શ્લોકઃ
સ્વાયંભુવો મનુરથો જનસર્ગશીલો
દૃષ્ટ્વા મહીમસમયે સલિલે નિમગ્નામ્ ।
સ્રષ્ટારમાપ શરણં ભવદંઘ્રિસેવા-
તુષ્ટાશયં મુનિજનૈઃ સહ સત્યલોકે ॥1॥
Meaning
સ્વાયંભુવઃ મનુઃ - Swaayambhuva Manu; અથઃ જનસર્ગશીલઃ - then, who was engaged in creation; દૃષ્ટ્વા મહીમ્- - seeing the earth,; અસમયે સલિલે નિમગ્નામ્ - at a wrong time, being immersed in water; સ્રષ્ટારમ્-આપ શરણં - in the creator, Brahmaa, sought refuge; ભવત્-અંઘ્રિ-સેવા - in the service of Thy lotus feet; તુષ્ટ-આશયં - whose heart delighted; મુનિજનૈઃ સહ - along with the other sages; સત્યલોકે - in Satyaaloka;
Translation
Then Swaayambhuva Manu who was engaged in the work of creation, saw the earth emerged in water, untimely (when there was no Pralaya). He went to Satyaloka, in supplication to Brahmaa, the creator, whose heart delighted in the service of Thy lotus feet, along with the other sages.
શ્લોકઃ
કષ્ટં પ્રજાઃ સૃજતિ મય્યવનિર્નિમગ્ના
સ્થાનં સરોજભવ કલ્પય તત્ પ્રજાનામ્ ।
ઇત્યેવમેષ કથિતો મનુના સ્વયંભૂઃ -
રંભોરુહાક્ષ તવ પાદયુગં વ્યચિંતીત્ ॥ 2 ॥
Meaning
કષ્ટં - alas!; પ્રજાઃ સૃજતિ મયિ- - while I am creating beings; અવનિઃ -નિમગ્ના - the earth is immersed; સ્થાનં - place; સરોજભવ - O Lotus Born! (Brahmaa); કલ્પય તત્-પ્રજાનામ્ - provide therefore for the beings; ઇતિ-એવમ્-એષ - thus he (Brahmaa); કથિતઃ મનુના સ્વયંભૂઃ - - being told by Manu Swaayambhu; અંભોરુહાક્ષ - O Lotus eyed Lord!; તવ પાદયુગં - Thy two feet; વ્યચિંતીત્ - (he) contemplated on;
Translation
Swaayambhuva Manu told the lotus born Brahmaa that it was a pity that the earth was submerged as he was creating beings. He asked for a place to be created for the beings. Hearing this Brahmaa started to contemplate on Thy two lotus feet, for a solution to the problem.
શ્લોકઃ
હા હા વિભો જલમહં ન્યપિબં પુરસ્તા-
દદ્યાપિ મજ્જતિ મહી કિમહં કરોમિ ।
ઇત્થં ત્વદંઘ્રિયુગલં શરણં યતોઽસ્ય
નાસાપુટાત્ સમભવઃ શિશુકોલરૂપી ।3॥
Meaning
હા હા વિભો - Oh! Oh! Lord!; જલમ્-અહં ન્યપિબં - I drank the waters; પુરસ્તાત્- - previously also; અદ્ય-અપિ મજ્જતિ મહી - (yet) the earth is submerging; કિમ્-અહં કરોમિ - what shall I do; ઇત્થં - saying so; ત્વત્-અંઘ્રિ-યુગલં - at Thy pair of feet; શરણં યતઃ - - who had taken refuge; અસ્ય નાસાપુટાત્ - from his (Brahmaa's) nostrils; સમભવઃ - Thou emerged; શિશુ-કોલ-રૂપી - in a child boar's form;
Translation
Brahmaa took refuge at Thy pair of lotus feet saying that he had earlier also drunk the waters and that the earth was still submerging and he did not know what to do. From Brahmaa's nostrils, who was saying thus, Thou emerged in the form of a child boar.
શ્લોકઃ
અંગુષ્ઠમાત્રવપુરુત્પતિતઃ પુરસ્તાત્
ભોયોઽથ કુંભિસદૃશઃ સમજૃંભથાસ્ત્વમ્ ।
અભ્રે તથાવિધમુદીક્ષ્ય ભવંતમુચ્ચૈ -
ર્વિસ્મેરતાં વિધિરગાત્ સહ સૂનુભિઃ સ્વૈઃ ॥4॥
Meaning
અંગુષ્ઠ-માત્ર-વપુઃ- - with a body of the size of a thumb; ઉત્પતિતઃ - emerged; પુરસ્તાત્ - at first; ભૂયઃ -અથ - gradually then; કુંભિ-સદૃશઃ - an elephant in size; સમજૃંભથાઃ - ત્વમ્ - did Thou grow; અભ્રે - in the sky; તથા-વિધમ્-ઉદીક્ષ્ય - in that form seeing; ભવંતમ્-ઉચ્ચૈઃ - Thou so big; વિસ્મેરતાં વિધિઃ -અગાત્ - wonder struck Brahmaa was; સહ સૂનુભિઃ સ્વૈઃ - with his own sons;
Translation
At first Thy size was of a thumb, then it gradually grew to the size of an elephant. Brahmaa and his sons were wonder struck seeing Thy huge form in the sky.
શ્લોકઃ
કોઽસાવચિંત્યમહિમા કિટિરુત્થિતો મે
નાસાપુટાત્ કિમુ ભવેદજિતસ્ય માયા ।
ઇત્થં વિચિંતયતિ ધાતરિ શૈલમાત્રઃ
સદ્યો ભવન્ કિલ જગર્જિથ ઘોરઘોરમ્ ॥5॥
Meaning
કઃ -અસૌ- - who is this; અચિંત્ય-મહિમા - of unconceivable glory; કિટિઃ -ઉત્થિતઃ- - this boar which has emerged; મે નાસાપુટાત્ - from my nostrils; કિમુ ભવેત્- - or is it; અજિતસ્ય માયા - the Invincible Lord's Maaya; ઇત્થં વિચિંતયતિ - thus (as Brahmaa was) contemplating; ધાતરિ - Brahmaa,; શૈલમાત્રઃ - the size of a mountain; સદ્યઃ ભવન્ - soon becoming (Thou); કિલ જગર્જિથ - indeed roared; ઘોરઘોરં - in a terrific manner;
Translation
Brahmaa was wondering as to who the glorious boar was which had come out from his nostrils. As he was trying to reflect if it was the work of the Invincible Lord's Maayaa, Thee in the form of the boar became the size of a mountain and roared fiercely.
શ્લોકઃ
તં તે નિનાદમુપકર્ણ્ય જનસ્તપઃસ્થાઃ
સત્યસ્થિતાશ્ચ મુનયો નુનુવુર્ભવંતમ્ ।
તત્સ્તોત્રહર્ષુલમનાઃ પરિણદ્ય ભૂય-
સ્તોયાશયં વિપુલમૂર્તિરવાતરસ્ત્વમ્ ॥6॥
Meaning
તં તે નિનાદમ્- - that Thine roar; ઉપકર્ણ્ય - hearing; જનઃ-તપઃ-સ્થાઃ - the inhabitants of the Jana and Tapa lokas; સત્ય-સ્થિતાઃ -ચ - and those in the Satyaloka; મુનયઃ - sages; નુનુવુઃ -ભવંતમ્ - praised Thee; તત્-સ્તોત્ર-હર્ષુલ-મનાઃ - by their praises pleased; પરિણદ્ય ભૂયઃ - roaring again; તોયાશયં - in the ocean; વિપુલ-મૂર્તિઃ - - assuming a huge form; અવાતરઃ -ત્વમ્ - Thou jumped;
Translation
Hearing that fierce roar of Thine, the resident sages of the Jana, Tapa and Satya loka praised Thee. Pleased by their praises, Thou assumed a huge form and roaring again jumped into the ocean.
શ્લોકઃ
ઊર્ધ્વપ્રસારિપરિધૂમ્રવિધૂતરોમા
પ્રોત્ક્ષિપ્તવાલધિરવાઙ્મુખઘોરઘોણઃ ।
તૂર્ણપ્રદીર્ણજલદઃ પરિઘૂર્ણદક્ષ્ણા
સ્તોતૃન્ મુનીન્ શિશિરયન્નવતેરિથ ત્વમ્ ॥7॥
Meaning
ઊર્ધ્વ-પ્રસારિ- - (with) standing erect; પરિધૂમ્ર-વિધૂત-રોમા - dark red colored shivering hair; પ્રોત્ક્ષિપ્ત-વાલધિઃ - lifted up tail; અવાઙ્-મુખ-ઘોર-ઘોણઃ - pointing downwards the fierce snout; તૂર્ણ-પ્રદીર્ણ-જલદઃ - with ease breaking through the clouds; પરિઘૂર્ણત્-અક્ષ્ણા - rolling eyes; સ્તોતૃન્ મુનીન્ - the praising sages; શિશિરયન્- - delighting; અવતેરિથ ત્વમ્ - jumped down Thou;
Translation
With Thy twitching and erect reddish hair, tail lifted up and the fierce snout pointing down and the eyes rolling, delighting the sages who were praising Thee, Thou easily broke through the clouds and jumped.
શ્લોકઃ
અંતર્જલં તદનુસંકુલનક્રચક્રં
ભ્રામ્યત્તિમિંગિલકુલં કલુષોર્મિમાલમ્ ।
આવિશ્ય ભીષણરવેણ રસાતલસ્થા -
નાકંપયન્ વસુમતીમગવેષયસ્ત્વમ્ ॥8॥
Meaning
અંતર્જલં - the waters' insides; તદનુ- - then; સંકુલ-નક્ર-ચક્રં - with moving about crocodiles; ભ્રામ્યત્-તિમિંગિલ-કુલં - with whirling around whales; કલુષ-ઉર્મિ-માલમ્ - with turbulent waters; આવિશ્ય - entering; ભીષણ-રવેણ - with a fierce roar; રસાતલસ્થાન્- - the inhabitants of the nether worlds; આકંપયન્ - shaking; વસુમતીમ્- - the earth; અગવેષયઃ - - searched for; ત્વમ્ - Thou;
Translation
Thou entered the insides of the waters where the crocodiles were moving about, whales were whirling around and which was full of turbulent waves. The inhabitants of the nether worlds shook with fear as with a fierce roar Thou searched for the earth.
શ્લોકઃ
દૃષ્ટ્વાઽથ દૈત્યહતકેન રસાતલાંતે
સંવેશિતાં ઝટિતિ કૂટકિટિર્વિભો ત્વમ્ ।
આપાતુકાનવિગણય્ય સુરારિખેટાન્
દંષ્ટ્રાંકુરેણ વસુધામદધાઃ સલીલમ્ ॥9॥
Meaning
દૃષ્ટ્વા-અથ - seeing then (the earth); દૈત્ય-હતકેન - by the wicked Asura; રસાતલ-અંતે - at the bottom of the Rasaatala; સંવેશિતાં - concealed; ઝટિતિ - in no time; કૂટ-કિટિઃ - - (Thou who had by Maaya) assumed the form of a boar; વિભો ત્વમ્ - O Lord! Thou,; આપાતુકાન્- - the rushing (Asuras); અવિગણ્ય્ય - neglecting; સુરારિ-ખેટાન્ - the wretched Asuraas; દંષ્ટ્ર-અંકુરેણ - with the tusk's tip; વસુધામ્-અદધાઃ - the earth lifted up; સલીલમ્ - as if in sport;
Translation
O Lord! Then seeing the earth concealed at the bottom of the Rasaatal, by the wretched Asura, Thou hastily lifted it up with the tip of the tusk of the boar, a form which Thou had asummed by Maaya. Treating the Asura with disdain who was rushing at Thee. All this was a mere sport for Thee.
શ્લોકઃ
અભ્યુદ્ધરન્નથ ધરાં દશનાગ્રલગ્ન
મુસ્તાંકુરાંકિત ઇવાધિકપીવરાત્મા ।
ઉદ્ધૂતઘોરસલિલાજ્જલધેરુદંચન્
ક્રીડાવરાહવપુરીશ્વર પાહિ રોગાત્ ॥10॥
Meaning
અભ્યુદ્ધરન્-અથ - lifting up, then; ધરાં - the earth; દશન-અગ્ર-લગ્નં - in the tooth front stuck; મુસ્ત-અંકુર-અંકિત ઇવ - a blade of grass as if; અધિક-પીવર-આત્મા - with a gigantic body; ઉદ્ધૂત-ઘોર-સલિલાત્-જલધેઃ- - from the fiercely shaken up waters of the ocean,; ઉદંચન્ - emerging; ક્રીડા-વરાહ-વપુઃ -ઈશ્વર - sportingly (taking the form) of a boar body, O Lord!; પાહિ રોગાત્ - save me from disease;
Translation
Thou who had sportingly assumed the body of a boar, lifted the earth from the frightening turbulent waters of the ocean. On Thy gigantic body, the earth looked like a blade of grass stuck on the tip Thy tusk. O Lord! Save me from the disease.
Meaning
Translation
Browse Related Categories:
