ശ്ലോകഃ
സൈരംധ്ര്യാസ്തദനു ചിരം സ്മരാതുരായാ
യാതോഽഭൂഃ സുലലിതമുദ്ധവേന സാര്ധമ് ।
ആവാസം ത്വദുപഗമോത്സവം സദൈവ
ധ്യായംത്യാഃ പ്രതിദിനവാസസജ്ജികായാഃ ॥1॥
Meaning
സൈരംധ്ര്യാഃ- - of Sairandhree (the female who gave Thee unguents); തദനു ചിരം - thereafter, since long; സ്മര-ആതുരായാ - by Kaama Deva who was afflicted; യാതഃ-അഭൂഃ - (Thou) went; സുലലിതമ്- - well adorned; ഉദ്ധവേന സാര്ധമ് - with Uddhava; ആവാസം - to (her) house; ത്വത്-ഉപഗമ-ഉത്സവം - Thy arriving festival; സദാ-ഏവ - always alone; ധ്യായംത്യാഃ - she was thinking of; പ്രതിദിന-വാസ-സജ്ജികായാഃ - (and so) everyday adorned herself and decorated her house;
Translation
Thou went well adorned with Uddhava to the house of Sairandhree, the female attendant who had given Thee unguents and was long stricken with love for Thee. She was thinking of Thee every day and adorned herself and decorated her house everyday in the expectation of the festive event of meeting Thee.
ശ്ലോകഃ
ഉപഗതേ ത്വയി പൂര്ണമനോരഥാം പ്രമദസംഭ്രമകംപ്രപയോധരാമ് ।
വിവിധമാനനമാദധതീം മുദാ രഹസി താം രമയാംചകൃഷേ സുഖമ് ॥2॥
Meaning
ഉപഗതേ ത്വയി - at Thy arrival; പൂര്ണമനോരഥാമ് - her wish fulfilled; പ്രമദ-സംഭ്രമ- - with joy and excitement; കംപ്ര-പയോധരാമ് - whose breasts were quivering; വിവിധ-മാനനമ്- - various honours; ആദധതീം മുദാ - who was offering joyfully; രഹസി താം - secretly to her; രമയാന്-ചകൃഷേ - (Thou) delighted her; സുഖമ് - happily;
Translation
At Thy arrival, all her wishes were fulfilled and she joyfully honoured Thee with various offerings, with her breasts heaving in excitement. Thou happily delighted her in privacy.
ശ്ലോകഃ
പൃഷ്ടാ വരം പുനരസാവവൃണോദ്വരാകീ
ഭൂയസ്ത്വയാ സുരതമേവ നിശാംതരേഷു ।
സായുജ്യമസ്ത്വിതി വദേത് ബുധ ഏവ കാമം
സാമീപ്യമസ്ത്വനിശമിത്യപി നാബ്രവീത് കിമ് ॥3॥
Meaning
പൃഷ്ടാ വരം - asked what boon she wanted; പുനഃ-അസൌ- - then at that time, this (pitiable woman); അവൃണോത്-വരാകീ - asked for, the pitiable one; ഭൂയഃ-ത്വയാ - again with Thee; സുരതമ്-ഏവ - enjoyment only; നിശാ-അംതരേഷു - on other nights; സായുജ്യമ്-അസ്തു- - let me have union with Thee; ഇതി വദേത് ബുധ ഏവ - thus will say an enlightened one only; കാമം - definitely; സാമീപ്യമ്-അസ്തു-അനിശമ്- - let me have nearness with Thee always; ഇതി-അപി- - thus also; ന-അബ്രവീത് കിമ് - did not say, how come (why);
Translation
When she was asked by Thee as to what boon she wanted, the stupid woman prayed that she may get to enjoy in the same manner with Thee on other nights also. Indeed only an enlightened person will ask for 'Saayujya' (becoming one with Thee) liberation. But at least she could ask for 'Saamipya' (being always close to Thee). How come she did not ask for even that!
ശ്ലോകഃ
തതോ ഭവാന് ദേവ നിശാസു കാസുചിന്മൃഗീദൃശം താം നിഭൃതം വിനോദയന് ।
അദാദുപശ്ലോക ഇതി ശ്രുതം സുതം സ നാരദാത് സാത്ത്വതതംത്രവിദ്ബബഭൌ ॥4॥
Meaning
തതഃ ഭവാന് ദേവ - then, Thou O Effulgent One!; നിശാസു കാസുചിത്- - on some nights; മൃഗീദൃശം താം നിഭൃതം - her, the doe eyed one, in secret; വിനോദയന് അദാത്- - giving delight, gave; ഉപശ്ലോക ഇതി - Upashloka named; ശ്രുതം സുതം - well known son; സ നാരദാത് - he (the son) from Naarada; സാത്ത്വത-തംത്ര-വിദ് ബഭൌ - in the (knowledge of) Saatvata Tantra became well versed;
Translation
O Lord! Subsequently Thou on some nights delighted the doe eyed one in secret. Thou gave her a son who came to be well known as Upashloka. He learnt the knowledge in Saattvat Tantra from Naarada and shone as an exponent there of.
ശ്ലോകഃ
അക്രൂരമംദിരമിതോഽഥ ബലോദ്ധവാഭ്യാ-
മഭ്യര്ചിതോ ബഹു നുതോ മുദിതേന തേന ।
ഏനം വിസൃജ്യ വിപിനാഗതപാംഡവേയ-
വൃത്തം വിവേദിഥ തഥാ ധൃതരാഷ്ട്ര്ചേഷ്ടാമ് ॥5॥
Meaning
അക്രൂര-മംദിരമ്- - to Akrura's house; ഇതഃ-അഥ - going then; ബല-ഉദ്ധവാഭ്യാമ്- - with Balaraama and Uddhava; അഭ്യര്ചിതഃ ബഹു നുതഃ - honoured (and) very much praised; മുദിതേന തേന - by him (Akrura) who was very delighted; ഏനം വിസൃജ്യ - him (Akrura) sending away; വിപിന-ആഗത- - from the forest having returned; പാംഡവേയ-വൃത്തം - the Paandava's news; വിവേദിഥ തഥാ - come to know and; ധൃതരാഷ്ട്ര-ചേഷ്ടാമ് - Dhritaraashtraa's doings;
Translation
Thou went with Balaraama and Uddhava to Akrura's house. Akrura received Thee with high honours and worshipped Thee with hymns. Thou sent away Akrura to gather the news of the Pandavaas who had returned from the forest and also news about Dhritaraashtra's doings.
ശ്ലോകഃ
വിഘാതാജ്ജാമാതുഃ പരമസുഹൃദോ ഭോജനൃപതേ-
ര്ജരാസംധേ രുംധത്യനവധിരുഷാംധേഽഥ മഥുരാമ് ।
രഥാദ്യൈര്ദ്യോര്ലബ്ധൈഃ കതിപയബലസ്ത്വം ബലയുത-
സ്ത്രയോവിംശത്യക്ഷൌഹിണി തദുപനീതം സമഹൃഥാഃ ॥6॥
Meaning
വിഘാതാത്-ജാമാതുഃ - by the slaying of the son in law; പരമ-സുഹൃദഃ - and great friend; ഭോജ-നൃപതേഃ- - the king of Bhoja (Kansa); ജരാസംധേ രുംധതി- - when Jaraasandha besieged (Mathura); അനവധി-രുഷാ-അംധേ- - blinded by unbounded rage; അഥ മഥുരാമ് - then Mathura; രഥ-ആദ്യൈഃ-ദ്യോഃ-ലബ്ധൈഃ - with the chariot etc.from the heaven obtained; കതിപയ-ബലഃ-ത്വം - with a few soldiers, Thou; ബല-യുതഃ- - along with Balaraama; ത്രയഃ-വിംശതി-അക്ഷൌഹിണി - 23 akshauhini (army); തത്-ഉപനീതം സമഹൃഥാഃ - brought by him, destroyed;
Translation
Jaraasandha was blinded with rage when his friend and son in law Kansa was killed. He besieged Mathura. Along with Balaraama, and a few soldiers, chariot and charioteer called from heaven Thou destroyed his army of 23 Akshauhini brought by him.
ശ്ലോകഃ
ബദ്ധം ബലാദഥ ബലേന ബലോത്തരം ത്വം
ഭൂയോ ബലോദ്യമരസേന മുമോചിഥൈനമ് ।
നിശ്ശേഷദിഗ്ജയസമാഹൃതവിശ്വസൈന്യാത്
കോഽന്യസ്തതോ ഹി ബലപൌരുഷവാംസ്തദാനീമ് ॥7॥
Meaning
ബദ്ധം ബലാത്-അഥ - tied up forcefully then; ബലേന ബലോത്തരം - by Balaraama (him) who was of extraordinary strength; ത്വം ഭൂയഃ - Thou again; ബല-ഉദ്യമ-രസേന - wanting (him Jaraasandha) to come back with an army to fight; മുമോചിഥ-ഏനം - released him; നിശ്ശേഷ-ദിക്- - of all the directions; ജയ-സമാഹൃത- - conquering and obtaining; വിശ്വ-സൈന്യാത് - the many armies; കഃ-അന്യഃ-തതഃ ഹി - who else than him indeed; ബല-പൌരുഷവാന്- - more strong and powerful; തദാനീമ് - at that time;
Translation
Jaraasandha of extraordinary strength was forcefully tied up by Balaraama. Thou wanted him to come back with an army, so Thou released him. At that time there was no one more powerful than him for having conquered all the kings in all the directions and who commandeered their armies.
ശ്ലോകഃ
ഭഗ്നഃ സ ലഗ്നഹൃദയോഽപി നൃപൈഃ പ്രണുന്നോ
യുദ്ധം ത്വയാ വ്യധിത ഷോഡശകൃത്വ ഏവമ് ।
അക്ഷൌഹിണീഃ ശിവ ശിവാസ്യ ജഘംഥ വിഷ്ണോ
സംഭൂയ സൈകനവതിത്രിശതം തദാനീമ് ॥8॥
Meaning
ഭഗ്നഃ സ - broken, he; ലഗ്ന-ഹൃദയഃ-അപി - and with a defeated heart also; നൃപൈഃ പ്രണുന്നഃ - by the kings prompted; യുദ്ധം ത്വയാ വ്യധിത - battled (he) with Thee; ഷോഡശകൃത്വഃ-ഏവം - thus 16 times; അക്ഷൌഹിണീഃ - (with) Akshauhini armies; ശിവ ശിവ-അസ്യ - what a wonder, of his; ജഘംഥ - destroyed; വിഷ്ണോ - O All Pervading Lord!; സംഭൂയ - altogether; സ-ഏക-നവതി-ത്രിശതം - one and three hundred ninety times (391); തദാനീമ് - then (in the battles);
Translation
He was broken hearted and humiliated by defeat in the battle. He attacked Thee sixteen times prompted by the smaller kings. O Vishnu! Thou destroyed 391 of his Akshauhini armies altogether. What a wonder!
ശ്ലോകഃ
അഷ്ടാദശേഽസ്യ സമരേ സമുപേയുഷി ത്വം
ദൃഷ്ട്വാ പുരോഽഥ യവനം യവനത്രികോട്യാ ।
ത്വഷ്ട്രാ വിധാപ്യ പുരമാശു പയോധിമധ്യേ
തത്രാഽഥ യോഗബലതഃ സ്വജനാനനൈഷീഃ ॥9॥
Meaning
അഷ്ടാദശേ-അസ്യ - eighteenth his; സമരേ സമുപേയുഷി - battle (attack) was immanent; ത്വം ദൃഷ്ട്വാ പുരഃ-അഥ - Thou seeing him in front then; യവനം യവന-ത്രികോട്യാ - the Yavana king with 3 crore Yavanas; ത്വഷ്ട്രാ വിധാപ്യ - by Vishwakarma getting built; പുരമ്-ആശു - a city, soon; പയോധി-മധ്യേ - in the middle of the sea; തത്ര-അഥ യോഗ-ബലതഃ - there then, by Thy yogic powers; സ്വ-ജനാന്-അനൈഷീഃ - Thy people took (there);
Translation
The eighteenth attack by Jaraasandha was immanent and Thou saw the Yavana king in front with 3 crore Yavanas. Thou soon got a city built in the middle of the sea by Vishwakarmaa and had Thy people transferred there, by Thy Yogic power.
ശ്ലോകഃ
പദഭ്യാം ത്വാം പദ്മമാലീ ചകിത ഇവ പുരാന്നിര്ഗതോ ധാവമാനോ
മ്ലേച്ഛേശേനാനുയാതോ വധസുകൃതവിഹീനേന ശൈലേ ന്യലൈഷീഃ ।
സുപ്തേനാംഘ്ര്യാഹതേന ദ്രുതമഥ മുചുകുംദേന ഭസ്മീകൃതേഽസ്മിന്
ഭൂപായാസ്മൈ ഗുഹാംതേ സുലലിതവപുഷാ തസ്ഥിഷേ ഭക്തിഭാജേ ॥10॥
Meaning
പദഭ്യാം ത്വം - by foot Thou; പദ്മമാലീ - adorning a lotus garland; ചകിത ഇവ - feigning fright (surprise); പുരാത്-നിര്ഗതഃ ധാവമാനഃ - from the city went out running; മ്ലേച്ഛ-ഈശേന-അനുയാതഃ - by the Yavana king, being followed (pursued); വധ-സുകൃത-വിഹീനേന - being killed, of meritorious deeds devoid of; ശൈലേ ന്യലൈഷീഃ - into the mountain was led; സുപ്തേന-അംഘ്ര്യാ-ഹതേന - by him who was sleeping, was with foot kicked; ദ്രുതമ്-അഥ മുചുകുംദേന - soon then by Muchukunda; ഭസ്മീ-കൃതേ-അസ്മിന് - to ashes reduced when he was (Jaraasandha); ഭൂപായ-അസ്മൈ ഗുഹാംതേ - for this king, in the cave; സുലലിത-വപുഷാ - with a charming form; തസ്ഥിഷേ ഭക്തിഭാജേ - manifested (Thou) for the devout;
Translation
Adorned with a lotus garland, Thou ran from the city on foot feigning fright and surprise. The Yavana king who was devoid of meritorious deeds, in order to be blessed by being killed by Thee, pursued Thee. Thou then led him into the cave of a mountain, where king Muchukund lay asleep. Mistaking the king for Thee, the Yavana kicked him and was instantly reduced to ashes by the angry look of the awakened king. Thou then manifested Thyself in a charming form for the benefit of the devout king.
ശ്ലോകഃ
ഐക്ഷ്വാകോഽഹം വിരക്തോഽസ്മ്യഖിലനൃപസുഖേ ത്വത്പ്രസാദൈകകാംക്ഷീ
ഹാ ദേവേതി സ്തുവംതം വരവിതതിഷു തം നിസ്പൃഹം വീക്ഷ്യ ഹൃഷ്യന് ।
മുക്തേസ്തുല്യാം ച ഭക്തിം ധുതസകലമലാം മോക്ഷമപ്യാശു ദത്വാ
കാര്യം ഹിംസാവിശുദ്ധ്യൈ തപ ഇതി ച തദാ പ്രാത്ഥ ലോകപ്രതീത്യൈ ॥11॥
Meaning
ഐക്ഷ്വാകഃ-അഹം - of the Ikshwaaku dynasty I (am); വിരക്തഃ-അസ്മി- - dispassionate (I) am; അഖില-നൃപ-സുഖേ - in the many royal pleasures; ത്വത്-പ്രസാദ- - Thy grace; ഐക-കാംക്ഷീ - alone am desiring; ഹാ ദേവ-ഇതി - O Lord! Thus; സ്തുവംതമ് - him who was praising Thee; വര-വിതതിഷു തം നിസ്പൃഹമ് - for the multitudes of boons him desire less; വീക്ഷ്യ ഹൃഷ്യന് - seeing and so gladdened (Thou); മുക്തേഃ-തുല്യാം ച ഭക്തിം - liberation, like, and Bhakti; ധുത-സകല-മലാം - (which) washes off all sins; മോക്ഷമ്-അപി-ആശു ദത്വാ - liberation also soon conferred; കാര്യം ഹിംസാ-വിശുദ്ധ്യൈ - should do (penance) for purifying the deed of having caused pain; തപ ഇതി ച തദാ - penance thus and then; പ്രാത്ഥ ലോക-പ്രതീത്യൈ - (Thou) said for the world's instruction;
Translation
I am of the Ikshwaaku dynasty, O Lord! I am dispassionate towards the many royal pleasures. My only desire is for Thy grace.' Thus he said praising Thee. Thou were greatly gladdened to see that the king did not seek any of the multitude of boons. Thou conferred on him Bhakti which is as good as or equal to Mukti (liberation). Thou also conferred on him liberation which washes off all sins. Yet to set an example for the world, Thou told him to do penance to purify the deeds of having caused pain to people during his rule.
ശ്ലോകഃ
തദനു മഥുരാം ഗത്വാ ഹത്വാ ചമൂം യവനാഹൃതാം
മഗധപതിനാ മാര്ഗേ സൈന്യൈഃ പുരേവ നിവാരിതഃ ।
ചരമവിജയം ദര്പായാസ്മൈ പ്രദായ പലായിതോ
ജലധിനഗരീം യാതോ വാതാലയേശ്വര പാഹി മാമ് ॥12॥
Meaning
തദനു മഥുരാം ഗത്വാ - there after going to Mathura; ഹത്വാ ചമൂം - destroying the army; യവന-ആഹൃതാം - brought by the Yavana; മഗധപതിനാ - by the king of Magadha (Jaraasandha); മാര്ഗേ സൈന്യൈഃ പുരാ-ഇവ - on the way with armies like before; നിവാരിതഃ - being stopped; ചരമ-വിജയമ് - the last victory; ദര്പായ-അസ്മൈ - for (his) pride for him; പ്രദായ പലായിതഃ - giving (and) fleeing; ജലധി-നഗരീം യാതഃ - to the ocean city (Dwaarakaa) went; വാതാലയേശ്വര - O Lord of Guruvaayur!; പാഹി മാമ് - save me;
Translation
After that, going to Mathura Thou destroyed the army brought by the Yavana while on Thy way, like before, the armies of the king of Magadha (Jaraasandha) obstructed Thee. To inflate his pride, Thou gave him the last (eighteenth) victory by fleeing to the ocean city of Dwaarakaa. O Lord of Guruvaayur! save me.
Browse Related Categories:
