ശ്ലോകഃ
വൃകഭൃഗുമുനിമോഹിന്യംബരീഷാദിവൃത്തേ-
ഷ്വയി തവ ഹി മഹത്ത്വം സർവശർവാദിജൈത്രമ് ।
സ്ഥിതമിഹ പരമാത്മന് നിഷ്കലാർവാഗഭിന്നം
കിമപി യദവഭാതം തദ്ധി രൂപം തവൈവ ॥1॥
Meaning
വൃക-ഭൃഗുമുനി- - Vrikaasura, sage Bhrigu; മോഹിനീ-അംബരീഷ- - (and Thy incarnation as) Mohini and Ambareesh; ആദി-വൃത്തേഷു-അയി - etc., (in these) episodes, O Thou!; തവ ഹി മഹത്ത്വം - Thy majesty only; സർവ-ശർവ-ആദി-ജൈത്രമ് - (above) all others, including Shiva, supersedes; സ്ഥിതമ്-ഇഹ - proved here; പരമാത്മന് - O Supreme Being!; നിഷ്കല-അർവാക-അഭിന്നം - Nishkala, Sakala and non-different; കിമ്-അപി യത്- - indescribable which; അവഭാതം തത് ഹി - shines that alone; രൂപം തവ-ഏവ - Thy form (is) Thine alone;
Translation
O Supreme Being! The episodes of Vrikaasura, Sage Bhrigu, Thy Mohini Avataar and the Ambareesh episode only proves, here, that Thy majesty and superiority supersedes over all other deities like Shiva and others.Thou are non-different from Thy Nishkala (partless) form and Thy Sakala (part) forms like Shiva, Brahamaa, and shine in an indescribable manner as the essence of all.
ശ്ലോകഃ
മൂര്തിത്രയേശ്വരസദാശിവപംചകം യത്
പ്രാഹുഃ പരാത്മവപുരേവ സദാശിവോഽസ്മിന് ।
തത്രേശ്വരസ്തു സ വികുംഠപദസ്ത്വമേവ
ത്രിത്വം പുനര്ഭജസി സത്യപദേ ത്രിഭാഗേ ॥2॥
Meaning
മൂര്തി-ത്രയ-ഈശ്വര- - the Trimurti Ishwara and; സദാശിവ-പംചകം - Sadaashiva (are the) five aspects; യത് പ്രാഹുഃ - which is said (by the Shaivaas); പരാത്മ-വപുഃ-ഏവ - the Supreme Being alone (Thou); സദാശിവഃ-അസ്മിന് - as Sadaashiva,here,; തത്ര-ഈശ്വരഃ-തു സ - and there the Ishwara indeed he; വികുംഠപദഃ-ത്വമ്-ഏവ - (in) Vaikuntha residing Thou alone; ത്രിത്വം പുനഃ-ഭജസി - three forms again Thou assume; സത്യപദേ ത്രിഭാഗേ - in the Satyaloka in three parts;
Translation
The Shaivaas speak of five aspects with Brahmaa Vishnu Shiva Ishwara and Sadaashiva. Here Sadaashiva is Thy own self the Supreme Being. Thou alone are Ishwara the Lord of Vaikuntha. The three forms of Trinity, Thou alone assume in the three parts of Satyaloka.
ശ്ലോകഃ
തത്രാപി സാത്ത്വികതനും തവ വിഷ്ണുമാഹു-
ര്ധാതാ തു സത്ത്വവിരലോ രജസൈവ പൂര്ണഃ ।
സത്ത്വോത്കടത്വമപി ചാസ്തി തമോവികാര-
ചേഷ്ടാദികംച തവ ശംകരനാമ്നി മൂര്തൌ ॥3॥
Meaning
തത്ര-അപി - there also; സാത്ത്വിക-തനും തവ - the Saatvic form of Thee; വിഷ്ണുമ്-ആഹുഃ- - Vishnu is called; ധാതാ തു - Brahmaa indeed; സത്ത്വ-വിരലഃ- - (with) Sattva sparse; രജസാ-ഏവ പൂര്ണഃ - and Rajas only is full; സത്ത്വ-ഉത്കടത്വമ്-അപി - Sattva in full measure, though; ച-അസ്തി - and is; തമഃ-വികാര- - by Tamasa's blemish; ചേഷ്ടാ-ആദികമ്-ച - activities etc (are); തവ ശംകര-നാമ്നി - in Thy Shankara named; മൂര്തൌ - form;
Translation
The form of Vishnu, among the Trimurti, is a manifestation of pure Sattva. Brahmaa is the manifestation of abundance of Rajas with a trace of Sattva. Whereas, Thy form known as Shankara has an abundance of Sattva but Tamas expresses itself in its activities.
ശ്ലോകഃ
തം ച ത്രിമൂര്ത്യതിഗതം പരപൂരുഷം ത്വാം
ശർവാത്മനാപി ഖലു സർവമയത്വഹേതോഃ ।
ശംസംത്യുപാസനവിധൌ തദപി സ്വതസ്തു
ത്വദ്രൂപമിത്യതിദൃഢം ബഹു നഃ പ്രമാണമ് ॥4॥
Meaning
തം ച ത്രിമൂര്തി-അതിഗതം - and Him, the Trimurtis transcending; പരപൂരുഷം ത്വാം - the Supreme Being Thee; ശർവ-ആത്മനാ-അപി - in Shiva's form also; ഖലു - indeed; സർവമയത്വ-ഹേതോഃ - encompassing the essence of all, because of (this); ശംസംതി-ഉപാസന-വിധൌ - describe in the worshipping codes/norms; തത്-അപി സ്വതഃ-തു - that too in reality indeed; ത്വത്-രൂപമ്-ഇതി- - (are) Thy form, thus (there are); അതി-ദൃഢം - many strong; ബഹു നഃ പ്രമാണമ് - our proofs;
Translation
Thou do transcend the Trinity and are the Supreme Being. Thou are the essence of all and Shaivas worship Thee alone as Shiva with worshipping norms, as described. That too is Thy form alone. We have many proofs in support of this truth.
ശ്ലോകഃ
ശ്രീശംകരോഽപി ഭഗവാന് സകലേഷു താവ-
ത്ത്വാമേവ മാനയതി യോ ന ഹി പക്ഷപാതീ ।
ത്വന്നിഷ്ഠമേവ സ ഹി നാമസഹസ്രകാദി
വ്യാഖ്യാത് ഭവത്സ്തുതിപരശ്ച ഗതിം ഗതോഽംതേ ॥5॥
Meaning
ശ്രീ ശംകരഃ-അപി - The great Shakaraachaarya also; ഭഗവാന് - the Bhagavatpaada,; സകലേഷു താവത്- - among all the Sakala forms, then,; ത്വാമ്-ഏവ മാനയതി - to Thee alone gives honour; യഃ-ന ഹി പക്ഷപാതീ - who does not favour anyone; ത്വത്-നിഷ്ഠമ്-ഏവ - to Thee referring to, alone; സ ഹി നാമ-സഹസ്രക-ആദി - he indeed , on Sahasranaam etc.,; വ്യാഖ്യാത് - commented on; ഭവത്-സ്തുതി-പരഃ-ച - and Thy praises singing, inclined to,; ഗതിം ഗതഃ-അംതേ - samaadhi attained to, in the end;
Translation
Bhagavatpaada Shree Shankaraachaarya also, among all the Sakala forms, honours Thy form alone. He who is not of the nature of favouring any one deity has commented on the Sahasranaama etc., referring to Thee alone. In the end he attained samaadhi singing Thy praises.
ശ്ലോകഃ
മൂര്തിത്രയാതിഗമുവാച ച മംത്രശാസ്ത്ര-
സ്യാദൌ കലായസുഷമം സകലേശ്വരം ത്വാമ് ।
ധ്യാനം ച നിഷ്കലമസൌ പ്രണവേ ഖലൂക്ത്വാ
ത്വാമേവ തത്ര സകലം നിജഗാദ നാന്യമ് ॥6॥
Meaning
മൂര്തി-ത്രയ-അതിഗമ്- - the Trinity transcending; ഉവാച ച മംത്ര-ശാസ്ത്രസ്യ-ആദൌ - and (he) said, in the beginning of the Mantra Shastra; കലായ-സുഷമമ് - beautiful as the Kalaaya flower (blue lily); സകല-ഈശ്വരം ത്വാമ് - the Lord of all, Thee; ധ്യാനം ച നിഷ്കലമ്- - and meditation on Nish-kala (non-part); അസൌ പ്രണവേ ഖലു-ഉക്ത്വാ - he (Shankara) in Pranava, indeed, describing; ത്വാമ്-ഏവ തത്ര സകലം - Thee alone there Sakal (in part); നിജഗാദ ന-അന്യമ് - propounded, not any other;
Translation
In his famous work of Mantra Shastra, known as Prapanchasaara, Shri Shankara has described Thee as transcending the Trinity - Brahmaa, Vishnu and Mahesh. He has described Thee as a beautiful blue lily and the Lord of all. When he describes the meditation on Nishkala, while dealing with Pranava, he also propounds Thy Sakala form, and of no other deity, Thee as the object of meditation.
ശ്ലോകഃ
സമസ്തസാരേ ച പുരാണസംഗ്രഹേ
വിസംശയം ത്വന്മഹിമൈവ വര്ണ്യതേ ।
ത്രിമൂര്തിയുക്സത്യപദത്രിഭാഗതഃ
പരം പദം തേ കഥിതം ന ശൂലിനഃ ॥7॥
Meaning
സമസ്ത-സാരേ - and inclusive of all the gist; ച പുരാണ-സംഗ്രഹേ - in Puraana Sangraha; വിസംശയം - unequivocally (without doubt); ത്വത്-മഹിമാ-ഏവ വര്ണ്യതേ - Thy supreme greatness alone is described; ത്രിമൂര്തി-യുക്- - the Trinity containing; സത്യപദ-ത്രിഭാഗതഃ പരം - the Satyaloka in three parts, transcending,; പദം തേ കഥിതം - Thy abofe is described; ന ശൂലിനഃ - not (the abode) of Shiva;
Translation
In the text of Puraana Sangraha where there is the gist of all the Puraanas,Thy supreme greatness alone is unequivocally described. The Trimurti occupying the Satyaloka in three parts has been depicted. But Thy abode, Vaikuntha has been described as distinct and superior to and so transcending Satyaloka. No reference is made to the abode of Shiva.
ശ്ലോകഃ
യത് ബ്രാഹ്മകല്പ ഇഹ ഭാഗവതദ്വിതീയ-
സ്കംധോദിതം വപുരനാവൃതമീശ ധാത്രേ ।
തസ്യൈവ നാമ ഹരിശർവമുഖം ജഗാദ
ശ്രീമാധവഃ ശിവപരോഽപി പുരാണസാരേ ॥8॥
Meaning
യത് ബ്രാഹ്മകല്പ ഇഹ - that which in the Braahmakalpa, here,; ഭാഗവത-ദ്വിതീയ-സ്കംധ-ഉദിതം - (and) in the second Skanda of Bhaagavata, narrated; വപുഃ-അനാവൃതമ്- - that form, revealed; ഈശ ധാത്രേ - O Lord! For Brahamaa; തസ്യ-ഏവ നാമ - that form's, alone, name; ഹരി-ശർവ-മുഖം - Hari, Shiva etc.,; ജഗാദ ശ്രീമാധവഃ - has been said of, by Shri Maadhavaachaarya; ശിവ-പരഃ-അപി - who was a devotee od Shiva himself; പുരാണ-സാരേ - in Puraanasaara;
Translation
O Lord! Here, at the time of Braahmakalpa, Thou had revealed Thy form to Brahmaa, which is described in the second Skanda of the Bhaagavatam. Maadhavaachaarya, who was himself a votary of Shiva, has referred to that same form with the names Hari, Shiva etc., in Puraanasaara.
ശ്ലോകഃ
യേ സ്വപ്രകൃത്യനുഗുണാ ഗിരിശം ഭജംതേ
തേഷാം ഫലം ഹി ദൃഢയൈവ തദീയഭക്ത്യാ।
വ്യാസോ ഹി തേന കൃതവാനധികാരിഹേതോഃ
സ്കംദാദികേഷു തവ ഹാനിവചോഽര്ഥവാദൈഃ ॥9॥
Meaning
യേ സ്വ-പ്രകൃതി-അനുഗുണാ - those who by their natural inclination worship Shiva; ഗിരിശം ഭജംതേ - worship Shiva; തേഷാം ഫലം ഹി ദൃഢയാ-ഏവ - for them the results are by firmness only; തദീയ-ഭക്ത്യാ - in their devotion; വ്യാസഃ-ഹി തേന കൃതവാന്- - sage Vyaasa himself has asserted; അധികാര-ഹേതോഃ - as a benefit for such devotion; സ്കംദ-ആദികേഷു - in the Skanda and other scriptures; തവ ഹാനി-വചഃ- - (speaking for) belittling words; അര്ഥവാദൈഃ - by way of eulogy;
Translation
People who by their natural inclination are devoted to worship Shiva, for them, the results (liberation) are achieved by their firmness in their devotion only. In the Skanda and other Scriptures, sage Vyaasa has asserted this, for the benefit of such devotees, with statements that belittle Thee which are to be taken as eulogy.
ശ്ലോകഃ
ഭൂതാര്ഥകീര്തിരനുവാദവിരുദ്ധവാദൌ
ത്രേധാര്ഥവാദഗതയഃ ഖലു രോചനാര്ഥാഃ ।
സ്കാംദാദികേഷു ബഹവോഽത്ര വിരുദ്ധവാദാ-
സ്ത്വത്താമസത്വപരിഭൂത്യുപശിക്ഷണാദ്യാഃ ॥10॥
Meaning
ഭൂത-അര്ഥ-കീര്തിഃ- - existing facts exaggeration; അനുവാദ-വിരുദ്ധ-വാദൌ - in accordance with experience, and contrary to experience, these two methods,; ത്രേധാ-അര്ഥ-വാദ-ഗതയഃ - (in all) these three are the modes (of Arthavaada); ഖലു രോചന-അര്ഥാഃ - indeed (they are to make) interesting the subject meaning; സ്കാംദ്-ആദികേഷു - in the Skaanda and other scriptures; ബഹവഃ-അത്ര - many are here; വിരുദ്ധ-വാദാഃ- - contrary statements; ത്വത്-താമസത്വ- - (for example) Thy Taamasic (nature); പരിഭൂതി-ഉപശിക്ഷണ-ആദ്യാഃ - (Thy) defeat, Thou being instructed by others etc.;
Translation
Arthavaada has three methods- 1) statements where existing facts are exaggerated, 2)statements are in accordance with experience, 3)statements are contrary to experience. These are used to make the subject matter interesting. In the Skaanda Puraana and other scriptures there are many contrary statements, referring to Thy Taamasic nature, Thy defeat or Thou being instructed by others etc., which are in the category of the third method.
ശ്ലോകഃ
യത് കിംചിദപ്യവിദുഷാഽപി വിഭോ മയോക്തം
തന്മംത്രശാസ്ത്രവചനാദ്യഭിദൃഷ്ടമേവ ।
വ്യാസോക്തിസാരമയഭാഗവതോപഗീത
ക്ലേശാന് വിധൂയ കുരു ഭക്തിഭരം പരാത്മന് ॥11॥
Meaning
യത്-കിംചിത്-അപി- - what little even; അവിദുഷാ-അപി - by (me) the ignorant, though; വിഭോ മയാ-ഉക്തം - O Lord! By me is said; തത്-മംത്രശാസ്ത്ര-വചനാദി- - that expounded in Mantra Shaastra statements; അഭിദൃഷ്ടമ്-ഏവ - is in accordance (to that) only; വ്യാസ-ഉക്തി-സാര-മയ- - all Vyaasa's sayings' essence contained; ഭാഗവത-ഉപഗീത - (in) Bhaagavata (where) are sung (Thy excellences); ക്ലേശാന് വിധൂയ - (That Thou) my ailments eradicating; കുരു ഭക്തിഭരം - endow firm devotion (to me); പരാത്മന് - O Supreme Being!;
Translation
O Supreme Being! Though I am an ignorant man, what little I have said, is in accordance to what is expounded in the Mantra Shaastra. Bhaagavata is the essence of all the sayings of sage Vyaasa and Thy excellences are sung there in. Deign to eradicate my ailments and endow firm devotion to me.
Browse Related Categories:
