శ్రీ గణేశాయ నమః
శ్రీ జానకీవల్లభో విజయతే
శ్రీ రామచరితమానస
షష్ఠ సోపాన (లఙ్కాకాణ్డ)

రామం కామారిసేవ్యం భవభయహరణం కాలమత్తేభసింహం
యోగీన్ద్రం జ్ఞానగమ్యం గుణనిధిమజితం నిర్గుణం నిర్వికారమ్।
మాయాతీతం సురేశం ఖలవధనిరతం బ్రహ్మవృన్దైకదేవం
వన్దే కన్దావదాతం సరసిజనయనం దేవముర్వీశరూపమ్ ॥ 1 ॥

శఙ్ఖేన్ద్వాభమతీవసున్దరతనుం శార్దూలచర్మామ్బరం
కాలవ్యాలకరాలభూషణధరం గఙ్గాశశాఙ్కప్రియమ్।
కాశీశం కలికల్మషౌఘశమనం కల్యాణకల్పద్రుమం
నౌమీడ్యం గిరిజాపతిం గుణనిధిం కన్దర్పహం శఙ్కరమ్ ॥ 2 ॥

యో దదాతి సతాం శమ్భుః కైవల్యమపి దుర్లభమ్।
ఖలానాం దణ్డకృద్యోఽసౌ శఙ్కరః శం తనోతు మే ॥ 3 ॥

దో. లవ నిమేష పరమాను జుగ బరష కలప సర చణ్డ।
భజసి న మన తేహి రామ కో కాలు జాసు కోదణ్డ ॥

సో. సిన్ధు బచన సుని రామ సచివ బోలి ప్రభు అస కహేఉ।
అబ బిలమ్బు కేహి కామ కరహు సేతు ఉతరై కటకు ॥
సునహు భానుకుల కేతు జామవన్త కర జోరి కహ।
నాథ నామ తవ సేతు నర చఢ఼ఇ భవ సాగర తరిహిమ్ ॥
యహ లఘు జలధి తరత కతి బారా। అస సుని పుని కహ పవనకుమారా ॥
ప్రభు ప్రతాప బడ఼వానల భారీ। సోషేఉ ప్రథమ పయోనిధి బారీ ॥
తబ రిపు నారీ రుదన జల ధారా। భరేఉ బహోరి భయు తేహిం ఖారా ॥
సుని అతి ఉకుతి పవనసుత కేరీ। హరషే కపి రఘుపతి తన హేరీ ॥
జామవన్త బోలే దౌ భాఈ। నల నీలహి సబ కథా సునాఈ ॥
రామ ప్రతాప సుమిరి మన మాహీం। కరహు సేతు ప్రయాస కఛు నాహీమ్ ॥
బోలి లిఏ కపి నికర బహోరీ। సకల సునహు బినతీ కఛు మోరీ ॥
రామ చరన పఙ్కజ ఉర ధరహూ। కౌతుక ఏక భాలు కపి కరహూ ॥
ధావహు మర్కట బికట బరూథా। ఆనహు బిటప గిరిన్హ కే జూథా ॥
సుని కపి భాలు చలే కరి హూహా। జయ రఘుబీర ప్రతాప సమూహా ॥

దో. అతి ఉతఙ్గ గిరి పాదప లీలహిం లేహిం ఉఠాఇ।
ఆని దేహిం నల నీలహి రచహిం తే సేతు బనాఇ ॥ 1 ॥

సైల బిసాల ఆని కపి దేహీం। కన్దుక ఇవ నల నీల తే లేహీమ్ ॥
దేఖి సేతు అతి సున్దర రచనా। బిహసి కృపానిధి బోలే బచనా ॥
పరమ రమ్య ఉత్తమ యహ ధరనీ। మహిమా అమిత జాఇ నహిం బరనీ ॥
కరిహుఁ ఇహాఁ సమ్భు థాపనా। మోరే హృదయఁ పరమ కలపనా ॥
సుని కపీస బహు దూత పఠాఏ। మునిబర సకల బోలి లై ఆఏ ॥
లిఙ్గ థాపి బిధివత కరి పూజా। సివ సమాన ప్రియ మోహి న దూజా ॥
సివ ద్రోహీ మమ భగత కహావా। సో నర సపనేహుఁ మోహి న పావా ॥
సఙ్కర బిముఖ భగతి చహ మోరీ। సో నారకీ మూఢ఼ మతి థోరీ ॥

దో. సఙ్కర ప్రియ మమ ద్రోహీ సివ ద్రోహీ మమ దాస।
తే నర కరహి కలప భరి ధోర నరక మహుఁ బాస ॥ 2 ॥

జే రామేస్వర దరసను కరిహహిం। తే తను తజి మమ లోక సిధరిహహిమ్ ॥
జో గఙ్గాజలు ఆని చఢ఼ఆఇహి। సో సాజుజ్య ముక్తి నర పాఇహి ॥
హోఇ అకామ జో ఛల తజి సేఇహి। భగతి మోరి తేహి సఙ్కర దేఇహి ॥
మమ కృత సేతు జో దరసను కరిహీ। సో బిను శ్రమ భవసాగర తరిహీ ॥
రామ బచన సబ కే జియ భాఏ। మునిబర నిజ నిజ ఆశ్రమ ఆఏ ॥
గిరిజా రఘుపతి కై యహ రీతీ। సన్తత కరహిం ప్రనత పర ప్రీతీ ॥
బాఁధా సేతు నీల నల నాగర। రామ కృపాఁ జసు భయు ఉజాగర ॥
బూడ఼హిం ఆనహి బోరహిం జేఈ। భే ఉపల బోహిత సమ తేఈ ॥
మహిమా యహ న జలధి కి బరనీ। పాహన గున న కపిన్హ కి కరనీ ॥
దో0=శ్రీ రఘుబీర ప్రతాప తే సిన్ధు తరే పాషాన।

తే మతిమన్ద జే రామ తజి భజహిం జాఇ ప్రభు ఆన ॥ 3 ॥

బాఁధి సేతు అతి సుదృఢ఼ బనావా। దేఖి కృపానిధి కే మన భావా ॥
చలీ సేన కఛు బరని న జాఈ। గర్జహిం మర్కట భట సముదాఈ ॥
సేతుబన్ధ ఢిగ చఢ఼ఇ రఘురాఈ। చితవ కృపాల సిన్ధు బహుతాఈ ॥
దేఖన కహుఁ ప్రభు కరునా కన్దా। ప్రగట భే సబ జలచర బృన్దా ॥
మకర నక్ర నానా ఝష బ్యాలా। సత జోజన తన పరమ బిసాలా ॥
ఐసేఉ ఏక తిన్హహి జే ఖాహీం। ఏకన్హ కేం డర తేపి డేరాహీమ్ ॥
ప్రభుహి బిలోకహిం టరహిం న టారే। మన హరషిత సబ భే సుఖారే ॥
తిన్హ కీ ఓట న దేఖిఅ బారీ। మగన భే హరి రూప నిహారీ ॥
చలా కటకు ప్రభు ఆయసు పాఈ। కో కహి సక కపి దల బిపులాఈ ॥

దో. సేతుబన్ధ భి భీర అతి కపి నభ పన్థ ఉడ఼ఆహిం।
అపర జలచరన్హి ఊపర చఢ఼ఇ చఢ఼ఇ పారహి జాహిమ్ ॥ 4 ॥

అస కౌతుక బిలోకి ద్వౌ భాఈ। బిహఁసి చలే కృపాల రఘురాఈ ॥
సేన సహిత ఉతరే రఘుబీరా। కహి న జాఇ కపి జూథప భీరా ॥
సిన్ధు పార ప్రభు డేరా కీన్హా। సకల కపిన్హ కహుఁ ఆయసు దీన్హా ॥
ఖాహు జాఇ ఫల మూల సుహాఏ। సునత భాలు కపి జహఁ తహఁ ధాఏ ॥
సబ తరు ఫరే రామ హిత లాగీ। రితు అరు కురితు కాల గతి త్యాగీ ॥
ఖాహిం మధుర ఫల బటప హలావహిం। లఙ్కా సన్ముఖ సిఖర చలావహిమ్ ॥
జహఁ కహుఁ ఫిరత నిసాచర పావహిం। ఘేరి సకల బహు నాచ నచావహిమ్ ॥
దసనన్హి కాటి నాసికా కానా। కహి ప్రభు సుజసు దేహిం తబ జానా ॥
జిన్హ కర నాసా కాన నిపాతా। తిన్హ రావనహి కహీ సబ బాతా ॥
సునత శ్రవన బారిధి బన్ధానా। దస ముఖ బోలి ఉఠా అకులానా ॥

దో. బాన్ధ్యో బననిధి నీరనిధి జలధి సిన్ధు బారీస।
సత్య తోయనిధి కమ్పతి ఉదధి పయోధి నదీస ॥ 5 ॥

నిజ బికలతా బిచారి బహోరీ। బిహఁసి గయు గ్రహ కరి భయ భోరీ ॥
మన్దోదరీం సున్యో ప్రభు ఆయో। కౌతుకహీం పాథోధి బఁధాయో ॥
కర గహి పతిహి భవన నిజ ఆనీ। బోలీ పరమ మనోహర బానీ ॥
చరన నాఇ సిరు అఞ్చలు రోపా। సునహు బచన పియ పరిహరి కోపా ॥
నాథ బయరు కీజే తాహీ సోం। బుధి బల సకిఅ జీతి జాహీ సోమ్ ॥
తుమ్హహి రఘుపతిహి అన్తర కైసా। ఖలు ఖద్యోత దినకరహి జైసా ॥
అతిబల మధు కైటభ జేహిం మారే। మహాబీర దితిసుత సఙ్ఘారే ॥
జేహిం బలి బాఁధి సహజభుజ మారా। సోఇ అవతరేఉ హరన మహి భారా ॥
తాసు బిరోధ న కీజిఅ నాథా। కాల కరమ జివ జాకేం హాథా ॥

దో. రామహి సౌపి జానకీ నాఇ కమల పద మాథ।
సుత కహుఁ రాజ సమర్పి బన జాఇ భజిఅ రఘునాథ ॥ 6 ॥

నాథ దీనదయాల రఘురాఈ। బాఘు సనముఖ గేఁ న ఖాఈ ॥
చాహిఅ కరన సో సబ కరి బీతే। తుమ్హ సుర అసుర చరాచర జీతే ॥
సన్త కహహిం అసి నీతి దసానన। చౌథేమ్పన జాఇహి నృప కానన ॥
తాసు భజన కీజిఅ తహఁ భర్తా। జో కర్తా పాలక సంహర్తా ॥
సోఇ రఘువీర ప్రనత అనురాగీ। భజహు నాథ మమతా సబ త్యాగీ ॥
మునిబర జతను కరహిం జేహి లాగీ। భూప రాజు తజి హోహిం బిరాగీ ॥
సోఇ కోసలధీస రఘురాయా। ఆయు కరన తోహి పర దాయా ॥
జౌం పియ మానహు మోర సిఖావన। సుజసు హోఇ తిహుఁ పుర అతి పావన ॥

దో. అస కహి నయన నీర భరి గహి పద కమ్పిత గాత।
నాథ భజహు రఘునాథహి అచల హోఇ అహివాత ॥ 7 ॥

తబ రావన మయసుతా ఉఠాఈ। కహై లాగ ఖల నిజ ప్రభుతాఈ ॥
సును తై ప్రియా బృథా భయ మానా। జగ జోధా కో మోహి సమానా ॥
బరున కుబేర పవన జమ కాలా। భుజ బల జితేఉఁ సకల దిగపాలా ॥
దేవ దనుజ నర సబ బస మోరేం। కవన హేతు ఉపజా భయ తోరేమ్ ॥
నానా బిధి తేహి కహేసి బుఝాఈ। సభాఁ బహోరి బైఠ సో జాఈ ॥
మన్దోదరీం హృదయఁ అస జానా। కాల బస్య ఉపజా అభిమానా ॥
సభాఁ ఆఇ మన్త్రిన్హ తేంహి బూఝా। కరబ కవన బిధి రిపు సైం జూఝా ॥
కహహిం సచివ సును నిసిచర నాహా। బార బార ప్రభు పూఛహు కాహా ॥
కహహు కవన భయ కరిఅ బిచారా। నర కపి భాలు అహార హమారా ॥

దో. సబ కే బచన శ్రవన సుని కహ ప్రహస్త కర జోరి।
నితి బిరోధ న కరిఅ ప్రభు మత్రిన్న్హ మతి అతి థోరి ॥ 8 ॥

కహహిం సచివ సఠ ఠకురసోహాతీ। నాథ న పూర ఆవ ఏహి భాఁతీ ॥
బారిధి నాఘి ఏక కపి ఆవా। తాసు చరిత మన మహుఁ సబు గావా ॥
ఛుధా న రహీ తుమ్హహి తబ కాహూ। జారత నగరు కస న ధరి ఖాహూ ॥
సునత నీక ఆగేం దుఖ పావా। సచివన అస మత ప్రభుహి సునావా ॥
జేహిం బారీస బఁధాయు హేలా। ఉతరేఉ సేన సమేత సుబేలా ॥
సో భను మనుజ ఖాబ హమ భాఈ। బచన కహహిం సబ గాల ఫులాఈ ॥
తాత బచన మమ సును అతి ఆదర। జని మన గునహు మోహి కరి కాదర ॥
ప్రియ బానీ జే సునహిం జే కహహీం। ఐసే నర నికాయ జగ అహహీమ్ ॥
బచన పరమ హిత సునత కఠోరే। సునహిం జే కహహిం తే నర ప్రభు థోరే ॥
ప్రథమ బసీఠ పఠు సును నీతీ। సీతా దేఇ కరహు పుని ప్రీతీ ॥

దో. నారి పాఇ ఫిరి జాహిం జౌం తౌ న బఢ఼ఆఇఅ రారి।
నాహిం త సన్ముఖ సమర మహి తాత కరిఅ హఠి మారి ॥ 9 ॥

యహ మత జౌం మానహు ప్రభు మోరా। ఉభయ ప్రకార సుజసు జగ తోరా ॥
సుత సన కహ దసకణ్ఠ రిసాఈ। అసి మతి సఠ కేహిం తోహి సిఖాఈ ॥
అబహీం తే ఉర సంసయ హోఈ। బేనుమూల సుత భయహు ఘమోఈ ॥
సుని పితు గిరా పరుష అతి ఘోరా। చలా భవన కహి బచన కఠోరా ॥
హిత మత తోహి న లాగత కైసేం। కాల బిబస కహుఁ భేషజ జైసేమ్ ॥
సన్ధ్యా సమయ జాని దససీసా। భవన చలేఉ నిరఖత భుజ బీసా ॥
లఙ్కా సిఖర ఉపర ఆగారా। అతి బిచిత్ర తహఁ హోఇ అఖారా ॥
బైఠ జాఇ తేహీ మన్దిర రావన। లాగే కిన్నర గున గన గావన ॥
బాజహిం తాల పఖాఉజ బీనా। నృత్య కరహిం అపఛరా ప్రబీనా ॥

దో. సునాసీర సత సరిస సో సన్తత కరి బిలాస।
పరమ ప్రబల రిపు సీస పర తద్యపి సోచ న త్రాస ॥ 10 ॥

ఇహాఁ సుబేల సైల రఘుబీరా। ఉతరే సేన సహిత అతి భీరా ॥
సిఖర ఏక ఉతఙ్గ అతి దేఖీ। పరమ రమ్య సమ సుభ్ర బిసేషీ ॥
తహఁ తరు కిసలయ సుమన సుహాఏ। లఛిమన రచి నిజ హాథ డసాఏ ॥
తా పర రూచిర మృదుల మృగఛాలా। తేహీం ఆసాన ఆసీన కృపాలా ॥
ప్రభు కృత సీస కపీస ఉఛఙ్గా। బామ దహిన దిసి చాప నిషఙ్గా ॥
దుహుఁ కర కమల సుధారత బానా। కహ లఙ్కేస మన్త్ర లగి కానా ॥
బడ఼భాగీ అఙ్గద హనుమానా। చరన కమల చాపత బిధి నానా ॥
ప్రభు పాఛేం లఛిమన బీరాసన। కటి నిషఙ్గ కర బాన సరాసన ॥

దో. ఏహి బిధి కృపా రూప గున ధామ రాము ఆసీన।
ధన్య తే నర ఏహిం ధ్యాన జే రహత సదా లయలీన ॥ 11(క) ॥

పూరబ దిసా బిలోకి ప్రభు దేఖా ఉదిత మంయక।
కహత సబహి దేఖహు ససిహి మృగపతి సరిస అసఙ్క ॥ 11(ఖ) ॥

పూరబ దిసి గిరిగుహా నివాసీ। పరమ ప్రతాప తేజ బల రాసీ ॥
మత్త నాగ తమ కుమ్భ బిదారీ। ససి కేసరీ గగన బన చారీ ॥
బిథురే నభ ముకుతాహల తారా। నిసి సున్దరీ కేర సిఙ్గారా ॥
కహ ప్రభు ససి మహుఁ మేచకతాఈ। కహహు కాహ నిజ నిజ మతి భాఈ ॥
కహ సుగ఼ఈవ సునహు రఘురాఈ। ససి మహుఁ ప్రగట భూమి కై ఝాఁఈ ॥
మారేఉ రాహు ససిహి కహ కోఈ। ఉర మహఁ పరీ స్యామతా సోఈ ॥
కౌ కహ జబ బిధి రతి ముఖ కీన్హా। సార భాగ ససి కర హరి లీన్హా ॥
ఛిద్ర సో ప్రగట ఇన్దు ఉర మాహీం। తేహి మగ దేఖిఅ నభ పరిఛాహీమ్ ॥
ప్రభు కహ గరల బన్ధు ససి కేరా। అతి ప్రియ నిజ ఉర దీన్హ బసేరా ॥
బిష సఞ్జుత కర నికర పసారీ। జారత బిరహవన్త నర నారీ ॥

దో. కహ హనుమన్త సునహు ప్రభు ససి తుమ్హారా ప్రియ దాస।
తవ మూరతి బిధు ఉర బసతి సోఇ స్యామతా అభాస ॥ 12(క) ॥

నవాన్హపారాయణ ॥ సాతవాఁ విశ్రామ
పవన తనయ కే బచన సుని బిహఁసే రాము సుజాన।
దచ్ఛిన దిసి అవలోకి ప్రభు బోలే కృపా నిధాన ॥ 12(ఖ) ॥

దేఖు బిభీషన దచ్ఛిన ఆసా। ఘన ఘమ్మడ దామిని బిలాసా ॥
మధుర మధుర గరజి ఘన ఘోరా। హోఇ బృష్టి జని ఉపల కఠోరా ॥
కహత బిభీషన సునహు కృపాలా। హోఇ న తడ఼ఇత న బారిద మాలా ॥
లఙ్కా సిఖర ఉపర ఆగారా। తహఁ దసకఙ్ఘర దేఖ అఖారా ॥
ఛత్ర మేఘడమ్బర సిర ధారీ। సోఇ జను జలద ఘటా అతి కారీ ॥
మన్దోదరీ శ్రవన తాటఙ్కా। సోఇ ప్రభు జను దామినీ దమఙ్కా ॥
బాజహిం తాల మృదఙ్గ అనూపా। సోఇ రవ మధుర సునహు సురభూపా ॥
ప్రభు ముసుకాన సముఝి అభిమానా। చాప చఢ఼ఆఇ బాన సన్ధానా ॥

దో. ఛత్ర ముకుట తాటఙ్క తబ హతే ఏకహీం బాన।
సబకేం దేఖత మహి పరే మరము న కోఊ జాన ॥ 13(క) ॥

అస కౌతుక కరి రామ సర ప్రబిసేఉ ఆఇ నిషఙ్గ।
రావన సభా ససఙ్క సబ దేఖి మహా రసభఙ్గ ॥ 13(ఖ) ॥

కమ్ప న భూమి న మరుత బిసేషా। అస్త్ర సస్త్ర కఛు నయన న దేఖా ॥
సోచహిం సబ నిజ హృదయ మఝారీ। అసగున భయు భయఙ్కర భారీ ॥
దసముఖ దేఖి సభా భయ పాఈ। బిహసి బచన కహ జుగుతి బనాఈ ॥
సిరు గిరే సన్తత సుభ జాహీ। ముకుట పరే కస అసగున తాహీ ॥
సయన కరహు నిజ నిజ గృహ జాఈ। గవనే భవన సకల సిర నాఈ ॥
మన్దోదరీ సోచ ఉర బసేఊ। జబ తే శ్రవనపూర మహి ఖసేఊ ॥
సజల నయన కహ జుగ కర జోరీ। సునహు ప్రానపతి బినతీ మోరీ ॥
కన్త రామ బిరోధ పరిహరహూ। జాని మనుజ జని హఠ మన ధరహూ ॥

దో. బిస్వరుప రఘుబంస మని కరహు బచన బిస్వాసు।
లోక కల్పనా బేద కర అఙ్గ అఙ్గ ప్రతి జాసు ॥ 14 ॥

పద పాతాల సీస అజ ధామా। అపర లోక అఁగ అఁగ బిశ్రామా ॥
భృకుటి బిలాస భయఙ్కర కాలా। నయన దివాకర కచ ఘన మాలా ॥
జాసు ఘ్రాన అస్వినీకుమారా। నిసి అరు దివస నిమేష అపారా ॥
శ్రవన దిసా దస బేద బఖానీ। మారుత స్వాస నిగమ నిజ బానీ ॥
అధర లోభ జమ దసన కరాలా। మాయా హాస బాహు దిగపాలా ॥
ఆనన అనల అమ్బుపతి జీహా। ఉతపతి పాలన ప్రలయ సమీహా ॥
రోమ రాజి అష్టాదస భారా। అస్థి సైల సరితా నస జారా ॥
ఉదర ఉదధి అధగో జాతనా। జగమయ ప్రభు కా బహు కలపనా ॥

దో. అహఙ్కార సివ బుద్ధి అజ మన ససి చిత్త మహాన।
మనుజ బాస సచరాచర రుప రామ భగవాన ॥ 15 క ॥

అస బిచారి సును ప్రానపతి ప్రభు సన బయరు బిహాఇ।
ప్రీతి కరహు రఘుబీర పద మమ అహివాత న జాఇ ॥ 15 ఖ ॥

బిహఁసా నారి బచన సుని కానా। అహో మోహ మహిమా బలవానా ॥
నారి సుభాఉ సత్య సబ కహహీం। అవగున ఆఠ సదా ఉర రహహీమ్ ॥
సాహస అనృత చపలతా మాయా। భయ అబిబేక అసౌచ అదాయా ॥
రిపు కర రుప సకల తైం గావా। అతి బిసాల భయ మోహి సునావా ॥
సో సబ ప్రియా సహజ బస మోరేం। సముఝి పరా ప్రసాద అబ తోరేమ్ ॥
జానిఉఁ ప్రియా తోరి చతురాఈ। ఏహి బిధి కహహు మోరి ప్రభుతాఈ ॥
తవ బతకహీ గూఢ఼ మృగలోచని। సముఝత సుఖద సునత భయ మోచని ॥
మన్దోదరి మన మహుఁ అస ఠయూ। పియహి కాల బస మతిభ్రమ భయూ ॥

దో. ఏహి బిధి కరత బినోద బహు ప్రాత ప్రగట దసకన్ధ।
సహజ అసఙ్క లఙ్కపతి సభాఁ గయు మద అన్ధ ॥ 16(క) ॥

సో. ఫూలహ ఫరి న బేత జదపి సుధా బరషహిం జలద।
మూరుఖ హృదయఁ న చేత జౌం గుర మిలహిం బిరఞ్చి సమ ॥ 16(ఖ) ॥

ఇహాఁ ప్రాత జాగే రఘురాఈ। పూఛా మత సబ సచివ బోలాఈ ॥
కహహు బేగి కా కరిఅ ఉపాఈ। జామవన్త కహ పద సిరు నాఈ ॥
సును సర్బగ్య సకల ఉర బాసీ। బుధి బల తేజ ధర్మ గున రాసీ ॥
మన్త్ర కహుఁ నిజ మతి అనుసారా। దూత పఠాఇఅ బాలికుమారా ॥
నీక మన్త్ర సబ కే మన మానా। అఙ్గద సన కహ కృపానిధానా ॥
బాలితనయ బుధి బల గున ధామా। లఙ్కా జాహు తాత మమ కామా ॥
బహుత బుఝాఇ తుమ్హహి కా కహూఁ। పరమ చతుర మైం జానత అహూఁ ॥
కాజు హమార తాసు హిత హోఈ। రిపు సన కరేహు బతకహీ సోఈ ॥

సో. ప్రభు అగ్యా ధరి సీస చరన బన్ది అఙ్గద ఉఠేఉ।
సోఇ గున సాగర ఈస రామ కృపా జా పర కరహు ॥ 17(క) ॥

స్వయం సిద్ధ సబ కాజ నాథ మోహి ఆదరు దియు।
అస బిచారి జుబరాజ తన పులకిత హరషిత హియు ॥ 17(ఖ) ॥

బన్ది చరన ఉర ధరి ప్రభుతాఈ। అఙ్గద చలేఉ సబహి సిరు నాఈ ॥
ప్రభు ప్రతాప ఉర సహజ అసఙ్కా। రన బాఁకురా బాలిసుత బఙ్కా ॥
పుర పైఠత రావన కర బేటా। ఖేలత రహా సో హోఇ గై భైణ్టా ॥
బాతహిం బాత కరష బఢ఼ఇ ఆఈ। జుగల అతుల బల పుని తరునాఈ ॥
తేహి అఙ్గద కహుఁ లాత ఉఠాఈ। గహి పద పటకేఉ భూమి భవాఁఈ ॥
నిసిచర నికర దేఖి భట భారీ। జహఁ తహఁ చలే న సకహిం పుకారీ ॥
ఏక ఏక సన మరము న కహహీం। సముఝి తాసు బధ చుప కరి రహహీమ్ ॥
భయు కోలాహల నగర మఝారీ। ఆవా కపి లఙ్కా జేహీం జారీ ॥
అబ ధౌం కహా కరిహి కరతారా। అతి సభీత సబ కరహిం బిచారా ॥
బిను పూఛేం మగు దేహిం దిఖాఈ। జేహి బిలోక సోఇ జాఇ సుఖాఈ ॥

దో. గయు సభా దరబార తబ సుమిరి రామ పద కఞ్జ।
సింహ ఠవని ఇత ఉత చితవ ధీర బీర బల పుఞ్జ ॥ 18 ॥

తురత నిసాచర ఏక పఠావా। సమాచార రావనహి జనావా ॥
సునత బిహఁసి బోలా దససీసా। ఆనహు బోలి కహాఁ కర కీసా ॥
ఆయసు పాఇ దూత బహు ధాఏ। కపికుఞ్జరహి బోలి లై ఆఏ ॥
అఙ్గద దీఖ దసానన బైంసేం। సహిత ప్రాన కజ్జలగిరి జైసేమ్ ॥
భుజా బిటప సిర సృఙ్గ సమానా। రోమావలీ లతా జను నానా ॥
ముఖ నాసికా నయన అరు కానా। గిరి కన్దరా ఖోహ అనుమానా ॥
గయు సభాఁ మన నేకు న మురా। బాలితనయ అతిబల బాఁకురా ॥
ఉఠే సభాసద కపి కహుఁ దేఖీ। రావన ఉర భా క్రౌధ బిసేషీ ॥

దో. జథా మత్త గజ జూథ మహుఁ పఞ్చానన చలి జాఇ।
రామ ప్రతాప సుమిరి మన బైఠ సభాఁ సిరు నాఇ ॥ 19 ॥

కహ దసకణ్ఠ కవన తైం బన్దర। మైం రఘుబీర దూత దసకన్ధర ॥
మమ జనకహి తోహి రహీ మితాఈ। తవ హిత కారన ఆయుఁ భాఈ ॥
ఉత్తమ కుల పులస్తి కర నాతీ। సివ బిరఞ్చి పూజేహు బహు భాఁతీ ॥
బర పాయహు కీన్హేహు సబ కాజా। జీతేహు లోకపాల సబ రాజా ॥
నృప అభిమాన మోహ బస కిమ్బా। హరి ఆనిహు సీతా జగదమ్బా ॥
అబ సుభ కహా సునహు తుమ్హ మోరా। సబ అపరాధ ఛమిహి ప్రభు తోరా ॥
దసన గహహు తృన కణ్ఠ కుఠారీ। పరిజన సహిత సఙ్గ నిజ నారీ ॥
సాదర జనకసుతా కరి ఆగేం। ఏహి బిధి చలహు సకల భయ త్యాగేమ్ ॥

దో. ప్రనతపాల రఘుబంసమని త్రాహి త్రాహి అబ మోహి।
ఆరత గిరా సునత ప్రభు అభయ కరైగో తోహి ॥ 20 ॥

రే కపిపోత బోలు సమ్భారీ। మూఢ఼ న జానేహి మోహి సురారీ ॥
కహు నిజ నామ జనక కర భాఈ। కేహి నాతేం మానిఐ మితాఈ ॥
అఙ్గద నామ బాలి కర బేటా। తాసోం కబహుఁ భీ హీ భేటా ॥
అఙ్గద బచన సునత సకుచానా। రహా బాలి బానర మైం జానా ॥
అఙ్గద తహీం బాలి కర బాలక। ఉపజేహు బంస అనల కుల ఘాలక ॥
గర్భ న గయహు బ్యర్థ తుమ్హ జాయహు। నిజ ముఖ తాపస దూత కహాయహు ॥
అబ కహు కుసల బాలి కహఁ అహీ। బిహఁసి బచన తబ అఙ్గద కహీ ॥
దిన దస గేఁ బాలి పహిం జాఈ। బూఝేహు కుసల సఖా ఉర లాఈ ॥
రామ బిరోధ కుసల జసి హోఈ। సో సబ తోహి సునాఇహి సోఈ ॥
సును సఠ భేద హోఇ మన తాకేం। శ్రీరఘుబీర హృదయ నహిం జాకేమ్ ॥

దో. హమ కుల ఘాలక సత్య తుమ్హ కుల పాలక దససీస।
అన్ధు బధిర న అస కహహిం నయన కాన తవ బీస ॥ 21।

సివ బిరఞ్చి సుర ముని సముదాఈ। చాహత జాసు చరన సేవకాఈ ॥
తాసు దూత హోఇ హమ కుల బోరా। ఐసిహుఁ మతి ఉర బిహర న తోరా ॥
సుని కఠోర బానీ కపి కేరీ। కహత దసానన నయన తరేరీ ॥
ఖల తవ కఠిన బచన సబ సహూఁ। నీతి ధర్మ మైం జానత అహూఁ ॥
కహ కపి ధర్మసీలతా తోరీ। హమహుఁ సునీ కృత పర త్రియ చోరీ ॥
దేఖీ నయన దూత రఖవారీ। బూడ఼ఇ న మరహు ధర్మ బ్రతధారీ ॥
కాన నాక బిను భగిని నిహారీ। ఛమా కీన్హి తుమ్హ ధర్మ బిచారీ ॥
ధర్మసీలతా తవ జగ జాగీ। పావా దరసు హమహుఁ బడ఼భాగీ ॥

దో. జని జల్పసి జడ఼ జన్తు కపి సఠ బిలోకు మమ బాహు।
లోకపాల బల బిపుల ససి గ్రసన హేతు సబ రాహు ॥ 22(క) ॥

పుని నభ సర మమ కర నికర కమలన్హి పర కరి బాస।
సోభత భయు మరాల ఇవ సమ్భు సహిత కైలాస ॥ 22(ఖ) ॥

తుమ్హరే కటక మాఝ సును అఙ్గద। మో సన భిరిహి కవన జోధా బద ॥
తవ ప్రభు నారి బిరహఁ బలహీనా। అనుజ తాసు దుఖ దుఖీ మలీనా ॥
తుమ్హ సుగ్రీవ కూలద్రుమ దోఊ। అనుజ హమార భీరు అతి సోఊ ॥
జామవన్త మన్త్రీ అతి బూఢ఼ఆ। సో కి హోఇ అబ సమరారూఢ఼ఆ ॥
సిల్పి కర్మ జానహిం నల నీలా। హై కపి ఏక మహా బలసీలా ॥
ఆవా ప్రథమ నగరు జేంహిం జారా। సునత బచన కహ బాలికుమారా ॥
సత్య బచన కహు నిసిచర నాహా। సాఁచేహుఁ కీస కీన్హ పుర దాహా ॥
రావన నగర అల్ప కపి దహీ। సుని అస బచన సత్య కో కహీ ॥
జో అతి సుభట సరాహేహు రావన। సో సుగ్రీవ కేర లఘు ధావన ॥
చలి బహుత సో బీర న హోఈ। పఠవా ఖబరి లేన హమ సోఈ ॥

దో. సత్య నగరు కపి జారేఉ బిను ప్రభు ఆయసు పాఇ।
ఫిరి న గయు సుగ్రీవ పహిం తేహిం భయ రహా లుకాఇ ॥ 23(క) ॥

సత్య కహహి దసకణ్ఠ సబ మోహి న సుని కఛు కోహ।
కౌ న హమారేం కటక అస తో సన లరత జో సోహ ॥ 23(ఖ) ॥

ప్రీతి బిరోధ సమాన సన కరిఅ నీతి అసి ఆహి।
జౌం మృగపతి బధ మేడ఼ఉకన్హి భల కి కహి కౌ తాహి ॥ 23(గ) ॥

జద్యపి లఘుతా రామ కహుఁ తోహి బధేం బడ఼ దోష।
తదపి కఠిన దసకణ్ఠ సును ఛత్ర జాతి కర రోష ॥ 23(ఘ) ॥

బక్ర ఉక్తి ధను బచన సర హృదయ దహేఉ రిపు కీస।
ప్రతిఉత్తర సడ఼సిన్హ మనహుఁ కాఢ఼త భట దససీస ॥ 23(ఙ) ॥

హఁసి బోలేఉ దసమౌలి తబ కపి కర బడ఼ గున ఏక।
జో ప్రతిపాలి తాసు హిత కరి ఉపాయ అనేక ॥ 23(ఛ) ॥

ధన్య కీస జో నిజ ప్రభు కాజా। జహఁ తహఁ నాచి పరిహరి లాజా ॥
నాచి కూది కరి లోగ రిఝాఈ। పతి హిత కరి ధర్మ నిపునాఈ ॥
అఙ్గద స్వామిభక్త తవ జాతీ। ప్రభు గున కస న కహసి ఏహి భాఁతీ ॥
మైం గున గాహక పరమ సుజానా। తవ కటు రటని కరుఁ నహిం కానా ॥
కహ కపి తవ గున గాహకతాఈ। సత్య పవనసుత మోహి సునాఈ ॥
బన బిధంసి సుత బధి పుర జారా। తదపి న తేహిం కఛు కృత అపకారా ॥
సోఇ బిచారి తవ ప్రకృతి సుహాఈ। దసకన్ధర మైం కీన్హి ఢిఠాఈ ॥
దేఖేఉఁ ఆఇ జో కఛు కపి భాషా। తుమ్హరేం లాజ న రోష న మాఖా ॥
జౌం అసి మతి పితు ఖాఏ కీసా। కహి అస బచన హఁసా దససీసా ॥
పితహి ఖాఇ ఖాతేఉఁ పుని తోహీ। అబహీం సముఝి పరా కఛు మోహీ ॥
బాలి బిమల జస భాజన జానీ। హతుఁ న తోహి అధమ అభిమానీ ॥
కహు రావన రావన జగ కేతే। మైం నిజ శ్రవన సునే సును జేతే ॥
బలిహి జితన ఏక గయు పతాలా। రాఖేఉ బాఁధి సిసున్హ హయసాలా ॥
ఖేలహిం బాలక మారహిం జాఈ। దయా లాగి బలి దీన్హ ఛోడ఼ఆఈ ॥
ఏక బహోరి సహసభుజ దేఖా। ధాఇ ధరా జిమి జన్తు బిసేషా ॥
కౌతుక లాగి భవన లై ఆవా। సో పులస్తి ముని జాఇ ఛోడ఼ఆవా ॥

దో. ఏక కహత మోహి సకుచ అతి రహా బాలి కీ కాఁఖ।
ఇన్హ మహుఁ రావన తైం కవన సత్య బదహి తజి మాఖ ॥ 24 ॥

సును సఠ సోఇ రావన బలసీలా। హరగిరి జాన జాసు భుజ లీలా ॥
జాన ఉమాపతి జాసు సురాఈ। పూజేఉఁ జేహి సిర సుమన చఢ఼ఆఈ ॥
సిర సరోజ నిజ కరన్హి ఉతారీ। పూజేఉఁ అమిత బార త్రిపురారీ ॥
భుజ బిక్రమ జానహిం దిగపాలా। సఠ అజహూఁ జిన్హ కేం ఉర సాలా ॥
జానహిం దిగ్గజ ఉర కఠినాఈ। జబ జబ భిరుఁ జాఇ బరిఆఈ ॥
జిన్హ కే దసన కరాల న ఫూటే। ఉర లాగత మూలక ఇవ టూటే ॥
జాసు చలత డోలతి ఇమి ధరనీ। చఢ఼త మత్త గజ జిమి లఘు తరనీ ॥
సోఇ రావన జగ బిదిత ప్రతాపీ। సునేహి న శ్రవన అలీక ప్రలాపీ ॥

దో. తేహి రావన కహఁ లఘు కహసి నర కర కరసి బఖాన।
రే కపి బర్బర ఖర్బ ఖల అబ జానా తవ గ్యాన ॥ 25 ॥

సుని అఙ్గద సకోప కహ బానీ। బోలు సఁభారి అధమ అభిమానీ ॥
సహసబాహు భుజ గహన అపారా। దహన అనల సమ జాసు కుఠారా ॥
జాసు పరసు సాగర ఖర ధారా। బూడ఼ఏ నృప అగనిత బహు బారా ॥
తాసు గర్బ జేహి దేఖత భాగా। సో నర క్యోం దససీస అభాగా ॥
రామ మనుజ కస రే సఠ బఙ్గా। ధన్వీ కాము నదీ పుని గఙ్గా ॥
పసు సురధేను కల్పతరు రూఖా। అన్న దాన అరు రస పీయూషా ॥
బైనతేయ ఖగ అహి సహసానన। చిన్తామని పుని ఉపల దసానన ॥
సును మతిమన్ద లోక బైకుణ్ఠా। లాభ కి రఘుపతి భగతి అకుణ్ఠా ॥

దో. సేన సహిత తబ మాన మథి బన ఉజారి పుర జారి ॥
కస రే సఠ హనుమాన కపి గయు జో తవ సుత మారి ॥ 26 ॥

సును రావన పరిహరి చతురాఈ। భజసి న కృపాసిన్ధు రఘురాఈ ॥
జౌ ఖల భేసి రామ కర ద్రోహీ। బ్రహ్మ రుద్ర సక రాఖి న తోహీ ॥
మూఢ఼ బృథా జని మారసి గాలా। రామ బయర అస హోఇహి హాలా ॥
తవ సిర నికర కపిన్హ కే ఆగేం। పరిహహిం ధరని రామ సర లాగేమ్ ॥
తే తవ సిర కన్దుక సమ నానా। ఖేలహహిం భాలు కీస చౌగానా ॥
జబహిం సమర కోపహి రఘునాయక। ఛుటిహహిం అతి కరాల బహు సాయక ॥
తబ కి చలిహి అస గాల తుమ్హారా। అస బిచారి భజు రామ ఉదారా ॥
సునత బచన రావన పరజరా। జరత మహానల జను ఘృత పరా ॥

దో. కుమ్భకరన అస బన్ధు మమ సుత ప్రసిద్ధ సక్రారి।
మోర పరాక్రమ నహిం సునేహి జితేఉఁ చరాచర ఝారి ॥ 27 ॥

సఠ సాఖామృగ జోరి సహాఈ। బాఁధా సిన్ధు ఇహి ప్రభుతాఈ ॥
నాఘహిం ఖగ అనేక బారీసా। సూర న హోహిం తే సును సబ కీసా ॥
మమ భుజ సాగర బల జల పూరా। జహఁ బూడ఼ఏ బహు సుర నర సూరా ॥
బీస పయోధి అగాధ అపారా। కో అస బీర జో పాఇహి పారా ॥
దిగపాలన్హ మైం నీర భరావా। భూప సుజస ఖల మోహి సునావా ॥
జౌం పై సమర సుభట తవ నాథా। పుని పుని కహసి జాసు గున గాథా ॥
తౌ బసీఠ పఠవత కేహి కాజా। రిపు సన ప్రీతి కరత నహిం లాజా ॥
హరగిరి మథన నిరఖు మమ బాహూ। పుని సఠ కపి నిజ ప్రభుహి సరాహూ ॥

దో. సూర కవన రావన సరిస స్వకర కాటి జేహిం సీస।
హునే అనల అతి హరష బహు బార సాఖి గౌరీస ॥ 28 ॥

జరత బిలోకేఉఁ జబహిం కపాలా। బిధి కే లిఖే అఙ్క నిజ భాలా ॥
నర కేం కర ఆపన బధ బాఁచీ। హసేఉఁ జాని బిధి గిరా అసాఁచీ ॥
సౌ మన సముఝి త్రాస నహిం మోరేం। లిఖా బిరఞ్చి జరఠ మతి భోరేమ్ ॥
ఆన బీర బల సఠ మమ ఆగేం। పుని పుని కహసి లాజ పతి త్యాగే ॥
కహ అఙ్గద సలజ్జ జగ మాహీం। రావన తోహి సమాన కౌ నాహీమ్ ॥
లాజవన్త తవ సహజ సుభ్AU। నిజ ముఖ నిజ గున కహసి న క్AU ॥
సిర అరు సైల కథా చిత రహీ। తాతే బార బీస తైం కహీ ॥
సో భుజబల రాఖేఉ ఉర ఘాలీ। జీతేహు సహసబాహు బలి బాలీ ॥
సును మతిమన్ద దేహి అబ పూరా। కాటేం సీస కి హోఇఅ సూరా ॥
ఇన్ద్రజాలి కహు కహిఅ న బీరా। కాటి నిజ కర సకల సరీరా ॥

దో. జరహిం పతఙ్గ మోహ బస భార బహహిం ఖర బృన్ద।
తే నహిం సూర కహావహిం సముఝి దేఖు మతిమన్ద ॥ 29 ॥

అబ జని బతబఢ఼ఆవ ఖల కరహీ। సును మమ బచన మాన పరిహరహీ ॥
దసముఖ మైం న బసీఠీం ఆయుఁ। అస బిచారి రఘుబీష పఠాయుఁ ॥
బార బార అస కహి కృపాలా। నహిం గజారి జసు బధేం సృకాలా ॥
మన మహుఁ సముఝి బచన ప్రభు కేరే। సహేఉఁ కఠోర బచన సఠ తేరే ॥
నాహిం త కరి ముఖ భఞ్జన తోరా। లై జాతేఉఁ సీతహి బరజోరా ॥
జానేఉఁ తవ బల అధమ సురారీ। సూనేం హరి ఆనిహి పరనారీ ॥
తైం నిసిచర పతి గర్బ బహూతా। మైం రఘుపతి సేవక కర దూతా ॥
జౌం న రామ అపమానహి డరుఁ। తోహి దేఖత అస కౌతుక కరూఁ ॥

దో. తోహి పటకి మహి సేన హతి చౌపట కరి తవ గాఉఁ।
తవ జుబతిన్హ సమేత సఠ జనకసుతహి లై జాఉఁ ॥ 30 ॥

జౌ అస కరౌం తదపి న బడ఼ఆఈ। ముఏహి బధేం నహిం కఛు మనుసాఈ ॥
కౌల కామబస కృపిన బిమూఢ఼ఆ। అతి దరిద్ర అజసీ అతి బూఢ఼ఆ ॥
సదా రోగబస సన్తత క్రోధీ। బిష్ను బిమూఖ శ్రుతి సన్త బిరోధీ ॥
తను పోషక నిన్దక అఘ ఖానీ। జీవన సవ సమ చౌదహ ప్రానీ ॥
అస బిచారి ఖల బధుఁ న తోహీ। అబ జని రిస ఉపజావసి మోహీ ॥
సుని సకోప కహ నిసిచర నాథా। అధర దసన దసి మీజత హాథా ॥
రే కపి అధమ మరన అబ చహసీ। ఛోటే బదన బాత బడ఼ఇ కహసీ ॥
కటు జల్పసి జడ఼ కపి బల జాకేం। బల ప్రతాప బుధి తేజ న తాకేమ్ ॥

దో. అగున అమాన జాని తేహి దీన్హ పితా బనబాస।
సో దుఖ అరు జుబతీ బిరహ పుని నిసి దిన మమ త్రాస ॥ 31(క) ॥

జిన్హ కే బల కర గర్బ తోహి ఐసే మనుజ అనేక।
ఖాహీం నిసాచర దివస నిసి మూఢ఼ సముఝు తజి టేక ॥ 31(ఖ) ॥

జబ తేహిం కీన్హ రామ కై నిన్దా। క్రోధవన్త అతి భయు కపిన్దా ॥
హరి హర నిన్దా సుని జో కానా। హోఇ పాప గోఘాత సమానా ॥
కటకటాన కపికుఞ్జర భారీ। దుహు భుజదణ్డ తమకి మహి మారీ ॥
డోలత ధరని సభాసద ఖసే। చలే భాజి భయ మారుత గ్రసే ॥
గిరత సఁభారి ఉఠా దసకన్ధర। భూతల పరే ముకుట అతి సున్దర ॥
కఛు తేహిం లై నిజ సిరన్హి సఁవారే। కఛు అఙ్గద ప్రభు పాస పబారే ॥
ఆవత ముకుట దేఖి కపి భాగే। దినహీం లూక పరన బిధి లాగే ॥
కీ రావన కరి కోప చలాఏ। కులిస చారి ఆవత అతి ధాఏ ॥
కహ ప్రభు హఁసి జని హృదయఁ డేరాహూ। లూక న అసని కేతు నహిం రాహూ ॥
ఏ కిరీట దసకన్ధర కేరే। ఆవత బాలితనయ కే ప్రేరే ॥

దో. తరకి పవనసుత కర గహే ఆని ధరే ప్రభు పాస।
కౌతుక దేఖహిం భాలు కపి దినకర సరిస ప్రకాస ॥ 32(క) ॥

ఉహాఁ సకోఽపి దసానన సబ సన కహత రిసాఇ।
ధరహు కపిహి ధరి మారహు సుని అఙ్గద ముసుకాఇ ॥ 32(ఖ) ॥

ఏహి బిధి బేగి సూభట సబ ధావహు। ఖాహు భాలు కపి జహఁ జహఁ పావహు ॥
మర్కటహీన కరహు మహి జాఈ। జిఅత ధరహు తాపస ద్వౌ భాఈ ॥
పుని సకోప బోలేఉ జుబరాజా। గాల బజావత తోహి న లాజా ॥
మరు గర కాటి నిలజ కులఘాతీ। బల బిలోకి బిహరతి నహిం ఛాతీ ॥
రే త్రియ చోర కుమారగ గామీ। ఖల మల రాసి మన్దమతి కామీ ॥
సన్యపాత జల్పసి దుర్బాదా। భేసి కాలబస ఖల మనుజాదా ॥
యాకో ఫలు పావహిగో ఆగేం। బానర భాలు చపేటన్హి లాగేమ్ ॥
రాము మనుజ బోలత అసి బానీ। గిరహిం న తవ రసనా అభిమానీ ॥
గిరిహహిం రసనా సంసయ నాహీం। సిరన్హి సమేత సమర మహి మాహీమ్ ॥

సో. సో నర క్యోం దసకన్ధ బాలి బధ్యో జేహిం ఏక సర।
బీసహుఁ లోచన అన్ధ ధిగ తవ జన్మ కుజాతి జడ఼ ॥ 33(క) ॥

తబ సోనిత కీ ప్యాస తృషిత రామ సాయక నికర।
తజుఁ తోహి తేహి త్రాస కటు జల్పక నిసిచర అధమ ॥ 33(ఖ) ॥

మై తవ దసన తోరిబే లాయక। ఆయసు మోహి న దీన్హ రఘునాయక ॥
అసి రిస హోతి దసు ముఖ తోరౌం। లఙ్కా గహి సముద్ర మహఁ బోరౌమ్ ॥
గూలరి ఫల సమాన తవ లఙ్కా। బసహు మధ్య తుమ్హ జన్తు అసఙ్కా ॥
మైం బానర ఫల ఖాత న బారా। ఆయసు దీన్హ న రామ ఉదారా ॥
జుగతి సునత రావన ముసుకాఈ। మూఢ఼ సిఖిహి కహఁ బహుత ఝుఠాఈ ॥
బాలి న కబహుఁ గాల అస మారా। మిలి తపసిన్హ తైం భేసి లబారా ॥
సాఁచేహుఁ మైం లబార భుజ బీహా। జౌం న ఉపారిఉఁ తవ దస జీహా ॥
సముఝి రామ ప్రతాప కపి కోపా। సభా మాఝ పన కరి పద రోపా ॥
జౌం మమ చరన సకసి సఠ టారీ। ఫిరహిం రాము సీతా మైం హారీ ॥
సునహు సుభట సబ కహ దససీసా। పద గహి ధరని పఛారహు కీసా ॥
ఇన్ద్రజీత ఆదిక బలవానా। హరషి ఉఠే జహఁ తహఁ భట నానా ॥
ఝపటహిం కరి బల బిపుల ఉపాఈ। పద న టరి బైఠహిం సిరు నాఈ ॥
పుని ఉఠి ఝపటహీం సుర ఆరాతీ। టరి న కీస చరన ఏహి భాఁతీ ॥
పురుష కుజోగీ జిమి ఉరగారీ। మోహ బిటప నహిం సకహిం ఉపారీ ॥

దో. కోటిన్హ మేఘనాద సమ సుభట ఉఠే హరషాఇ।
ఝపటహిం టరై న కపి చరన పుని బైఠహిం సిర నాఇ ॥ 34(క) ॥

భూమి న ఛాఁడత కపి చరన దేఖత రిపు మద భాగ ॥
కోటి బిఘ్న తే సన్త కర మన జిమి నీతి న త్యాగ ॥ 34(ఖ) ॥

కపి బల దేఖి సకల హియఁ హారే। ఉఠా ఆపు కపి కేం పరచారే ॥
గహత చరన కహ బాలికుమారా। మమ పద గహేం న తోర ఉబారా ॥
గహసి న రామ చరన సఠ జాఈ। సునత ఫిరా మన అతి సకుచాఈ ॥
భయు తేజహత శ్రీ సబ గీ। మధ్య దివస జిమి ససి సోహీ ॥
సిఙ్ఘాసన బైఠేఉ సిర నాఈ। మానహుఁ సమ్పతి సకల గఁవాఈ ॥
జగదాతమా ప్రానపతి రామా। తాసు బిముఖ కిమి లహ బిశ్రామా ॥
ఉమా రామ కీ భృకుటి బిలాసా। హోఇ బిస్వ పుని పావి నాసా ॥
తృన తే కులిస కులిస తృన కరీ। తాసు దూత పన కహు కిమి టరీ ॥
పుని కపి కహీ నీతి బిధి నానా। మాన న తాహి కాలు నిఅరానా ॥
రిపు మద మథి ప్రభు సుజసు సునాయో। యహ కహి చల్యో బాలి నృప జాయో ॥
హతౌం న ఖేత ఖేలాఇ ఖేలాఈ। తోహి అబహిం కా కరౌం బడ఼ఆఈ ॥
ప్రథమహిం తాసు తనయ కపి మారా। సో సుని రావన భయు దుఖారా ॥
జాతుధాన అఙ్గద పన దేఖీ। భయ బ్యాకుల సబ భే బిసేషీ ॥

దో. రిపు బల ధరషి హరషి కపి బాలితనయ బల పుఞ్జ।
పులక సరీర నయన జల గహే రామ పద కఞ్జ ॥ 35(క) ॥

సాఁఝ జాని దసకన్ధర భవన గయు బిలఖాఇ।
మన్దోదరీ రావనహి బహురి కహా సముఝాఇ ॥ (ఖ) ॥
కన్త సముఝి మన తజహు కుమతిహీ। సోహ న సమర తుమ్హహి రఘుపతిహీ ॥
రామానుజ లఘు రేఖ ఖచాఈ। సౌ నహిం నాఘేహు అసి మనుసాఈ ॥
పియ తుమ్హ తాహి జితబ సఙ్గ్రామా। జాకే దూత కేర యహ కామా ॥
కౌతుక సిన్ధు నాఘీ తవ లఙ్కా। ఆయు కపి కేహరీ అసఙ్కా ॥
రఖవారే హతి బిపిన ఉజారా। దేఖత తోహి అచ్ఛ తేహిం మారా ॥
జారి సకల పుర కీన్హేసి ఛారా। కహాఁ రహా బల గర్బ తుమ్హారా ॥
అబ పతి మృషా గాల జని మారహు। మోర కహా కఛు హృదయఁ బిచారహు ॥
పతి రఘుపతిహి నృపతి జని మానహు। అగ జగ నాథ అతుల బల జానహు ॥
బాన ప్రతాప జాన మారీచా। తాసు కహా నహిం మానేహి నీచా ॥
జనక సభాఁ అగనిత భూపాలా। రహే తుమ్హు బల అతుల బిసాలా ॥
భఞ్జి ధనుష జానకీ బిఆహీ। తబ సఙ్గ్రామ జితేహు కిన తాహీ ॥
సురపతి సుత జాని బల థోరా। రాఖా జిఅత ఆఁఖి గహి ఫోరా ॥
సూపనఖా కై గతి తుమ్హ దేఖీ। తదపి హృదయఁ నహిం లాజ బిషేషీ ॥

దో. బధి బిరాధ ఖర దూషనహి లీఁలాఁ హత్యో కబన్ధ।
బాలి ఏక సర మారయో తేహి జానహు దసకన్ధ ॥ 36 ॥

జేహిం జలనాథ బఁధాయు హేలా। ఉతరే ప్రభు దల సహిత సుబేలా ॥
కారునీక దినకర కుల కేతూ। దూత పఠాయు తవ హిత హేతూ ॥
సభా మాఝ జేహిం తవ బల మథా। కరి బరూథ మహుఁ మృగపతి జథా ॥
అఙ్గద హనుమత అనుచర జాకే। రన బాఁకురే బీర అతి బాఁకే ॥
తేహి కహఁ పియ పుని పుని నర కహహూ। ముధా మాన మమతా మద బహహూ ॥
అహహ కన్త కృత రామ బిరోధా। కాల బిబస మన ఉపజ న బోధా ॥
కాల దణ్డ గహి కాహు న మారా। హరి ధర్మ బల బుద్ధి బిచారా ॥
నికట కాల జేహి ఆవత సాఈం। తేహి భ్రమ హోఇ తుమ్హారిహి నాఈమ్ ॥

దో. దుఇ సుత మరే దహేఉ పుర అజహుఁ పూర పియ దేహు।
కృపాసిన్ధు రఘునాథ భజి నాథ బిమల జసు లేహు ॥ 37 ॥

నారి బచన సుని బిసిఖ సమానా। సభాఁ గయు ఉఠి హోత బిహానా ॥
బైఠ జాఇ సిఙ్ఘాసన ఫూలీ। అతి అభిమాన త్రాస సబ భూలీ ॥
ఇహాఁ రామ అఙ్గదహి బోలావా। ఆఇ చరన పఙ్కజ సిరు నావా ॥
అతి ఆదర సపీప బైఠారీ। బోలే బిహఁసి కృపాల ఖరారీ ॥
బాలితనయ కౌతుక అతి మోహీ। తాత సత్య కహు పూఛుఁ తోహీ ॥ ।
రావను జాతుధాన కుల టీకా। భుజ బల అతుల జాసు జగ లీకా ॥
తాసు ముకుట తుమ్హ చారి చలాఏ। కహహు తాత కవనీ బిధి పాఏ ॥
సును సర్బగ్య ప్రనత సుఖకారీ। ముకుట న హోహిం భూప గున చారీ ॥
సామ దాన అరు దణ్డ బిభేదా। నృప ఉర బసహిం నాథ కహ బేదా ॥
నీతి ధర్మ కే చరన సుహాఏ। అస జియఁ జాని నాథ పహిం ఆఏ ॥

దో. ధర్మహీన ప్రభు పద బిముఖ కాల బిబస దససీస।
తేహి పరిహరి గున ఆఏ సునహు కోసలాధీస ॥ 38(((క) ॥

పరమ చతురతా శ్రవన సుని బిహఁసే రాము ఉదార।
సమాచార పుని సబ కహే గఢ఼ కే బాలికుమార ॥ 38(ఖ) ॥

రిపు కే సమాచార జబ పాఏ। రామ సచివ సబ నికట బోలాఏ ॥
లఙ్కా బాఁకే చారి దుఆరా। కేహి బిధి లాగిఅ కరహు బిచారా ॥
తబ కపీస రిచ్ఛేస బిభీషన। సుమిరి హృదయఁ దినకర కుల భూషన ॥
కరి బిచార తిన్హ మన్త్ర దృఢ఼ఆవా। చారి అనీ కపి కటకు బనావా ॥
జథాజోగ సేనాపతి కీన్హే। జూథప సకల బోలి తబ లీన్హే ॥
ప్రభు ప్రతాప కహి సబ సముఝాఏ। సుని కపి సిఙ్ఘనాద కరి ధాఏ ॥
హరషిత రామ చరన సిర నావహిం। గహి గిరి సిఖర బీర సబ ధావహిమ్ ॥
గర్జహిం తర్జహిం భాలు కపీసా। జయ రఘుబీర కోసలాధీసా ॥
జానత పరమ దుర్గ అతి లఙ్కా। ప్రభు ప్రతాప కపి చలే అసఙ్కా ॥
ఘటాటోప కరి చహుఁ దిసి ఘేరీ। ముఖహిం నిసాన బజావహీం భేరీ ॥

దో. జయతి రామ జయ లఛిమన జయ కపీస సుగ్రీవ।
గర్జహిం సిఙ్ఘనాద కపి భాలు మహా బల సీంవ ॥ 39 ॥

లఙ్కాఁ భయు కోలాహల భారీ। సునా దసానన అతి అహఁకారీ ॥
దేఖహు బనరన్హ కేరి ఢిఠాఈ। బిహఁసి నిసాచర సేన బోలాఈ ॥
ఆఏ కీస కాల కే ప్రేరే। ఛుధావన్త సబ నిసిచర మేరే ॥
అస కహి అట్టహాస సఠ కీన్హా। గృహ బైఠే అహార బిధి దీన్హా ॥
సుభట సకల చారిహుఁ దిసి జాహూ। ధరి ధరి భాలు కీస సబ ఖాహూ ॥
ఉమా రావనహి అస అభిమానా। జిమి టిట్టిభ ఖగ సూత ఉతానా ॥
చలే నిసాచర ఆయసు మాగీ। గహి కర భిణ్డిపాల బర సాఁగీ ॥
తోమర ముగ్దర పరసు ప్రచణ్డా। సుల కృపాన పరిఘ గిరిఖణ్డా ॥
జిమి అరునోపల నికర నిహారీ। ధావహిం సఠ ఖగ మాంస అహారీ ॥
చోఞ్చ భఙ్గ దుఖ తిన్హహి న సూఝా। తిమి ధాఏ మనుజాద అబూఝా ॥

దో. నానాయుధ సర చాప ధర జాతుధాన బల బీర।
కోట కఁగూరన్హి చఢ఼ఇ గే కోటి కోటి రనధీర ॥ 40 ॥

కోట కఁగూరన్హి సోహహిం కైసే। మేరు కే సృఙ్గని జను ఘన బైసే ॥
బాజహిం ఢోల నిసాన జుఝ్AU। సుని ధుని హోఇ భటన్హి మన చ్AU ॥
బాజహిం భేరి నఫీరి అపారా। సుని కాదర ఉర జాహిం దరారా ॥
దేఖిన్హ జాఇ కపిన్హ కే ఠట్టా। అతి బిసాల తను భాలు సుభట్టా ॥
ధావహిం గనహిం న అవఘట ఘాటా। పర్బత ఫోరి కరహిం గహి బాటా ॥
కటకటాహిం కోటిన్హ భట గర్జహిం। దసన ఓఠ కాటహిం అతి తర్జహిమ్ ॥
ఉత రావన ఇత రామ దోహాఈ। జయతి జయతి జయ పరీ లరాఈ ॥
నిసిచర సిఖర సమూహ ఢహావహిం। కూది ధరహిం కపి ఫేరి చలావహిమ్ ॥

దో. ధరి కుధర ఖణ్డ ప్రచణ్డ కర్కట భాలు గఢ఼ పర డారహీం।
ఝపటహిం చరన గహి పటకి మహి భజి చలత బహురి పచారహీమ్ ॥
అతి తరల తరున ప్రతాప తరపహిం తమకి గఢ఼ చఢ఼ఇ చఢ఼ఇ గే।
కపి భాలు చఢ఼ఇ మన్దిరన్హ జహఁ తహఁ రామ జసు గావత భే ॥

దో. ఏకు ఏకు నిసిచర గహి పుని కపి చలే పరాఇ।
ఊపర ఆపు హేఠ భట గిరహిం ధరని పర ఆఇ ॥ 41 ॥

రామ ప్రతాప ప్రబల కపిజూథా। మర్దహిం నిసిచర సుభట బరూథా ॥
చఢ఼ఏ దుర్గ పుని జహఁ తహఁ బానర। జయ రఘుబీర ప్రతాప దివాకర ॥
చలే నిసాచర నికర పరాఈ। ప్రబల పవన జిమి ఘన సముదాఈ ॥
హాహాకార భయు పుర భారీ। రోవహిం బాలక ఆతుర నారీ ॥
సబ మిలి దేహిం రావనహి గారీ। రాజ కరత ఏహిం మృత్యు హఁకారీ ॥
నిజ దల బిచల సునీ తేహిం కానా। ఫేరి సుభట లఙ్కేస రిసానా ॥
జో రన బిముఖ సునా మైం కానా। సో మైం హతబ కరాల కృపానా ॥
సర్బసు ఖాఇ భోగ కరి నానా। సమర భూమి భే బల్లభ ప్రానా ॥
ఉగ్ర బచన సుని సకల డేరానే। చలే క్రోధ కరి సుభట లజానే ॥
సన్ముఖ మరన బీర కై సోభా। తబ తిన్హ తజా ప్రాన కర లోభా ॥

దో. బహు ఆయుధ ధర సుభట సబ భిరహిం పచారి పచారి।
బ్యాకుల కిఏ భాలు కపి పరిఘ త్రిసూలన్హి మారీ ॥ 42 ॥

భయ ఆతుర కపి భాగన లాగే। జద్యపి ఉమా జీతిహహిం ఆగే ॥
కౌ కహ కహఁ అఙ్గద హనుమన్తా। కహఁ నల నీల దుబిద బలవన్తా ॥
నిజ దల బికల సునా హనుమానా। పచ్ఛిమ ద్వార రహా బలవానా ॥
మేఘనాద తహఁ కరి లరాఈ। టూట న ద్వార పరమ కఠినాఈ ॥
పవనతనయ మన భా అతి క్రోధా। గర్జేఉ ప్రబల కాల సమ జోధా ॥
కూది లఙ్క గఢ఼ ఊపర ఆవా। గహి గిరి మేఘనాద కహుఁ ధావా ॥
భఞ్జేఉ రథ సారథీ నిపాతా। తాహి హృదయ మహుఁ మారేసి లాతా ॥
దుసరేం సూత బికల తేహి జానా। స్యన్దన ఘాలి తురత గృహ ఆనా ॥

దో. అఙ్గద సునా పవనసుత గఢ఼ పర గయు అకేల।
రన బాఁకురా బాలిసుత తరకి చఢ఼ఏఉ కపి ఖేల ॥ 43 ॥

జుద్ధ బిరుద్ధ క్రుద్ధ ద్వౌ బన్దర। రామ ప్రతాప సుమిరి ఉర అన్తర ॥
రావన భవన చఢ఼ఏ ద్వౌ ధాఈ। కరహి కోసలాధీస దోహాఈ ॥
కలస సహిత గహి భవను ఢహావా। దేఖి నిసాచరపతి భయ పావా ॥
నారి బృన్ద కర పీటహిం ఛాతీ। అబ దుఇ కపి ఆఏ ఉతపాతీ ॥
కపిలీలా కరి తిన్హహి డేరావహిం। రామచన్ద్ర కర సుజసు సునావహిమ్ ॥
పుని కర గహి కఞ్చన కే ఖమ్భా। కహేన్హి కరిఅ ఉతపాత అరమ్భా ॥
గర్జి పరే రిపు కటక మఝారీ। లాగే మర్దై భుజ బల భారీ ॥
కాహుహి లాత చపేటన్హి కేహూ। భజహు న రామహి సో ఫల లేహూ ॥

దో. ఏక ఏక సోం మర్దహిం తోరి చలావహిం ముణ్డ।
రావన ఆగేం పరహిం తే జను ఫూటహిం దధి కుణ్డ ॥ 44 ॥

మహా మహా ముఖిఆ జే పావహిం। తే పద గహి ప్రభు పాస చలావహిమ్ ॥
కహి బిభీషను తిన్హ కే నామా। దేహిం రామ తిన్హహూ నిజ ధామా ॥
ఖల మనుజాద ద్విజామిష భోగీ। పావహిం గతి జో జాచత జోగీ ॥
ఉమా రామ మృదుచిత కరునాకర। బయర భావ సుమిరత మోహి నిసిచర ॥
దేహిం పరమ గతి సో జియఁ జానీ। అస కృపాల కో కహహు భవానీ ॥
అస ప్రభు సుని న భజహిం భ్రమ త్యాగీ। నర మతిమన్ద తే పరమ అభాగీ ॥
అఙ్గద అరు హనుమన్త ప్రబేసా। కీన్హ దుర్గ అస కహ అవధేసా ॥
లఙ్కాఁ ద్వౌ కపి సోహహిం కైసేం। మథహి సిన్ధు దుఇ మన్దర జైసేమ్ ॥

దో. భుజ బల రిపు దల దలమలి దేఖి దివస కర అన్త।
కూదే జుగల బిగత శ్రమ ఆఏ జహఁ భగవన్త ॥ 45 ॥

ప్రభు పద కమల సీస తిన్హ నాఏ। దేఖి సుభట రఘుపతి మన భాఏ ॥
రామ కృపా కరి జుగల నిహారే। భే బిగతశ్రమ పరమ సుఖారే ॥
గే జాని అఙ్గద హనుమానా। ఫిరే భాలు మర్కట భట నానా ॥
జాతుధాన ప్రదోష బల పాఈ। ధాఏ కరి దససీస దోహాఈ ॥
నిసిచర అనీ దేఖి కపి ఫిరే। జహఁ తహఁ కటకటాఇ భట భిరే ॥
ద్వౌ దల ప్రబల పచారి పచారీ। లరత సుభట నహిం మానహిం హారీ ॥
మహాబీర నిసిచర సబ కారే। నానా బరన బలీముఖ భారే ॥
సబల జుగల దల సమబల జోధా। కౌతుక కరత లరత కరి క్రోధా ॥
ప్రాబిట సరద పయోద ఘనేరే। లరత మనహుఁ మారుత కే ప్రేరే ॥
అనిప అకమ్పన అరు అతికాయా। బిచలత సేన కీన్హి ఇన్హ మాయా ॥
భయు నిమిష మహఁ అతి అఁధియారా। బృష్టి హోఇ రుధిరోపల ఛారా ॥

దో. దేఖి నిబిడ఼ తమ దసహుఁ దిసి కపిదల భయు ఖభార।
ఏకహి ఏక న దేఖీ జహఁ తహఁ కరహిం పుకార ॥ 46 ॥

సకల మరము రఘునాయక జానా। లిఏ బోలి అఙ్గద హనుమానా ॥
సమాచార సబ కహి సముఝాఏ। సునత కోఽపి కపికుఞ్జర ధాఏ ॥
పుని కృపాల హఁసి చాప చఢ఼ఆవా। పావక సాయక సపది చలావా ॥
భయు ప్రకాస కతహుఁ తమ నాహీం। గ్యాన ఉదయఁ జిమి సంసయ జాహీమ్ ॥
భాలు బలీముఖ పాఇ ప్రకాసా। ధాఏ హరష బిగత శ్రమ త్రాసా ॥
హనూమాన అఙ్గద రన గాజే। హాఁక సునత రజనీచర భాజే ॥
భాగత పట పటకహిం ధరి ధరనీ। కరహిం భాలు కపి అద్భుత కరనీ ॥
గహి పద డారహిం సాగర మాహీం। మకర ఉరగ ఝష ధరి ధరి ఖాహీమ్ ॥

దో. కఛు మారే కఛు ఘాయల కఛు గఢ఼ చఢ఼ఏ పరాఇ।
గర్జహిం భాలు బలీముఖ రిపు దల బల బిచలాఇ ॥ 47 ॥

నిసా జాని కపి చారిఉ అనీ। ఆఏ జహాఁ కోసలా ధనీ ॥
రామ కృపా కరి చితవా సబహీ। భే బిగతశ్రమ బానర తబహీ ॥
ఉహాఁ దసానన సచివ హఁకారే। సబ సన కహేసి సుభట జే మారే ॥
ఆధా కటకు కపిన్హ సఙ్ఘారా। కహహు బేగి కా కరిఅ బిచారా ॥
మాల్యవన్త అతి జరఠ నిసాచర। రావన మాతు పితా మన్త్రీ బర ॥
బోలా బచన నీతి అతి పావన। సునహు తాత కఛు మోర సిఖావన ॥
జబ తే తుమ్హ సీతా హరి ఆనీ। అసగున హోహిం న జాహిం బఖానీ ॥
బేద పురాన జాసు జసు గాయో। రామ బిముఖ కాహుఁ న సుఖ పాయో ॥

దో. హిరన్యాచ్ఛ భ్రాతా సహిత మధు కైటభ బలవాన।
జేహి మారే సోఇ అవతరేఉ కృపాసిన్ధు భగవాన ॥ 48(క) ॥

మాసపారాయణ, పచీసవాఁ విశ్రామ
కాలరూప ఖల బన దహన గునాగార ఘనబోధ।
సివ బిరఞ్చి జేహి సేవహిం తాసోం కవన బిరోధ ॥ 48(ఖ) ॥

పరిహరి బయరు దేహు బైదేహీ। భజహు కృపానిధి పరమ సనేహీ ॥
తాకే బచన బాన సమ లాగే। కరిఆ ముహ కరి జాహి అభాగే ॥
బూఢ఼ భేసి న త మరతేఉఁ తోహీ। అబ జని నయన దేఖావసి మోహీ ॥
తేహి అపనే మన అస అనుమానా। బధ్యో చహత ఏహి కృపానిధానా ॥
సో ఉఠి గయు కహత దుర్బాదా। తబ సకోప బోలేఉ ఘననాదా ॥
కౌతుక ప్రాత దేఖిఅహు మోరా। కరిహుఁ బహుత కహౌం కా థోరా ॥
సుని సుత బచన భరోసా ఆవా। ప్రీతి సమేత అఙ్క బైఠావా ॥
కరత బిచార భయు భినుసారా। లాగే కపి పుని చహూఁ దుఆరా ॥
కోఽపి కపిన్హ దుర్ఘట గఢ఼ఉ ఘేరా। నగర కోలాహలు భయు ఘనేరా ॥
బిబిధాయుధ ధర నిసిచర ధాఏ। గఢ఼ తే పర్బత సిఖర ఢహాఏ ॥

ఛం. ఢాహే మహీధర సిఖర కోటిన్హ బిబిధ బిధి గోలా చలే।
ఘహరాత జిమి పబిపాత గర్జత జను ప్రలయ కే బాదలే ॥
మర్కట బికట భట జుటత కటత న లటత తన జర్జర భే।
గహి సైల తేహి గఢ఼ పర చలావహిం జహఁ సో తహఁ నిసిచర హే ॥

దో. మేఘనాద సుని శ్రవన అస గఢ఼ఉ పుని ఛేఙ్కా ఆఇ।
ఉతర్యో బీర దుర్గ తేం సన్ముఖ చల్యో బజాఇ ॥ 49 ॥

కహఁ కోసలాధీస ద్వౌ భ్రాతా। ధన్వీ సకల లోక బిఖ్యాతా ॥
కహఁ నల నీల దుబిద సుగ్రీవా। అఙ్గద హనూమన్త బల సీంవా ॥
కహాఁ బిభీషను భ్రాతాద్రోహీ। ఆజు సబహి హఠి మారుఁ ఓహీ ॥
అస కహి కఠిన బాన సన్ధానే। అతిసయ క్రోధ శ్రవన లగి తానే ॥
సర సముహ సో ఛాడ఼ఐ లాగా। జను సపచ్ఛ ధావహిం బహు నాగా ॥
జహఁ తహఁ పరత దేఖిఅహిం బానర। సన్ముఖ హోఇ న సకే తేహి అవసర ॥
జహఁ తహఁ భాగి చలే కపి రీఛా। బిసరీ సబహి జుద్ధ కై ఈఛా ॥
సో కపి భాలు న రన మహఁ దేఖా। కీన్హేసి జేహి న ప్రాన అవసేషా ॥

దో. దస దస సర సబ మారేసి పరే భూమి కపి బీర।
సింహనాద కరి గర్జా మేఘనాద బల ధీర ॥ 50 ॥

దేఖి పవనసుత కటక బిహాలా। క్రోధవన్త జను ధాయు కాలా ॥
మహాసైల ఏక తురత ఉపారా। అతి రిస మేఘనాద పర డారా ॥
ఆవత దేఖి గయు నభ సోఈ। రథ సారథీ తురగ సబ ఖోఈ ॥
బార బార పచార హనుమానా। నికట న ఆవ మరము సో జానా ॥
రఘుపతి నికట గయు ఘననాదా। నానా భాఁతి కరేసి దుర్బాదా ॥
అస్త్ర సస్త్ర ఆయుధ సబ డారే। కౌతుకహీం ప్రభు కాటి నివారే ॥
దేఖి ప్రతాప మూఢ఼ ఖిసిఆనా। కరై లాగ మాయా బిధి నానా ॥
జిమి కౌ కరై గరుడ఼ సైం ఖేలా। డరపావై గహి స్వల్ప సపేలా ॥

దో. జాసు ప్రబల మాయా బల సివ బిరఞ్చి బడ఼ ఛోట।
తాహి దిఖావి నిసిచర నిజ మాయా మతి ఖోట ॥ 51 ॥

నభ చఢ఼ఇ బరష బిపుల అఙ్గారా। మహి తే ప్రగట హోహిం జలధారా ॥
నానా భాఁతి పిసాచ పిసాచీ। మారు కాటు ధుని బోలహిం నాచీ ॥
బిష్టా పూయ రుధిర కచ హాడ఼ఆ। బరషి కబహుఁ ఉపల బహు ఛాడ఼ఆ ॥
బరషి ధూరి కీన్హేసి అఁధిఆరా। సూఝ న ఆపన హాథ పసారా ॥
కపి అకులానే మాయా దేఖేం। సబ కర మరన బనా ఏహి లేఖేమ్ ॥
కౌతుక దేఖి రామ ముసుకానే। భే సభీత సకల కపి జానే ॥
ఏక బాన కాటీ సబ మాయా। జిమి దినకర హర తిమిర నికాయా ॥
కృపాదృష్టి కపి భాలు బిలోకే। భే ప్రబల రన రహహిం న రోకే ॥

దో. ఆయసు మాగి రామ పహిం అఙ్గదాది కపి సాథ।
లఛిమన చలే క్రుద్ధ హోఇ బాన సరాసన హాథ ॥ 52 ॥

ఛతజ నయన ఉర బాహు బిసాలా। హిమగిరి నిభ తను కఛు ఏక లాలా ॥
ఇహాఁ దసానన సుభట పఠాఏ। నానా అస్త్ర సస్త్ర గహి ధాఏ ॥
భూధర నఖ బిటపాయుధ ధారీ। ధాఏ కపి జయ రామ పుకారీ ॥
భిరే సకల జోరిహి సన జోరీ। ఇత ఉత జయ ఇచ్ఛా నహిం థోరీ ॥
ముఠికన్హ లాతన్హ దాతన్హ కాటహిం। కపి జయసీల మారి పుని డాటహిమ్ ॥
మారు మారు ధరు ధరు ధరు మారూ। సీస తోరి గహి భుజా ఉపారూ ॥
అసి రవ పూరి రహీ నవ ఖణ్డా। ధావహిం జహఁ తహఁ రుణ్డ ప్రచణ్డా ॥
దేఖహిం కౌతుక నభ సుర బృన్దా। కబహుఁక బిసమయ కబహుఁ అనన్దా ॥

దో. రుధిర గాడ఼ భరి భరి జమ్యో ఊపర ధూరి ఉడ఼ఆఇ।
జను అఁగార రాసిన్హ పర మృతక ధూమ రహ్యో ఛాఇ ॥ 53 ॥

ఘాయల బీర బిరాజహిం కైసే। కుసుమిత కింసుక కే తరు జైసే ॥
లఛిమన మేఘనాద ద్వౌ జోధా। భిరహిం పరసపర కరి అతి క్రోధా ॥
ఏకహి ఏక సకి నహిం జీతీ। నిసిచర ఛల బల కరి అనీతీ ॥
క్రోధవన్త తబ భయు అనన్తా। భఞ్జేఉ రథ సారథీ తురన్తా ॥
నానా బిధి ప్రహార కర సేషా। రాచ్ఛస భయు ప్రాన అవసేషా ॥
రావన సుత నిజ మన అనుమానా। సఙ్కఠ భయు హరిహి మమ ప్రానా ॥
బీరఘాతినీ ఛాడ఼ఇసి సాఁగీ। తేజ పుఞ్జ లఛిమన ఉర లాగీ ॥
మురుఛా భీ సక్తి కే లాగేం। తబ చలి గయు నికట భయ త్యాగేమ్ ॥

దో. మేఘనాద సమ కోటి సత జోధా రహే ఉఠాఇ।
జగదాధార సేష కిమి ఉఠై చలే ఖిసిఆఇ ॥ 54 ॥

సును గిరిజా క్రోధానల జాసూ। జారి భువన చారిదస ఆసూ ॥
సక సఙ్గ్రామ జీతి కో తాహీ। సేవహిం సుర నర అగ జగ జాహీ ॥
యహ కౌతూహల జాని సోఈ। జా పర కృపా రామ కై హోఈ ॥
సన్ధ్యా భి ఫిరి ద్వౌ బాహనీ। లగే సఁభారన నిజ నిజ అనీ ॥
బ్యాపక బ్రహ్మ అజిత భువనేస్వర। లఛిమన కహాఁ బూఝ కరునాకర ॥
తబ లగి లై ఆయు హనుమానా। అనుజ దేఖి ప్రభు అతి దుఖ మానా ॥
జామవన్త కహ బైద సుషేనా। లఙ్కాఁ రహి కో పఠీ లేనా ॥
ధరి లఘు రూప గయు హనుమన్తా। ఆనేఉ భవన సమేత తురన్తా ॥

దో. రామ పదారబిన్ద సిర నాయు ఆఇ సుషేన।
కహా నామ గిరి ఔషధీ జాహు పవనసుత లేన ॥ 55 ॥

రామ చరన సరసిజ ఉర రాఖీ। చలా ప్రభఞ్జన సుత బల భాషీ ॥
ఉహాఁ దూత ఏక మరము జనావా। రావన కాలనేమి గృహ ఆవా ॥
దసముఖ కహా మరము తేహిం సునా। పుని పుని కాలనేమి సిరు ధునా ॥
దేఖత తుమ్హహి నగరు జేహిం జారా। తాసు పన్థ కో రోకన పారా ॥
భజి రఘుపతి కరు హిత ఆపనా। ఛాఁడ఼హు నాథ మృషా జల్పనా ॥
నీల కఞ్జ తను సున్దర స్యామా। హృదయఁ రాఖు లోచనాభిరామా ॥
మైం తైం మోర మూఢ఼తా త్యాగూ। మహా మోహ నిసి సూతత జాగూ ॥
కాల బ్యాల కర భచ్ఛక జోఈ। సపనేహుఁ సమర కి జీతిఅ సోఈ ॥

దో. సుని దసకణ్ఠ రిసాన అతి తేహిం మన కీన్హ బిచార।
రామ దూత కర మరౌం బరు యహ ఖల రత మల భార ॥ 56 ॥

అస కహి చలా రచిసి మగ మాయా। సర మన్దిర బర బాగ బనాయా ॥
మారుతసుత దేఖా సుభ ఆశ్రమ। మునిహి బూఝి జల పియౌం జాఇ శ్రమ ॥
రాచ్ఛస కపట బేష తహఁ సోహా। మాయాపతి దూతహి చహ మోహా ॥
జాఇ పవనసుత నాయు మాథా। లాగ సో కహై రామ గున గాథా ॥
హోత మహా రన రావన రామహిం। జితహహిం రామ న సంసయ యా మహిమ్ ॥
ఇహాఁ భేఁ మైం దేఖేఉఁ భాఈ। గ్యాన దృష్టి బల మోహి అధికాఈ ॥
మాగా జల తేహిం దీన్హ కమణ్డల। కహ కపి నహిం అఘాఉఁ థోరేం జల ॥
సర మజ్జన కరి ఆతుర ఆవహు। దిచ్ఛా దేఉఁ గ్యాన జేహిం పావహు ॥

దో. సర పైఠత కపి పద గహా మకరీం తబ అకులాన।
మారీ సో ధరి దివ్య తను చలీ గగన చఢ఼ఇ జాన ॥ 57 ॥

కపి తవ దరస భిఉఁ నిష్పాపా। మిటా తాత మునిబర కర సాపా ॥
ముని న హోఇ యహ నిసిచర ఘోరా। మానహు సత్య బచన కపి మోరా ॥
అస కహి గీ అపఛరా జబహీం। నిసిచర నికట గయు కపి తబహీమ్ ॥
కహ కపి ముని గురదఛినా లేహూ। పాఛేం హమహి మన్త్ర తుమ్హ దేహూ ॥
సిర లఙ్గూర లపేటి పఛారా। నిజ తను ప్రగటేసి మరతీ బారా ॥
రామ రామ కహి ఛాడ఼ఏసి ప్రానా। సుని మన హరషి చలేఉ హనుమానా ॥
దేఖా సైల న ఔషధ చీన్హా। సహసా కపి ఉపారి గిరి లీన్హా ॥
గహి గిరి నిసి నభ ధావత భయూ। అవధపురీ ఉపర కపి గయూ ॥

దో. దేఖా భరత బిసాల అతి నిసిచర మన అనుమాని।
బిను ఫర సాయక మారేఉ చాప శ్రవన లగి తాని ॥ 58 ॥

పరేఉ మురుఛి మహి లాగత సాయక। సుమిరత రామ రామ రఘునాయక ॥
సుని ప్రియ బచన భరత తబ ధాఏ। కపి సమీప అతి ఆతుర ఆఏ ॥
బికల బిలోకి కీస ఉర లావా। జాగత నహిం బహు భాఁతి జగావా ॥
ముఖ మలీన మన భే దుఖారీ। కహత బచన భరి లోచన బారీ ॥
జేహిం బిధి రామ బిముఖ మోహి కీన్హా। తేహిం పుని యహ దారున దుఖ దీన్హా ॥
జౌం మోరేం మన బచ అరు కాయా। ప్రీతి రామ పద కమల అమాయా ॥
తౌ కపి హౌ బిగత శ్రమ సూలా। జౌం మో పర రఘుపతి అనుకూలా ॥
సునత బచన ఉఠి బైఠ కపీసా। కహి జయ జయతి కోసలాధీసా ॥

సో. లీన్హ కపిహి ఉర లాఇ పులకిత తను లోచన సజల।
ప్రీతి న హృదయఁ సమాఇ సుమిరి రామ రఘుకుల తిలక ॥ 59 ॥

తాత కుసల కహు సుఖనిధాన కీ। సహిత అనుజ అరు మాతు జానకీ ॥
కపి సబ చరిత సమాస బఖానే। భే దుఖీ మన మహుఁ పఛితానే ॥
అహహ దైవ మైం కత జగ జాయుఁ। ప్రభు కే ఏకహు కాజ న ఆయుఁ ॥
జాని కుఅవసరు మన ధరి ధీరా। పుని కపి సన బోలే బలబీరా ॥
తాత గహరు హోఇహి తోహి జాతా। కాజు నసాఇహి హోత ప్రభాతా ॥
చఢ఼ఉ మమ సాయక సైల సమేతా। పఠవౌం తోహి జహఁ కృపానికేతా ॥
సుని కపి మన ఉపజా అభిమానా। మోరేం భార చలిహి కిమి బానా ॥
రామ ప్రభావ బిచారి బహోరీ। బన్ది చరన కహ కపి కర జోరీ ॥

దో. తవ ప్రతాప ఉర రాఖి ప్రభు జేహుఁ నాథ తురన్త।
అస కహి ఆయసు పాఇ పద బన్ది చలేఉ హనుమన్త ॥ 60(క) ॥

భరత బాహు బల సీల గున ప్రభు పద ప్రీతి అపార।
మన మహుఁ జాత సరాహత పుని పుని పవనకుమార ॥ 60(ఖ) ॥

ఉహాఁ రామ లఛిమనహిం నిహారీ। బోలే బచన మనుజ అనుసారీ ॥
అర్ధ రాతి గి కపి నహిం ఆయు। రామ ఉఠాఇ అనుజ ఉర లాయు ॥
సకహు న దుఖిత దేఖి మోహి క్AU। బన్ధు సదా తవ మృదుల సుభ్AU ॥
మమ హిత లాగి తజేహు పితు మాతా। సహేహు బిపిన హిమ ఆతప బాతా ॥
సో అనురాగ కహాఁ అబ భాఈ। ఉఠహు న సుని మమ బచ బికలాఈ ॥
జౌం జనతేఉఁ బన బన్ధు బిఛోహూ। పితా బచన మనతేఉఁ నహిం ఓహూ ॥
సుత బిత నారి భవన పరివారా। హోహిం జాహిం జగ బారహిం బారా ॥
అస బిచారి జియఁ జాగహు తాతా। మిలి న జగత సహోదర భ్రాతా ॥
జథా పఙ్ఖ బిను ఖగ అతి దీనా। మని బిను ఫని కరిబర కర హీనా ॥
అస మమ జివన బన్ధు బిను తోహీ। జౌం జడ఼ దైవ జిఆవై మోహీ ॥
జైహుఁ అవధ కవన ముహు లాఈ। నారి హేతు ప్రియ భాఇ గఁవాఈ ॥
బరు అపజస సహతేఉఁ జగ మాహీం। నారి హాని బిసేష ఛతి నాహీమ్ ॥
అబ అపలోకు సోకు సుత తోరా। సహిహి నిఠుర కఠోర ఉర మోరా ॥
నిజ జననీ కే ఏక కుమారా। తాత తాసు తుమ్హ ప్రాన అధారా ॥
సౌమ్పేసి మోహి తుమ్హహి గహి పానీ। సబ బిధి సుఖద పరమ హిత జానీ ॥
ఉతరు కాహ దైహుఁ తేహి జాఈ। ఉఠి కిన మోహి సిఖావహు భాఈ ॥
బహు బిధి సిచత సోచ బిమోచన। స్త్రవత సలిల రాజివ దల లోచన ॥
ఉమా ఏక అఖణ్డ రఘురాఈ। నర గతి భగత కృపాల దేఖాఈ ॥

సో. ప్రభు ప్రలాప సుని కాన బికల భే బానర నికర।
ఆఇ గయు హనుమాన జిమి కరునా మహఁ బీర రస ॥ 61 ॥

హరషి రామ భేణ్టేఉ హనుమానా। అతి కృతగ్య ప్రభు పరమ సుజానా ॥
తురత బైద తబ కీన్హ ఉపాఈ। ఉఠి బైఠే లఛిమన హరషాఈ ॥
హృదయఁ లాఇ ప్రభు భేణ్టేఉ భ్రాతా। హరషే సకల భాలు కపి బ్రాతా ॥
కపి పుని బైద తహాఁ పహుఁచావా। జేహి బిధి తబహిం తాహి లి ఆవా ॥
యహ బృత్తాన్త దసానన సునేఊ। అతి బిషాద పుని పుని సిర ధునేఊ ॥
బ్యాకుల కుమ్భకరన పహిం ఆవా। బిబిధ జతన కరి తాహి జగావా ॥
జాగా నిసిచర దేఖిఅ కైసా। మానహుఁ కాలు దేహ ధరి బైసా ॥
కుమ్భకరన బూఝా కహు భాఈ। కాహే తవ ముఖ రహే సుఖాఈ ॥
కథా కహీ సబ తేహిం అభిమానీ। జేహి ప్రకార సీతా హరి ఆనీ ॥
తాత కపిన్హ సబ నిసిచర మారే। మహామహా జోధా సఙ్ఘారే ॥
దుర్ముఖ సురరిపు మనుజ అహారీ। భట అతికాయ అకమ్పన భారీ ॥
అపర మహోదర ఆదిక బీరా। పరే సమర మహి సబ రనధీరా ॥

దో. సుని దసకన్ధర బచన తబ కుమ్భకరన బిలఖాన।
జగదమ్బా హరి ఆని అబ సఠ చాహత కల్యాన ॥ 62 ॥

భల న కీన్హ తైం నిసిచర నాహా। అబ మోహి ఆఇ జగాఏహి కాహా ॥
అజహూఁ తాత త్యాగి అభిమానా। భజహు రామ హోఇహి కల్యానా ॥
హైం దససీస మనుజ రఘునాయక। జాకే హనూమాన సే పాయక ॥
అహహ బన్ధు తైం కీన్హి ఖోటాఈ। ప్రథమహిం మోహి న సునాఏహి ఆఈ ॥
కీన్హేహు ప్రభూ బిరోధ తేహి దేవక। సివ బిరఞ్చి సుర జాకే సేవక ॥
నారద ముని మోహి గ్యాన జో కహా। కహతేఉఁ తోహి సమయ నిరబహా ॥
అబ భరి అఙ్క భేణ్టు మోహి భాఈ। లోచన సూఫల కరౌ మైం జాఈ ॥
స్యామ గాత సరసీరుహ లోచన। దేఖౌం జాఇ తాప త్రయ మోచన ॥

దో. రామ రూప గున సుమిరత మగన భయు ఛన ఏక।
రావన మాగేఉ కోటి ఘట మద అరు మహిష అనేక ॥ 63 ॥

మహిష ఖాఇ కరి మదిరా పానా। గర్జా బజ్రాఘాత సమానా ॥
కుమ్భకరన దుర్మద రన రఙ్గా। చలా దుర్గ తజి సేన న సఙ్గా ॥
దేఖి బిభీషను ఆగేం ఆయు। పరేఉ చరన నిజ నామ సునాయు ॥
అనుజ ఉఠాఇ హృదయఁ తేహి లాయో। రఘుపతి భక్త జాని మన భాయో ॥
తాత లాత రావన మోహి మారా। కహత పరమ హిత మన్త్ర బిచారా ॥
తేహిం గలాని రఘుపతి పహిం ఆయుఁ। దేఖి దీన ప్రభు కే మన భాయుఁ ॥
సును సుత భయు కాలబస రావన। సో కి మాన అబ పరమ సిఖావన ॥
ధన్య ధన్య తైం ధన్య బిభీషన। భయహు తాత నిసిచర కుల భూషన ॥
బన్ధు బంస తైం కీన్హ ఉజాగర। భజేహు రామ సోభా సుఖ సాగర ॥

దో. బచన కర్మ మన కపట తజి భజేహు రామ రనధీర।
జాహు న నిజ పర సూఝ మోహి భయుఁ కాలబస బీర। 64 ॥

బన్ధు బచన సుని చలా బిభీషన। ఆయు జహఁ త్రైలోక బిభూషన ॥
నాథ భూధరాకార సరీరా। కుమ్భకరన ఆవత రనధీరా ॥
ఏతనా కపిన్హ సునా జబ కానా। కిలకిలాఇ ధాఏ బలవానా ॥
లిఏ ఉఠాఇ బిటప అరు భూధర। కటకటాఇ డారహిం తా ఊపర ॥
కోటి కోటి గిరి సిఖర ప్రహారా। కరహిం భాలు కపి ఏక ఏక బారా ॥
ముర్ యో న మన తను టర్ యో న టార్ యో। జిమి గజ అర్క ఫలని కో మార్యో ॥
తబ మారుతసుత ముఠికా హన్యో। పర్ యో ధరని బ్యాకుల సిర ధున్యో ॥
పుని ఉఠి తేహిం మారేఉ హనుమన్తా। ఘుర్మిత భూతల పరేఉ తురన్తా ॥
పుని నల నీలహి అవని పఛారేసి। జహఁ తహఁ పటకి పటకి భట డారేసి ॥
చలీ బలీముఖ సేన పరాఈ। అతి భయ త్రసిత న కౌ సముహాఈ ॥

దో. అఙ్గదాది కపి మురుఛిత కరి సమేత సుగ్రీవ।
కాఁఖ దాబి కపిరాజ కహుఁ చలా అమిత బల సీంవ ॥ 65 ॥

ఉమా కరత రఘుపతి నరలీలా। ఖేలత గరుడ఼ జిమి అహిగన మీలా ॥
భృకుటి భఙ్గ జో కాలహి ఖాఈ। తాహి కి సోహి ఐసి లరాఈ ॥
జగ పావని కీరతి బిస్తరిహహిం। గాఇ గాఇ భవనిధి నర తరిహహిమ్ ॥
మురుఛా గి మారుతసుత జాగా। సుగ్రీవహి తబ ఖోజన లాగా ॥
సుగ్రీవహు కై మురుఛా బీతీ। నిబుక గయు తేహి మృతక ప్రతీతీ ॥
కాటేసి దసన నాసికా కానా। గరజి అకాస చలు తేహిం జానా ॥
గహేఉ చరన గహి భూమి పఛారా। అతి లాఘవఁ ఉఠి పుని తేహి మారా ॥
పుని ఆయసు ప్రభు పహిం బలవానా। జయతి జయతి జయ కృపానిధానా ॥
నాక కాన కాటే జియఁ జానీ। ఫిరా క్రోధ కరి భి మన గ్లానీ ॥
సహజ భీమ పుని బిను శ్రుతి నాసా। దేఖత కపి దల ఉపజీ త్రాసా ॥

దో. జయ జయ జయ రఘుబంస మని ధాఏ కపి దై హూహ।
ఏకహి బార తాసు పర ఛాడ఼ఏన్హి గిరి తరు జూహ ॥ 66 ॥

కుమ్భకరన రన రఙ్గ బిరుద్ధా। సన్ముఖ చలా కాల జను క్రుద్ధా ॥
కోటి కోటి కపి ధరి ధరి ఖాఈ। జను టీడ఼ఈ గిరి గుహాఁ సమాఈ ॥
కోటిన్హ గహి సరీర సన మర్దా। కోటిన్హ మీజి మిలవ మహి గర్దా ॥
ముఖ నాసా శ్రవనన్హి కీం బాటా। నిసరి పరాహిం భాలు కపి ఠాటా ॥
రన మద మత్త నిసాచర దర్పా। బిస్వ గ్రసిహి జను ఏహి బిధి అర్పా ॥
మురే సుభట సబ ఫిరహిం న ఫేరే। సూఝ న నయన సునహిం నహిం టేరే ॥
కుమ్భకరన కపి ఫౌజ బిడారీ। సుని ధాఈ రజనీచర ధారీ ॥
దేఖి రామ బికల కటకాఈ। రిపు అనీక నానా బిధి ఆఈ ॥

దో. సును సుగ్రీవ బిభీషన అనుజ సఁభారేహు సైన।
మైం దేఖుఁ ఖల బల దలహి బోలే రాజివనైన ॥ 67 ॥

కర సారఙ్గ సాజి కటి భాథా। అరి దల దలన చలే రఘునాథా ॥
ప్రథమ కీన్హ ప్రభు ధనుష టఁకోరా। రిపు దల బధిర భయు సుని సోరా ॥
సత్యసన్ధ ఛాఁడ఼ఏ సర లచ్ఛా। కాలసర్ప జను చలే సపచ్ఛా ॥
జహఁ తహఁ చలే బిపుల నారాచా। లగే కటన భట బికట పిసాచా ॥
కటహిం చరన ఉర సిర భుజదణ్డా। బహుతక బీర హోహిం సత ఖణ్డా ॥
ఘుర్మి ఘుర్మి ఘాయల మహి పరహీం। ఉఠి సమ్భారి సుభట పుని లరహీమ్ ॥
లాగత బాన జలద జిమి గాజహీం। బహుతక దేఖీ కఠిన సర భాజహిమ్ ॥
రుణ్డ ప్రచణ్డ ముణ్డ బిను ధావహిం। ధరు ధరు మారూ మారు ధుని గావహిమ్ ॥

దో. ఛన మహుఁ ప్రభు కే సాయకన్హి కాటే బికట పిసాచ।
పుని రఘుబీర నిషఙ్గ మహుఁ ప్రబిసే సబ నారాచ ॥ 68 ॥

కుమ్భకరన మన దీఖ బిచారీ। హతి ధన మాఝ నిసాచర ధారీ ॥
భా అతి క్రుద్ధ మహాబల బీరా। కియో మృగనాయక నాద గఁభీరా ॥
కోఽపి మహీధర లేఇ ఉపారీ। డారి జహఁ మర్కట భట భారీ ॥
ఆవత దేఖి సైల ప్రభూ భారే। సరన్హి కాటి రజ సమ కరి డారే ॥ ।
పుని ధను తాని కోఽపి రఘునాయక। ఛాఁడ఼ఏ అతి కరాల బహు సాయక ॥
తను మహుఁ ప్రబిసి నిసరి సర జాహీం। జిమి దామిని ఘన మాఝ సమాహీమ్ ॥
సోనిత స్త్రవత సోహ తన కారే। జను కజ్జల గిరి గేరు పనారే ॥
బికల బిలోకి భాలు కపి ధాఏ। బిహఁసా జబహిం నికట కపి ఆఏ ॥

దో. మహానాద కరి గర్జా కోటి కోటి గహి కీస।
మహి పటకి గజరాజ ఇవ సపథ కరి దససీస ॥ 69 ॥

భాగే భాలు బలీముఖ జూథా। బృకు బిలోకి జిమి మేష బరూథా ॥
చలే భాగి కపి భాలు భవానీ। బికల పుకారత ఆరత బానీ ॥
యహ నిసిచర దుకాల సమ అహీ। కపికుల దేస పరన అబ చహీ ॥
కృపా బారిధర రామ ఖరారీ। పాహి పాహి ప్రనతారతి హారీ ॥
సకరున బచన సునత భగవానా। చలే సుధారి సరాసన బానా ॥
రామ సేన నిజ పాఛైం ఘాలీ। చలే సకోప మహా బలసాలీ ॥
ఖైఞ్చి ధనుష సర సత సన్ధానే। ఛూటే తీర సరీర సమానే ॥
లాగత సర ధావా రిస భరా। కుధర డగమగత డోలతి ధరా ॥
లీన్హ ఏక తేహిం సైల ఉపాటీ। రఘుకుల తిలక భుజా సోఇ కాటీ ॥
ధావా బామ బాహు గిరి ధారీ। ప్రభు సౌ భుజా కాటి మహి పారీ ॥
కాటేం భుజా సోహ ఖల కైసా। పచ్ఛహీన మన్దర గిరి జైసా ॥
ఉగ్ర బిలోకని ప్రభుహి బిలోకా। గ్రసన చహత మానహుఁ త్రేలోకా ॥

దో. కరి చిక్కార ఘోర అతి ధావా బదను పసారి।
గగన సిద్ధ సుర త్రాసిత హా హా హేతి పుకారి ॥ 70 ॥

సభయ దేవ కరునానిధి జాన్యో। శ్రవన ప్రజన్త సరాసను తాన్యో ॥
బిసిఖ నికర నిసిచర ముఖ భరేఊ। తదపి మహాబల భూమి న పరేఊ ॥
సరన్హి భరా ముఖ సన్ముఖ ధావా। కాల త్రోన సజీవ జను ఆవా ॥
తబ ప్రభు కోఽపి తీబ్ర సర లీన్హా। ధర తే భిన్న తాసు సిర కీన్హా ॥
సో సిర పరేఉ దసానన ఆగేం। బికల భయు జిమి ఫని మని త్యాగేమ్ ॥
ధరని ధసి ధర ధావ ప్రచణ్డా। తబ ప్రభు కాటి కీన్హ దుఇ ఖణ్డా ॥
పరే భూమి జిమి నభ తేం భూధర। హేఠ దాబి కపి భాలు నిసాచర ॥
తాసు తేజ ప్రభు బదన సమానా। సుర ముని సబహిం అచమ్భవ మానా ॥
సుర దున్దుభీం బజావహిం హరషహిం। అస్తుతి కరహిం సుమన బహు బరషహిమ్ ॥
కరి బినతీ సుర సకల సిధాఏ। తేహీ సమయ దేవరిషి ఆఏ ॥
గగనోపరి హరి గున గన గాఏ। రుచిర బీరరస ప్రభు మన భాఏ ॥
బేగి హతహు ఖల కహి ముని గే। రామ సమర మహి సోభత భే ॥

ఛం. సఙ్గ్రామ భూమి బిరాజ రఘుపతి అతుల బల కోసల ధనీ।
శ్రమ బిన్దు ముఖ రాజీవ లోచన అరున తన సోనిత కనీ ॥
భుజ జుగల ఫేరత సర సరాసన భాలు కపి చహు దిసి బనే।
కహ దాస తులసీ కహి న సక ఛబి సేష జేహి ఆనన ఘనే ॥

దో. నిసిచర అధమ మలాకర తాహి దీన్హ నిజ ధామ।
గిరిజా తే నర మన్దమతి జే న భజహిం శ్రీరామ ॥ 71 ॥

దిన కేం అన్త ఫిరీం దౌ అనీ। సమర భీ సుభటన్హ శ్రమ ఘనీ ॥
రామ కృపాఁ కపి దల బల బాఢ఼ఆ। జిమి తృన పాఇ లాగ అతి డాఢ఼ఆ ॥
ఛీజహిం నిసిచర దిను అరు రాతీ। నిజ ముఖ కహేం సుకృత జేహి భాఁతీ ॥
బహు బిలాప దసకన్ధర కరీ। బన్ధు సీస పుని పుని ఉర ధరీ ॥
రోవహిం నారి హృదయ హతి పానీ। తాసు తేజ బల బిపుల బఖానీ ॥
మేఘనాద తేహి అవసర ఆయు। కహి బహు కథా పితా సముఝాయు ॥
దేఖేహు కాలి మోరి మనుసాఈ। అబహిం బహుత కా కరౌం బడ఼ఆఈ ॥
ఇష్టదేవ సైం బల రథ పాయుఁ। సో బల తాత న తోహి దేఖాయుఁ ॥
ఏహి బిధి జల్పత భయు బిహానా। చహుఁ దుఆర లాగే కపి నానా ॥
ఇత కపి భాలు కాల సమ బీరా। ఉత రజనీచర అతి రనధీరా ॥
లరహిం సుభట నిజ నిజ జయ హేతూ। బరని న జాఇ సమర ఖగకేతూ ॥

దో. మేఘనాద మాయామయ రథ చఢ఼ఇ గయు అకాస ॥
గర్జేఉ అట్టహాస కరి భి కపి కటకహి త్రాస ॥ 72 ॥

సక్తి సూల తరవారి కృపానా। అస్త్ర సస్త్ర కులిసాయుధ నానా ॥
డారహ పరసు పరిఘ పాషానా। లాగేఉ బృష్టి కరై బహు బానా ॥
దస దిసి రహే బాన నభ ఛాఈ। మానహుఁ మఘా మేఘ ఝరి లాఈ ॥
ధరు ధరు మారు సునిఅ ధుని కానా। జో మారి తేహి కౌ న జానా ॥
గహి గిరి తరు అకాస కపి ధావహిం। దేఖహి తేహి న దుఖిత ఫిరి ఆవహిమ్ ॥
అవఘట ఘాట బాట గిరి కన్దర। మాయా బల కీన్హేసి సర పఞ్జర ॥
జాహిం కహాఁ బ్యాకుల భే బన్దర। సురపతి బన్ది పరే జను మన్దర ॥
మారుతసుత అఙ్గద నల నీలా। కీన్హేసి బికల సకల బలసీలా ॥
పుని లఛిమన సుగ్రీవ బిభీషన। సరన్హి మారి కీన్హేసి జర్జర తన ॥
పుని రఘుపతి సైం జూఝే లాగా। సర ఛాఁడ఼ఇ హోఇ లాగహిం నాగా ॥
బ్యాల పాస బస భే ఖరారీ। స్వబస అనన్త ఏక అబికారీ ॥
నట ఇవ కపట చరిత కర నానా। సదా స్వతన్త్ర ఏక భగవానా ॥
రన సోభా లగి ప్రభుహిం బఁధాయో। నాగపాస దేవన్హ భయ పాయో ॥

దో. గిరిజా జాసు నామ జపి ముని కాటహిం భవ పాస।
సో కి బన్ధ తర ఆవి బ్యాపక బిస్వ నివాస ॥ 73 ॥

చరిత రామ కే సగున భవానీ। తర్కి న జాహిం బుద్ధి బల బానీ ॥
అస బిచారి జే తగ్య బిరాగీ। రామహి భజహిం తర్క సబ త్యాగీ ॥
బ్యాకుల కటకు కీన్హ ఘననాదా। పుని భా ప్రగట కహి దుర్బాదా ॥
జామవన్త కహ ఖల రహు ఠాఢ఼ఆ। సుని కరి తాహి క్రోధ అతి బాఢ఼ఆ ॥
బూఢ఼ జాని సఠ ఛాఁడ఼ఏఉఁ తోహీ। లాగేసి అధమ పచారై మోహీ ॥
అస కహి తరల త్రిసూల చలాయో। జామవన్త కర గహి సోఇ ధాయో ॥
మారిసి మేఘనాద కై ఛాతీ। పరా భూమి ఘుర్మిత సురఘాతీ ॥
పుని రిసాన గహి చరన ఫిరాయౌ। మహి పఛారి నిజ బల దేఖరాయో ॥
బర ప్రసాద సో మరి న మారా। తబ గహి పద లఙ్కా పర డారా ॥
ఇహాఁ దేవరిషి గరుడ఼ పఠాయో। రామ సమీప సపది సో ఆయో ॥

దో. ఖగపతి సబ ధరి ఖాఏ మాయా నాగ బరూథ।
మాయా బిగత భే సబ హరషే బానర జూథ। 74(క) ॥

గహి గిరి పాదప ఉపల నఖ ధాఏ కీస రిసాఇ।
చలే తమీచర బికలతర గఢ఼ పర చఢ఼ఏ పరాఇ ॥ 74(ఖ) ॥

మేఘనాద కే మురఛా జాగీ। పితహి బిలోకి లాజ అతి లాగీ ॥
తురత గయు గిరిబర కన్దరా। కరౌం అజయ మఖ అస మన ధరా ॥
ఇహాఁ బిభీషన మన్త్ర బిచారా। సునహు నాథ బల అతుల ఉదారా ॥
మేఘనాద మఖ కరి అపావన। ఖల మాయావీ దేవ సతావన ॥
జౌం ప్రభు సిద్ధ హోఇ సో పాఇహి। నాథ బేగి పుని జీతి న జాఇహి ॥
సుని రఘుపతి అతిసయ సుఖ మానా। బోలే అఙ్గదాది కపి నానా ॥
లఛిమన సఙ్గ జాహు సబ భాఈ। కరహు బిధంస జగ్య కర జాఈ ॥
తుమ్హ లఛిమన మారేహు రన ఓహీ। దేఖి సభయ సుర దుఖ అతి మోహీ ॥
మారేహు తేహి బల బుద్ధి ఉపాఈ। జేహిం ఛీజై నిసిచర సును భాఈ ॥
జామవన్త సుగ్రీవ బిభీషన। సేన సమేత రహేహు తీనిఉ జన ॥
జబ రఘుబీర దీన్హి అనుసాసన। కటి నిషఙ్గ కసి సాజి సరాసన ॥
ప్రభు ప్రతాప ఉర ధరి రనధీరా। బోలే ఘన ఇవ గిరా గఁభీరా ॥
జౌం తేహి ఆజు బధేం బిను ఆవౌం। తౌ రఘుపతి సేవక న కహావౌమ్ ॥
జౌం సత సఙ్కర కరహిం సహాఈ। తదపి హతుఁ రఘుబీర దోహాఈ ॥

దో. రఘుపతి చరన నాఇ సిరు చలేఉ తురన్త అనన్త।
అఙ్గద నీల మయన్ద నల సఙ్గ సుభట హనుమన్త ॥ 75 ॥

జాఇ కపిన్హ సో దేఖా బైసా। ఆహుతి దేత రుధిర అరు భైంసా ॥
కీన్హ కపిన్హ సబ జగ్య బిధంసా। జబ న ఉఠి తబ కరహిం ప్రసంసా ॥
తదపి న ఉఠి ధరేన్హి కచ జాఈ। లాతన్హి హతి హతి చలే పరాఈ ॥
లై త్రిసుల ధావా కపి భాగే। ఆఏ జహఁ రామానుజ ఆగే ॥
ఆవా పరమ క్రోధ కర మారా। గర్జ ఘోర రవ బారహిం బారా ॥
కోఽపి మరుతసుత అఙ్గద ధాఏ। హతి త్రిసూల ఉర ధరని గిరాఏ ॥
ప్రభు కహఁ ఛాఁడ఼ఏసి సూల ప్రచణ్డా। సర హతి కృత అనన్త జుగ ఖణ్డా ॥
ఉఠి బహోరి మారుతి జుబరాజా। హతహిం కోఽపి తేహి ఘాఉ న బాజా ॥
ఫిరే బీర రిపు మరి న మారా। తబ ధావా కరి ఘోర చికారా ॥
ఆవత దేఖి క్రుద్ధ జను కాలా। లఛిమన ఛాడ఼ఏ బిసిఖ కరాలా ॥
దేఖేసి ఆవత పబి సమ బానా। తురత భయు ఖల అన్తరధానా ॥
బిబిధ బేష ధరి కరి లరాఈ। కబహుఁక ప్రగట కబహుఁ దురి జాఈ ॥
దేఖి అజయ రిపు డరపే కీసా। పరమ క్రుద్ధ తబ భయు అహీసా ॥
లఛిమన మన అస మన్త్ర దృఢ఼ఆవా। ఏహి పాపిహి మైం బహుత ఖేలావా ॥
సుమిరి కోసలాధీస ప్రతాపా। సర సన్ధాన కీన్హ కరి దాపా ॥
ఛాడ఼ఆ బాన మాఝ ఉర లాగా। మరతీ బార కపటు సబ త్యాగా ॥

దో. రామానుజ కహఁ రాము కహఁ అస కహి ఛాఁడ఼ఏసి ప్రాన।
ధన్య ధన్య తవ జననీ కహ అఙ్గద హనుమాన ॥ 76 ॥

బిను ప్రయాస హనుమాన ఉఠాయో। లఙ్కా ద్వార రాఖి పుని ఆయో ॥
తాసు మరన సుని సుర గన్ధర్బా। చఢ఼ఇ బిమాన ఆఏ నభ సర్బా ॥
బరషి సుమన దున్దుభీం బజావహిం। శ్రీరఘునాథ బిమల జసు గావహిమ్ ॥
జయ అనన్త జయ జగదాధారా। తుమ్హ ప్రభు సబ దేవన్హి నిస్తారా ॥
అస్తుతి కరి సుర సిద్ధ సిధాఏ। లఛిమన కృపాసిన్ధు పహిం ఆఏ ॥
సుత బధ సునా దసానన జబహీం। మురుఛిత భయు పరేఉ మహి తబహీమ్ ॥
మన్దోదరీ రుదన కర భారీ। ఉర తాడ఼న బహు భాఁతి పుకారీ ॥
నగర లోగ సబ బ్యాకుల సోచా। సకల కహహిం దసకన్ధర పోచా ॥

దో. తబ దసకణ్ఠ బిబిధ బిధి సముఝాఈం సబ నారి।
నస్వర రూప జగత సబ దేఖహు హృదయఁ బిచారి ॥ 77 ॥

తిన్హహి గ్యాన ఉపదేసా రావన। ఆపున మన్ద కథా సుభ పావన ॥
పర ఉపదేస కుసల బహుతేరే। జే ఆచరహిం తే నర న ఘనేరే ॥
నిసా సిరాని భయు భినుసారా। లగే భాలు కపి చారిహుఁ ద్వారా ॥
సుభట బోలాఇ దసానన బోలా। రన సన్ముఖ జా కర మన డోలా ॥
సో అబహీం బరు జాఉ పరాఈ। సఞ్జుగ బిముఖ భేఁ న భలాఈ ॥
నిజ భుజ బల మైం బయరు బఢ఼ఆవా। దేహుఁ ఉతరు జో రిపు చఢ఼ఇ ఆవా ॥
అస కహి మరుత బేగ రథ సాజా। బాజే సకల జుఝ్AU బాజా ॥
చలే బీర సబ అతులిత బలీ। జను కజ్జల కై ఆఁధీ చలీ ॥
అసగున అమిత హోహిం తేహి కాలా। గని న భుజబల గర్బ బిసాలా ॥

ఛం. అతి గర్బ గని న సగున అసగున స్త్రవహిం ఆయుధ హాథ తే।
భట గిరత రథ తే బాజి గజ చిక్కరత భాజహిం సాథ తే ॥
గోమాయ గీధ కరాల ఖర రవ స్వాన బోలహిం అతి ఘనే।
జను కాలదూత ఉలూక బోలహిం బచన పరమ భయావనే ॥

దో. తాహి కి సమ్పతి సగున సుభ సపనేహుఁ మన బిశ్రామ।
భూత ద్రోహ రత మోహబస రామ బిముఖ రతి కామ ॥ 78 ॥

చలేఉ నిసాచర కటకు అపారా। చతురఙ్గినీ అనీ బహు ధారా ॥
బిబిధ భాఁతి బాహన రథ జానా। బిపుల బరన పతాక ధ్వజ నానా ॥
చలే మత్త గజ జూథ ఘనేరే। ప్రాబిట జలద మరుత జను ప్రేరే ॥
బరన బరద బిరదైత నికాయా। సమర సూర జానహిం బహు మాయా ॥
అతి బిచిత్ర బాహినీ బిరాజీ। బీర బసన్త సేన జను సాజీ ॥
చలత కటక దిగసిధుంర డగహీం। ఛుభిత పయోధి కుధర డగమగహీమ్ ॥
ఉఠీ రేను రబి గయు ఛపాఈ। మరుత థకిత బసుధా అకులాఈ ॥
పనవ నిసాన ఘోర రవ బాజహిం। ప్రలయ సమయ కే ఘన జను గాజహిమ్ ॥
భేరి నఫీరి బాజ సహనాఈ। మారూ రాగ సుభట సుఖదాఈ ॥
కేహరి నాద బీర సబ కరహీం। నిజ నిజ బల పౌరుష ఉచ్చరహీమ్ ॥
కహి దసానన సునహు సుభట్టా। మర్దహు భాలు కపిన్హ కే ఠట్టా ॥
హౌం మారిహుఁ భూప ద్వౌ భాఈ। అస కహి సన్ముఖ ఫౌజ రేఙ్గాఈ ॥
యహ సుధి సకల కపిన్హ జబ పాఈ। ధాఏ కరి రఘుబీర దోహాఈ ॥

ఛం. ధాఏ బిసాల కరాల మర్కట భాలు కాల సమాన తే।
మానహుఁ సపచ్ఛ ఉడ఼ఆహిం భూధర బృన్ద నానా బాన తే ॥
నఖ దసన సైల మహాద్రుమాయుధ సబల సఙ్క న మానహీం।
జయ రామ రావన మత్త గజ మృగరాజ సుజసు బఖానహీమ్ ॥

దో. దుహు దిసి జయ జయకార కరి నిజ నిజ జోరీ జాని।
భిరే బీర ఇత రామహి ఉత రావనహి బఖాని ॥ 79 ॥

రావను రథీ బిరథ రఘుబీరా। దేఖి బిభీషన భయు అధీరా ॥
అధిక ప్రీతి మన భా సన్దేహా। బన్ది చరన కహ సహిత సనేహా ॥
నాథ న రథ నహిం తన పద త్రానా। కేహి బిధి జితబ బీర బలవానా ॥
సునహు సఖా కహ కృపానిధానా। జేహిం జయ హోఇ సో స్యన్దన ఆనా ॥
సౌరజ ధీరజ తేహి రథ చాకా। సత్య సీల దృఢ఼ ధ్వజా పతాకా ॥
బల బిబేక దమ పరహిత ఘోరే। ఛమా కృపా సమతా రజు జోరే ॥
ఈస భజను సారథీ సుజానా। బిరతి చర్మ సన్తోష కృపానా ॥
దాన పరసు బుధి సక్తి ప్రచణ్డ఼ఆ। బర బిగ్యాన కఠిన కోదణ్డా ॥
అమల అచల మన త్రోన సమానా। సమ జమ నియమ సిలీముఖ నానా ॥
కవచ అభేద బిప్ర గుర పూజా। ఏహి సమ బిజయ ఉపాయ న దూజా ॥
సఖా ధర్మమయ అస రథ జాకేం। జీతన కహఁ న కతహుఁ రిపు తాకేమ్ ॥

దో. మహా అజయ సంసార రిపు జీతి సకి సో బీర।
జాకేం అస రథ హోఇ దృఢ఼ సునహు సఖా మతిధీర ॥ 80(క) ॥

సుని ప్రభు బచన బిభీషన హరషి గహే పద కఞ్జ।
ఏహి మిస మోహి ఉపదేసేహు రామ కృపా సుఖ పుఞ్జ ॥ 80(ఖ) ॥

ఉత పచార దసకన్ధర ఇత అఙ్గద హనుమాన।
లరత నిసాచర భాలు కపి కరి నిజ నిజ ప్రభు ఆన ॥ 80(గ) ॥

సుర బ్రహ్మాది సిద్ధ ముని నానా। దేఖత రన నభ చఢ఼ఏ బిమానా ॥
హమహూ ఉమా రహే తేహి సఙ్గా। దేఖత రామ చరిత రన రఙ్గా ॥
సుభట సమర రస దుహు దిసి మాతే। కపి జయసీల రామ బల తాతే ॥
ఏక ఏక సన భిరహిం పచారహిం। ఏకన్హ ఏక మర్ది మహి పారహిమ్ ॥
మారహిం కాటహిం ధరహిం పఛారహిం। సీస తోరి సీసన్హ సన మారహిమ్ ॥
ఉదర బిదారహిం భుజా ఉపారహిం। గహి పద అవని పటకి భట డారహిమ్ ॥
నిసిచర భట మహి గాడ఼హి భాలూ। ఊపర ఢారి దేహిం బహు బాలూ ॥
బీర బలిముఖ జుద్ధ బిరుద్ధే। దేఖిఅత బిపుల కాల జను క్రుద్ధే ॥

ఛం. క్రుద్ధే కృతాన్త సమాన కపి తన స్త్రవత సోనిత రాజహీం।
మర్దహిం నిసాచర కటక భట బలవన్త ఘన జిమి గాజహీమ్ ॥
మారహిం చపేటన్హి డాటి దాతన్హ కాటి లాతన్హ మీజహీం।
చిక్కరహిం మర్కట భాలు ఛల బల కరహిం జేహిం ఖల ఛీజహీమ్ ॥
ధరి గాల ఫారహిం ఉర బిదారహిం గల అఁతావరి మేలహీం।
ప్రహలాదపతి జను బిబిధ తను ధరి సమర అఙ్గన ఖేలహీమ్ ॥
ధరు మారు కాటు పఛారు ఘోర గిరా గగన మహి భరి రహీ।
జయ రామ జో తృన తే కులిస కర కులిస తే కర తృన సహీ ॥

దో. నిజ దల బిచలత దేఖేసి బీస భుజాఁ దస చాప।
రథ చఢ఼ఇ చలేఉ దసానన ఫిరహు ఫిరహు కరి దాప ॥ 81 ॥

ధాయు పరమ క్రుద్ధ దసకన్ధర। సన్ముఖ చలే హూహ దై బన్దర ॥
గహి కర పాదప ఉపల పహారా। డారేన్హి తా పర ఏకహిం బారా ॥
లాగహిం సైల బజ్ర తన తాసూ। ఖణ్డ ఖణ్డ హోఇ ఫూటహిం ఆసూ ॥
చలా న అచల రహా రథ రోపీ। రన దుర్మద రావన అతి కోపీ ॥
ఇత ఉత ఝపటి దపటి కపి జోధా। మర్దై లాగ భయు అతి క్రోధా ॥
చలే పరాఇ భాలు కపి నానా। త్రాహి త్రాహి అఙ్గద హనుమానా ॥
పాహి పాహి రఘుబీర గోసాఈ। యహ ఖల ఖాఇ కాల కీ నాఈ ॥
తేహి దేఖే కపి సకల పరానే। దసహుఁ చాప సాయక సన్ధానే ॥

ఛం. సన్ధాని ధను సర నికర ఛాడ఼ఏసి ఉరగ జిమి ఉడ఼ఇ లాగహీం।
రహే పూరి సర ధరనీ గగన దిసి బిదసి కహఁ కపి భాగహీమ్ ॥
భయో అతి కోలాహల బికల కపి దల భాలు బోలహిం ఆతురే।
రఘుబీర కరునా సిన్ధు ఆరత బన్ధు జన రచ్ఛక హరే ॥

దో. నిజ దల బికల దేఖి కటి కసి నిషఙ్గ ధను హాథ।
లఛిమన చలే క్రుద్ధ హోఇ నాఇ రామ పద మాథ ॥ 82 ॥

రే ఖల కా మారసి కపి భాలూ। మోహి బిలోకు తోర మైం కాలూ ॥
ఖోజత రహేఉఁ తోహి సుతఘాతీ। ఆజు నిపాతి జుడ఼ఆవుఁ ఛాతీ ॥
అస కహి ఛాడ఼ఏసి బాన ప్రచణ్డా। లఛిమన కిఏ సకల సత ఖణ్డా ॥
కోటిన్హ ఆయుధ రావన డారే। తిల ప్రవాన కరి కాటి నివారే ॥
పుని నిజ బానన్హ కీన్హ ప్రహారా। స్యన్దను భఞ్జి సారథీ మారా ॥
సత సత సర మారే దస భాలా। గిరి సృఙ్గన్హ జను ప్రబిసహిం బ్యాలా ॥
పుని సత సర మారా ఉర మాహీం। పరేఉ ధరని తల సుధి కఛు నాహీమ్ ॥
ఉఠా ప్రబల పుని మురుఛా జాగీ। ఛాడ఼ఇసి బ్రహ్మ దీన్హి జో సాఁగీ ॥

ఛం. సో బ్రహ్మ దత్త ప్రచణ్డ సక్తి అనన్త ఉర లాగీ సహీ।
పర్యో బీర బికల ఉఠావ దసముఖ అతుల బల మహిమా రహీ ॥
బ్రహ్మాణ్డ భవన బిరాజ జాకేం ఏక సిర జిమి రజ కనీ।
తేహి చహ ఉఠావన మూఢ఼ రావన జాన నహిం త్రిభుఅన ధనీ ॥

దో. దేఖి పవనసుత ధాయు బోలత బచన కఠోర।
ఆవత కపిహి హన్యో తేహిం ముష్టి ప్రహార ప్రఘోర ॥ 83 ॥

జాను టేకి కపి భూమి న గిరా। ఉఠా సఁభారి బహుత రిస భరా ॥
ముఠికా ఏక తాహి కపి మారా। పరేఉ సైల జను బజ్ర ప్రహారా ॥
మురుఛా గై బహోరి సో జాగా। కపి బల బిపుల సరాహన లాగా ॥
ధిగ ధిగ మమ పౌరుష ధిగ మోహీ। జౌం తైం జిఅత రహేసి సురద్రోహీ ॥
అస కహి లఛిమన కహుఁ కపి ల్యాయో। దేఖి దసానన బిసమయ పాయో ॥
కహ రఘుబీర సముఝు జియఁ భ్రాతా। తుమ్హ కృతాన్త భచ్ఛక సుర త్రాతా ॥
సునత బచన ఉఠి బైఠ కృపాలా। గీ గగన సో సకతి కరాలా ॥
పుని కోదణ్డ బాన గహి ధాఏ। రిపు సన్ముఖ అతి ఆతుర ఆఏ ॥

ఛం. ఆతుర బహోరి బిభఞ్జి స్యన్దన సూత హతి బ్యాకుల కియో।
గిర్ యో ధరని దసకన్ధర బికలతర బాన సత బేధ్యో హియో ॥
సారథీ దూసర ఘాలి రథ తేహి తురత లఙ్కా లై గయో।
రఘుబీర బన్ధు ప్రతాప పుఞ్జ బహోరి ప్రభు చరనన్హి నయో ॥

దో. ఉహాఁ దసానన జాగి కరి కరై లాగ కఛు జగ్య।
రామ బిరోధ బిజయ చహ సఠ హఠ బస అతి అగ్య ॥ 84 ॥

ఇహాఁ బిభీషన సబ సుధి పాఈ। సపది జాఇ రఘుపతిహి సునాఈ ॥
నాథ కరి రావన ఏక జాగా। సిద్ధ భేఁ నహిం మరిహి అభాగా ॥
పఠవహు నాథ బేగి భట బన్దర। కరహిం బిధంస ఆవ దసకన్ధర ॥
ప్రాత హోత ప్రభు సుభట పఠాఏ। హనుమదాది అఙ్గద సబ ధాఏ ॥
కౌతుక కూది చఢ఼ఏ కపి లఙ్కా। పైఠే రావన భవన అసఙ్కా ॥
జగ్య కరత జబహీం సో దేఖా। సకల కపిన్హ భా క్రోధ బిసేషా ॥
రన తే నిలజ భాజి గృహ ఆవా। ఇహాఁ ఆఇ బక ధ్యాన లగావా ॥
అస కహి అఙ్గద మారా లాతా। చితవ న సఠ స్వారథ మన రాతా ॥

ఛం. నహిం చితవ జబ కరి కోప కపి గహి దసన లాతన్హ మారహీం।
ధరి కేస నారి నికారి బాహేర తేఽతిదీన పుకారహీమ్ ॥
తబ ఉఠేఉ క్రుద్ధ కృతాన్త సమ గహి చరన బానర డారీ।
ఏహి బీచ కపిన్హ బిధంస కృత మఖ దేఖి మన మహుఁ హారీ ॥

దో. జగ్య బిధంసి కుసల కపి ఆఏ రఘుపతి పాస।
చలేఉ నిసాచర క్రుర్ద్ధ హోఇ త్యాగి జివన కై ఆస ॥ 85 ॥

చలత హోహిం అతి అసుభ భయఙ్కర। బైఠహిం గీధ ఉడ఼ఆఇ సిరన్హ పర ॥
భయు కాలబస కాహు న మానా। కహేసి బజావహు జుద్ధ నిసానా ॥
చలీ తమీచర అనీ అపారా। బహు గజ రథ పదాతి అసవారా ॥
ప్రభు సన్ముఖ ధాఏ ఖల కైంసేం। సలభ సమూహ అనల కహఁ జైంసేమ్ ॥
ఇహాఁ దేవతన్హ అస్తుతి కీన్హీ। దారున బిపతి హమహి ఏహిం దీన్హీ ॥
అబ జని రామ ఖేలావహు ఏహీ। అతిసయ దుఖిత హోతి బైదేహీ ॥
దేవ బచన సుని ప్రభు ముసకానా। ఉఠి రఘుబీర సుధారే బానా।
జటా జూట దృఢ఼ బాఁధై మాథే। సోహహిం సుమన బీచ బిచ గాథే ॥
అరున నయన బారిద తను స్యామా। అఖిల లోక లోచనాభిరామా ॥
కటితట పరికర కస్యో నిషఙ్గా। కర కోదణ్డ కఠిన సారఙ్గా ॥

ఛం. సారఙ్గ కర సున్దర నిషఙ్గ సిలీముఖాకర కటి కస్యో।
భుజదణ్డ పీన మనోహరాయత ఉర ధరాసుర పద లస్యో ॥
కహ దాస తులసీ జబహిం ప్రభు సర చాప కర ఫేరన లగే।
బ్రహ్మాణ్డ దిగ్గజ కమఠ అహి మహి సిన్ధు భూధర డగమగే ॥

దో. సోభా దేఖి హరషి సుర బరషహిం సుమన అపార।
జయ జయ జయ కరునానిధి ఛబి బల గున ఆగార ॥ 86 ॥

ఏహీం బీచ నిసాచర అనీ। కసమసాత ఆఈ అతి ఘనీ।
దేఖి చలే సన్ముఖ కపి భట్టా। ప్రలయకాల కే జను ఘన ఘట్టా ॥
బహు కృపాన తరవారి చమఙ్కహిం। జను దహఁ దిసి దామినీం దమఙ్కహిమ్ ॥
గజ రథ తురగ చికార కఠోరా। గర్జహిం మనహుఁ బలాహక ఘోరా ॥
కపి లఙ్గూర బిపుల నభ ఛాఏ। మనహుఁ ఇన్ద్రధను ఉఏ సుహాఏ ॥
ఉఠి ధూరి మానహుఁ జలధారా। బాన బున్ద భై బృష్టి అపారా ॥
దుహుఁ దిసి పర్బత కరహిం ప్రహారా। బజ్రపాత జను బారహిం బారా ॥
రఘుపతి కోఽపి బాన ఝరి లాఈ। ఘాయల భై నిసిచర సముదాఈ ॥
లాగత బాన బీర చిక్కరహీం। ఘుర్మి ఘుర్మి జహఁ తహఁ మహి పరహీమ్ ॥
స్త్రవహిం సైల జను నిర్ఝర భారీ। సోనిత సరి కాదర భయకారీ ॥

ఛం. కాదర భయఙ్కర రుధిర సరితా చలీ పరమ అపావనీ।
దౌ కూల దల రథ రేత చక్ర అబర్త బహతి భయావనీ ॥
జల జన్తుగజ పదచర తురగ ఖర బిబిధ బాహన కో గనే।
సర సక్తి తోమర సర్ప చాప తరఙ్గ చర్మ కమఠ ఘనే ॥

దో. బీర పరహిం జను తీర తరు మజ్జా బహు బహ ఫేన।
కాదర దేఖి డరహిం తహఁ సుభటన్హ కే మన చేన ॥ 87 ॥

మజ్జహి భూత పిసాచ బేతాలా। ప్రమథ మహా ఝోటిఙ్గ కరాలా ॥
కాక కఙ్క లై భుజా ఉడ఼ఆహీం। ఏక తే ఛీని ఏక లై ఖాహీమ్ ॥
ఏక కహహిం ఐసిఉ సౌఙ్ఘాఈ। సఠహు తుమ్హార దరిద్ర న జాఈ ॥
కహఁరత భట ఘాయల తట గిరే। జహఁ తహఁ మనహుఁ అర్ధజల పరే ॥
ఖైఞ్చహిం గీధ ఆఁత తట భే। జను బంసీ ఖేలత చిత దే ॥
బహు భట బహహిం చఢ఼ఏ ఖగ జాహీం। జను నావరి ఖేలహిం సరి మాహీమ్ ॥
జోగిని భరి భరి ఖప్పర సఞ్చహిం। భూత పిసాచ బధూ నభ నఞ్చహిమ్ ॥
భట కపాల కరతాల బజావహిం। చాముణ్డా నానా బిధి గావహిమ్ ॥
జమ్బుక నికర కటక్కట కట్టహిం। ఖాహిం హుఆహిం అఘాహిం దపట్టహిమ్ ॥
కోటిన్హ రుణ్డ ముణ్డ బిను డోల్లహిం। సీస పరే మహి జయ జయ బోల్లహిమ్ ॥

ఛం. బోల్లహిం జో జయ జయ ముణ్డ రుణ్డ ప్రచణ్డ సిర బిను ధావహీం।
ఖప్పరిన్హ ఖగ్గ అలుజ్ఝి జుజ్ఝహిం సుభట భటన్హ ఢహావహీమ్ ॥
బానర నిసాచర నికర మర్దహిం రామ బల దర్పిత భే।
సఙ్గ్రామ అఙ్గన సుభట సోవహిం రామ సర నికరన్హి హే ॥

దో. రావన హృదయఁ బిచారా భా నిసిచర సఙ్ఘార।
మైం అకేల కపి భాలు బహు మాయా కరౌం అపార ॥ 88 ॥

దేవన్హ ప్రభుహి పయాదేం దేఖా। ఉపజా ఉర అతి ఛోభ బిసేషా ॥
సురపతి నిజ రథ తురత పఠావా। హరష సహిత మాతలి లై ఆవా ॥
తేజ పుఞ్జ రథ దిబ్య అనూపా। హరషి చఢ఼ఏ కోసలపుర భూపా ॥
చఞ్చల తురగ మనోహర చారీ। అజర అమర మన సమ గతికారీ ॥
రథారూఢ఼ రఘునాథహి దేఖీ। ధాఏ కపి బలు పాఇ బిసేషీ ॥
సహీ న జాఇ కపిన్హ కై మారీ। తబ రావన మాయా బిస్తారీ ॥
సో మాయా రఘుబీరహి బాఁచీ। లఛిమన కపిన్హ సో మానీ సాఁచీ ॥
దేఖీ కపిన్హ నిసాచర అనీ। అనుజ సహిత బహు కోసలధనీ ॥

ఛం. బహు రామ లఛిమన దేఖి మర్కట భాలు మన అతి అపడరే।
జను చిత్ర లిఖిత సమేత లఛిమన జహఁ సో తహఁ చితవహిం ఖరే ॥
నిజ సేన చకిత బిలోకి హఁసి సర చాప సజి కోసల ధనీ।
మాయా హరీ హరి నిమిష మహుఁ హరషీ సకల మర్కట అనీ ॥

దో. బహురి రామ సబ తన చితి బోలే బచన గఁభీర।
ద్వన్దజుద్ధ దేఖహు సకల శ్రమిత భే అతి బీర ॥ 89 ॥

అస కహి రథ రఘునాథ చలావా। బిప్ర చరన పఙ్కజ సిరు నావా ॥
తబ లఙ్కేస క్రోధ ఉర ఛావా। గర్జత తర్జత సన్ముఖ ధావా ॥
జీతేహు జే భట సఞ్జుగ మాహీం। సును తాపస మైం తిన్హ సమ నాహీమ్ ॥
రావన నామ జగత జస జానా। లోకప జాకేం బన్దీఖానా ॥
ఖర దూషన బిరాధ తుమ్హ మారా। బధేహు బ్యాధ ఇవ బాలి బిచారా ॥
నిసిచర నికర సుభట సఙ్ఘారేహు। కుమ్భకరన ఘననాదహి మారేహు ॥
ఆజు బయరు సబు లేఉఁ నిబాహీ। జౌం రన భూప భాజి నహిం జాహీమ్ ॥
ఆజు కరుఁ ఖలు కాల హవాలే। పరేహు కఠిన రావన కే పాలే ॥
సుని దుర్బచన కాలబస జానా। బిహఁసి బచన కహ కృపానిధానా ॥
సత్య సత్య సబ తవ ప్రభుతాఈ। జల్పసి జని దేఖాఉ మనుసాఈ ॥

ఛం. జని జల్పనా కరి సుజసు నాసహి నీతి సునహి కరహి ఛమా।
సంసార మహఁ పూరుష త్రిబిధ పాటల రసాల పనస సమా ॥
ఏక సుమనప్రద ఏక సుమన ఫల ఏక ఫలి కేవల లాగహీం।
ఏక కహహిం కహహిం కరహిం అపర ఏక కరహిం కహత న బాగహీమ్ ॥

దో. రామ బచన సుని బిహఁసా మోహి సిఖావత గ్యాన।
బయరు కరత నహిం తబ డరే అబ లాగే ప్రియ ప్రాన ॥ 90 ॥

కహి దుర్బచన క్రుద్ధ దసకన్ధర। కులిస సమాన లాగ ఛాఁడ఼ఐ సర ॥
నానాకార సిలీముఖ ధాఏ। దిసి అరు బిదిస గగన మహి ఛాఏ ॥
పావక సర ఛాఁడ఼ఏఉ రఘుబీరా। ఛన మహుఁ జరే నిసాచర తీరా ॥
ఛాడ఼ఇసి తీబ్ర సక్తి ఖిసిఆఈ। బాన సఙ్గ ప్రభు ఫేరి చలాఈ ॥
కోటిక చక్ర త్రిసూల పబారై। బిను ప్రయాస ప్రభు కాటి నివారై ॥
నిఫల హోహిం రావన సర కైసేం। ఖల కే సకల మనోరథ జైసేమ్ ॥
తబ సత బాన సారథీ మారేసి। పరేఉ భూమి జయ రామ పుకారేసి ॥
రామ కృపా కరి సూత ఉఠావా। తబ ప్రభు పరమ క్రోధ కహుఁ పావా ॥

ఛం. భే క్రుద్ధ జుద్ధ బిరుద్ధ రఘుపతి త్రోన సాయక కసమసే।
కోదణ్డ ధుని అతి చణ్డ సుని మనుజాద సబ మారుత గ్రసే ॥
మఁదోదరీ ఉర కమ్ప కమ్పతి కమఠ భూ భూధర త్రసే।
చిక్కరహిం దిగ్గజ దసన గహి మహి దేఖి కౌతుక సుర హఁసే ॥

దో. తానేఉ చాప శ్రవన లగి ఛాఁడ఼ఏ బిసిఖ కరాల।
రామ మారగన గన చలే లహలహాత జను బ్యాల ॥ 91 ॥

చలే బాన సపచ్ఛ జను ఉరగా। ప్రథమహిం హతేఉ సారథీ తురగా ॥
రథ బిభఞ్జి హతి కేతు పతాకా। గర్జా అతి అన్తర బల థాకా ॥
తురత ఆన రథ చఢ఼ఇ ఖిసిఆనా। అస్త్ర సస్త్ర ఛాఁడ఼ఏసి బిధి నానా ॥
బిఫల హోహిం సబ ఉద్యమ తాకే। జిమి పరద్రోహ నిరత మనసా కే ॥
తబ రావన దస సూల చలావా। బాజి చారి మహి మారి గిరావా ॥
తురగ ఉఠాఇ కోఽపి రఘునాయక। ఖైఞ్చి సరాసన ఛాఁడ఼ఏ సాయక ॥
రావన సిర సరోజ బనచారీ। చలి రఘుబీర సిలీముఖ ధారీ ॥
దస దస బాన భాల దస మారే। నిసరి గే చలే రుధిర పనారే ॥
స్త్రవత రుధిర ధాయు బలవానా। ప్రభు పుని కృత ధను సర సన్ధానా ॥
తీస తీర రఘుబీర పబారే। భుజన్హి సమేత సీస మహి పారే ॥
కాటతహీం పుని భే నబీనే। రామ బహోరి భుజా సిర ఛీనే ॥
ప్రభు బహు బార బాహు సిర హే। కటత ఝటితి పుని నూతన భే ॥
పుని పుని ప్రభు కాటత భుజ సీసా। అతి కౌతుకీ కోసలాధీసా ॥
రహే ఛాఇ నభ సిర అరు బాహూ। మానహుఁ అమిత కేతు అరు రాహూ ॥

ఛం. జను రాహు కేతు అనేక నభ పథ స్త్రవత సోనిత ధావహీం।
రఘుబీర తీర ప్రచణ్డ లాగహిం భూమి గిరన న పావహీమ్ ॥
ఏక ఏక సర సిర నికర ఛేదే నభ ఉడ఼త ఇమి సోహహీం।
జను కోఽపి దినకర కర నికర జహఁ తహఁ బిధున్తుద పోహహీమ్ ॥

దో. జిమి జిమి ప్రభు హర తాసు సిర తిమి తిమి హోహిం అపార।
సేవత బిషయ బిబర్ధ జిమి నిత నిత నూతన మార ॥ 92 ॥

దసముఖ దేఖి సిరన్హ కై బాఢ఼ఈ। బిసరా మరన భీ రిస గాఢ఼ఈ ॥
గర్జేఉ మూఢ఼ మహా అభిమానీ। ధాయు దసహు సరాసన తానీ ॥
సమర భూమి దసకన్ధర కోప్యో। బరషి బాన రఘుపతి రథ తోప్యో ॥
దణ్డ ఏక రథ దేఖి న పరేఊ। జను నిహార మహుఁ దినకర దురేఊ ॥
హాహాకార సురన్హ జబ కీన్హా। తబ ప్రభు కోఽపి కారముక లీన్హా ॥
సర నివారి రిపు కే సిర కాటే। తే దిసి బిదిస గగన మహి పాటే ॥
కాటే సిర నభ మారగ ధావహిం। జయ జయ ధుని కరి భయ ఉపజావహిమ్ ॥
కహఁ లఛిమన సుగ్రీవ కపీసా। కహఁ రఘుబీర కోసలాధీసా ॥

ఛం. కహఁ రాము కహి సిర నికర ధాఏ దేఖి మర్కట భజి చలే।
సన్ధాని ధను రఘుబంసమని హఁసి సరన్హి సిర బేధే భలే ॥
సిర మాలికా కర కాలికా గహి బృన్ద బృన్దన్హి బహు మిలీం।
కరి రుధిర సరి మజ్జను మనహుఁ సఙ్గ్రామ బట పూజన చలీమ్ ॥

దో. పుని దసకణ్ఠ క్రుద్ధ హోఇ ఛాఁడ఼ఈ సక్తి ప్రచణ్డ।
చలీ బిభీషన సన్ముఖ మనహుఁ కాల కర దణ్డ ॥ 93 ॥

ఆవత దేఖి సక్తి అతి ఘోరా। ప్రనతారతి భఞ్జన పన మోరా ॥
తురత బిభీషన పాఛేం మేలా। సన్ముఖ రామ సహేఉ సోఇ సేలా ॥
లాగి సక్తి మురుఛా కఛు భీ। ప్రభు కృత ఖేల సురన్హ బికలీ ॥
దేఖి బిభీషన ప్రభు శ్రమ పాయో। గహి కర గదా క్రుద్ధ హోఇ ధాయో ॥
రే కుభాగ్య సఠ మన్ద కుబుద్ధే। తైం సుర నర ముని నాగ బిరుద్ధే ॥
సాదర సివ కహుఁ సీస చఢ఼ఆఏ। ఏక ఏక కే కోటిన్హ పాఏ ॥
తేహి కారన ఖల అబ లగి బాఁచ్యో। అబ తవ కాలు సీస పర నాచ్యో ॥
రామ బిముఖ సఠ చహసి సమ్పదా। అస కహి హనేసి మాఝ ఉర గదా ॥

ఛం. ఉర మాఝ గదా ప్రహార ఘోర కఠోర లాగత మహి పర్ యో।
దస బదన సోనిత స్త్రవత పుని సమ్భారి ధాయో రిస భర్ యో ॥
ద్వౌ భిరే అతిబల మల్లజుద్ధ బిరుద్ధ ఏకు ఏకహి హనై।
రఘుబీర బల దర్పిత బిభీషను ఘాలి నహిం తా కహుఁ గనై ॥

దో. ఉమా బిభీషను రావనహి సన్ముఖ చితవ కి కాఉ।
సో అబ భిరత కాల జ్యోం శ్రీరఘుబీర ప్రభాఉ ॥ 94 ॥

దేఖా శ్రమిత బిభీషను భారీ। ధాయు హనూమాన గిరి ధారీ ॥
రథ తురఙ్గ సారథీ నిపాతా। హృదయ మాఝ తేహి మారేసి లాతా ॥
ఠాఢ఼ రహా అతి కమ్పిత గాతా। గయు బిభీషను జహఁ జనత్రాతా ॥
పుని రావన కపి హతేఉ పచారీ। చలేఉ గగన కపి పూఁఛ పసారీ ॥
గహిసి పూఁఛ కపి సహిత ఉడ఼ఆనా। పుని ఫిరి భిరేఉ ప్రబల హనుమానా ॥
లరత అకాస జుగల సమ జోధా। ఏకహి ఏకు హనత కరి క్రోధా ॥
సోహహిం నభ ఛల బల బహు కరహీం। కజ్జల గిరి సుమేరు జను లరహీమ్ ॥
బుధి బల నిసిచర పరి న పార్ యో। తబ మారుత సుత ప్రభు సమ్భార్ యో ॥

ఛం. సమ్భారి శ్రీరఘుబీర ధీర పచారి కపి రావను హన్యో।
మహి పరత పుని ఉఠి లరత దేవన్హ జుగల కహుఁ జయ జయ భన్యో ॥
హనుమన్త సఙ్కట దేఖి మర్కట భాలు క్రోధాతుర చలే।
రన మత్త రావన సకల సుభట ప్రచణ్డ భుజ బల దలమలే ॥

దో. తబ రఘుబీర పచారే ధాఏ కీస ప్రచణ్డ।
కపి బల ప్రబల దేఖి తేహిం కీన్హ ప్రగట పాషణ్డ ॥ 95 ॥

అన్తరధాన భయు ఛన ఏకా। పుని ప్రగటే ఖల రూప అనేకా ॥
రఘుపతి కటక భాలు కపి జేతే। జహఁ తహఁ ప్రగట దసానన తేతే ॥
దేఖే కపిన్హ అమిత దససీసా। జహఁ తహఁ భజే భాలు అరు కీసా ॥
భాగే బానర ధరహిం న ధీరా। త్రాహి త్రాహి లఛిమన రఘుబీరా ॥
దహఁ దిసి ధావహిం కోటిన్హ రావన। గర్జహిం ఘోర కఠోర భయావన ॥
డరే సకల సుర చలే పరాఈ। జయ కై ఆస తజహు అబ భాఈ ॥
సబ సుర జితే ఏక దసకన్ధర। అబ బహు భే తకహు గిరి కన్దర ॥
రహే బిరఞ్చి సమ్భు ముని గ్యానీ। జిన్హ జిన్హ ప్రభు మహిమా కఛు జానీ ॥

ఛం. జానా ప్రతాప తే రహే నిర్భయ కపిన్హ రిపు మానే ఫురే।
చలే బిచలి మర్కట భాలు సకల కృపాల పాహి భయాతురే ॥
హనుమన్త అఙ్గద నీల నల అతిబల లరత రన బాఁకురే।
మర్దహిం దసానన కోటి కోటిన్హ కపట భూ భట అఙ్కురే ॥

దో. సుర బానర దేఖే బికల హఁస్యో కోసలాధీస।
సజి సారఙ్గ ఏక సర హతే సకల దససీస ॥ 96 ॥

ప్రభు ఛన మహుఁ మాయా సబ కాటీ। జిమి రబి ఉఏఁ జాహిం తమ ఫాటీ ॥
రావను ఏకు దేఖి సుర హరషే। ఫిరే సుమన బహు ప్రభు పర బరషే ॥
భుజ ఉఠాఇ రఘుపతి కపి ఫేరే। ఫిరే ఏక ఏకన్హ తబ టేరే ॥
ప్రభు బలు పాఇ భాలు కపి ధాఏ। తరల తమకి సఞ్జుగ మహి ఆఏ ॥
అస్తుతి కరత దేవతన్హి దేఖేం। భయుఁ ఏక మైం ఇన్హ కే లేఖేమ్ ॥
సఠహు సదా తుమ్హ మోర మరాయల। అస కహి కోఽపి గగన పర ధాయల ॥
హాహాకార కరత సుర భాగే। ఖలహు జాహు కహఁ మోరేం ఆగే ॥
దేఖి బికల సుర అఙ్గద ధాయో। కూది చరన గహి భూమి గిరాయో ॥

ఛం. గహి భూమి పార్ యో లాత మార్ యో బాలిసుత ప్రభు పహిం గయో।
సమ్భారి ఉఠి దసకణ్ఠ ఘోర కఠోర రవ గర్జత భయో ॥
కరి దాప చాప చఢ఼ఆఇ దస సన్ధాని సర బహు బరషీ।
కిఏ సకల భట ఘాయల భయాకుల దేఖి నిజ బల హరషీ ॥

దో. తబ రఘుపతి రావన కే సీస భుజా సర చాప।
కాటే బహుత బఢ఼ఏ పుని జిమి తీరథ కర పాప। 97 ॥

సిర భుజ బాఢ఼ఇ దేఖి రిపు కేరీ। భాలు కపిన్హ రిస భీ ఘనేరీ ॥
మరత న మూఢ఼ కటేఉ భుజ సీసా। ధాఏ కోఽపి భాలు భట కీసా ॥
బాలితనయ మారుతి నల నీలా। బానరరాజ దుబిద బలసీలా ॥
బిటప మహీధర కరహిం ప్రహారా। సోఇ గిరి తరు గహి కపిన్హ సో మారా ॥
ఏక నఖన్హి రిపు బపుష బిదారీ। భాగి చలహిం ఏక లాతన్హ మారీ ॥
తబ నల నీల సిరన్హి చఢ఼ఇ గయూ। నఖన్హి లిలార బిదారత భయూ ॥
రుధిర దేఖి బిషాద ఉర భారీ। తిన్హహి ధరన కహుఁ భుజా పసారీ ॥
గహే న జాహిం కరన్హి పర ఫిరహీం। జను జుగ మధుప కమల బన చరహీమ్ ॥
కోఽపి కూది ద్వౌ ధరేసి బహోరీ। మహి పటకత భజే భుజా మరోరీ ॥
పుని సకోప దస ధను కర లీన్హే। సరన్హి మారి ఘాయల కపి కీన్హే ॥
హనుమదాది మురుఛిత కరి బన్దర। పాఇ ప్రదోష హరష దసకన్ధర ॥
మురుఛిత దేఖి సకల కపి బీరా। జామవన్త ధాయు రనధీరా ॥
సఙ్గ భాలు భూధర తరు ధారీ। మారన లగే పచారి పచారీ ॥
భయు క్రుద్ధ రావన బలవానా। గహి పద మహి పటకి భట నానా ॥
దేఖి భాలుపతి నిజ దల ఘాతా। కోఽపి మాఝ ఉర మారేసి లాతా ॥

ఛం. ఉర లాత ఘాత ప్రచణ్డ లాగత బికల రథ తే మహి పరా।
గహి భాలు బీసహుఁ కర మనహుఁ కమలన్హి బసే నిసి మధుకరా ॥
మురుఛిత బిలోకి బహోరి పద హతి భాలుపతి ప్రభు పహిం గయౌ।
నిసి జాని స్యన్దన ఘాలి తేహి తబ సూత జతను కరత భయో ॥

దో. మురుఛా బిగత భాలు కపి సబ ఆఏ ప్రభు పాస।
నిసిచర సకల రావనహి ఘేరి రహే అతి త్రాస ॥ 98 ॥

మాసపారాయణ, ఛబ్బీసవాఁ విశ్రామ
తేహీ నిసి సీతా పహిం జాఈ। త్రిజటా కహి సబ కథా సునాఈ ॥
సిర భుజ బాఢ఼ఇ సునత రిపు కేరీ। సీతా ఉర భి త్రాస ఘనేరీ ॥
ముఖ మలీన ఉపజీ మన చిన్తా। త్రిజటా సన బోలీ తబ సీతా ॥
హోఇహి కహా కహసి కిన మాతా। కేహి బిధి మరిహి బిస్వ దుఖదాతా ॥
రఘుపతి సర సిర కటేహుఁ న మరీ। బిధి బిపరీత చరిత సబ కరీ ॥
మోర అభాగ్య జిఆవత ఓహీ। జేహిం హౌ హరి పద కమల బిఛోహీ ॥
జేహిం కృత కపట కనక మృగ ఝూఠా। అజహుఁ సో దైవ మోహి పర రూఠా ॥
జేహిం బిధి మోహి దుఖ దుసహ సహాఏ। లఛిమన కహుఁ కటు బచన కహాఏ ॥
రఘుపతి బిరహ సబిష సర భారీ। తకి తకి మార బార బహు మారీ ॥
ఐసేహుఁ దుఖ జో రాఖ మమ ప్రానా। సోఇ బిధి తాహి జిఆవ న ఆనా ॥
బహు బిధి కర బిలాప జానకీ। కరి కరి సురతి కృపానిధాన కీ ॥
కహ త్రిజటా సును రాజకుమారీ। ఉర సర లాగత మరి సురారీ ॥
ప్రభు తాతే ఉర హతి న తేహీ। ఏహి కే హృదయఁ బసతి బైదేహీ ॥

ఛం. ఏహి కే హృదయఁ బస జానకీ జానకీ ఉర మమ బాస హై।
మమ ఉదర భుఅన అనేక లాగత బాన సబ కర నాస హై ॥
సుని బచన హరష బిషాద మన అతి దేఖి పుని త్రిజటాఁ కహా।
అబ మరిహి రిపు ఏహి బిధి సునహి సున్దరి తజహి సంసయ మహా ॥

దో. కాటత సిర హోఇహి బికల ఛుటి జాఇహి తవ ధ్యాన।
తబ రావనహి హృదయ మహుఁ మరిహహిం రాము సుజాన ॥ 99 ॥

అస కహి బహుత భాఁతి సముఝాఈ। పుని త్రిజటా నిజ భవన సిధాఈ ॥
రామ సుభాఉ సుమిరి బైదేహీ। ఉపజీ బిరహ బిథా అతి తేహీ ॥
నిసిహి ససిహి నిన్దతి బహు భాఁతీ। జుగ సమ భీ సిరాతి న రాతీ ॥
కరతి బిలాప మనహిం మన భారీ। రామ బిరహఁ జానకీ దుఖారీ ॥
జబ అతి భయు బిరహ ఉర దాహూ। ఫరకేఉ బామ నయన అరు బాహూ ॥
సగున బిచారి ధరీ మన ధీరా। అబ మిలిహహిం కృపాల రఘుబీరా ॥
ఇహాఁ అర్ధనిసి రావను జాగా। నిజ సారథి సన ఖీఝన లాగా ॥
సఠ రనభూమి ఛడ఼ఆఇసి మోహీ। ధిగ ధిగ అధమ మన్దమతి తోహీ ॥
తేహిం పద గహి బహు బిధి సముఝావా। భౌరు భేఁ రథ చఢ఼ఇ పుని ధావా ॥
సుని ఆగవను దసానన కేరా। కపి దల ఖరభర భయు ఘనేరా ॥
జహఁ తహఁ భూధర బిటప ఉపారీ। ధాఏ కటకటాఇ భట భారీ ॥

ఛం. ధాఏ జో మర్కట బికట భాలు కరాల కర భూధర ధరా।
అతి కోప కరహిం ప్రహార మారత భజి చలే రజనీచరా ॥
బిచలాఇ దల బలవన్త కీసన్హ ఘేరి పుని రావను లియో।
చహుఁ దిసి చపేటన్హి మారి నఖన్హి బిదారి తను బ్యాకుల కియో ॥

దో. దేఖి మహా మర్కట ప్రబల రావన కీన్హ బిచార।
అన్తరహిత హోఇ నిమిష మహుఁ కృత మాయా బిస్తార ॥ 100 ॥

ఛం. జబ కీన్హ తేహిం పాషణ్డ। భే ప్రగట జన్తు ప్రచణ్డ ॥
బేతాల భూత పిసాచ। కర ధరేం ధను నారాచ ॥ 1 ॥

జోగిని గహేం కరబాల। ఏక హాథ మనుజ కపాల ॥
కరి సద్య సోనిత పాన। నాచహిం కరహిం బహు గాన ॥ 2 ॥

ధరు మారు బోలహిం ఘోర। రహి పూరి ధుని చహుఁ ఓర ॥
ముఖ బాఇ ధావహిం ఖాన। తబ లగే కీస పరాన ॥ 3 ॥

జహఁ జాహిం మర్కట భాగి। తహఁ బరత దేఖహిం ఆగి ॥
భే బికల బానర భాలు। పుని లాగ బరషై బాలు ॥ 4 ॥

జహఁ తహఁ థకిత కరి కీస। గర్జేఉ బహురి దససీస ॥
లఛిమన కపీస సమేత। భే సకల బీర అచేత ॥ 5 ॥

హా రామ హా రఘునాథ। కహి సుభట మీజహిం హాథ ॥
ఏహి బిధి సకల బల తోరి। తేహిం కీన్హ కపట బహోరి ॥ 6 ॥

ప్రగటేసి బిపుల హనుమాన। ధాఏ గహే పాషాన ॥
తిన్హ రాము ఘేరే జాఇ। చహుఁ దిసి బరూథ బనాఇ ॥ 7 ॥

మారహు ధరహు జని జాఇ। కటకటహిం పూఁఛ ఉఠాఇ ॥
దహఁ దిసి లఁగూర బిరాజ। తేహిం మధ్య కోసలరాజ ॥ 8 ॥

ఛం. తేహిం మధ్య కోసలరాజ సున్దర స్యామ తన సోభా లహీ।
జను ఇన్ద్రధనుష అనేక కీ బర బారి తుఙ్గ తమాలహీ ॥
ప్రభు దేఖి హరష బిషాద ఉర సుర బదత జయ జయ జయ కరీ।
రఘుబీర ఏకహి తీర కోఽపి నిమేష మహుఁ మాయా హరీ ॥ 1 ॥

మాయా బిగత కపి భాలు హరషే బిటప గిరి గహి సబ ఫిరే।
సర నికర ఛాడ఼ఏ రామ రావన బాహు సిర పుని మహి గిరే ॥
శ్రీరామ రావన సమర చరిత అనేక కల్ప జో గావహీం।
సత సేష సారద నిగమ కబి తేఉ తదపి పార న పావహీమ్ ॥ 2 ॥

దో. తాకే గున గన కఛు కహే జడ఼మతి తులసీదాస।
జిమి నిజ బల అనురూప తే మాఛీ ఉడ఼ఇ అకాస ॥ 101(క) ॥

కాటే సిర భుజ బార బహు మరత న భట లఙ్కేస।
ప్రభు క్రీడ఼త సుర సిద్ధ ముని బ్యాకుల దేఖి కలేస ॥ 101(ఖ) ॥

కాటత బఢ఼హిం సీస సముదాఈ। జిమి ప్రతి లాభ లోభ అధికాఈ ॥
మరి న రిపు శ్రమ భయు బిసేషా। రామ బిభీషన తన తబ దేఖా ॥
ఉమా కాల మర జాకీం ఈఛా। సో ప్రభు జన కర ప్రీతి పరీఛా ॥
సును సరబగ్య చరాచర నాయక। ప్రనతపాల సుర ముని సుఖదాయక ॥
నాభికుణ్డ పియూష బస యాకేం। నాథ జిఅత రావను బల తాకేమ్ ॥
సునత బిభీషన బచన కృపాలా। హరషి గహే కర బాన కరాలా ॥
అసుభ హోన లాగే తబ నానా। రోవహిం ఖర సృకాల బహు స్వానా ॥
బోలహి ఖగ జగ ఆరతి హేతూ। ప్రగట భే నభ జహఁ తహఁ కేతూ ॥
దస దిసి దాహ హోన అతి లాగా। భయు పరబ బిను రబి ఉపరాగా ॥
మన్దోదరి ఉర కమ్పతి భారీ। ప్రతిమా స్త్రవహిం నయన మగ బారీ ॥

ఛం. ప్రతిమా రుదహిం పబిపాత నభ అతి బాత బహ డోలతి మహీ।
బరషహిం బలాహక రుధిర కచ రజ అసుభ అతి సక కో కహీ ॥
ఉతపాత అమిత బిలోకి నభ సుర బికల బోలహి జయ జే।
సుర సభయ జాని కృపాల రఘుపతి చాప సర జోరత భే ॥

దో. ఖైచి సరాసన శ్రవన లగి ఛాడ఼ఏ సర ఏకతీస।
రఘునాయక సాయక చలే మానహుఁ కాల ఫనీస ॥ 102 ॥

సాయక ఏక నాభి సర సోషా। అపర లగే భుజ సిర కరి రోషా ॥
లై సిర బాహు చలే నారాచా। సిర భుజ హీన రుణ్డ మహి నాచా ॥
ధరని ధసి ధర ధావ ప్రచణ్డా। తబ సర హతి ప్రభు కృత దుఇ ఖణ్డా ॥
గర్జేఉ మరత ఘోర రవ భారీ। కహాఁ రాము రన హతౌం పచారీ ॥
డోలీ భూమి గిరత దసకన్ధర। ఛుభిత సిన్ధు సరి దిగ్గజ భూధర ॥
ధరని పరేఉ ద్వౌ ఖణ్డ బఢ఼ఆఈ। చాపి భాలు మర్కట సముదాఈ ॥
మన్దోదరి ఆగేం భుజ సీసా। ధరి సర చలే జహాఁ జగదీసా ॥
ప్రబిసే సబ నిషఙ్గ మహు జాఈ। దేఖి సురన్హ దున్దుభీం బజాఈ ॥
తాసు తేజ సమాన ప్రభు ఆనన। హరషే దేఖి సమ్భు చతురానన ॥
జయ జయ ధుని పూరీ బ్రహ్మణ్డా। జయ రఘుబీర ప్రబల భుజదణ్డా ॥
బరషహి సుమన దేవ ముని బృన్దా। జయ కృపాల జయ జయతి ముకున్దా ॥

ఛం. జయ కృపా కన్ద ముకన్ద ద్వన్ద హరన సరన సుఖప్రద ప్రభో।
ఖల దల బిదారన పరమ కారన కారునీక సదా బిభో ॥
సుర సుమన బరషహిం హరష సఙ్కుల బాజ దున్దుభి గహగహీ।
సఙ్గ్రామ అఙ్గన రామ అఙ్గ అనఙ్గ బహు సోభా లహీ ॥
సిర జటా ముకుట ప్రసూన బిచ బిచ అతి మనోహర రాజహీం।
జను నీలగిరి పర తడ఼ఇత పటల సమేత ఉడ఼ఉగన భ్రాజహీమ్ ॥
భుజదణ్డ సర కోదణ్డ ఫేరత రుధిర కన తన అతి బనే।
జను రాయమునీం తమాల పర బైఠీం బిపుల సుఖ ఆపనే ॥

దో. కృపాదృష్టి కరి ప్రభు అభయ కిఏ సుర బృన్ద।
భాలు కీస సబ హరషే జయ సుఖ ధామ ముకన్ద ॥ 103 ॥

పతి సిర దేఖత మన్దోదరీ। మురుఛిత బికల ధరని ఖసి పరీ ॥
జుబతి బృన్ద రోవత ఉఠి ధాఈం। తేహి ఉఠాఇ రావన పహిం ఆఈ ॥
పతి గతి దేఖి తే కరహిం పుకారా। ఛూటే కచ నహిం బపుష సఁభారా ॥
ఉర తాడ఼నా కరహిం బిధి నానా। రోవత కరహిం ప్రతాప బఖానా ॥
తవ బల నాథ డోల నిత ధరనీ। తేజ హీన పావక ససి తరనీ ॥
సేష కమఠ సహి సకహిం న భారా। సో తను భూమి పరేఉ భరి ఛారా ॥
బరున కుబేర సురేస సమీరా। రన సన్ముఖ ధరి కాహుఁ న ధీరా ॥
భుజబల జితేహు కాల జమ సాఈం। ఆజు పరేహు అనాథ కీ నాఈమ్ ॥
జగత బిదిత తుమ్హారీ ప్రభుతాఈ। సుత పరిజన బల బరని న జాఈ ॥
రామ బిముఖ అస హాల తుమ్హారా। రహా న కౌ కుల రోవనిహారా ॥
తవ బస బిధి ప్రపఞ్చ సబ నాథా। సభయ దిసిప నిత నావహిం మాథా ॥
అబ తవ సిర భుజ జమ్బుక ఖాహీం। రామ బిముఖ యహ అనుచిత నాహీమ్ ॥
కాల బిబస పతి కహా న మానా। అగ జగ నాథు మనుజ కరి జానా ॥

ఛం. జాన్యో మనుజ కరి దనుజ కానన దహన పావక హరి స్వయం।
జేహి నమత సివ బ్రహ్మాది సుర పియ భజేహు నహిం కరునామయమ్ ॥
ఆజన్మ తే పరద్రోహ రత పాపౌఘమయ తవ తను అయం।
తుమ్హహూ దియో నిజ ధామ రామ నమామి బ్రహ్మ నిరామయమ్ ॥

దో. అహహ నాథ రఘునాథ సమ కృపాసిన్ధు నహిం ఆన।
జోగి బృన్ద దుర్లభ గతి తోహి దీన్హి భగవాన ॥ 104 ॥

మన్దోదరీ బచన సుని కానా। సుర ముని సిద్ధ సబన్హి సుఖ మానా ॥
అజ మహేస నారద సనకాదీ। జే మునిబర పరమారథబాదీ ॥
భరి లోచన రఘుపతిహి నిహారీ। ప్రేమ మగన సబ భే సుఖారీ ॥
రుదన కరత దేఖీం సబ నారీ। గయు బిభీషను మన దుఖ భారీ ॥
బన్ధు దసా బిలోకి దుఖ కీన్హా। తబ ప్రభు అనుజహి ఆయసు దీన్హా ॥
లఛిమన తేహి బహు బిధి సముఝాయో। బహురి బిభీషన ప్రభు పహిం ఆయో ॥
కృపాదృష్టి ప్రభు తాహి బిలోకా। కరహు క్రియా పరిహరి సబ సోకా ॥
కీన్హి క్రియా ప్రభు ఆయసు మానీ। బిధివత దేస కాల జియఁ జానీ ॥

దో. మన్దోదరీ ఆది సబ దేఇ తిలాఞ్జలి తాహి।
భవన గీ రఘుపతి గున గన బరనత మన మాహి ॥ 105 ॥

ఆఇ బిభీషన పుని సిరు నాయో। కృపాసిన్ధు తబ అనుజ బోలాయో ॥
తుమ్హ కపీస అఙ్గద నల నీలా। జామవన్త మారుతి నయసీలా ॥
సబ మిలి జాహు బిభీషన సాథా। సారేహు తిలక కహేఉ రఘునాథా ॥
పితా బచన మైం నగర న ఆవుఁ। ఆపు సరిస కపి అనుజ పఠావుఁ ॥
తురత చలే కపి సుని ప్రభు బచనా। కీన్హీ జాఇ తిలక కీ రచనా ॥
సాదర సింహాసన బైఠారీ। తిలక సారి అస్తుతి అనుసారీ ॥
జోరి పాని సబహీం సిర నాఏ। సహిత బిభీషన ప్రభు పహిం ఆఏ ॥
తబ రఘుబీర బోలి కపి లీన్హే। కహి ప్రియ బచన సుఖీ సబ కీన్హే ॥

ఛం. కిఏ సుఖీ కహి బానీ సుధా సమ బల తుమ్హారేం రిపు హయో।
పాయో బిభీషన రాజ తిహుఁ పుర జసు తుమ్హారో నిత నయో ॥
మోహి సహిత సుభ కీరతి తుమ్హారీ పరమ ప్రీతి జో గాఇహైం।
సంసార సిన్ధు అపార పార ప్రయాస బిను నర పాఇహైమ్ ॥

దో. ప్రభు కే బచన శ్రవన సుని నహిం అఘాహిం కపి పుఞ్జ।
బార బార సిర నావహిం గహహిం సకల పద కఞ్జ ॥ 106 ॥

పుని ప్రభు బోలి లియు హనుమానా। లఙ్కా జాహు కహేఉ భగవానా ॥
సమాచార జానకిహి సునావహు। తాసు కుసల లై తుమ్హ చలి ఆవహు ॥
తబ హనుమన్త నగర మహుఁ ఆఏ। సుని నిసిచరీ నిసాచర ధాఏ ॥
బహు ప్రకార తిన్హ పూజా కీన్హీ। జనకసుతా దేఖాఇ పుని దీన్హీ ॥
దూరహి తే ప్రనామ కపి కీన్హా। రఘుపతి దూత జానకీం చీన్హా ॥
కహహు తాత ప్రభు కృపానికేతా। కుసల అనుజ కపి సేన సమేతా ॥
సబ బిధి కుసల కోసలాధీసా। మాతు సమర జీత్యో దససీసా ॥
అబిచల రాజు బిభీషన పాయో। సుని కపి బచన హరష ఉర ఛాయో ॥

ఛం. అతి హరష మన తన పులక లోచన సజల కహ పుని పుని రమా।
కా దేఉఁ తోహి త్రేలోక మహుఁ కపి కిమపి నహిం బానీ సమా ॥
సును మాతు మైం పాయో అఖిల జగ రాజు ఆజు న సంసయం।
రన జీతి రిపుదల బన్ధు జుత పస్యామి రామమనామయమ్ ॥

దో. సును సుత సదగున సకల తవ హృదయఁ బసహుఁ హనుమన్త।
సానుకూల కోసలపతి రహహుఁ సమేత అనన్త ॥ 107 ॥

అబ సోఇ జతన కరహు తుమ్హ తాతా। దేఖౌం నయన స్యామ మృదు గాతా ॥
తబ హనుమాన రామ పహిం జాఈ। జనకసుతా కై కుసల సునాఈ ॥
సుని సన్దేసు భానుకులభూషన। బోలి లిఏ జుబరాజ బిభీషన ॥
మారుతసుత కే సఙ్గ సిధావహు। సాదర జనకసుతహి లై ఆవహు ॥
తురతహిం సకల గే జహఁ సీతా। సేవహిం సబ నిసిచరీం బినీతా ॥
బేగి బిభీషన తిన్హహి సిఖాయో। తిన్హ బహు బిధి మజ్జన కరవాయో ॥
బహు ప్రకార భూషన పహిరాఏ। సిబికా రుచిర సాజి పుని ల్యాఏ ॥
తా పర హరషి చఢ఼ఈ బైదేహీ। సుమిరి రామ సుఖధామ సనేహీ ॥
బేతపాని రచ్ఛక చహుఁ పాసా। చలే సకల మన పరమ హులాసా ॥
దేఖన భాలు కీస సబ ఆఏ। రచ్ఛక కోఽపి నివారన ధాఏ ॥
కహ రఘుబీర కహా మమ మానహు। సీతహి సఖా పయాదేం ఆనహు ॥
దేఖహుఁ కపి జననీ కీ నాఈం। బిహసి కహా రఘునాథ గోసాఈ ॥
సుని ప్రభు బచన భాలు కపి హరషే। నభ తే సురన్హ సుమన బహు బరషే ॥
సీతా ప్రథమ అనల మహుఁ రాఖీ। ప్రగట కీన్హి చహ అన్తర సాఖీ ॥

దో. తేహి కారన కరునానిధి కహే కఛుక దుర్బాద।
సునత జాతుధానీం సబ లాగీం కరై బిషాద ॥ 108 ॥

ప్రభు కే బచన సీస ధరి సీతా। బోలీ మన క్రమ బచన పునీతా ॥
లఛిమన హోహు ధరమ కే నేగీ। పావక ప్రగట కరహు తుమ్హ బేగీ ॥
సుని లఛిమన సీతా కై బానీ। బిరహ బిబేక ధరమ నితి సానీ ॥
లోచన సజల జోరి కర దోఊ। ప్రభు సన కఛు కహి సకత న ఓఊ ॥
దేఖి రామ రుఖ లఛిమన ధాఏ। పావక ప్రగటి కాఠ బహు లాఏ ॥
పావక ప్రబల దేఖి బైదేహీ। హృదయఁ హరష నహిం భయ కఛు తేహీ ॥
జౌం మన బచ క్రమ మమ ఉర మాహీం। తజి రఘుబీర ఆన గతి నాహీమ్ ॥
తౌ కృసాను సబ కై గతి జానా। మో కహుఁ హౌ శ్రీఖణ్డ సమానా ॥

ఛం. శ్రీఖణ్డ సమ పావక ప్రబేస కియో సుమిరి ప్రభు మైథిలీ।
జయ కోసలేస మహేస బన్దిత చరన రతి అతి నిర్మలీ ॥
ప్రతిబిమ్బ అరు లౌకిక కలఙ్క ప్రచణ్డ పావక మహుఁ జరే।
ప్రభు చరిత కాహుఁ న లఖే నభ సుర సిద్ధ ముని దేఖహిం ఖరే ॥ 1 ॥

ధరి రూప పావక పాని గహి శ్రీ సత్య శ్రుతి జగ బిదిత జో।
జిమి ఛీరసాగర ఇన్దిరా రామహి సమర్పీ ఆని సో ॥
సో రామ బామ బిభాగ రాజతి రుచిర అతి సోభా భలీ।
నవ నీల నీరజ నికట మానహుఁ కనక పఙ్కజ కీ కలీ ॥ 2 ॥

దో. బరషహిం సుమన హరషి సున బాజహిం గగన నిసాన।
గావహిం కిన్నర సురబధూ నాచహిం చఢ఼ఈం బిమాన ॥ 109(క) ॥

జనకసుతా సమేత ప్రభు సోభా అమిత అపార।
దేఖి భాలు కపి హరషే జయ రఘుపతి సుఖ సార ॥ 109(ఖ) ॥

తబ రఘుపతి అనుసాసన పాఈ। మాతలి చలేఉ చరన సిరు నాఈ ॥
ఆఏ దేవ సదా స్వారథీ। బచన కహహిం జను పరమారథీ ॥
దీన బన్ధు దయాల రఘురాయా। దేవ కీన్హి దేవన్హ పర దాయా ॥
బిస్వ ద్రోహ రత యహ ఖల కామీ। నిజ అఘ గయు కుమారగగామీ ॥
తుమ్హ సమరూప బ్రహ్మ అబినాసీ। సదా ఏకరస సహజ ఉదాసీ ॥
అకల అగున అజ అనఘ అనామయ। అజిత అమోఘసక్తి కరునామయ ॥
మీన కమఠ సూకర నరహరీ। బామన పరసురామ బపు ధరీ ॥
జబ జబ నాథ సురన్హ దుఖు పాయో। నానా తను ధరి తుమ్హిఁ నసాయో ॥
యహ ఖల మలిన సదా సురద్రోహీ। కామ లోభ మద రత అతి కోహీ ॥
అధమ సిరోమని తవ పద పావా। యహ హమరే మన బిసమయ ఆవా ॥
హమ దేవతా పరమ అధికారీ। స్వారథ రత ప్రభు భగతి బిసారీ ॥
భవ ప్రబాహఁ సన్తత హమ పరే। అబ ప్రభు పాహి సరన అనుసరే ॥

దో. కరి బినతీ సుర సిద్ధ సబ రహే జహఁ తహఁ కర జోరి।
అతి సప్రేమ తన పులకి బిధి అస్తుతి కరత బహోరి ॥ 110 ॥

ఛం. జయ రామ సదా సుఖధామ హరే। రఘునాయక సాయక చాప ధరే ॥
భవ బారన దారన సింహ ప్రభో। గున సాగర నాగర నాథ బిభో ॥
తన కామ అనేక అనూప ఛబీ। గున గావత సిద్ధ మునీన్ద్ర కబీ ॥
జసు పావన రావన నాగ మహా। ఖగనాథ జథా కరి కోప గహా ॥
జన రఞ్జన భఞ్జన సోక భయం। గతక్రోధ సదా ప్రభు బోధమయమ్ ॥
అవతార ఉదార అపార గునం। మహి భార బిభఞ్జన గ్యానఘనమ్ ॥
అజ బ్యాపకమేకమనాది సదా। కరునాకర రామ నమామి ముదా ॥
రఘుబంస బిభూషన దూషన హా। కృత భూప బిభీషన దీన రహా ॥
గున గ్యాన నిధాన అమాన అజం। నిత రామ నమామి బిభుం బిరజమ్ ॥
భుజదణ్డ ప్రచణ్డ ప్రతాప బలం। ఖల బృన్ద నికన్ద మహా కుసలమ్ ॥
బిను కారన దీన దయాల హితం। ఛబి ధామ నమామి రమా సహితమ్ ॥
భవ తారన కారన కాజ పరం। మన సమ్భవ దారున దోష హరమ్ ॥
సర చాప మనోహర త్రోన ధరం। జరజారున లోచన భూపబరమ్ ॥
సుఖ మన్దిర సున్దర శ్రీరమనం। మద మార ముధా మమతా సమనమ్ ॥
అనవద్య అఖణ్డ న గోచర గో। సబరూప సదా సబ హోఇ న గో ॥
ఇతి బేద బదన్తి న దన్తకథా। రబి ఆతప భిన్నమభిన్న జథా ॥
కృతకృత్య బిభో సబ బానర ఏ। నిరఖన్తి తవానన సాదర ఏ ॥
ధిగ జీవన దేవ సరీర హరే। తవ భక్తి బినా భవ భూలి పరే ॥
అబ దీన దయాల దయా కరిఐ। మతి మోరి బిభేదకరీ హరిఐ ॥
జేహి తే బిపరీత క్రియా కరిఐ। దుఖ సో సుఖ మాని సుఖీ చరిఐ ॥
ఖల ఖణ్డన మణ్డన రమ్య ఛమా। పద పఙ్కజ సేవిత సమ్భు ఉమా ॥
నృప నాయక దే బరదానమిదం। చరనామ్బుజ ప్రేమ సదా సుభదమ్ ॥

దో. బినయ కీన్హి చతురానన ప్రేమ పులక అతి గాత।
సోభాసిన్ధు బిలోకత లోచన నహీం అఘాత ॥ 111 ॥

తేహి అవసర దసరథ తహఁ ఆఏ। తనయ బిలోకి నయన జల ఛాఏ ॥
అనుజ సహిత ప్రభు బన్దన కీన్హా। ఆసిరబాద పితాఁ తబ దీన్హా ॥
తాత సకల తవ పున్య ప్రభ్AU। జీత్యోం అజయ నిసాచర ర్AU ॥
సుని సుత బచన ప్రీతి అతి బాఢ఼ఈ। నయన సలిల రోమావలి ఠాఢ఼ఈ ॥
రఘుపతి ప్రథమ ప్రేమ అనుమానా। చితి పితహి దీన్హేఉ దృఢ఼ గ్యానా ॥
తాతే ఉమా మోచ్ఛ నహిం పాయో। దసరథ భేద భగతి మన లాయో ॥
సగునోపాసక మోచ్ఛ న లేహీం। తిన్హ కహుఁ రామ భగతి నిజ దేహీమ్ ॥
బార బార కరి ప్రభుహి ప్రనామా। దసరథ హరషి గే సురధామా ॥

దో. అనుజ జానకీ సహిత ప్రభు కుసల కోసలాధీస।
సోభా దేఖి హరషి మన అస్తుతి కర సుర ఈస ॥ 112 ॥

ఛం. జయ రామ సోభా ధామ। దాయక ప్రనత బిశ్రామ ॥
ధృత త్రోన బర సర చాప। భుజదణ్డ ప్రబల ప్రతాప ॥ 1 ॥

జయ దూషనారి ఖరారి। మర్దన నిసాచర ధారి ॥
యహ దుష్ట మారేఉ నాథ। భే దేవ సకల సనాథ ॥ 2 ॥

జయ హరన ధరనీ భార। మహిమా ఉదార అపార ॥
జయ రావనారి కృపాల। కిఏ జాతుధాన బిహాల ॥ 3 ॥

లఙ్కేస అతి బల గర్బ। కిఏ బస్య సుర గన్ధర్బ ॥
ముని సిద్ధ నర ఖగ నాగ। హఠి పన్థ సబ కేం లాగ ॥ 4 ॥

పరద్రోహ రత అతి దుష్ట। పాయో సో ఫలు పాపిష్ట ॥
అబ సునహు దీన దయాల। రాజీవ నయన బిసాల ॥ 5 ॥

మోహి రహా అతి అభిమాన। నహిం కౌ మోహి సమాన ॥
అబ దేఖి ప్రభు పద కఞ్జ। గత మాన ప్రద దుఖ పుఞ్జ ॥ 6 ॥

కౌ బ్రహ్మ నిర్గున ధ్యావ। అబ్యక్త జేహి శ్రుతి గావ ॥
మోహి భావ కోసల భూప। శ్రీరామ సగున సరూప ॥ 7 ॥

బైదేహి అనుజ సమేత। మమ హృదయఁ కరహు నికేత ॥
మోహి జానిఏ నిజ దాస। దే భక్తి రమానివాస ॥ 8 ॥

దే భక్తి రమానివాస త్రాస హరన సరన సుఖదాయకం।
సుఖ ధామ రామ నమామి కామ అనేక ఛబి రఘునాయకమ్ ॥
సుర బృన్ద రఞ్జన ద్వన్ద భఞ్జన మనుజ తను అతులితబలం।
బ్రహ్మాది సఙ్కర సేబ్య రామ నమామి కరునా కోమలమ్ ॥

దో. అబ కరి కృపా బిలోకి మోహి ఆయసు దేహు కృపాల।
కాహ కరౌం సుని ప్రియ బచన బోలే దీనదయాల ॥ 113 ॥

సును సురపతి కపి భాలు హమారే। పరే భూమి నిసచరన్హి జే మారే ॥
మమ హిత లాగి తజే ఇన్హ ప్రానా। సకల జిఆఉ సురేస సుజానా ॥
సును ఖగేస ప్రభు కై యహ బానీ। అతి అగాధ జానహిం ముని గ్యానీ ॥
ప్రభు సక త్రిభుఅన మారి జిఆఈ। కేవల సక్రహి దీన్హి బడ఼ఆఈ ॥
సుధా బరషి కపి భాలు జిఆఏ। హరషి ఉఠే సబ ప్రభు పహిం ఆఏ ॥
సుధాబృష్టి భై దుహు దల ఊపర। జిఏ భాలు కపి నహిం రజనీచర ॥
రామాకార భే తిన్హ కే మన। ముక్త భే ఛూటే భవ బన్ధన ॥
సుర అంసిక సబ కపి అరు రీఛా। జిఏ సకల రఘుపతి కీం ఈఛా ॥
రామ సరిస కో దీన హితకారీ। కీన్హే ముకుత నిసాచర ఝారీ ॥
ఖల మల ధామ కామ రత రావన। గతి పాఈ జో మునిబర పావ న ॥

దో. సుమన బరషి సబ సుర చలే చఢ఼ఇ చఢ఼ఇ రుచిర బిమాన।
దేఖి సుఅవసరు ప్రభు పహిం ఆయు సమ్భు సుజాన ॥ 114(క) ॥

పరమ ప్రీతి కర జోరి జుగ నలిన నయన భరి బారి।
పులకిత తన గదగద గిరాఁ బినయ కరత త్రిపురారి ॥ 114(ఖ) ॥

ఛం. మామభిరక్షయ రఘుకుల నాయక। ధృత బర చాప రుచిర కర సాయక ॥
మోహ మహా ఘన పటల ప్రభఞ్జన। సంసయ బిపిన అనల సుర రఞ్జన ॥ 1 ॥

అగున సగున గున మన్దిర సున్దర। భ్రమ తమ ప్రబల ప్రతాప దివాకర ॥
కామ క్రోధ మద గజ పఞ్చానన। బసహు నిరన్తర జన మన కానన ॥ 2 ॥

బిషయ మనోరథ పుఞ్జ కఞ్జ బన। ప్రబల తుషార ఉదార పార మన ॥
భవ బారిధి మన్దర పరమం దర। బారయ తారయ సంసృతి దుస్తర ॥ 3 ॥

స్యామ గాత రాజీవ బిలోచన। దీన బన్ధు ప్రనతారతి మోచన ॥
అనుజ జానకీ సహిత నిరన్తర। బసహు రామ నృప మమ ఉర అన్తర ॥ 4 ॥

ముని రఞ్జన మహి మణ్డల మణ్డన। తులసిదాస ప్రభు త్రాస బిఖణ్డన ॥ 5 ॥

దో. నాథ జబహిం కోసలపురీం హోఇహి తిలక తుమ్హార।
కృపాసిన్ధు మైం ఆఉబ దేఖన చరిత ఉదార ॥ 115 ॥

కరి బినతీ జబ సమ్భు సిధాఏ। తబ ప్రభు నికట బిభీషను ఆఏ ॥
నాఇ చరన సిరు కహ మృదు బానీ। బినయ సునహు ప్రభు సారఁగపానీ ॥
సకుల సదల ప్రభు రావన మార్ యో। పావన జస త్రిభువన బిస్తార్ యో ॥
దీన మలీన హీన మతి జాతీ। మో పర కృపా కీన్హి బహు భాఁతీ ॥
అబ జన గృహ పునీత ప్రభు కీజే। మజ్జను కరిఅ సమర శ్రమ ఛీజే ॥
దేఖి కోస మన్దిర సమ్పదా। దేహు కృపాల కపిన్హ కహుఁ ముదా ॥
సబ బిధి నాథ మోహి అపనాఇఅ। పుని మోహి సహిత అవధపుర జాఇఅ ॥
సునత బచన మృదు దీనదయాలా। సజల భే ద్వౌ నయన బిసాలా ॥

దో. తోర కోస గృహ మోర సబ సత్య బచన సును భ్రాత।
భరత దసా సుమిరత మోహి నిమిష కల్ప సమ జాత ॥ 116(క) ॥

తాపస బేష గాత కృస జపత నిరన్తర మోహి।
దేఖౌం బేగి సో జతను కరు సఖా నిహోరుఁ తోహి ॥ 116(ఖ) ॥

బీతేం అవధి జాఉఁ జౌం జిఅత న పావుఁ బీర।
సుమిరత అనుజ ప్రీతి ప్రభు పుని పుని పులక సరీర ॥ 116(గ) ॥

కరేహు కల్ప భరి రాజు తుమ్హ మోహి సుమిరేహు మన మాహిం।
పుని మమ ధామ పాఇహహు జహాఁ సన్త సబ జాహిమ్ ॥ 116(ఘ) ॥

సునత బిభీషన బచన రామ కే। హరషి గహే పద కృపాధామ కే ॥
బానర భాలు సకల హరషానే। గహి ప్రభు పద గున బిమల బఖానే ॥
బహురి బిభీషన భవన సిధాయో। మని గన బసన బిమాన భరాయో ॥
లై పుష్పక ప్రభు ఆగేం రాఖా। హఁసి కరి కృపాసిన్ధు తబ భాషా ॥
చఢ఼ఇ బిమాన సును సఖా బిభీషన। గగన జాఇ బరషహు పట భూషన ॥
నభ పర జాఇ బిభీషన తబహీ। బరషి దిఏ మని అమ్బర సబహీ ॥
జోఇ జోఇ మన భావి సోఇ లేహీం। మని ముఖ మేలి డారి కపి దేహీమ్ ॥
హఁసే రాము శ్రీ అనుజ సమేతా। పరమ కౌతుకీ కృపా నికేతా ॥

దో. ముని జేహి ధ్యాన న పావహిం నేతి నేతి కహ బేద।
కృపాసిన్ధు సోఇ కపిన్హ సన కరత అనేక బినోద ॥ 117(క) ॥

ఉమా జోగ జప దాన తప నానా మఖ బ్రత నేమ।
రామ కృపా నహి కరహిం తసి జసి నిష్కేవల ప్రేమ ॥ 117(ఖ) ॥

భాలు కపిన్హ పట భూషన పాఏ। పహిరి పహిరి రఘుపతి పహిం ఆఏ ॥
నానా జినస దేఖి సబ కీసా। పుని పుని హఁసత కోసలాధీసా ॥
చితి సబన్హి పర కీన్హి దాయా। బోలే మృదుల బచన రఘురాయా ॥
తుమ్హరేం బల మైం రావను మార్ యో। తిలక బిభీషన కహఁ పుని సార్ యో ॥
నిజ నిజ గృహ అబ తుమ్హ సబ జాహూ। సుమిరేహు మోహి డరపహు జని కాహూ ॥
సునత బచన ప్రేమాకుల బానర। జోరి పాని బోలే సబ సాదర ॥
ప్రభు జోఇ కహహు తుమ్హహి సబ సోహా। హమరే హోత బచన సుని మోహా ॥
దీన జాని కపి కిఏ సనాథా। తుమ్హ త్రేలోక ఈస రఘునాథా ॥
సుని ప్రభు బచన లాజ హమ మరహీం। మసక కహూఁ ఖగపతి హిత కరహీమ్ ॥
దేఖి రామ రుఖ బానర రీఛా। ప్రేమ మగన నహిం గృహ కై ఈఛా ॥

దో. ప్రభు ప్రేరిత కపి భాలు సబ రామ రూప ఉర రాఖి।
హరష బిషాద సహిత చలే బినయ బిబిధ బిధి భాషి ॥ 118(క) ॥

కపిపతి నీల రీఛపతి అఙ్గద నల హనుమాన।
సహిత బిభీషన అపర జే జూథప కపి బలవాన ॥ 118(ఖ) ॥

దో. కహి న సకహిం కఛు ప్రేమ బస భరి భరి లోచన బారి।
సన్ముఖ చితవహిం రామ తన నయన నిమేష నివారి ॥ 118(గ) ॥

ఽ
అతిసయ ప్రీతి దేఖ రఘురాఈ। లిన్హే సకల బిమాన చఢ఼ఆఈ ॥
మన మహుఁ బిప్ర చరన సిరు నాయో। ఉత్తర దిసిహి బిమాన చలాయో ॥
చలత బిమాన కోలాహల హోఈ। జయ రఘుబీర కహి సబు కోఈ ॥
సింహాసన అతి ఉచ్చ మనోహర। శ్రీ సమేత ప్రభు బైఠై తా పర ॥
రాజత రాము సహిత భామినీ। మేరు సృఙ్గ జను ఘన దామినీ ॥
రుచిర బిమాను చలేఉ అతి ఆతుర। కీన్హీ సుమన బృష్టి హరషే సుర ॥
పరమ సుఖద చలి త్రిబిధ బయారీ। సాగర సర సరి నిర్మల బారీ ॥
సగున హోహిం సున్దర చహుఁ పాసా। మన ప్రసన్న నిర్మల నభ ఆసా ॥
కహ రఘుబీర దేఖు రన సీతా। లఛిమన ఇహాఁ హత్యో ఇఁద్రజీతా ॥
హనూమాన అఙ్గద కే మారే। రన మహి పరే నిసాచర భారే ॥
కుమ్భకరన రావన ద్వౌ భాఈ। ఇహాఁ హతే సుర ముని దుఖదాఈ ॥

దో. ఇహాఁ సేతు బాఁధ్యో అరు థాపేఉఁ సివ సుఖ ధామ।
సీతా సహిత కృపానిధి సమ్భుహి కీన్హ ప్రనామ ॥ 119(క) ॥

జహఁ జహఁ కృపాసిన్ధు బన కీన్హ బాస బిశ్రామ।
సకల దేఖాఏ జానకిహి కహే సబన్హి కే నామ ॥ 119(ఖ) ॥

తురత బిమాన తహాఁ చలి ఆవా। దణ్డక బన జహఁ పరమ సుహావా ॥
కుమ్భజాది మునినాయక నానా। గే రాము సబ కేం అస్థానా ॥
సకల రిషిన్హ సన పాఇ అసీసా। చిత్రకూట ఆఏ జగదీసా ॥
తహఁ కరి మునిన్హ కేర సన్తోషా। చలా బిమాను తహాఁ తే చోఖా ॥
బహురి రామ జానకిహి దేఖాఈ। జమునా కలి మల హరని సుహాఈ ॥
పుని దేఖీ సురసరీ పునీతా। రామ కహా ప్రనామ కరు సీతా ॥
తీరథపతి పుని దేఖు ప్రయాగా। నిరఖత జన్మ కోటి అఘ భాగా ॥
దేఖు పరమ పావని పుని బేనీ। హరని సోక హరి లోక నిసేనీ ॥
పుని దేఖు అవధపురీ అతి పావని। త్రిబిధ తాప భవ రోగ నసావని ॥ ।

దో. సీతా సహిత అవధ కహుఁ కీన్హ కృపాల ప్రనామ।
సజల నయన తన పులకిత పుని పుని హరషిత రామ ॥ 120(క) ॥

పుని ప్రభు ఆఇ త్రిబేనీం హరషిత మజ్జను కీన్హ।
కపిన్హ సహిత బిప్రన్హ కహుఁ దాన బిబిధ బిధి దీన్హ ॥ 120(ఖ) ॥

ప్రభు హనుమన్తహి కహా బుఝాఈ। ధరి బటు రూప అవధపుర జాఈ ॥
భరతహి కుసల హమారి సునాఏహు। సమాచార లై తుమ్హ చలి ఆఏహు ॥
తురత పవనసుత గవనత భయు। తబ ప్రభు భరద్వాజ పహిం గయూ ॥
నానా బిధి ముని పూజా కీన్హీ। అస్తుతీ కరి పుని ఆసిష దీన్హీ ॥
ముని పద బన్ది జుగల కర జోరీ। చఢ఼ఇ బిమాన ప్రభు చలే బహోరీ ॥
ఇహాఁ నిషాద సునా ప్రభు ఆఏ। నావ నావ కహఁ లోగ బోలాఏ ॥
సురసరి నాఘి జాన తబ ఆయో। ఉతరేఉ తట ప్రభు ఆయసు పాయో ॥
తబ సీతాఁ పూజీ సురసరీ। బహు ప్రకార పుని చరనన్హి పరీ ॥
దీన్హి అసీస హరషి మన గఙ్గా। సున్దరి తవ అహివాత అభఙ్గా ॥
సునత గుహా ధాయు ప్రేమాకుల। ఆయు నికట పరమ సుఖ సఙ్కుల ॥
ప్రభుహి సహిత బిలోకి బైదేహీ। పరేఉ అవని తన సుధి నహిం తేహీ ॥
ప్రీతి పరమ బిలోకి రఘురాఈ। హరషి ఉఠాఇ లియో ఉర లాఈ ॥

ఛం. లియో హృదయఁ లాఇ కృపా నిధాన సుజాన రాయఁ రమాపతీ।
బైఠారి పరమ సమీప బూఝీ కుసల సో కర బీనతీ।
అబ కుసల పద పఙ్కజ బిలోకి బిరఞ్చి సఙ్కర సేబ్య జే।
సుఖ ధామ పూరనకామ రామ నమామి రామ నమామి తే ॥ 1 ॥

సబ భాఁతి అధమ నిషాద సో హరి భరత జ్యోం ఉర లాఇయో।
మతిమన్ద తులసీదాస సో ప్రభు మోహ బస బిసరాఇయో ॥
యహ రావనారి చరిత్ర పావన రామ పద రతిప్రద సదా।
కామాదిహర బిగ్యానకర సుర సిద్ధ ముని గావహిం ముదా ॥ 2 ॥

దో. సమర బిజయ రఘుబీర కే చరిత జే సునహిం సుజాన।
బిజయ బిబేక బిభూతి నిత తిన్హహి దేహిం భగవాన ॥ 121(క) ॥

యహ కలికాల మలాయతన మన కరి దేఖు బిచార।
శ్రీరఘునాథ నామ తజి నాహిన ఆన అధార ॥ 121(ఖ) ॥

మాసపారాయణ, సత్తాఈసవాఁ విశ్రామ
ఇతి శ్రీమద్రామచరితమానసే సకలకలికలుషవిధ్వంసనే
షష్ఠః సోపానః సమాప్తః।
(లఙ్కాకాణ్డ సమాప్త)