ശ്ലോകഃ
സത്രാജിതസ്ത്വമഥ ലുബ്ധവദര്കലബ്ധം
ദിവ്യം സ്യമംതകമണിം ഭഗവന്നയാചീഃ ।
തത്കാരണം ബഹുവിധം മമ ഭാതി നൂനം
തസ്യാത്മജാം ത്വയി രതാം ഛലതോ വിവോഢുമ് ॥1॥
Meaning
സത്രാജിതഃ- - from Satraajit; ത്വമ്-അഥ - Thou then; ലുബ്ധ-വത്- - greedy man like; അര്ക-ലബ്ധം - from the sun attained; ദിവ്യം സ്യമംതക-മണിം - divine Syamantaka jewel; ഭഗവന്-അയാചീഃ - O Lord Thou asked for; തത്-കാരണം - the reason; ബഹു-വിധം - many fold; മമ ഭാതി നൂനം - to me appeals indeed; തസ്യ-ആത്മജാം - his daughter; ത്വയി രതാം - in Thee infatuated; ഛലതഃ വിവോഢുമ് - by strategy to marry;
Translation
Thou then like a greedy man asked for the divine Syamantaka jewel from Satraajit who had got it from the Sun god. O Lord! The reasons for this may be many. What appeals to me indeed is that this was a strategy by which Thou wanted to marry his daughter (Satyabhaamaa) who was in love with Thee.
ശ്ലോകഃ
അദത്തം തം തുഭ്യം മണിവരമനേനാല്പമനസാ
പ്രസേനസ്തദ്ഭ്രാതാ ഗലഭുവി വഹന് പ്രാപ മൃഗയാമ് ।
അഹന്നേനം സിംഹോ മണിമഹസി മാംസഭ്രമവശാത്
കപീംദ്രസ്തം ഹത്വാ മണിമപി ച ബാലായ ദദിവാന് ॥2॥
Meaning
അദത്തം തം - not giving that; തുഭ്യം മണിവരമ്- - to Thee the precious jewel; അനേന-അല്പ-മനസാ - by him the narrow minded; പ്രസേനഃ-തത്-ഭ്രാതാ - Prasena, his brother; ഗല-ഭുവി വഹന് - in the neck wearing; പ്രാപ മൃഗയാമ് - went hunting; അഹന്-ഏനം സിംഹഃ - killed him the lion; മണി-മഹസി - in the jewel brilliance; മാംസ-ഭ്രമ-വശാത് - for flesh mistaking,; കപീംദ്രഃ-തം ഹത്വാ - the great monkey him (the lion) killing; മണിമ്-അപി ച - the jewel also and; ബാലായ ദദിവാന് - to (his) child gave;
Translation
The narrow minded one (Satraajit) did not give the precious jewel to Thee. His brother Prasena wore it round his neck and went away hunting. A lion mistook the jewel because of its brilliance to be a lump of flesh and so he killed Prasena. The great monkey (Jaambavaana) killed the lion and gave the jewel to his child.
ശ്ലോകഃ
ശശംസുഃ സത്രാജിദ്ഗിരമനു ജനാസ്ത്വാം മണിഹരം
ജനാനാം പീയൂഷം ഭവതി ഗുണിനാം ദോഷകണികാ ।
തതഃ സർവജ്ഞോഽപി സ്വജനസഹിതോ മാര്ഗണപരഃ
പ്രസേനം തം ദൃഷ്ട്വാ ഹരിമപി ഗതോഽഭൂഃ കപിഗുഹാമ് ॥3॥
Meaning
ശശംസുഃ - talked about; സത്രാജിത്-ഗിരമ്-അനു - Satraajit's words following; ജനാഃ-ത്വാം മണി-ഹരം - the people, Thou jewel thief; ജനാനാം പീയൂഷം - for the people nectar like; ഭവതി ഗുണിനാം - it is of the virtuous; ദോഷ-കണികാ - fault slightest; തതഃ സർവജ്ഞഃ-അപി - therefore knowing everything also; സ്വ-ജന-സഹിതഃ - Thy people along with; മാര്ഗണ-പരഃ - to search intent; പ്രസേനം തം - that Prasen; ദൃഷ്ട്വാ ഹരിമ്-അപി - seeing the lion also; ഗതഃ-അഭൂഃ - went; കപി-ഗുഹാമ് - (into) the monkey's cave;
Translation
Influenced by the allegations of Satraajit, people suspected that Thou had stolen the jewel. Even a slight fault in the conduct of the virtuous person is like nectar for people in general, for it gives them a chance to slight that person. In spite of the fact that Thou knew everything about the jewel, Thou went in search for it with Thy men. Thou saw Prasena and the lion lying dead and thus were led to the monkey (Jaambavaan's) cave.
ശ്ലോകഃ
ഭവംതമവിതര്കയന്നതിവയാഃ സ്വയം ജാംബവാന്
മുകുംദശരണം ഹി മാം ക ഇഹ രോദ്ധുമിത്യാലപന് ।
വിഭോ രഘുപതേ ഹരേ ജയ ജയേത്യലം മുഷ്ടിഭി-
ശ്ചിരം തവ സമര്ചനം വ്യധിത ഭക്തചൂഡാമണിഃ ॥4॥
Meaning
ഭവംതമ്-അവിതര്കയന്- - Thee not identifying; അതി-വയാഃ - due to age; സ്വയം ജാംബവാന് - himself Jaambavaan; മുകുംദ-ശരണം - to Mukunda surrendered; ഹി മാം കഃ-ഇഹ - indeed me, who here; രോദ്ധുമ്-ഇതി-ആലപന് - is to obstruct, thus saying; വിഭോ രഘുപതേ - O Lord Raama!; ഹരേ ജയ ജയ-ഇതി-അലം - O Hari! Victory to Thee! Thus; മുഷ്ടിഭിഃ-ചിരം - with fists for long; തവ സമര്ചനം വ്യധിത - Thy worship performed; ഭക്തചൂഡാമണിഃ - the crest jewel of the devotees;
Translation
The aged Jaambavaan did not know Thy identity and so exclaimed, 'who has come to obstruct me who has Mukund as his only resort?' As, the crest jewel of the devotees, he was invoking Thee with "O Lord Raam! O Hari! Victory be to Thee!, he worshipped Thee with blows of his fists.
ശ്ലോകഃ
ബുധ്വാഽഥ തേന ദത്താം നവരമണീം വരമണിം ച പരിഗൃഹ്ണന് ।
അനുഗൃഹ്ണന്നമുമാഗാഃ സപദി ച സത്രാജിതേ മണിം പ്രാദാഃ ॥5॥
Meaning
ബുധ്വാ-അഥ - recognizing (Thee) then; തേന ദത്താം - by him was given; നവ-രമണീം - to the young girl (his daughter); വര-മണിം ച - the precious jewel and; പരിഗൃഹ്ണന് - accepting; അനുഗൃഹ്ണന്-അമുമ്- - blessing him; ആഗാഃ സപദി - returning immediately; ച സത്രാജിതേ - and to Satraajit; മണിം പ്രാദാഃ - the jewel gave back;
Translation
Finally when Jaambavaan recognized Thee, he gave to Thee his young daughter and the jewel. Thou accepted them and blessed him, and immediately returned and gave back the jewel, the Syamantaka Mani, to Satraajit.
ശ്ലോകഃ
തദനു സ ഖലു ബ്രീലാലോലോ വിലോലവിലോചനാം
ദുഹിതരമഹോ ധീമാന് ഭാമാം ഗിരൈവ പരാര്പിതാമ് ।
അദിത മണിനാ തുഭ്യം ലഭ്യം സമേത്യ ഭവാനപി
പ്രമുദിതമനാസ്തസ്യൈവാദാന്മണിം ഗഹനാശയഃ ॥6॥
Meaning
തദനു സ ഖലു - thereafter he indeed; ബ്രീലാ-ലോലഃ - shame filled with; വിലോല-ലോചനാം - with loving eyes; ദുഹിതരമ്-അഹോ - the daughter Oh!; ധീമാന് - the intelligent one (Satraajit); ഭാമാന് - Satyabhaamaa; ഗിരാ-ഏവ - by words only; പര-അര്പിതാമ് - given to another; അദിത മണിനാ - gave (along with) the jewel; തുഭ്യം ലഭ്യമ് - to Thee, the worth getting; സമേത്യ ഭവാന്-അപി - having got, Thou also; പ്രമുദിത-മനാഃ- - with a happy mind; തസ്യ-ഏവ-ആദാത്- - to him only gave back; മണിമ് - the jewel; ഗഹന-ആശയഃ - deep thinking (Thou);
Translation
Satraajit, the intelligent one, was then filled with shame for his conduct with Thee. He had given away his roving eyed daughter Satyabhaamaa to someone verbally only. He gave her to Thee along with the jewel. Thou, happily, with Thy deep and unfathomable reasoning gave back the jewel, having got what was worth getting (Satyabhaamaa).
ശ്ലോകഃ
വ്രീലാകുലാം രമയതി ത്വയി സത്യഭാമാം
കൌംതേയദാഹകഥയാഥ കുരൂന് പ്രയാതേ ।
ഹീ ഗാംദിനേയകൃതവര്മഗിരാ നിപാത്യ
സത്രാജിതം ശതധനുര്മണിമാജഹാര ॥7॥
Meaning
വ്രീലാ-ആകുലാം - by shyness overcome; രമയതി ത്വയി - (her) delighting (when) Thou were; സത്യഭാമാമ് - her Satyabhaamaa; കൌംതേയ-ദാഹ- - the son's of Kunti's burning; കഥയാ-അഥ - news, then; കുരൂന് പ്രയാതേ - Thou to Kurukshetra went away; ഹീ - how shameful; ഗാംദിനേയ-കൃതവര്മ-ഗിരാ - by Akrura and Kritavarmaa's words; നിപാത്യ സത്രാജിതം - killing Satraajit; ശതധനുഃ-മണിമ്-ആജഹാര - Shatadhanu the jewel took away;
Translation
When Thou were delighting the shy Satyabhaamaa, there was the news of Kunti's sons being burnt in the wax palace. So Thou went away to the land of the Kurus. Under the promptings of Akrura and Kritvermaa, Shatadhanu killed Satraajit and took away the jewel.
ശ്ലോകഃ
ശോകാത് കുരൂനുപഗതാമവലോക്യ കാംതാം
ഹത്വാ ദ്രുതം ശതധനും സമഹര്ഷയസ്താമ് ।
രത്നേ സശംക ഇവ മൈഥിലഗേഹമേത്യ
രാമോ ഗദാം സമശിശിക്ഷത ധാര്തരാഷ്ട്രമ് ॥8॥
Meaning
ശോകാത് - due to grief; കുരൂന്-ഉപഗതാമ്- - to the country of Kuru's having come; അവലോക്യ കാംതാം - seeing (Thy) wife; ഹത്വാ ദ്രുതം ശതധനും - killing quickly Shatadhanu; സമഹര്ഷയഃ-താമ് - appeased her; രത്നേ സശംക ഇവ - about the jewel doubting, as though; മൈഥില-ഗേഹമ്-ഏത്യ - to the king of Mithila's abode reaching; രാമോ ഗദാം - Balaraam the mace wielding; സമശിശിക്ഷത - taught well; ധാര്തരാഷ്ട്രമ് - to Duryodhana;
Translation
Satyabhaama was overcome with grief and went to Kurukshetra. Seeing her, Thou quickly killed Shatadhanu and made her happy. As though doubting the whereabouts of the jewel, Balaraam went to the abode of the king of Mithilaa. There he very well trained Duryodhana in the art of wielding the mace.
ശ്ലോകഃ
അക്രൂര ഏഷ ഭഗവന് ഭവദിച്ഛയൈവ
സത്രാജിതഃ കുചരിതസ്യ യുയോജ ഹിംസാമ് ।
അക്രൂരതോ മണിമനാഹൃതവാന് പുനസ്ത്വം
തസ്യൈവ ഭൂതിമുപധാതുമിതി ബ്രുവംതി ॥9॥
Meaning
അക്രൂര ഏഷ - Akrura, this; ഭഗവന് - O Lord!; ഭവത്-ഇച്ഛയാ-ഏവ - by Thy will alone; സത്രാജിതഃ കുചരിതസ്യ - of Satraajit, the notorious; യുയോജ ഹിംസാമ് - caused the death; അക്രൂരതഃ മണിമ്- - from Akrura the jewel; അനാഹൃതവാന് പുനഃ-ത്വം - did not take back again Thou; തസ്യ ഏവ ഭൂതിമ്- - his alone prosperity; ഉപധാതുമ്- - to bring about; ഇതി ബ്രുവംതി - so it is said;
Translation
This, Akrura, O Lord! By Thy will alone caused the death of the notorious Satraajit. It is said that with a mind to bring about his prosperity, Thou did not take back the jewel from Akrura.
ശ്ലോകഃ
ഭക്തസ്ത്വയി സ്ഥിരതരഃ സ ഹി ഗാംദിനേയ-
സ്തസ്യൈവ കാപഥമതിഃ കഥമീശ ജാതാ ।
വിജ്ഞാനവാന് പ്രശമവാനഹമിത്യുദീര്ണം
ഗർവം ധ്രുവം ശമയിതും ഭവതാ കൃതൈവ ॥10॥
Meaning
ഭക്തഃ-ത്വയി - devoted to Thee; സ്ഥിരതരഃ - very firmly; സ ഹി ഗാംദിനേയഃ - that indeed Akrura; തസ്യ-ഏവ - his also; കാപഥ-മതിഃ - evil mind; കഥമ്-ഈശ ജാതാ - how O Lord! was produced; വിജ്ഞാനവാന് - all knowing; പ്രശമവാന്-അഹമ്- - well self controlled am I; ഇതി-ഉദീര്ണം ഗർവം - thus bloated vanity; ധ്രുവം ശമയിതുമ് - certainly to curb; ഭവതാ കൃതാ-ഏവ - by Thee was brought about only;
Translation
Akrura was very firmly devoted to Thee. O Lord! How could there be an evil thought in his mind (of killing Satraajit and getting the jewel)? He was bloated with the vanity of having self knowledge and self control. Certainly to curb that, Thou brought this about.
ശ്ലോകഃ
യാതം ഭയേന കൃതവര്മയുതം പുനസ്ത-
മാഹൂയ തദ്വിനിഹിതം ച മണിം പ്രകാശ്യ ।
തത്രൈവ സുവ്രതധരേ വിനിധായ തുഷ്യന്
ഭാമാകുചാംതശയനഃ പവനേശ പായാഃ ॥11॥
Meaning
യാതം ഭയേന - having fled in fear; കൃതവര്മയുതം - Kritvarma along with; പുനഃ-തമ്-ആഹൂയ - again calling him; തത്-വിനിഹിതം ച - with him hidden and; മണിം പ്രകാശ്യ - the jewel bringing out; തത്ര-ഏവ സുവ്രത-ധരേ - there only (him) with good deeds, endowed; വിനിധായ തുഷ്യന് - retaining and satisfying him; ഭാമാ-കുചാംത-ശയനഃ - (on) Satyabhaamaa's bosom reclined; പവനേശ പായാഃ - O Lord of Guruvaayur! Save me;
Translation
Akrura with Kritvarma fled in fear. Thou called him again and brought out the jewel hidden with him. Thou then let him retain the jewel who was of good conduct, and satisfied him. Thou then lived happily with Satyabhaamaa reclining on her bosom. O Lord of Guruvaayur! save me.
Browse Related Categories:
