ ਗੇਹਂ - are the abode of Brahma; ਪਕ੍ਸ਼੍ਮਾਣਿ - the eyelashes; ਰਾਤ੍ਰਿ-ਦਿਬਿਸੌ - are night and day; ਸਵਿਤਾ ਚ ਨੇਤ੍ਰੇ - and the eyes are the Sun;
Translation
O Lord! The very cause of the universe,O Keshava! Thy Brahmarandhra are the Vedas. The clouds are Thy beautiful locks of hair. The abode of Brahma are Thy two eyebrows.Thy eyelashes are the night and the day, and Thy eyes is the Sun.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਨਿਸ਼੍ਸ਼ੇਸ਼ਵਿਸ਼੍ਵਰਚਨਾ ਚ ਕਟਾਕ੍ਸ਼ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ
ਕਰ੍ਣੌ ਦਿਸ਼ੋਸ਼੍ਵਿਯੁਗਲਂ ਤਵ ਨਾਸਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ।
ਲੋਭਤ੍ਰਪੇ ਚ ਭਗਵਨ੍ਨਧਰੋਤ੍ਤਰੋਸ਼੍ਠੌ
ਤਾਰਾਗਣਾਸ਼੍ਚ ਦਸ਼ਨਾਃ ਸ਼ਮਨਸ਼੍ਚ ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾ ॥5॥
Meaning
ਨਿਸ਼੍ਸ਼ੇਸ਼-ਵਿਸ਼੍ਵ-ਰਚਨਾ ਚ - the creation of the whole universe; ਕਟਾਕ੍ਸ਼-ਮੋਕ੍ਸ਼ਃ - is by extending a glance of Thy eye; ਕਰ੍ਣੌ ਦਿਸ਼ਃ - - (Thy) ears are the directions (quarters); ਅਸ਼੍ਵਿਯੁਗਲਮ੍ - the two Ashvinidevas; ਤਵ ਨਾਸਿਕੇ ਦ੍ਵੇ - are Thy two nostrils; ਲੋਭਤ੍ਰਪੇ ਚ - greed and modesty; ਭਗਵਨ੍ - O Lord!; ਅਧਰ-ਉਤ੍ਤਰ-ਓਸ਼੍ਠੌ - (are Thy) lower and upper lips; ਤਾਰਾ-ਗਣਾਃ - ਚ - and the galaxy of stars; ਦਸ਼ਨਾਃ - are Thy teeth; ਸ਼ਮਨਃ ਚ ਦਂਸ਼੍ਟ੍ਰਾ - the molars are Yama (the god of death);
Translation
O Lord! The whole of the creation is the extension of Thy one glance. The different directions are Thy ears. The Ashwini devataas are Thy two nostrils. Greed and modesty are Thy lower lip and the upper lip.The stars are Thy teeth, and Yama (death) is Thy molars.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਮਾਯਾ ਵਿਲਾਸਹਸਿਤਂ ਸ਼੍ਵਸਿਤਂ ਸਮੀਰੋ
ਜਿਹ੍ਵਾ ਜਲਂ ਵਚਨਮੀਸ਼ ਸ਼ਕੁਂਤਪਂਕ੍ਤਿਃ ।
ਸਿਦ੍ਧਾਦਯਃ ਸ੍ਵਰਗਣਾ ਮੁਖਰਂਧ੍ਰਮਗ੍ਨਿ-
ਰ੍ਦੇਵਾ ਭੁਜਾਃ ਸ੍ਤਨਯੁਗਂ ਤਵ ਧਰ੍ਮਦੇਵਃ ॥6॥
Meaning
ਮਾਯਾ - Maayaa (Thy cosmic creative power); ਵਿਲਾਸ-ਹਸਿਤਂ - is (Thy) charming smile; ਸ਼੍ਵਸਿਤਂ ਸਮੀਰਃ - (Thy) breath is the wind; ਜਿਹ੍ਵਾ ਜਲਂ - (Thy) tongue is water; ਵਚਨਮ੍- - speech; ਈਸ਼ - O Lord !; ਸ਼ਕੁਂਤ-ਪਂਕ੍ਤਿ - is the birds' chirping in formation; ਸਿਦ੍ਧ-ਆਦਯਃ ਸ੍ਵਰਗਣਾਃ - (Thy) voice is the Sidhdhaas (and other divine artists); ਮੁਖ-ਰਂਧ੍ਰਮ੍-ਅਗ੍ਨਿਃ- - (Thy) mouth is fire; ਦੇਵਾ ਭੁਜਾਃ - (Thy) arms are the gods (Devaa); ਸ੍ਤਨਯੁਗਂ ਤਵ ਧਰ੍ਮਦੇਵਃ - Thy breasts is the Dharmadeva (the god of righteousness);
Translation
O Lord! Maayaa is Thy charming smile and Thy breath is the wind. Water is Thy tongue. The birds' chirpings, as they fly in formation, are Thy speech and Thy voice are the Sidhdhaas and divine artists. Fire is Thy mouth and the gods are Thy arms. Thy breasts are the Dharma devas.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਠਂ ਤ੍ਵਧਰ੍ਮ ਇਹ ਦੇਵ ਮਨਃ ਸੁਧਾਂਸ਼ੁ -
ਰਵ੍ਯਕ੍ਤਮੇਵ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਂਬੁਜਮਂਬੁਜਾਕ੍ਸ਼ ।
ਕੁਕ੍ਸ਼ਿਃ ਸਮੁਦ੍ਰਨਿਵਹਾ ਵਸਨਂ ਤੁ ਸਂਧ੍ਯੇ
ਸ਼ੇਫਃ ਪ੍ਰਜਾਪਤਿਰਸੌ ਵ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਣੌ ਚ ਮਿਤ੍ਰਃ ॥7॥
Meaning
ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਠਂ ਤੁ-ਅਧਰ੍ਮ - (Thy) back is Adharma (unrighteousness); ਇਹ - of this (cosmic world); ਦੇਵ - O Lord!; ਮਨਃ ਸੁਧਾਂਸ਼ੁਃ - - mind is the moon; ਅਵ੍ਯਕ੍ਤਮ੍-ਏਵ - the unmanifest; ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯ-ਅਂਬੁਜਮ੍ - (is Thy) heart lotus; ਅਂਬੁਜਾਕ੍ਸ਼ - O Lotus eyed One!; ਕੁਕ੍ਸ਼ਿਃ ਸਮੁਦ੍ਰਨਿਵਹਾਃ - (Thy) abdomen is the ocean; ਵਸਨਂ ਤੁ ਸਂਧ੍ਯੇ - (Thy) garments are the two sandhyaas (dawn and dusk); ਸ਼ੇਫਃ ਪ੍ਰਜਾਪਤਿਃ- - (Thy) generative organ is Prajaapati (god of procreation); ਅਸੌ ਵ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਣੌ ਚ ਮਿਤ੍ਰਃ - and (Thy) testicles are god Mitra;
Translation
O Lord! Adharma is Thy back and the moon is Thy mind. O lotus eyed One! The unmanifest is Thy heart lotus and the oceans are Thy abdomen. The sandhyaas are Thy garments , Prajaapati is Thy generative organ and Thy testicles is god Mitra.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸ਼੍ਰੋਣੀਸ੍ਥਲਂ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਗਣਾਃ ਪਦਯੋਰ੍ਨਖਾਸ੍ਤੇ
ਹਸ੍ਤ੍ਯੁਸ਼੍ਟ੍ਰਸੈਂਧਵਮੁਖਾ ਗਮਨਂ ਤੁ ਕਾਲਃ ।
ਵਿਪ੍ਰਾਦਿਵਰ੍ਣਭਵਨਂ ਵਦਨਾਬ੍ਜਬਾਹੁ-
ਚਾਰੂਰੁਯੁਗ੍ਮਚਰਣਂ ਕਰੁਣਾਂਬੁਧੇ ਤੇ ॥8॥
Meaning
ਸ਼੍ਰੋਣੀਃ -ਸ੍ਥਲਂ - (Thy) lower-back; ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਗਣਾਃ - forms the animal world; ਪਦਯੋਃ - ਨਖਾਃ - ਤੇ - the nails of Thy feet; ਹਸ੍ਤਿ-ਉਸ਼੍ਟ੍ਰ-ਸੈਮ੍ਧਵ-ਮੁਖਾਃ - are the animals like elephants, camels, horses etc.; ਗਮਨਂ ਤੁ ਕਾਲਃ - (Thy) movement is Time; ਵਿਪ੍ਰ-ਆਦਿ-ਵਰ੍ਣ-ਭਵਨਂ - Brahmins and the other Varnas ensue from; ਵਦਨ-ਆਬ੍ਜ-ਬਾਹੁ-ਚਾਰੁ-ਉਰੁ-ਯੁਗ੍ਮ-ਚਰਣਂ - (Thy) lotus face,arms, charming thighs and feet; ਕਰੁਣਾ-ਅਂਬੁਧੇ ਤੇ - of Thee, O Ocean of mercy;
Translation
O Ocean of mercy! The animal world is Thy lower-back and the elephants camels and horses are the nails of Thy feet. Time is Thy movement. The four varnas -Brahmins, Kshatriyaa, Vaishyaa and Shoodraas originated from Thy lotus face, hands, charming thighs and feet, respectively.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਰਮਯਿ ਚਕ੍ਰਧਰ ਕ੍ਰਿਯਾਸ੍ਤੇ
ਵੀਰ੍ਯਂ ਮਹਾਸੁਰਗਣੋਸ੍ਥਿਕੁਲਾਨਿ ਸ਼ੈਲਾਃ ।
ਨਾਡ੍ਯਸ੍ਸਰਿਤ੍ਸਮੁਦਯਸ੍ਤਰਵਸ਼੍ਚ ਰੋਮ
ਜੀਯਾਦਿਦਂ ਵਪੁਰਨਿਰ੍ਵਚਨੀਯਮੀਸ਼ ॥9॥
Meaning
ਸਂਸਾਰ-ਚਕ੍ਰਮ੍- - the wheel of Samsaara ( the cycle of birth and death); ਅਯਿ ਚਕ੍ਰਧਰ - O Thou wielder of the discus!; ਕ੍ਰਿਯਾਃ -ਤੇ - is Thy activity; ਵੀਰ੍ਯਂ ਮਹਾ-ਅਸੁਰ-ਗਣਃ - - (Thy) prowess is the host of powerful Asuraas; ਅਸ੍ਥਿ-ਕੁਲਾਨਿ ਸ਼ੈਲਾਃ - (Thy) bones are the mountains; ਨਾਡ੍ਯਃ -ਸਰਿਤ੍-ਸਮੁਦਯਃ - - (Thy) blood vessels are the many rivers; ਤਰਵਃ -ਚ ਰੋਮ - and the trees are Thy hair; ਜੀਯਾਤ੍- - May it always shine (in me); ਇਦਂ ਵਪੁਃ -ਅਨਿਰ੍ਵਚਨੀਯਮ੍- - this indescribable form; ਈਸ਼ - O Lord!;
Translation
O Thou wielder of the discus! Thy activity is the wheel of Samsaara and the host of Asuras are Thy prowess.The mountains are Thy bones, the many rivers are Thy blood streams and the trees are Thy hair. May this indescribable form always shine in me.
ਸ਼੍ਲੋਕਃ
ਈਦ੍ਰੁਰੁਇਗ੍ਜਗਨ੍ਮਯਵਪੁਸ੍ਤਵ ਕਰ੍ਮਭਾਜਾਂ
ਕਰ੍ਮਾਵਸਾਨਸਮਯੇ ਸ੍ਮਰਣੀਯਮਾਹੁਃ ।
ਤਸ੍ਯਾਂਤਰਾਤ੍ਮਵਪੁਸ਼ੇ ਵਿਮਲਾਤ੍ਮਨੇ ਤੇ
ਵਾਤਾਲਯਾਧਿਪ ਨਮੋਸ੍ਤੁ ਨਿਰੁਂਧਿ ਰੋਗਾਨ੍ ॥10॥
Meaning
ਈਦ੍ਰੁਰੁਇਕ੍-ਜਗਨ੍ਮਯ-ਵਪੁਃ - ਤਵ - such cosmic (Viraat) form of Thee; ਕਰ੍ਮਭਾਜਾਂ - by all human beings (who are subject to the law of Karma); ਕਰ੍ਮ-ਅਵਸਾਨ-ਸਮਯੇ - at the end of all vedic karmas and at the time of death; ਸ੍ਮਰਣੀਯਮ੍-ਆਹੁਃ - should be remembered, it is said; ਤਸ੍ਯ-ਅਂਤਰ-ਆਤ੍ਮ-ਵਪੁਸ਼ੇ - (Thou) who are the Indweller of that Viraat form; ਵਿਮਲਾਤ੍ਮਨੇ ਤੇ - (and) Thou who are of the nature of pure Sattva; ਵਾਤਾਲਯਾਧਿਪ - O Lord of Guruvaayur!; ਨਮਃ -ਅਸ੍ਤੁ - my salutations be to Thee; ਨਿਰੁਂਧਿ ਰੋਗਾਨ੍ - may my ailments be eradicated;
Translation
Human beings who are bound by the law of Karma should remember this Viraat (cosmic) form of Thine, which is of the nature of pure Sattva, at the end of all rituals, and when desirous of liberation and at the time of death. O Lord of Guruvaayur! My salutations to Thee. Please eradicate my ailments.
Browse Related Categories:
