ശ്ലോകഃ
ഹിരണ്യാക്ഷേ പോത്രിപ്രവരവപുഷാ ദേവ ഭവതാ
ഹതേ ശോകക്രോധഗ്ലപിതധൃതിരേതസ്യ സഹജഃ ।
ഹിരണ്യപ്രാരംഭഃ കശിപുരമരാരാതിസദസി
പ്രതിജ്ഞമാതേനേ തവ കില വധാര്ഥം മധുരിപോ ॥1॥
Meaning
ഹിരണ്യാക്ഷേ (ഹതേ) - (when) Hiranyaaksha (was killed); പോത്രി-പ്രവര-വപുഷാ - by (Thee) in the form of the exalted Boar; ദേവ ഭവതാ - O Lord! By Thee; ഹതേ - was killed (then); ശോക-ക്രോധ-ഗ്ലപിത-ധൃതിഃ- - (his brother) who had lost mental balance due to grief and anger; ഏതസ്യ സഹജഃ - his brother; ഹിരണ്യ-പ്രാരംഭഃ കശിപുഃ- - Kashipu' whose name started with 'Hiranya'; അമര-അരാതി-സദസി - in the assembly of the enemy of the Devas (ie Asuras); പ്രതിജ്ഞാമ്-ആതേനേ - an oath took; തവ കില വധാര്ഥം - for killing Thee, it is said; മധുരിപോ - O Lord! Slayer of Madhu;
Translation
O Lord! Slayer of Madhu! When Hiranyaaksha was killed by Thee, incarnate as the Divine Boar, his brother named Hiranyakashipu was smitten with sorrow and anger. In the assembly of the Asuras he swore to kill Thee.
ശ്ലോകഃ
വിധാതാരം ഘോരം സ ഖലു തപസിത്വാ നചിരതഃ
പുരഃ സാക്ഷാത്കുർവന് സുരനരമൃഗാദ്യൈരനിധനമ് ।
വരം ലബ്ധ്വാ ദൃപ്തോ ജഗദിഹ ഭവന്നായകമിദം
പരിക്ഷുംദന്നിംദ്രാദഹരത ദിവം ത്വാമഗണയന് ॥2॥
Meaning
വിധാതാരം ഘോരം - to Brahmaa, with intensity; സ ഖലു തപസിത്വാ - he, indeed, performed austerities; ന-ചിരതഃ പുരഃ സാക്ഷാത്-കുർവന് - soon, caused him to appear; സുര-നര-മൃഗ-ആദ്യൈഃ- - by god, man, beast etc; അനിധനം വരം ലബ്ധ്വാ - of not being killed, the boon getting; ദ്പ്തഃ - (became) arrogant; ജഗത്-ഇഹ - here, in this world; ഭവന്-നായകമ്-ഇദം - which has Thee for its Lord; പരിക്ഷുംദന്- - tormenting; ഇംദ്രാത്-അഹരത് ദിവം - from Indra, snatched the heavens; ത്വാമ്-അഗണ്യന് - disregarding Thee;
Translation
He quickly compelled Brahmaa to appear before him by performing severe austerities and made him give a boon that he would not be killed by god, man or beast etc. As a result of the boon he became arrogant and tormented the whole world which has Thee as its Lord. Disregarding Thee, he even snatched the heavens from Indra.
ശ്ലോകഃ
നിഹംതും ത്വാം ഭൂയസ്തവ പദമവാപ്തസ്യ ച രിപോ-
ര്ബഹിര്ദൃഷ്ടേരംതര്ദധിഥ ഹൃദയേ സൂക്ഷ്മവപുഷാ ।
നദന്നുച്ചൈസ്തത്രാപ്യഖിലഭുവനാംതേ ച മൃഗയന്
ഭിയാ യാതം മത്വാ സ ഖലു ജിതകാശീ നിവവൃതേ ॥3॥
Meaning
നിഹംതും ത്വാം ഭൂയഃ- - to kill Thee then; തവ പദമ്-അവാപ്തസ്യ - who had reached Thy abode; ച രിപോഃ-ബഹിര്ദൃഷ്ടേഃ- - and from (this) enemy's physical eyes; അംതര്ദധിഥ - (Thou) disappeared; ഹൃദയേ സൂക്ഷ്മ-വപുഷാ - into the heart, in a subtle form; നംദന്-ഉച്ചൈഃ-തത്ര-അപി- - roaring loudly, even there (in Vaikuntha); അഖില-ഭുവന്-അംതേ ച - and in all the other worlds as well; മൃഗയന് - searching; ഭിയാ യാതം മത്വാ - (Thou had) gone away for fear, thinking; സ ഖലു ജിതകാശീ - he ,indeed, thought that he had won; നിവവൃതേ - returned;
Translation
To kill Thee, he even went to Thy abode Vaikuntha. Thou disappeared from his gross vision and entered into his heart in a subtle form. Roaring aloud he searched for Thee in all the three worlds, and not finding Thee, he thought that Thou had fled in fear. Considering himself the winner he returned home.
ശ്ലോകഃ
തതോഽസ്യ പ്രഹ്ലാദഃ സമജനി സുതോ ഗര്ഭവസതൌ
മുനേർവീണാപാണേരധിഗതഭവദ്ഭക്തിമഹിമാ ।
സ വൈ ജാത്യാ ദൈത്യഃ ശിശുരപി സമേത്യ ത്വയി രതിം
ഗതസ്ത്വദ്ഭക്താനാം വരദ പരമോദാഹരണതാമ് ॥4॥
Meaning
തതഃ-അസ്യ - then, to him; പ്രഹ്ലാദഃ സമജനി സുതഃ - Prahlaad was born as a son; ഗര്ഭവസതൌ - while still in the womb; മുനേഃ-വീണാ-പാണേഃ- - from the sage Naarada; അധിഗത- - learning; ഭവത്-ഭക്തി-മഹിമാ - the glory of devotion to Thee; സ വൈ ജാത്യാ ദൈത്യഃ - though he was by birth an Asura; ശിശുഃ-അപി - and a child also; സമേത്യ ത്വയി രതിം - attaining,love towards Thee, intense love; ഗതഃ ത്വത് ഭക്താനാമ് - (he) became, among Thy devotees; വരദ - O Bestower of Boons!; പരമ-ഉദാഹരണതാമ് (ഗതഃ) - the most outstanding example;
Translation
To him was born a son named Prahlaad. Even when he was in the womb, he had learnt the glory of devotion to Thee from sage Naarada. Though by birth he was an Asura, and just a child, O Bestower of Boons! He had intense love for Thee, and became the most outstanding example for all Thy devotees.
ശ്ലോകഃ
സുരാരീണാം ഹാസ്യം തവ ചരണദാസ്യം നിജസുതേ
സ ദൃഷ്ട്വാ ദുഷ്ടാത്മാ ഗുരുഭിരശിശിക്ഷച്ചിരമമുമ് ।
ഗുരുപ്രോക്തം ചാസാവിദമിദമഭദ്രായ ദൃഢമി-
ത്യപാകുർവന് സർവം തവ ചരണഭക്ത്യൈവ വവൃധേ ॥ 5 ॥
Meaning
സുരാരീണാം ഹാസ്യം - the ridicule of the Asuras; തവ ചരണ-ദാസ്യം - (and) devotion to Thy feet; നിജ-സുതേ സ ദൃഷ്ട്വാ - of his son, he seeing; ദുഷ്ടാത്മാ - the evil minded (Hiranyakashipu); ഗുരുഭിഃ-അശിശിക്ഷത്- - by the teachers made (him) learn; ചിരമ്-അമുമ് - him for a long time; ഗുരു-പ്രോക്തം ച-അസൌ- - and (but) he, all that was said by the teachers; ഇദമ്-ഇദമ്-അഭദ്രായ ദൃഢമ്-ഇതി - all this will certainly cause evil, thus; അപാകുർവന് സർവം - rejecting all; തവ ചരണ ഭക്ത്യാ-ഏവ - by devotion to Thy feet alone; വവൃധേ - grew up;
Translation
The evil minded Hiranyakashipu had Prahlaad brain washed by competent instructors for long, because he saw signs of devotion to Thee and also the ridicule of the Asuras in his son. He however rejected all their teachings as leading only to evil and grew up with his devotional zeal.
ശ്ലോകഃ
അധീതേഷു ശ്രേഷ്ഠം കിമിതി പരിപൃഷ്ടേഽഥ തനയേ
ഭവദ്ഭക്തിം വര്യാമഭിഗദതി പര്യാകുലധൃതിഃ ।
ഗുരുഭ്യോ രോഷിത്വാ സഹജമതിരസ്യേത്യഭിവിദന്
വധോപായാനസ്മിന് വ്യതനുത ഭവത്പാദശരണേ ॥6॥
Meaning
അധീതേഷു ശ്രേഷ്ഠം കിമ്- - among what (you have) learned, what is the best?'; ഇതി പരിപൃഷ്ടേ- - thus when asked; അഥ തനയേ - then the son,; ഭവത്-ഭക്തിം വര്യാമ്- - devotion to Thee as the greatest; അഭിഗദതി - replied; പര്യാകുല-ധൃതിഃ - (He, hiranyakashipu) agitation minded; ഗുരുഭ്യഃ രോഷിത്വാ - (and) got angry with the teachers; സഹജ-മതിഃ-അസ്യ- - (this) is his natural inclination'; ഇതി-അഭിവിദന് - thus understanding; വധോപായാന്- - means of killing; അസ്മിന് വ്യതനുത - him (Prahlaad) planned; ഭവത്-പാദ-ശരണേ - at Thy feet, who had taken refuge;
Translation
On being asked about what was the best that he had learned, he answered that devotion to Thee was the greatest. Agitated at this, Hiranyakashipu was very angry with the teachers, but they told him that this was his son's natural inclination. At this he started planning ways to kill Prahlaad who was Thy great devotee, having taken refuge at Thy feet.
ശ്ലോകഃ
സ ശൂലൈരാവിദ്ധഃ സുബഹു മഥിതോ ദിഗ്ഗജഗണൈ-
ര്മഹാസര്പൈര്ദഷ്ടോഽപ്യനശനഗരാഹാരവിധുതഃ ।
ഗിരീംദ്രവക്ഷിപ്തോഽപ്യഹഹ! പരമാത്മന്നയി വിഭോ
ത്വയി ന്യസ്താത്മത്വാത് കിമപി ന നിപീഡാമഭജത ॥7॥
Meaning
സഃ - he (Prahlaad),; ശൂലൈഃ-ആവിദ്ധഃ സുബഹു - pierced by tridents, many times; മഥിതഃ ദിഗ്ഗജ-ഗണൈഃ- - trampled upon by herds of huge elephants; മഹാ-സര്പൈഃ-ദഷ്ടഃ- - bitten by huge snakes; അപി-അനശന- - and also going without food (starving); ഗര-ആഹാര-വിധുതഃ - tormented by poisoned food; ഗിരീംദ്ര-അവക്ഷിപ്തഃ- - thrown down from high mountains; അപി-അഹഹ - even then, what a wonder; പരമാത്മന്-അയി വിഭോ - O All Pervading Supreme Being!; ത്വയി ന്യസ്ത-ആത്മത്വാത് - unto Thee having surrendered himself; കിമ്-അപി ന നിപീഡാമ്- - did not any kind of suffering; അഭജത് - feel;
Translation
O All Pervading Supreme Being! What a wonder! Though he was pierced with tridents many times, trampled again and again by herds of huge elephants, bitten by great serpents, starved, poisoned and thrown down from the mountain peaks,he did not feel any suffering as his mind was completely fixed on Thee.
ശ്ലോകഃ
തതഃ ശംകാവിഷ്ടഃ സ പുനരതിദുഷ്ടോഽസ്യ ജനകോ
ഗുരൂക്ത്യാ തദ്ഗേഹേ കില വരുണപാശൈസ്തമരുണത് ।
ഗുരോശ്ചാസാന്നിധ്യേ സ പുനരനുഗാന് ദൈത്യതനയാന്
ഭവദ്ഭക്തേസ്തത്ത്വം പരമമപി വിജ്ഞാനമശിഷത് ॥8॥
Meaning
തതഃ ശംകാ-ആവിഷ്ടഃ സഃ പുനഃ- - then being frightened, he again; അതി-ദുഷ്ടഃ-അസ്യ ജനകഃ - very cruel, his father,; ഗുരു-ഉക്ത്യാ - following the advice of the teacher; തത്-ഗേഹേ കില - in his (teacher's) house, it appears; വരുണ-പാശൈഃ- - with ropes; തമ്-അരുണത് - tied him up; ഗുരോഃ-ച-അസാന്നിധ്യേ - and when the teacher was not present; സഃ പുനഃ- - he (Prahlaada) again; അനുഗാന് ദൈത്യ-തനയാന് - (with the ) Asura boys who were with him; ഭവത്-ഭക്തേഃ-തത്ത്വമ് - the real nature of devotion to Thee; പരമമ്-അപി വിജ്ഞാനമ്- - and also the Supreme knowledge; അശിഷത് - taught;
Translation
The very cruel father was frightened at this. At the advice of the teacher, Prahlaad was tied up with ropes at the teacher's house. But whenever the teacher was away, Prahlaad began to teach the Asura boys, who were with him, the doctrine of love for, and knowledge of Thee.
ശ്ലോകഃ
പിതാ ശൃണ്വന് ബാലപ്രകരമഖിലം ത്വത്സ്തുതിപരം
രുഷാംധഃ പ്രാഹൈനം കുലഹതക കസ്തേ ബലമിതി ।
ബലം മേ വൈകുംഠസ്തവ ച ജഗതാം ചാപി സ ബലം
സ ഏവ ത്രൈലോക്യം സകലമിതി ധീരോഽയമഗദീത് ॥9॥
Meaning
പിതാ ശൃണ്വന് - (the) father on hearing; ബാല-പ്രകരമ്-അഖിലം - (that) all the groups of boys; ത്വത്-സ്തുതി-പരം - are intent on singing Thy praise; രുഷാംധഃ - blinded by rage; പ്രാഹ-ഏനം - asked him; കുലഹതക കഃ-തേ ബലമ്-ഇതി - O traitor of our race, who is your strength (support)?; ബലം മേ വൈകുംഠഃ- - My strength is Vishnu,; തവ ച - and your's,; ജഗതാം ച-അപി സ ബലം - of the whole universe also He is th strength,; സ ഏവ ത്രൈലോക്യം സകലമ്- - He alone is the three worlds as a whole',; ഇതി ധീരഃ-അയമ്-അഗദീത് - thus, that courageous and wise boy replied;
Translation
Hearing that all the boys were now singing Thy praise, Hiranyakashipu became blind with rage. He shouted at Prahlaad that the traitor that he was, who was his strength? That courageous boy replied that Lord Vishnu was his strength, in as much as He was also his (father's) strength and of the whole universe. Also that the three worlds were his manifestation indeed.
ശ്ലോകഃ
അരേ ക്വാസൌ ക്വാസൌ സകലജഗദാത്മാ ഹരിരിതി
പ്രഭിംതേ സ്മ സ്തംഭം ചലിതകരവാലോ ദിതിസുതഃ ।
അതഃ പശ്ചാദ്വിഷ്ണോ ന ഹി വദിതുമീശോഽസ്മി സഹസാ
കൃപാത്മന് വിശ്വാത്മന് പവനപുരവാസിന് മൃഡയ മാമ് ॥10॥
Meaning
അരേ ക്വ-അസൌ ക്വ-അസൌ - Oh where is he? Where is he?'; സകല-ജഗത-ആത്മാ ഹരിഃ- - the soul of all the worlds', that Hari; ഇതി - thus (saying); പ്രഭിംതേ സ്മ സ്തംഭം - struck at a pillar; ചലിത-കരവാലഃ - brandishing his sword; ദിതി-സുതഃ - the son of Diti (Hiranyakashipu); അതഃ പശ്ചാത്- - thereafter (what happened); വിഷ്ണോ - O Vishnu!; ന ഹി വദിതുമ്-ഈശഃ-അസ്മി സഹസാ - O Lord! I am not able to say immediately; കൃപാത്മന് - O All merciful!; വിശ്വാത്മന് - O Supreme Aatman!; പവനപുരവാസിന് - O Resider of Guruvaayur!; മൃഡയ മാമ് - deign to make me whole;
Translation
O where is he? Where is he? The soul of all the worlds who is known as Hari? The son of Diti asking struck the pillar brandishing the sword. O Vishnu! O Lord! What happened then I am unable to describe immediately. O All Merciful! O All pervading One! O resident of Guruvaayur! Deign to make me whole.
Browse Related Categories:
