ശ്ലോകഃ
പ്രദ്യുമ്നോ രൌക്മിണേയഃ സ ഖലു തവ കലാ ശംബരേണാഹൃതസ്തം
ഹത്വാ രത്യാ സഹാപ്തോ നിജപുരമഹരദ്രുക്മികന്യാം ച ധന്യാമ് ।
തത്പുത്രോഽഥാനിരുദ്ധോ ഗുണനിധിരവഹദ്രോചനാം രുക്മിപൌത്രീം
തത്രോദ്വാഹേ ഗതസ്ത്വം ന്യവധി മുസലിനാ രുക്മ്യപി ദ്യൂതവൈരാത് ॥1॥
Meaning
പ്രദ്യുമ്നഃ രൌക്മിണേയഃ - Pradyumna, Rukmini's son; സ ഖലു തവ കലാ - he indeed Thy part incarnation; ശംബരേണ-ആഹൃതഃ- - by Shambara was kidnapped; തം ഹത്വാ - him killing; രത്യാ സഹ-ആപ്തഃ - with Rati returned; നിജപുരമ്- - to his own city; അഹരത്-രുക്മി-കന്യാം - took away Rukmi's daughter; ച ധന്യാം - and she the fortunate one; തത്-പുത്രഃ-അഥ- - his son then; അനിരുദ്ധഃ ഗുണനിധിഃ- - Aniruddha, very virtuous; അവഹത്-രോചനാമ് - married Rochanaa; രുക്മി പൌത്രീമ് - Rukmi's grand daughter; തത്ര-ഉദ്വാഹേ ഗതഃ-ത്വം - there, in that wedding Thou went; ന്യവധി മുസലിനാ - was killed by Balaraam; രുക്മി-അപി - Rukmi also; ദ്യൂത-വൈരാത് - in the game of dice animosity;
Translation
Pradyumna, Rukmini's son was an aspect of Thy essence and was kidnapped by Shambara at birth. Later Pradyumna killed Shambara and returned to his city of Dwaarikaa with his wife Rati. He also carried away the fortunate daughter of Rukmi and married her. His virtuous son Aniruddha married Rochanaa, the grand daughter of Rukmi. Thou had gone to that wedding. During a game of dice, when a quarrel arose, Rukmi was killed by Balaraam.
ശ്ലോകഃ
ബാണസ്യ സാ ബലിസുതസ്യ സഹസ്രബാഹോ-
ര്മാഹേശ്വരസ്യ മഹിതാ ദുഹിതാ കിലോഷാ ।
ത്വത്പൌത്രമേനമനിരുദ്ധമദൃഷ്ടപൂർവം
സ്വപ്നേഽനുഭൂയ ഭഗവന് വിരഹാതുരാഽഭൂത് ॥2॥
Meaning
ബാണസ്യ സാ - of Baana, she; ബലി-സുതസ്യ - of Bali's son (Baan); സഹസ്ര-ബാഹോഃ- - of a thousand arms; മാഹേശ്വരസ്യ - devotee of Shiva; മഹിതാ ദുഹിതാ - the esteemed daughter; കില-ഉഷാ - indeed Ushaa; ത്വത്-പൌത്രമ്-ഏനമ്- - Thy grandson this; അനിരുദ്ധമ്-അദൃഷ്ട-പൂർവമ് - Aniruddha not seen before; സ്വപ്നേ-അനുഭൂയ - in the dream meeting; ഭഗവന് - O Lord!; വിരഹ-ആതുരാ-അഭൂത് - separation pangs suffered;
Translation
Bali's son Baana was a devotee of Shiva and had a thousand arms. His esteemed daughter Ushaa had not seen Thy grandson Aniruddha before. She met him in her dreams and suffered pangs of separation from him.
ശ്ലോകഃ
യോഗിന്യതീവ കുശലാ ഖലു ചിത്രലേഖാ
തസ്യാഃ സഖീ വിലിഖതീ തരുണാനശേഷാന് ।
തത്രാനിരുദ്ധമുഷയാ വിദിതം നിശായാ-
മാനേഷ്ട യോഗബലതോ ഭവതോ നികേതാത് ॥3॥
Meaning
യോഗിനീ- - a woman with yogic powers; അതീവ കുശലാ - and very skilled; ഖലു ചിത്രലേഖാ - indeed Chitralekhaa; തസ്യാഃ സഖി - her (Ushaa's) friend; വിലിഖതീ - draws (pictures); തരുണാന്-അശേഷാന് - of young men all; തത്ര-അനിരുദ്ധമ്- - from there, Aniruddha; ഉഷയാ വിദിതം - by Ushaa was recognized; നിശായാമ്-ആനേഷ്ട - during the night, brought (Chitralekhaa); യോഗ-ബലതഃ - by yogic powers; ഭവതഃ നികേതാത് - from Thy palace;
Translation
Ushaa's friend Chitralekhaa had yogic powers and was very skilled in making drawings. She drew portraits of all the young men. Ushaa picked up Aniruddha's portrait whom she recognized. Chitralekhaa with her yogic powers then brought Aniruddha from Thy palace during the night.
ശ്ലോകഃ
കന്യാപുരേ ദയിതയാ സുഖമാരമംതം
ചൈനം കഥംചന ബബംധുഷി ശർവബംധൌ ।
ശ്രീനാരദോക്തതദുദംതദുരംതരോഷൈ-
സ്ത്വം തസ്യ ശോണിതപുരം യദുഭിര്ന്യരുംധാഃ ॥4॥
Meaning
കന്യാ-പുരേ - in the virgin's chambers; ദയിതയാ - with his beloved (Ushaa); സുഖമ്-ആരമംതം - happily sporting; ച-ഏനം കഥംചന - and him somehow; ബബംധുഷി - tied up; ശർവബംധൌ - Shiva's devotee; ശ്രീ-നാരദ-ഉക്ത- - by Shree Naarada told; തത്-ഉദംത- - that news; ദുരംതഃ-രോഷൈഃ-ത്വം - (in) unbounded anger Thou; തസ്യ ശോണിതപുരം - his (city) Shonitpura; യദുഭിഃ-ന്യരുംധാഃ - with Yadus besieged;
Translation
In the virgin's chamber, Aniruddha sported happily with his beloved Ushaa. Baana, Shivaa's devotee came to know this and tied him up. This news was given to Thee by Shree Naarad. In a fit of unbounded anger, Thou besieged Baana's city Shonitpura with the help of the Yaadavas.
ശ്ലോകഃ
പുരീപാലശ്ശൈലപ്രിയദുഹിതൃനാഥോഽസ്യ ഭഗവാന്
സമം ഭൂതവ്രാതൈര്യദുബലമശംകം നിരുരുധേ ।
മഹാപ്രാണോ ബാണോ ഝടിതി യുയുധാനേനയുയുധേ
ഗുഹഃ പ്രദ്യുമ്നേന ത്വമപി പുരഹംത്രാ ജഘടിഷേ ॥5॥
Meaning
പുരീപാലഃ- - the protector of the city; ശൈല-പ്രിയ-ദുഹിതൃ-നാഥഃ-അസ്യ - the mountain's dear daughter's consort, his; ഭഗവാന് - Lord Shiva; സമം ഭൂതവ്രാതൈഃ- - with the Bhoota army; യദു-ബലമ്-അശംകം - the Yaadava army fearlessly; നിരുരുധേ - blocked; മഹാപ്രാണഃ ബാണഃ - the mighty Baana; ഝടിതി - quickly; യുയുധാനേന യുയുധേ - with Yuyudhaana fought; ഗുഹഃ പ്രദ്യുമ്നേന - Guha with Pradyumna; ത്വമ്-അപി - Thou too; പുരഹംത്രാ ജഘടിഷേ - (with) Tripura destroyer Shiva;
Translation
The consort of the mountain's dear daughter, Shiva, being the protector of the city, with his army of the Bhootas blocked the army of the Yadavas, fearlessly. The mighty Baana quickly gave fight to Yuyudhaana, Guha to Pradyumna and Thou to Shiva, the destroyer of the Puras.
ശ്ലോകഃ
നിരുദ്ധാശേഷാസ്ത്രേ മുമുഹുഷി തവാസ്ത്രേണ ഗിരിശേ
ദ്രുതാ ഭൂതാ ഭീതാഃ പ്രമഥകുലവീരാഃ പ്രമഥിതാഃ ।
പരാസ്കംദ്ത് സ്കംദഃ കുസുമശരബാണൈശ്ച സചിവഃ
സ കുംഭാംഡോ ഭാംഡം നവമിവ ബലേനാശു ബിഭിദേ ॥6॥
Meaning
നിരുദ്ധ-അശേഷ-അസ്ത്രേ - resisted were all the weapons; മുമുഹുഷി - became unconscious; തവ-അസ്ത്രേണ ഗിരിശേ - by Thy weapon, Shiva; ദ്രുതാഃ-ഭൂതാഃ-ഭീതാഃ - fled the Bhootas in fear; പ്രമഥ-കുല-വീരാഃ - of the Pramatha dynasty, the leader; പ്രമഥിതാഃ - were crushed; പരാസ്കംദത് സ്കംദഃ - was defeated Skanda (guha); കുസുമ-ശര-ബാണൈഃ-ച - by the flower bows's arrows of Pradyumna and; സചിവഃ സ കുംഭാംഡഃ - the minister of Baana, that Kumbhaanda; ഭാംഡം നവമ്-ഇവ - a pot new as though; ബലേന-ആശു ബിഭിദേ - by Balaram was soon smashed;
Translation
All Shiva's weapons were resisted and he was rendered unconscious by Thy weapon (Mohanaastra). All the army of the Bhootas fled in fear and the leaders of the Pramathas were crushed. Skanda was defeated, by the flower arrows of Pradyumna's bow. The minister of Baana, Kumbhaanda was soon smashed by Balaraam like a new pot.
ശ്ലോകഃ
ചാപാനാം പംചശത്യാ പ്രസഭമുപഗതേ ഛിന്നചാപേഽഥ ബാണേ
വ്യര്ഥേ യാതേ സമേതോ ജ്വരപതിരശനൈരജ്വരി ത്വജ്ജ്വരേണ ।
ജ്ഞാനീ സ്തുത്വാഽഥ ദത്വാ തവ ചരിതജുഷാം വിജ്വരം സ ജ്വരോഽഗാത്
പ്രായോഽംതര്ജ്ഞാനവംതോഽപി ച ബഹുതമസാ രൌദ്രചേഷ്ടാ ഹി രൌദ്രാഃ ॥7॥
Meaning
ചാപാനാം പംചശത്യാ - by bows five hundred; പ്രസഭമ്-ഉപഗതേ - fiercely attacking; ഛിന്ന-ചാപേ-അഥ ബാണേ - breaking of the bows then of Baana; വ്യര്ഥേ യാതഃ - fruitlessly returning; സമേതഃ ജ്വരപതിഃ- - came the head of all fevers the Shaiva fever; അശനൈഃ-അജ്വരി - immediately tormented; ത്വത്-ജ്വരേണ - by Thy (the Vaishnava fever); ജ്ഞാനീ സ്തുത്വാ-അഥ - the enlightened (Shaiva fever) praising then; ദത്വാ തവ ചരിതജുഷാം - giving to the (devotees) admirers of Thy excellences; വിജ്വരം സ ജ്വരഃ-അഗാത് - freedom, that (Shaiva) fever went away; പ്രായഃ-അംതഃ-ജ്ഞാന്വംതഃ-അപി - often inner knowledge having even; ച ബഹു-തമസാ - and by much of Tamas; രൌദ്ര-ചേഷ്ടാ ഹി രൌദ്രാഃ - ferociously act indeed the Rudras;
Translation
Baana came attacking ferociously with 500 bows and arrows, but his weapons being severed he had to retreat. Thereupon, the head of all the obsession, the Shaiva obsession came to the forefront but was immediately put out by the Vaishnava obsession. The enlightened Shaivas gave freedom to all those that sung Thy excellences and went away praising Thee. Often the enlightened Rudras also act ferociously, being predominated by Tamas.
ശ്ലോകഃ
ബാണം നാനായുധോഗ്രം പുനരഭിപതിതം ദര്പദോഷാദ്വിതന്വന്
നിര്ലൂനാശേഷദോഷം സപദി ബുബുധുഷാ ശംകരേണോപഗീതഃ ।
തദ്വാചാ ശിഷ്ടബാഹുദ്വിതയമുഭയതോ നിര്ഭയം തത്പ്രിയം തം
മുക്ത്വാ തദ്ദത്തമാനോ നിജപുരമഗമഃ സാനിരുദ്ധഃ സഹോഷഃ ॥8॥
Meaning
ബാണം നാനാ-ആയുധ-ഉഗ്രമ് - Baana with various weapons more ferocious; പുനഃ-അഭിപതിതം - again having attacked; ദര്പ-ദോഷാത്-വിതന്വന് - due to the vice of arrogance, made him; നിര്ലൂന-അശേഷ-ദോഷം - by cutting off all his vices (arms); സപദി ബുബുധുഷാ - soon (a) realized (person); ശംകരേണ-ഉപഗീതഃ - by Shankara and praised (Thee); തത്-വാചാ - by his request; ശിഷ്ട-ബാഹു-ദ്വിതയമ്-ഉഭയതഃ - left with arms two on both sides; നിര്ഭയം തത്-പ്രിയം തം - unafraid his devotee him; മുക്ത്വാ - letting off; തത്-ദത്ത-മാനഃ - by him giving honour; നിജ-പുരമ്-അഗമഃ - to Thy own city returned; സാനിരുദ്ധ സഹോഷഃ - with Aniruddha (and) with Ushaa;
Translation
Baana again attacked ferociously full of arrogance with his many various weapons. Thou made him devoid of all vice and his many arms by cutting them off. Shankara soon realised Thy greatness and praised Thee and on his request Thou let off Baana with his two arms on both sides. Baana who was then spared from the fear of death honoured Thee. Thou then returned to Thy city Dwaarikaa with Aniruddha and Ushaa.
ശ്ലോകഃ
മുഹുസ്താവച്ഛക്രം വരുണമജയോ നംദഹരണേ
യമം ബാലാനീതൌ ദവദഹനപാനേഽനിലസഖമ് ।
വിധിം വത്സസ്തേയേ ഗിരിശമിഹ ബാണസ്യ സമരേ
വിഭോ വിശ്വോത്കര്ഷീ തദയമവതാരോ ജയതി തേ ॥9॥
Meaning
മുഹുഃ-താവത്-ശക്രം - again and again then Indra; വരുണമ്-അജയഃ - Varuna defeated; നംദ-ഹരണേ - when he had kidnapped Nanda Gopa; യമം ബാല-ആനീതൌ - Yama when he had taken away the (Guru's) children; ദവ-ദഹന-പാനേ- - the forest fire by drinking; അനില-സഖമ് - wind's friend Agni; വിധിം വത്സ-സ്തേയേ - Brahmaa when the calves were stolen; ഗിരിശമ്-ഇഹ് - Shiva here; ബാണസ്യ സമരേ - in Baana's battle; വിഭോ - O Lord!; വിശ്വ-ഉത്കര്ഷീ - all excelling; തത്-അയമ്-അവതാരഃ - therefore this incarnation (of Thee) (as Krishna); ജയതി തേ - excels Thine;
Translation
Thou indeed defeated Indra again and again, Varuna was defeated when he kidnapped Nandagopa and Yama was defeated by Thee when he took away the children of Thy Guru. Agni, Vayu's friend was overcome when Thou drank it during the forest fire and Brahmaa was defeated when he stole away the calves. Shiva was defeated here in Baana's battle. Therefore, O Lord! this incarnation of Thee excels and wins over all other of Thy incarnations.
ശ്ലോകഃ
ദ്വിജരുഷാ കൃകലാസവപുര്ധരം നൃഗനൃപം ത്രിദിവാലയമാപയന് ।
നിജജനേ ദ്വിജഭക്തിമനുത്തമാമുപദിശന് പവനേശ്വര് പാഹി മാമ് ॥10॥
Meaning
ദ്വിജ-രുഷാ - by a holy Braahmin's anger; കൃകലാസഃ-വപുഃ-ധരം - in a chameleon's body form; നൃഗ-നൃപം - Nriga king; ത്രിദിവ-ആലയമ്- - to the god's abode (heaven); ആപയന് - sending; നിജ-ജനേ - in Thy people (devotees); ദ്വിജ-ഭക്തിമ്-അനുത്തമാമ്- - for Braahminas respect supreme; ഉപദിശന് - instructing; പവനേശ്വര പാഹി മാമ് - O Lord of Guruvaayur!;
Translation
King Nriga who was reduced to the body of a chameleon by a holy Braahmin's curse, was purified and sent to heaven by Thee. By this Thou instructed Thy devotees to have supreme respect for holy Braahmins. O Lord of Guruvaayur! Save me.
Browse Related Categories:
