શ્લોકઃ
શુદ્ધા નિષ્કામધર્મૈઃ પ્રવરગુરુગિરા તત્સ્વરૂપં પરં તે
શુદ્ધં દેહેંદ્રિયાદિવ્યપગતમખિલવ્યાપ્તમાવેદયંતે ।
નાનાત્વસ્થૌલ્યકાર્શ્યાદિ તુ ગુણજવપુસ્સંગતોઽધ્યાસિતં તે
વહ્નેર્દારુપ્રભેદેષ્વિવ મહદણુતાદીપ્તતાશાંતતાદિ ॥1॥
Meaning
શુદ્ધાઃ નિષ્કામ-ધર્મૈઃ - purified minded people, by their desireless actions; પ્રવર-ગુરુ-ગિરા - by competent teacher's instructions; તત્-સ્વરૂપં પરં તે - that aspect supreme of Thine; શુદ્ધં દેહ-ઇંદ્રિય-આદિ- - immaculate, from body sense etc.,; વ્યપગતમ્- - transcending; અખિલ-વ્યાપ્તમ્-આવેદયંતે - and all pervading , come to understand; નાનાત્વ-સ્થૌલ્ય-કાર્શ્ય-આદિ - multiplicity, big thin etc.,; તુ ગુણજ-વપુઃ-સંગતઃ- - indeed are the Gunas in which the bodies are associated; અધ્યાસિતં તે - are super imposed on Thee; વહ્નેઃ-દારુ-પ્રભેદેષુ-ઇવ - in fire, due to the wood of different form, just as,; મહત્-અણુતા-દીપ્તતા- - bigness, smallness brightness; શાંતતા-આદિ - dimness etc.,;
Translation
People, whose minds are purified by performing desireless actions, come to understand from the instructions of competent teachers, Thy supreme aspect which is immaculate, bodiless, taintless, all pervading and transcendent. As for the qualities of multiplicity, stoutness, thinness etc., which are in association with the bodies constituted of the three gunas, are super imposed on Thee. It is like the expensiveness, small ness, dimness and brilliance of fire according to the nature of the fuel (wood) on which it manifests.
શ્લોકઃ
આચાર્યાખ્યાધરસ્થારણિસમનુમિલચ્છિષ્યરૂપોત્તરાર-
ણ્યાવેધોદ્ભાસિતેન સ્ફુટતરપરિબોધાગ્નિના દહ્યમાને ।
કર્માલીવાસનાતત્કૃતતનુભુવનભ્રાંતિકાંતારપૂરે
દાહ્યાભાવેન વિદ્યાશિખિનિ ચ વિરતે ત્વન્મયી ખલ્વવસ્થા ॥2॥
Meaning
આચાર્ય-આખ્ય- - teacher's teachings; અધરસ્થ-અરણિ- - are the lower fire stick; સમનુમિલત્-શિષ્ય-રૂપ- - coming in a disciple form; ઉત્તર-અરણિ- - is the upper fire stick; આવેધઃ-ઉદ્ભાસિતેન - striking (which) is lit (glows); સ્ફુટતર-પરિબોધ- - perfectly clear knowledge; અગ્નિના દહ્યમાને - fire, by which is burnt; કર્માલી-વાસના- - the many action's desires (tendencies); તત્-કૃત-તનુ- - by which is generated, with the; ભુવન-ભ્રાંતિ- - body identification misconception; કાંતાર-પૂરે - such a forest full (is burnt); દાહ્ય-અભાવેન - then with a lack of burning material; વિદ્યા-શિખિનિ ચ વિરતે - when the knowledge generated fire also subsides; ત્વત્-મયી ખલુ-અવસ્થા - in Thee the total merger state alone (is there);
Translation
The fire of knowledge is ignited by the striking of two fire sticks, the lower one represents the teachings of the teacher, and the upper one the disciple (who comes seeking the knowledge). This fire illuminates perfectly clear knowledge and burns the forest full of many tendencies and desires which are an effect of past actions, and also the ignorance of identification with the body and the world. When such a forest is burnt up, the fire (of knowledge) for want of fuel also subsides (in Thee). Then the state of total merger in Thee alone remains.
શ્લોકઃ
એવં ત્વત્પ્રાપ્તિતોઽન્યો નહિ ખલુ નિખિલક્લેશહાનેરુપાયો
નૈકાંતાત્યંતિકાસ્તે કૃષિવદગદષાડ્ગુણ્યષટ્કર્મયોગાઃ ।
દુર્વૈકલ્યૈરકલ્યા અપિ નિગમપથાસ્તત્ફલાન્યપ્યવાપ્તા
મત્તાસ્ત્વાં વિસ્મરંતઃ પ્રસજતિ પતને યાંત્યનંતાન્ વિષાદાન્॥3॥
Meaning
એવં ત્વત્-પ્રાપ્તિતઃ-અન્યઃ - thus Thy attainment, besides it (other than it); ન-હિ ખલુ - most certainly not; નિખિલ-ક્લેશ-હાનેઃ-ઉપાયઃ - all sufferings' eradicating means; ન-એકાંત-અત્યંતિકાઃ-તે - nor complete removing or recurrence are they (capable of); કૃષિ-વત્- - like cultivation (or like); અગદ-ષાડ્ગુણ્ય- - medicines, the six gunas,; ષડ્કર્મ-યોગાઃ - the six actions of Yoga; દુર્વૈકલ્યૈઃ-અકલ્યાઃ - with difficulties (which are) difficult to overcome, (impractical); અપિ નિગમ-પથાઃ- - also are the Vedic paths; તત્-ફલાનિ-અપિ-અવાપ્તા - their results even if achieved; મત્તાઃ-ત્વાં વિસ્મરંતઃ - (becoming) arrogant, Thee, they forget; પ્રસજતિ પતને - proceeding into downfall; યાંતિ-અનંતાન્ વિષાદાન્ - undergo endless sufferings;
Translation
Other than the attainment of Thee, certainly, the other means of eradicating sufferings, which are resorted to, like cultivation, medicine, the six gunas, the six steps of Yoga etc., are ultimately ineffective in completely removing or the recurrence of all sufferings. The Vedic paths are difficult to pursue with their many inherent difficulties. Even if they are somehow pursued and their results obtained, by some, they in arrogance forget Thee, (who are the ultimate aim) and are led into downfall and undergo endless sufferings.
શ્લોકઃ
ત્વલ્લોકાદન્યલોકઃ ક્વનુ ભયરહિતો યત્ પરાર્ધદ્વયાંતે
ત્વદ્ભીતસ્સત્યલોકેઽપિ ન સુખવસતિઃ પદ્મભૂઃ પદ્મનાભ ।
એવં ભાવે ત્વધર્માર્જિતબહુતમસાં કા કથા નારકાણાં
તન્મે ત્વં છિંધિ બંધં વરદ્ કૃપણબંધો કૃપાપૂરસિંધો ॥4॥
Meaning
ત્વત્-લોકાત્-અન્ય-લોકઃ - Thy loka (world) (Vaikuntha), other worlds; ક્વ-નુ ભય-રહિતઃ - where indeed is (which is) fearless; યત્ પરાર્ધ-દ્વય-અંતે - because at the end of two Paraardhaas; ત્વત્-ભીતઃ- - from Thee (as Time) is afraid; સત્ય-લોકે-અપિ - in the Satyaloka also; ન સુખ-વસતિઃ પદ્મભૂઃ - not in peace lives Brahmaa; પદ્મનાભ - O Padmanaabha!; એવં ભાવે-તુ- - that being so; અધર્મ-અર્જિત-બહુ-તમસાં - by unrighteousness earned many sins; કા કથા નારકાણામ્ - what to say of human beings; તત્-મે ત્વં - therefore mine, O Thou!; છિંધિ બંધં - cut off bondage; વરદ્ કૃપણબંધો - O Bestower of Boons! O Friend of Lowly!; કૃપાપૂરસિંધો - O Ocean full of mercy!;
Translation
O Lotus Naval One! Where is there another fearless world other than Thy world the Vaikunthaloka? Residing in Satyaloka also, at the end of two Paraardhaas, Brahmaa is afraid of Thee (as Time) and does not live in peace. That being so, what to say of human beings who keep accumulating sins by unrighteous means! O Bestower of Boons! O friend of the Lowly! O Ocean full of mercy! therefore, do cut off my bondage.
શ્લોકઃ
યાથાર્થ્યાત્ત્વન્મયસ્યૈવ હિ મમ ન વિભો વસ્તુતો બંધમોક્ષૌ
માયાવિદ્યાતનુભ્યાં તવ તુ વિરચિતૌ સ્વપ્નબોધોપમૌ તૌ ।
બદ્ધે જીવદ્વિમુક્તિં ગતવતિ ચ ભિદા તાવતી તાવદેકો
ભુંક્તે દેહદ્રુમસ્થો વિષયફલરસાન્નાપરો નિર્વ્યથાત્મા ॥5॥
Meaning
યાથાર્થ્યાત્- - in reality; ત્વત્-મયસ્ય-એવ - of Thy selfness only; હિ મમ ન વિભો - certainly , my is not O Lord!; વસ્તુતઃ બંધ મોક્ષૌ - in fact bondage or liberation; માયા-વિદ્યા-તનુભ્યાં - (by Thy) Maayaa and knowledge aspects; તવ તુ વિરચિતૌ - of Thine indeed are manifested; સ્વપ્ન-બોધ-ઉપમૌ તૌ - dream and awakening, like those two; બદ્ધે જીવત્-વિમુક્તિં - in a bonded and liberated, while living; ગતવતિ ચ ભિદા - is achieved, the difference is; તાવતી તાવત્-એકો - this much, that, one; ભુંક્તે દેહ-દ્રુમ-સ્થઃ - eats, on a body tree perched; વિષય-ફલ-રસાત્ - sense experience fruits; ન-અપરઃ નિર્વ્યથ-આત્મા - not the other one, (and so), is a non suffering soul;
Translation
O Lord! In reality, for me, who is merged in Thyselfness only, there is no bondage or liberation. Thy two aspects of Maayaa and knowledge manifest, indeed, like dreaming and awakening. The difference between the two, the bonded and the one who has achieved liberation while living, is that, the former, perched on the tree of the body has to eat the fruits of the sense experiences, while the latter does not have to do so and so is a non suffering soul.
શ્લોકઃ
જીવન્મુક્તત્વમેવંવિધમિતિ વચસા કિં ફલં દૂરદૂરે
તન્નામાશુદ્ધબુદ્ધેર્ન ચ લઘુ મનસશ્શોધનં ભક્તિતોઽન્યત્ ।
તન્મે વિષ્ણો કૃષીષ્ઠાસ્ત્વયિ કૃતસકલપ્રાર્પણં ભક્તિભારં
યેન સ્યાં મંક્ષુ કિંચિદ્ ગુરુવચનમિલત્ત્વત્પ્રબોધસ્ત્વદાત્મા ॥6॥
Meaning
જીવન્-મુક્તત્વમ્- - while living, liberation; એવં-વિધમ્-ઇતિ વચસા - like this, such words; કિં ફલં દૂર દૂરે - what is the use, far fetched; તત્-નામ-અશુદ્ધ-બુદ્ધેઃ- - that concept (is) to an impure mind; ન ચ લઘુ મનસઃ-શોધનં - and there is not a bit of mind purification; ભક્તિતઃ-અન્યત્ - other than devotion; તત્-મે વિષ્ણો કૃષીષ્ઠાઃ- - that (devotion) for me, O Vishnu! Bring about; ત્વયિ કૃત-સકલ-પ્રાર્પણં - in Thee all surrendering; ભક્તિભારમ્ - devotion intense (may be); યેન સ્યાં મંક્ષુ - by which I may soon; કિંચિત્ ગુરુ-વચન-મિલત્- - along with some instructions from the Guru; ત્વત્-પ્રબોધઃ-ત્વત્-આત્મા - Thy realisations and Thy oneness (may achieve).;
Translation
Of what use are the words about the state of liberation in the embodied soul? This concept is far fetched for the impure minded. There is no way other than devotion for the mind to be even a bit purified. O Lord Vishnu! Do bring about that for me which by intense devotion, with surrendering of all fruits of action to Thee, and with Thy realisation by the teachings from a Guru, I may achieve oneness with Thee.
શ્લોકઃ
શબ્દ્બ્રહ્મણ્યપીહ પ્રયતિતમનસસ્ત્વાં ન જાનંતિ કેચિત્
કષ્ટં વંધ્યશ્રમાસ્તે ચિરતરમિહ ગાં બિભ્રતે નિષ્પ્રસૂતિમ્ ।
યસ્યાં વિશ્વાભિરામાસ્સકલમલહરા દિવ્યલીલાવતારાઃ
સચ્ચિત્સાંદ્રં ચ રૂપં તવ ન નિગદિતં તાં ન વાચં ભ્રિયાસમ્ ॥7॥
Meaning
શબ્દ-બ્રહ્મણિ-અપિ-ઇહ - in Vedas and other scriptures, also here,; પ્રયતિત-મનસઃ- - totally devoted minds; ત્વાં ન જાનંતિ કેચિત્ - Thee do not know, some (such people); કષ્ટં વંધ્ય-શ્રમાઃ- તે - alas, lost is their effort; ચિરતરમ્-ઇહ ગાં - for long, here, a cow; વિભ્રતે નિષ્પ્રસૂતિમ્ - (they) carry along, which has not calved; યસ્યાં વિશ્વ-અભિરામાઃ- - in which (the Vedas), the world enchanting; સકલ-મલ-હરાઃ - all impurities removing; દિવ્ય-લીલા-અવતારાઃ - divine sportive incarnations; સત્-ચિત્-સાંદ્રં - and Pure Consciousness saturated; ચ રૂપં તવ - form of Thee; ન નિગદિતં - is not spoken of; તાં ન વાચં ભ્રિયાસમ્ - that scripture I will not study;
Translation
In this world there are people who are totally engrossed in the study of Vedas and other scriptures and do not care to know Thee. It is a futile effort on their part just as owning a cow which has not calved. I will not study the scriptures wherein Thy form saturated with Pure Consciousness, and the world enchanting, all purifying and sportive incarnations are not spoken of.
શ્લોકઃ
યો યાવાન્ યાદૃશો વા ત્વમિતિ કિમપિ નૈવાવગચ્છામિ ભૂમ્-
ન્નેવંચાનન્યભાવસ્ત્વદનુભજનમેવાદ્રિયે ચૈદ્યવૈરિન્ ।
ત્વલ્લિંગાનાં ત્વદંઘ્રિપ્રિયજનસદસાં દર્શનસ્પર્શનાદિ-
ર્ભૂયાન્મે ત્વત્પ્રપૂજાનતિનુતિગુણકર્માનુકીર્ત્યાદરોઽપિ ॥8॥
Meaning
યઃ યાવાન્ - that, of that sort; યાદૃશઃ વા ત્વમ્- - or of that type, are Thou; ઇતિ કિમ્-અપિ ન-એવ- - this, what so ever, not at all; અવગચ્છામિ ભૂમન્- - do I understand, O Lord of the Universe!; ન-એવમ્-ચ- - not also is it that; અનન્ય-ભાવઃ- - without another thought; ત્વત્-અનુભજનમ્-એવ- - Thy worship alone; આદ્રિયે ચૈદ્યવૈરિન્ - I shall perform, O Destroyer of Shishupaal!; ત્વત્-લિંગાનામ્ - Thy images; ત્વત્-અંઘ્રિ- - Thy feet; પ્રિય-જન-સદસાં - lovingly attached to, to their group; દર્શન્-સ્પર્શન-આદિઃ- - meeting, saluting etc.,; ભૂયાત્-મે - may it happen to me; ત્વત્-પ્રપૂજા-નતિ-નુતિ - Thy worship singing Thy hymns, prostrating to Thee; ગુણ-કર્મ-અનુકીર્તિઃ- - and recital of Thy excellences and deeds; આદરઃ-અપિ - and loving Thee also;
Translation
O Lord of the Universe! Thou are this, that or of that kind or of that sort, I do not at all understand any of this whatsoever. In spite of my little understanding, O Enemy of Chaidya (Shishupaal)! Thy worship alone I will always dutifully perform. May it thus happen to me that I get to see Thy images and touch the feet of the groups of people who are lovingly attached to Thy feet. May I also worship Thee, sing Thy hymns, prostate to Thee, and lovingly recite Thy excellences and deeds.
શ્લોકઃ
યદ્યલ્લભ્યેત તત્તત્તવ સમુપહૃતં દેવ દાસોઽસ્મિ તેઽહં
ત્વદ્ગેહોન્માર્જનાદ્યં ભવતુ મમ મુહુઃ કર્મ નિર્માયમેવ ।
સૂર્યાગ્નિબ્રાહ્મણાત્માદિષુ લસિતચતુર્બાહુમારાધયે ત્વાં
ત્વત્પ્રેમાર્દ્રત્વરૂપો મમ સતતમભિષ્યંદતાં ભક્તિયોગઃ ॥9॥
Meaning
યત્-યત્-લભ્યેત - what what ever I get; તત્-તત્-તવ સમુપહૃતં - that that for Thee I offer; દેવ દાસઃ-અસ્મિ તે-અહં - O God! Servant am of Thee I; ત્વત્-ગેહ-ઉન્માર્જન-આદ્યં - Thy temple cleaning etc.,; ભવતુ મમ મુહુઃ - may be my always; કર્મ નિર્માયમ્-એવ - services without laxity; સૂર્ય-અગ્નિ-બ્રાહ્મણ- - the sun, fire, Braahmin,; આત્મા-આદિષુ - the soul, in all these; લસિત-ચતુર્બાહુમ્- - resplendent the four armed form; આરાધયે ત્વાં - I worship Thee; ત્વત્-પ્રેમ-આર્દ્રત્વ-રૂપઃ - for Thy love melting, in that form,; મમ સતતમ્-અભિષ્યંદતાં - may continuously flow as a stream; ભક્તિયોગઃ - through devotion;
Translation
O Lord! What ever comes to me, I offer to Thee. I am Thy servant. May I always be in Thy service without fail, like cleaning Thy temple etc. May I worship Thy resplendent four armed form in the sun, fire, Braahmin and Aatman. May my love melting heart, through devotion continuously flow into a torrential stream towards Thee.
શ્લોકઃ
ઐક્યં તે દાનહોમવ્રતનિયમતપસ્સાંખ્યયોગૈર્દુરાપં
ત્વત્સંગેનૈવ ગોપ્યઃ કિલ સુકૃતિતમા પ્રાપુરાનંદસાંદ્રમ્ ।
ભક્તેષ્વન્યેષુ ભૂયસ્સ્વપિ બહુમનુષે ભક્તિમેવ ત્વમાસાં
તન્મે ત્વદ્ભક્તિમેવ દ્રઢય હર ગદાન્ કૃષ્ણ વાતાલયેશ ॥10॥
Meaning
ઐક્યં તે - union with Thee; દાન-હોમ-વ્રત-નિયમ-તપઃ- - charity, sacrifice, vows, discipline, austerities; સાંખ્ય-યોગૈઃ-દુરાપં - and by methods of Saankhya Yoga, is difficult to get; ત્વત્-સંગેન-એવ - (by) to Thee attachment only; ગોપ્યઃ કિલ - the Gopikas indeed; સુકૃતિતમાઃ-પ્રાપુઃ- - the most meritorious ones, obtained; આનંદ-સાંદ્રમ્ - bliss intense; ભક્તેષુ-અન્યેષુ - the devotees, among others; ભૂયઃસુ-અપિ - many they may be, even then; બહુ-મનુષે ભક્તિમ્-એવ - highly esteemed devotion alone; ત્વમ્-આસાં - Thou, of these (Gopikaas) consider; તત્-મે ત્વત્-ભક્તિમ્-એવ - that, to me, Thy devotion only; દ્રઢય હર ગદાન્ - strengthen, remove my sufferings; કૃષ્ણ વાતાલયેશ - O Krishna! O Lord of Guruvaayur!;
Translation
The state of supreme blissful union with Thee is difficult to be attained by charity, sacrifice, vows, disciplines, austerities or by following the methods of Saankhya Yoga. The most meritorious Gopikaas attained intense bliss only by attachment to Thee. There are many devotees of Thine, but the loving devotion of the Gopikaas, to Thee, is highly esteemed by Thee. May that devotion strengthen in me. O Lord Krishna! O Lord of Guruvaayur! remove my sufferings.
Browse Related Categories:
