ശ്ലോകഃ
പ്രിയവ്രതസ്യ പ്രിയപുത്രഭൂതാ-
ദാഗ്നീധ്രരാജാദുദിതോ ഹി നാഭിഃ ।
ത്വാം ദൃഷ്ടവാനിഷ്ടദമിഷ്ടിമധ്യേ
തവൈവ തുഷ്ട്യൈ കൃതയജ്ഞകര്മാ ॥1॥
Meaning
പ്രിയവ്രതസ്യ - of Priyavrata; പ്രിയപുത്രഭൂതാത്-ആഗ്നീധ്ര-രാജാത്- - from the dear son king Aagnidhra; ഉദിതഃ ഹി നാഭിഃ - was born Naabhi, indeed,; ത്വാം ദൃഷ്ടവാന്-ഇഷ്ടദമ്- - (he) saw Thee the fulfiller of desire; ഇഷ്ടി-മധ്യേ - during the Yanjya; തവ-ഏവ തുഷ്ട്യൈ - for propitiating Thee alone; കൃത-യജ്ഞ-കര്മാ - (who) had performed a Yanjya;
Translation
King Priyavrata had a dear son named Asgnidhra king, of whom Naabhi was born. While Naabhi was performing a Yanjya, for propitiating Thee, he had a vision of Thee, the bestower of desired boons to devotees.
ശ്ലോകഃ
അഭിഷ്ടുതസ്തത്ര മുനീശ്വരൈസ്ത്വം
രാജ്ഞഃ സ്വതുല്യം സുതമര്ഥ്യമാനഃ ।
സ്വയം ജനിഷ്യേഽഹമിതി ബ്രുവാണ-
സ്തിരോദധാ ബര്ഹിഷി വിശ്വമൂര്തേ ॥2॥
Meaning
അഭിഷ്ടുതഃ-തത്ര - being praised there (in the yanjya); മുനീശ്വരൈഃ-ത്വം - by the great sages Thou; രാജ്ഞഃ സ്വതുല്യം സുതമ്- - for the king a son like Thee; അര്ഥ്യമാനഃ - being prayed for; സ്വയം ജനിഷ്യേ-അഹമ്- - I shall Myself be born; ഇതി ബ്രുവാണഃ- - saying thus; തിരോദധാ ബര്ഹിഷി - (Thou) disappeared in the sacrificial fire; വിശ്വമൂര്തേ - O Lord! With the cosmos as Thy form;
Translation
O Lord of the whole universe! The sages sang Thy praises and the king prayed to Thee for a son like Thyself. Thou then declared that Thou would Thyself be born as his son and then Thou disappeared in the sacrificial fire.
ശ്ലോകഃ
നാഭിപ്രിയായാമഥ മേരുദേവ്യാം
ത്വമംശതോഽഭൂഃ ൠഷഭാഭിധാനഃ ।
അലോകസാമാന്യഗുണപ്രഭാവ-
പ്രഭാവിതാശേഷജനപ്രമോദഃ ॥3॥
Meaning
നാഭി-പ്രിയായാമ്-അഥ - to Naabhi's dear wife, then; മേരുദേവ്യാം - named Merudevi; ത്വമ്-അംശതഃ-അഭൂഃ - Thou as a part incarnation were born; ൠഷഭ-അഭിധാനഃ - with the name Rishabha; അലോക-സാമാന്യ-ഗുണ-പ്രഭാവ - endowed with sublime and rare virtues; പ്രഭാവിത-അശേഷ-ജന-പ്രമോദഃ - causing to countless people great delight (with Thy glory);
Translation
Then Thou were born as a part incarnation with the name Rishabha to Merudevi the wife of Naabhi. Thou delighted everyone with sublime virtues and glory not commonly seen in the world.
ശ്ലോകഃ
ത്വയി ത്രിലോകീഭൃതി രാജ്യഭാരം
നിധായ നാഭിഃ സഹ മേരുദേവ്യാ ।
തപോവനം പ്രാപ്യ ഭവന്നിഷേവീ
ഗതഃ കിലാനംദപദം പദം തേ ॥4॥
Meaning
ത്വയി ത്രിലോകീഭൃതി - On Thee, the ruler of the three worlds; രാജ്യ-ഭാരം നിധായ - transferring the responsibility of governance; നാഭിഃ സഹ മേരുദേവ്യാ - Naabhi along with Merudevi; തപോവനം പ്രാപ്യ - reaching the forest; ഭവത്-നിഷേവീ - and worshipping Thee; ഗതഃ കില-ആനംദപദം - indeed attained the state of bliss; പദം തേ - abode of Thine;
Translation
Naabhi entrusted the administration of the kingdom to Thee, who are the ruler of the three worlds and went away to the forest with his wife Merudevi to lead an ascetic life. Worshipping Thee there, he attained to Thy state of Supreme Bliss.
ശ്ലോകഃ
ഇംദ്രസ്ത്വദുത്കര്ഷകൃതാദമര്ഷാ-
ദ്വവര്ഷ നാസ്മിന്നജനാഭവര്ഷേ ।
യദാ തദാ ത്വം നിജയോഗശക്ത്യാ
സ്വവര്ഷമേനദ്വ്യദധാഃ സുവര്ഷമ് ॥5॥
Meaning
ഇംദ്രഃ-ത്വത്-ഉത്കര്ഷകൃതാത്- - Indra by Thy achievements; അമര്ഷാത് - out of jealousy; വവര്ഷ ന-അസ്മിന്- - did not shower rain on this; അജനാഭവര്ഷേ - (land) Ajanaabh-varsha; യദാ തദാ ത്വം - when (this happened) then Thou; നിജ-യോഗ-ശക്ത്യാ - by Thy yogic power; സ്വ-വര്ഷമ്-ഏനത്- - on Thy own kingdom brought; വ്യദധാഃ സുവര്ഷമ് - abundant rainfall;
Translation
Owing to jealousy at the prosperity of the world generated by Thy (Rishabha's) greatness, Indra withheld rain from the continent Ajanaabha. Thereupon Thou by Thy yogic power brought enough rain on this Thy continent.
ശ്ലോകഃ
ജിതേംദ്രദത്താം കമനീം ജയംതീ-
മഥോദ്വഹന്നാത്മരതാശയോഽപി ।
അജീജനസ്തത്ര ശതം തനൂജാ-
നേഷാം ക്ഷിതീശോ ഭരതോഽഗ്രജന്മാ ॥6॥
Meaning
ജിതേംദ്ര-ദത്താം - given by Indra; കമനീം ജയംതീമ്- - beautiful Jayanti; അഥ-ഉദ്വഹന്- - then marrying; ആത്മരത-ആശയഃ-അപി - even though ever absorbed in Brahman; അജീജനഃ-തത്ര ശതം തനൂജാന്- - (he) begot hundred sons; ഏഷാം ക്ഷിതീശഃ ഭരതഃ- - among them, king Bharat; അഗ്ര-ജന്മാ - was the eldest;
Translation
Thus defeated, Indra bestowed beautiful Jayanti on Thee as Thy wife. Though Thou were ever absorbed in the Aatman, Thou begot in her one hundred sons, the eldest of whom was king Bharat.
ശ്ലോകഃ
നവാഭവന് യോഗിവരാ നവാന്യേ
ത്വപാലയന് ഭാരതവര്ഷഖംഡാന് ।
സൈകാ ത്വശീതിസ്തവ ശേഷപുത്ര-
സ്തപോബലാത് ഭൂസുരഭൂയമീയുഃ ॥7॥
Meaning
നവ-അഭവന് യോഗിവരാഃ - nine of them became great yogis; നവ-അന്യേ-തു- - another nine indeed; അപാലയന് ഭാരതവര്ഷഖംഡാന് - ruled over the various regions of Bharatavarsha; സൈകാ തു-അശീതിഃ- - one and eighty however; തവ ശേഷ പുത്രഃ- - Thy remaining sons; തപോബലാത് - by the power of their austerities; ഭൂസുരഭൂയമ്-ഈയുഃ - attained Braahminhood;
Translation
Nine of them became great yogis, and another nine ruled over the various regions of Bhaaaratavarsha. Thy remaining eighty-one sons attained Braahminhood by the power of their austerities.
ശ്ലോകഃ
ഉക്ത്വാ സുതേഭ്യോഽഥ മുനീംദ്രമധ്യേ
വിരക്തിഭക്ത്യന്വിതമുക്തിമാര്ഗമ് ।
സ്വയം ഗതഃ പാരമഹംസ്യവൃത്തി-
മധാ ജഡോന്മത്തപിശാചചര്യാമ് ॥8॥
Meaning
ഉക്ത്വാ സുതേഭ്യഃ-അഥ - instructing the sons then; മുനീംദ്ര-മധ്യേ - in the midst of great sages; വിരക്തി-ഭക്തി-അന്വിത- - comprising of renunciation and devotion; മുക്തി-മാര്ഗമ് - the path of liberation; സ്വയം ഗതഃ - Thyself went (took to); പാരമഹംസ്യവൃത്തിമ്- - the way of the life of Paramahansas; അധാഃ - adopting; ജഡ-ഉന്മത്ത-പിശാച-ചര്യാമ് - the behaviour of idiots lunatics and ghosts;
Translation
Afterwards Thou instructed Thy sons along with the great ascetics in the path of salvation through renunciation and devotion. Then adopting the life of a total renunciate Thou moved about behaving like an idiot, a mad man or a ghost.
ശ്ലോകഃ
പരാത്മഭൂതോഽപി പരോപദേശം
കുർവന് ഭവാന് സർവനിരസ്യമാനഃ ।
വികാരഹീനോ വിചചാര കൃത്സ്നാം
മഹീമഹീനാത്മരസാഭിലീനഃ ॥9॥
Meaning
പരാത്മഭൂതഃ-അപി - though one with the Supreme Aatman; പര-ഉപദേശം കുർവന് - giving instructions to others; ഭവാന് സർവ-നിരസ്യ-മാനഃ - Thou being insulted by others; വികാര-ഹീനഃ - free from attachment (or aversion); വിചചാര - wondered; കൃത്സ്നാം മഹീമ്- - all over the earth; അഹീന-ആത്മരസ-അഭിലീനഃ - completely absorbed in the bliss of the Supreme Self;
Translation
Though Thou had attained complete identity with the Brahman, Thou continued to impart knowledge to others. Thou were free from attachment and aversion, though Thou were treated with indifference.Thou wandered all over the earth completely absorbed in the bliss of the Supreme self.
ശ്ലോകഃ
ശയുവ്രതം ഗോമൃഗകാകചര്യാം
ചിരം ചരന്നാപ്യ പരം സ്വരൂപമ് ।
ദവാഹൃതാംഗഃ കുടകാചലേ ത്വം
താപാന് മമാപാകുരു വാതനാഥ ॥10॥
Meaning
ശയു-വ്രതമ് - the way of the life of the python; ഗോ-മൃഗ-കാക-ചര്യാമ് - and the ways of the cow, dear and crow; ചിരം ചരന്- - practising for a long time; ആപ്യ പരം സ്വരൂപം - attaining oneness with the Supreme Brahman; ദവാ-ഹൃത-അംഗഃ - with body perishing in the forest fire; കുടകാചലേ ത്വം - in the Coorg mountains, Thou; താപാന് മമ-അപാകുരു - ailments of mine do destroy; വാതനാഥ - O Lord of Guruvaayur!;
Translation
Observing the ways of the life of a python, a cow, a deer, and a crow, Thou wandered about for long, attaining identity with the Supreme Brahman. Thy body then perished in the forest fire in the Coorg mountains. O Lord of Guruvaayur! Deign to eradicate my afflictions.
Browse Related Categories:
