ശ്ലോകഃ
ആദൌ ഹൈരണ്യഗര്ഭീം തനുമവികലജീവാത്മികാമാസ്ഥിതസ്ത്വം
ജീവത്വം പ്രാപ്യ മായാഗുണഗണഖചിതോ വര്തസേ വിശ്വയോനേ ।
തത്രോദ്വൃദ്ധേന സത്ത്വേന തു ഗുണയുഗലം ഭക്തിഭാവം ഗതേന
ഛിത്വാ സത്ത്വം ച ഹിത്വാ പുനരനുപഹിതോ വര്തിതാഹേ ത്വമേവ ॥1॥
Meaning
ആദൌ ഹൈരണ്യഗര്ഭീം തനുമ്- - in the beginning as Hiranyagarbha form; അവികല-ജീവാത്മികാമ്- - undivided (collective) state of all jivas; ആസ്ഥിതഃ-ത്വം - manifested Thou; ജീവത്വം പ്രാപ്യ - becoming (separate) jivas; മായാ-ഗുണ-ഗണ-ഖചിതഃ - with Maayaa and its various Gunas associated; വര്തസേ വിശ്വയോനേ - (Thou do) manifest, O Thou Origin of All!; തത്ര-ഉദ്വൃദ്ധേന സത്ത്വേന - there, by well developed Sattva Guna; തു ഗുണ-യുഗലം - indeed the other two (Rajas and Tamas); ഭക്തി-ഭാവം ഗതേന - when devotion attitude is got; ഛിത്വാ സത്ത്വം ച ഹിത്വാ - destroying (the other two) and Sattva also leaving behind; പുനഃ-അനുപഹിതഃ - again unobstructed; വര്തിതാഹേ ത്വമ്-ഏവ - shall remain Thyself only;
Translation
O Thou! The Origin of All! In the beginning Thou were in an undivided state of all jivas in the Hiranyagarbha form. Then Thou do manifest Thyself in multiplicity of jivas, and become associated with Maayaa and its various Gunas. With the well developed and dominant Sattva, devotional attitude is reached, by which the other two gunas Rajas and Tamas are destroyed. By and by when Sattva also is abandoned I (the jiva) shall, again, unobstructed, realise myself as Thyself only.
ശ്ലോകഃ
സത്ത്വോന്മേഷാത് കദാചിത് ഖലു വിഷയരസേ ദോഷബോധേഽപി ഭൂമന്
ഭൂയോഽപ്യേഷു പ്രവൃത്തിസ്സതമസി രജസി പ്രോദ്ധതേ ദുര്നിവാരാ ।
ചിത്തം താവദ്ഗുണാശ്ച ഗ്രഥിതമിഹ മിഥസ്താനി സർവാണി രോദ്ധും
തുര്യേ ത്വയ്യേകഭക്തിശ്ശരണമിതി ഭവാന് ഹംസരൂപീ ന്യഗാദീത് ॥2॥
Meaning
സത്ത്വ-ഉന്മേഷാത് - when Sattva upsurges (predominates); കദാചിത് ഖലു - sometimes indeed; വിഷയ-രസേ - in sense enjoyments; ദോഷ-ബോധേ-അപി - harmfulness is realised even; ഭൂമന് - O Infinite Being!; ഭൂയഃ-അപി-ഏഷു - again also in these (beings); പ്രവൃത്തിഃ-സതമസി രജസി - preponderous in Tamas and Rajas; പ്രോദ്ധതേ ദുര്നിവാരാ - attraction is difficult to overcome; ചിത്തം താവത്-ഗുണാഃ-ച - then the mind and the gunas; ഗ്രഥിതമ്-ഇഹ മിഥഃ- - interlocked here mutually; താനി സർവാണി രോദ്ധും - all these to control; തുര്യേ ത്വയി-ഏക-ഭക്തിഃ- - in the Turiya Thee alone devotion; ശരണമ്-ഇതി - is the refuge, thus; ഭവാന് ഹംസ-രൂപീ ന്യഗാദീത് - Thou, in the form of a swan instructed;
Translation
O Infinite Being! When the Sattva Guna predominates, the harmfulness of sense enjoyments is realised. Whereas when the Rajas and Tamas are predominant, to abstain from worldly enjoyments becomes difficult, because the mind and the gunas are mutually interlinked. To control all these, devotion in Thy Tureeya state alone is the only refuge. Thus, in the form of a swan Thou instructed.
ശ്ലോകഃ
സംതി ശ്രേയാംസി ഭൂയാംസ്യപി രുചിഭിദയാ കര്മിണാം നിര്മിതാനി
ക്ഷുദ്രാനംദാശ്ച സാംതാ ബഹുവിധഗതയഃ കൃഷ്ണ തേഭ്യോ ഭവേയുഃ ।
ത്വം ചാചഖ്യാഥ സഖ്യേ നനു മഹിതതമാം ശ്രേയസാം ഭക്തിമേകാം
ത്വദ്ഭക്ത്യാനംദതുല്യഃ ഖലു വിഷയജുഷാം സമ്മദഃ കേന വാ സ്യാത് ॥3॥
Meaning
സംതി ശ്രേയാംസി ഭൂയാംസി-അപി - there are for welfare many (paths) also; രുചി-ഭിദയാ കര്മിണാം - suited to taste of people; നിര്മിതാനി ക്ഷുദ്ര-ആനംദാഃ- - and are created trivial joy giving; ച സാംതാ ബഹു-വിധ-ഗതയഃ - and are ephemerals and many kinds of results; കൃഷ്ണ തേഭ്യഃ ഭവേയുഃ - O Krishna! From them can be had; ത്വം ച-ആചഖ്യഥാ സഖ്യേ - and Thou did say to Thy friend; നനു മഹിതതമാം - indeed super glorious; ശ്രേയസാം ഭക്തിമ്-ഏകാം - and welfare bringing devotion alone; ത്വത്-ഭക്തി-ആനംദ-തുല്യഃ - Thy devotion's bliss in comparison; ഖലു വിഷയ-ജുഷാം സമ്മദഃ - for people engrossed in worldly pleasures; കേന വാ സ്യത് - by what can there be;
Translation
There are many paths of welfare laid down to suit varying tastes of people as means of fulfilment. O Krishna! They lead to goals that yield only temporary and trivial pleasures. Thou did describe to Thy friend, Uddhava, devotion as the most glorious path for attainment of supreme spiritual welfare of man. Where does the joy that people get by worldly pursuits, stand in comparison to the bliss of devotion to Thee!
ശ്ലോകഃ
ത്വത്ഭക്ത്യാ തുഷ്ടബുദ്ധേഃ സുഖമിഹ ചരതോ വിച്യുതാശസ്യ ചാശാഃ
സർവാഃ സ്യുഃ സൌഖ്യമയ്യഃ സലിലകുഹരഗസ്യേവ തോയൈകമയ്യഃ ।
സോഽയം ഖല്വിംദ്രലോകം കമലജഭവനം യോഗസിദ്ധീശ്ച ഹൃദ്യാഃ
നാകാംക്ഷത്യേതദാസ്താം സ്വയമനുപതിതേ മോക്ഷസൌഖ്യേഽപ്യനീഹഃ ॥4॥
Meaning
ത്വത്-ഭക്ത്യാ തുഷ്ട-ബുദ്ധേഃ - in Thy devotion (whose) satisfied is the mind; സുഖമ്-ഇഹ ചരതഃ - happily in this world moving about; വിച്യുത-ആശസ്യ - whose all desires have dropped; ച-ആശാഃ സർവാഃ സ്യുഃ - and for whom all directions become; സൌഖ്യമയ്യഃ - full of joy; സലില-കുഹരഗസ്യ-ഏവ - in the waters' depths going (creatures) (living); തോയ-ഏകമയ്യഃ - water is everywhere; സഃ-അയം ഖലു- - that this (person) indeed,; ഇംദ്രലോകം കമലജ-ഭവനം - Indraloka or Brahamaa's residence; യോഗ-സിദ്ധീഃ-ച ഹൃദ്യാഃ - or Yogic powers attractive; ന-ആകാംക്ഷതി- - does not covet for; ഏതത്-ആസ്താം - may this be so; സ്വയമ്-അനുപതിതേ - by itself coming (to him); മോക്ഷ-സൌഖ്യേ-അപി-അനീഹഃ - the liberation bliss also is not desired for;
Translation
A person whose mind is satisfied in Thy devotion, moves about happily in this world. One who has dropped all desires, for him, every place is full of joy, just like an aquatic creature living in deep waters, finds water everywhere. Such a person does not covet Indraloka or Brahmaa's residence or the attractive Yogic powers. This may be so. The bliss of liberation coming of its own to him is also without his seeking.
ശ്ലോകഃ
ത്വദ്ഭക്തോ ബാധ്യമാനോഽപി ച വിഷയരസൈരിംദ്രിയാശാംതിഹേതോ-
ര്ഭക്ത്യൈവാക്രമ്യമാണൈഃ പുനരപി ഖലു തൈര്ദുര്ബലൈര്നാഭിജയ്യഃ ।
സപ്താര്ചിര്ദീപിതാര്ചിര്ദഹതി കില യഥാ ഭൂരിദാരുപ്രപംചം
ത്വദ്ഭക്ത്യോഘേ തഥൈവ പ്രദഹതി ദുരിതം ദുര്മദഃ ക്വേംദ്രിയാണാമ് ॥5॥
Meaning
ത്വത്-ഭക്തഃ - and Thy devotee; ബാധ്യമാനഃ-അപി ച - ensnared, though; വിഷയ-രസൈഃ-ഇംദ്രിയ- - by sense pleasures, (because of) the senses; അശാംതി-ഹേതോഃ- - not in control because of; ഭക്ത്യാ-ഏവ-ആക്രമ്യമാണൈഃ - by devotion alone (when) they are confronted; പുനഃ-അപി ഖലു - again also indeed; തൈഃ-ദുര്ബലൈഃ-ന-അഭിജയ്യഃ - by them, the weak senses are not conquered; സപ്താര്ചിഃ-ദീപിതാര്ചിഃ-ദഹതി - the fire well lit burns down; കില യഥാ ഭൂരി-ദാരു-പ്രപംചമ് - indeed, just as, a great heap of wood; ത്വത്-ഭക്തി-ഓഘേ തഥാ-ഏവ - in Thy devotion's stream in the same manner; പ്രദഹതി ദുരിതം - burns up sins (and sinful tendencies); ദുര്മദഃ ക്വ-ഇംദ്രിയാണാമ് - the false power, of senses, where (does it stand);
Translation
If Thy devotee is sometimes ensnared by sense pleasure, because of his senses not being in his control fully, they by nature weak, cannot stand the onslaught of devotion and so Thy devotee cannot be conquered by the senses. Just as a well lit blazing fire burns down stacks and heaps of wood, in the same way Thy devotion burns away stacks of sins and sinful tendencies. When this happens, the false power of the senses do not stand any chance.
ശ്ലോകഃ
ചിത്താര്ദ്രീഭാവമുച്ചൈർവപുഷി ച പുലകം ഹര്ഷവാഷ്പം ച ഹിത്വാ
ചിത്തം ശുദ്ധ്യേത്കഥം വാ കിമു ബഹുതപസാ വിദ്യയാ വീതഭക്തേഃ ।
ത്വദ്ഗാഥാസ്വാദസിദ്ധാംജനസതതമരീമൃജ്യമാനോഽയമാത്മാ
ചക്ഷുർവത്തത്ത്വസൂക്ഷ്മം ഭജതി ന തു തഥാഽഭ്യസ്തയാ തര്കകോട്യാ॥6॥
Meaning
ചിത്ത-ആര്ദ്രീ-ഭാവമ്- - the mind's melting in love; ഉച്ചൈഃ-വപുഷി ച പുലകം - standing on end on the body, the hair; ഹര്ഷ-വാഷ്പം ച ഹിത്വാ - and joyous tears flooding, without these; ചിത്തം ശുദ്ധ്യേത്-കഥം വാ - the mind becomes pure, in what manner; കിമു ബഹു-തപസാ - what is the use of many austerities; വിദ്യയാ വീത-ഭക്തേഃ - or of learning, devoid of devotion; ത്വത്-ഗാഥാ-ആസ്വാദ- - Thy narrations imbibing; സിദ്ധ-അംജന-സതത- - is sure collyrium for constant; മരീമൃജ്യമാനഃ-അയമ്-ആത്മാ - purification of this soul; ചക്ഷുഃ-വത്-തത്ത്വ-സൂക്ഷ്മം - like the eyes (which reveal the objects), the subtle truth; ഭജതി ന തു തഥാ- - is revealed, not so indeed; അഭ്യസ്തയാ തര്കകോട്യാ - by the study of highly sophisticated arguments;
Translation
Unless the heart melts with love, the hair of the whole body stand on end or tears of joy flow, how can the mind be purified. Of what use are austerities or learning devoid of devotion. Just as, by constant use of collyrium the eyes can see the objects, the mind intuits Thy subtle truth by constant imbibing of Thy narrations and so purifying the soul. It is not so indeed by the study of highly sophisticated arguments.
ശ്ലോകഃ
ധ്യാനം തേ ശീലയേയം സമതനുസുഖബദ്ധാസനോ നാസികാഗ്ര-
ന്യസ്താക്ഷഃ പൂരകാദ്യൈര്ജിതപവനപഥശ്ചിത്തപദ്മം ത്വവാംചമ്।
ഊര്ധ്വാഗ്രം ഭാവയിത്വാ രവിവിധുശിഖിനഃ സംവിചിംത്യോപരിഷ്ടാത്
തത്രസ്ഥം ഭാവയേ ത്വാം സജലജലധരശ്യാമലം കോമലാംഗമ് ॥7॥
Meaning
ധ്യാനം തേ ശീലയേയം - meditation on Thee (I) will practice; സമ-തനു-സുഖ-ബദ്ധ-ആസനഃ - with body erect and sitting in sukhaasana; നാസികാ-അഗ്ര-ന്യസ്ത-ആക്ഷഃ - on the nose tip gazing eyes; പൂരക-ആദ്യൈഃ-ജിത-പവന-പഥഃ- - with Pooraka etc., controlling the vital breath energies; ചിത്ത-പദ്മം തു-അവാംചമ് - the heart lotus indeed facing downwards; ഊര്ധ്വ-അഗ്രം ഭാവയിത്വാ - fully blown and upward imagining; രവി-വിധു-ശിഖിനഃ - in sun moon and fire; സംവിചിംത്യ-ഉപരിഷ്ടാത് - imagining above it; തത്രസ്ഥം ഭാവയേ ത്വാം - there placed will meditate on Thee; സജല-ജലധര-ശ്യാമലം - like water bearing cloud dark blue; കോമലാംഗമ് - Thy delicate form;
Translation
To practice meditation, I will sit erect in a comfortable pose (sukhaasana) and gaze on the tip of the nose. Controlling my vital breath energies by doing Pooraka etc., praanaayaam (breath control) I will imagine the downward lotus in the heart as facing upward. I will imagine the sun, moon and fire above it and Thee in a delicate dark blue form as the water bearing clouds, seated on the top.
ശ്ലോകഃ
ആനീലശ്ലക്ഷ്ണകേശം ജ്വലിതമകരസത്കുംഡലം മംദഹാസ-
സ്യംദാര്ദ്രം കൌസ്തുഭശ്രീപരിഗതവനമാലോരുഹാരാഭിരാമമ് ।
ശ്രീവത്സാംകം സുബാഹും മൃദുലസദുദരം കാംചനച്ഛായചേലം
ചാരുസ്നിഗ്ധോരുമംഭോരുഹലലിതപദം ഭാവയേഽഹം ഭവംതമ് ॥8॥
Meaning
ആനീല-ശ്ലക്ഷ്ണ-കേശം - blue and lustrous hair; ജ്വലിത-മകര-സത്കുംഡലം - shining fish shaped beautiful earrings; മംദ-ഹാസ-സ്യംദ-ആര്ദ്രം - gentle smile with compassion flowing; കൌസ്തുഭ-ശ്രീ-പരിഗത- - the lustrous beauty of Kaustubha covering; വനമാല-ഉരു-ഹാര-അഭിരാമമ് - the garlands and big necklaces attractive; ശ്രീവത്സ-അംകം സുബാഹും - the Shreevatsa mark, beautiful arms; മൃദു-ലസത്-ഉദരം - soft and charming abdomen; കാംചന-ച്ഛായ-ചേലം - golden hued garment; ചാരു-സ്നിഗ്ധ-ഉരുമ്- - comely well shaped thighs; അംഭോരുഹ-ലലിത പദം - like the lotus tender feet; ഭാവയേ-അഹം ഭവംതം - I shall meditate on Thee;
Translation
I meditate on Thy blue form which has lustrous hair, shining fish shaped earrings, a gentle smile with compassion flowing, lustre of Kaustubha spreading over the garlands and the big pearl necklaces, the Shreevatsa mark, a soft and charming abdomen, golden hued garment, comely well shaped thighs and lotus like tender feet.
ശ്ലോകഃ
സർവാംഗേഷ്വംഗ രംഗത്കുതുകമിതി മുഹുര്ധാരയന്നീശ ചിത്തം
തത്രാപ്യേകത്ര യുംജേ വദനസരസിജേ സുംദരേ മംദഹാസേ
തത്രാലീനം തു ചേതഃ പരമസുഖചിദദ്വൈതരൂപേ വിതന്വ-
ന്നന്യന്നോ ചിംതയേയം മുഹുരിതി സമുപാരൂഢയോഗോ ഭവേയമ് ॥9॥
Meaning
സർവ-അംഗേഷു-അംഗ - on all Thy limbs, O Beloved!; രംഗത്-കുതുകമ്-ഇതി - with growing eagerness, thus; മുഹുഃ-ധാരയന്-ഈശ ചിത്തം - again and again concentrating, O Lord! My mind; തത്ര-അപി-ഏകത്ര യുംജേ - there also on one place will fix (the mind); വദന-സരസിജേ - on Thy face lotus like; സുംദരേ മംദഹാസേ - beautiful with a gentle smile; തത്ര-ആലീനം തു ചേതഃ - there absorbed indeed, the mind; പരമ-സുഖ-ചിത്- - Eternal Bliss Consciousness; അദ്വൈത-രൂപേ വിതന്വന്- - non-dual form immersing; അന്യത്-നോ ചിംതയേയം - anything else will not think; മുഹുഃ-ഇതി - again and again thus; സമുപാരൂഢ-യോഗോ ഭവേയമ് - I shall remain steady in the advanced state of communion;
Translation
O Beloved Lord! Again and again I will concentrate with growing eagerness on all Thy limbs. Then I will fix my mind on Thy lotus like face with a gentle smile. The fully absorbed mind in the Eternal Bliss Consciousness in a non-dual form will not think of anything else. Thus I shall remain steady in the advanced state of communion, by repeated effort.
ശ്ലോകഃ
ഇത്ഥം ത്വദ്ധ്യാനയോഗേ സതി പുനരണിമാദ്യഷ്ടസംസിദ്ധയസ്താഃ
ദൂരശ്രുത്യാദയോഽപി ഹ്യഹമഹമികയാ സംപതേയുര്മുരാരേ ।
ത്വത്സംപ്രാപ്തൌ വിലംബാവഹമഖിലമിദം നാദ്രിയേ കാമയേഽഹം
ത്വാമേവാനംദപൂര്ണം പവനപുരപതേ പാഹി മാം സർവതാപാത് ॥10॥
Meaning
ഇത്ഥം ത്വത് - in this manner, in Thy; ധ്യാന-യോഗേ സതി പുനഃ- - meditation having mastered, again; അണിമാ-ആദി- - Animaa etc.,; അഷ്ട-സംസിദ്ധയഃ-താഃ - the eight bodied Sidhdhis, they; ദൂര-ശ്രുതി-ആദയഃ-അപി - from far, hearing etc., also; ഹി-അഹമ്-അഹമികയാ - indeed, competing with one another; സംപതേയുഃ-മുരാരേ - will come, O Slayer of Mura!; ത്വത്-സംപ്രാപ്തൌ - to Thee having reached; വിലംബ-ആവഹമ്- - delay causing; അഖിലമ്-ഇദം ന-ആദ്രിയേ - all this is, will not accept; കാമയേ-അഹം ത്വാമ്-ഏവ- - I long for Thee alone; ആനംദപൂര്ണം പവനപുരപതേ - the Plentitude of Bliss! O Lord of Guruvaayur!; പാഹി മാം സർവ-താപാത് - save me from all miseries;
Translation
O Slayer of Mura! As I master meditation on Thee, the eight bodied Sidhdhis - Animaa etc., will indeed come to me jostling one another. Realising that they only cause delay in one's attainment of Thee, I shall not accept them. I long for Thee alone, the Plentitude of Bliss. O Lord of Guruvaayur! save me from all miseries.
Browse Related Categories:
