ஶ்லோக:
த்⁴ருதராஷ்ட்ர உவாச
த⁴ர்மக்ஷேத்ரே குருக்ஷேத்ரே ஸமவேதா யுயுத்ஸவ: ।
மாமகா: பாண்ட³வாஶ்சைவ கிமகுர்வத ஸஞ்ஜய ॥ 1 ॥
Meaning
த்⁴ருதராஷ்ட்ர: உவாச — King Dhritarāṣṭra said; த⁴ர்ம-க்ஷேத்ரே — in the place of pilgrimage; குரு-க்ஷேத்ரே — in the place named Kurukṣetra; ஸமவேதா: — assembled; யுயுத்ஸவ: — desiring to fight; மாமகா: — my party (sons); பாண்ட³வா: — the sons of Pāṇḍu; ச — and; ஏவ — certainly; கிம் — what; அகுர்வத — did they do; ஸஞ்ஜய — O Sañjaya.
Translation
Dhritarāṣṭra said: O Sañjaya, after my sons and the sons of Pāṇḍu assembled in the place of pilgrimage at Kurukṣetra, desiring to fight, what did they do?
ஶ்லோக:
ஸஞ்ஜய உவாச
த்³ருஷ்ட்வா து பாண்ட³வானீகம் வ்யூட⁴ம் து³ர்யோத⁴னஸ்ததா³ ।
ஆசார்யமுபஸங்க³ம்ய ராஜா வசனமப்³ரவீத் ॥ 2 ॥
Meaning
ஸஞ்ஜய: உவாச — Sañjaya said; த்³ருஷ்ட்வா — after seeing; து — but; பாண்ட³வ-அனீகம் — the soldiers of the Pāṇḍavas; வ்யூட⁴ம் — arranged in a military phalanx; து³ர்யோத⁴ன: — King Duryodhana; ததா³ — at that time; ஆசார்யம் — the teacher; உபஸங்க³ம்ய — approaching; ராஜா — the king; வசனம் — words; அப்³ரவீத் — spoke.
Translation
Sañjaya said: O King, after looking over the army arranged in military formation by the sons of Pāṇḍu, King Duryodhana went to his teacher and spoke the following words.
ஶ்லோக:
பஶ்யைதாம் பாண்டு³புத்ராணாமாசார்ய மஹதீம் சமூம் ।
வ்யூடா⁴ம் த்³ருபத³புத்ரேண தவ ஶிஷ்யேண தீ⁴மதா ॥ 3 ॥
Meaning
பஶ்ய — behold; ஏதாம் — this; பாண்டு³-புத்ரானாம் — of the sons of Pāṇḍu; ஆசார்ய — O teacher; மஹதீம் — great; சமூம் — military force; வ்யூடா⁴ம் — arranged; த்³ருபத-³புத்ரேண — by the son of Drupada; தவ — your; ஶிஷ்யேண — disciple; தீ⁴-மதா — very intelligent.
Translation
O my teacher, behold the great army of the sons of Pāṇḍu, so expertly arranged by your intelligent disciple the son of Drupada.
ஶ்லோக:
அத்ர ஶூரா மஹேஷ்வாஸா பீ⁴மார்ஜுனஸமா யுதி⁴ ।
யுயுதா⁴னோ விராடஶ்ச த்³ருபத³ஶ்ச மஹாரத:² ॥ 4 ॥
Meaning
அத்ர — here; ஶூரா: — heroes; மஹா-இஷு-ஆஸா: — mighty bowmen; பீ⁴ம-அர்ஜுன — to Bhīma and Arjuna; ஸமா: — equal; யுதி⁴ — in the fight; யுயுதா⁴ன: — Yuyudhāna; விராட: — Virāṭa; ச — also; த்³ருபத:³ — Drupada; ச — also; மஹா-ரத:² — great fighter.
Translation
Here in this army are many heroic bowmen equal in fighting to Bhīma and Arjuna: great fighters like Yuyudhāna, Virāṭa and Drupada.
ஶ்லோக:
த்⁴ருஷ்டகேதுஶ்சேகிதான: காஶிராஜஶ்ச வீர்யவான் ।
புருஜித்குந்திபோ⁴ஜஶ்ச ஶைப்³யஶ்ச நரபுங்க³வ: ॥ 5 ॥
Meaning
த்⁴ருஷ்டகேது: — Dhriṣṭaketu; சேகிதான: — Cekitāna; காஶிராஜ: — Kāśirāja; ச — also; வீர்ய-வான் — very powerful; புருஜித் — Purujit; குந்திபோ⁴ஜ: — Kuntibhoja; ச — and; ஶைப்³ய: — Śaibya; ச — and; நர-புங்க³வ: — hero in human society.
Translation
There are also great heroic, powerful fighters like Dhriṣṭaketu, Cekitāna, Kāśirāja, Purujit, Kuntibhoja and Śaibya.
ஶ்லோக:
யுதா⁴மன்யுஶ்ச விக்ராந்த உத்தமௌஜாஶ்ச வீர்யவான் ।
ஸௌப⁴த்³ரோ த்³ரௌபதே³யாஶ்ச ஸர்வ ஏவ மஹாரதா²: ॥ 6 ॥
Meaning
யுதா⁴மன்யு: — Yudhāmanyu; ச — and; விக்ராந்த: — mighty; உத்தமௌஜா: — Uttamaujā; ச — and; வீர்ய-வான் — very powerful; ஸௌப⁴த்³ர: — the son of Subhadrā; த்³ரௌபதே³யா: — the sons of Draupadī; ச — and; ஸர்வே — all; ஏவ — certainly; மஹா-ரதா²: — great chariot fighters.
Translation
There are the mighty Yudhāmanyu, the very powerful Uttamaujā, the son of Subhadrā and the sons of Draupadī. All these warriors are great chariot fighters.
ஶ்லோக:
அஸ்மாகம் து விஶிஷ்டா யே தான்னிபோ³த⁴ த்³விஜோத்தம ।
நாயகா மம ஸைன்யஸ்ய ஸஞ்ஜ்ஞார்த² தான்ப்³ரவீமி தே ॥ 7 ॥
Meaning
அஸ்மாகம் — our; து — but; விஶிஷ்டா: — especially powerful; யே — who; தான் — them; நிபோ³த⁴ — just take note of, be informed; த்³விஜ-உத்தம — O best of the brāhmaṇas; நாயகா: — captains; மம — my; ஸைன்யஸ்ய — of the soldiers; ஸஞ்ஜ்ஞா-அர்த²ம் — for information; தான் — them; ப்³ரவீமி — I am speaking; தே — to you.
Translation
But for your information, O best of the brāhmaṇas, let me tell you about the captains who are especially qualified to lead my military force.
ஶ்லோக:
ப⁴வான்பீ⁴ஷ்மஶ்ச கர்ணஶ்ச க்ருபஶ்ச ஸமிதிஞ்ஜய: ।
அஶ்வத்தா²மா விகர்ணஶ்ச ஸௌமத³த்திஸ்ததை²வ ச ॥ 8 ॥
Meaning
ப⁴வான் — your good self; பீ⁴ஷ்ம: — Grandfather Bhīṣma; ச — also; கர்ண: — Karṇa; ச — and; க்ருப: — Kripa; ச — and; ஸமிதிம்-ஜய: — always victorious in battle; அஶ்வத்தா²மா — Aśvatthāmā; விகர்ண: — Vikarṇa; ச — as well as; ஸௌமத³த்தி: — the son of Somadatta; ததா² — as well as; ஏவ — certainly; ச — also.
Translation
There are personalities like you, Bhīṣma, Karṇa, Kripa, Aśvatthāmā, Vikarṇa and the son of Somadatta called Bhūriśravā, who are always victorious in battle.
ஶ்லோக:
அன்யே ச ப³ஹவ: ஶூரா மத³ர்தே² த்யக்தஜீவிதா: ।
நானாஶஸ்த்ரப்ரஹரணா: ஸர்வே யுத்³த⁴விஶாரதா³: ॥ 9 ॥
Meaning
அன்யே — others; ச — also; ப³ஹவ: — in great numbers; ஶூரா: — heroes; மத்-அர்தே² — for my sake; த்யக்த-ஜீவிதா: — prepared to risk life; நானா — many; ஶஸ்த்ர — weapons; ப்ரஹரணா: — equipped with; ஸர்வே — all of them; யுத்³த-⁴விஶாரதா³: — experienced in military science.
Translation
There are many other heroes who are prepared to lay down their lives for my sake. All of them are well equipped with different kinds of weapons, and all are experienced in military science.
ஶ்லோக:
அபர்யாப்தம் தத³ஸ்மாகம் ப³லம் பீ⁴ஷ்மாபி⁴ரக்ஷிதம் ।
பர்யாப்தம் த்வித³மேதேஷாம் ப³லம் பீ⁴மாபி⁴ரக்ஷிதம் ॥ 1௦ ॥
Meaning
அபர்யாப்தம் — immeasurable; தத் — that; அஸ்மாகம் — of ours; ப³லம் — strength; பீ⁴ஷ்ம — by Grandfather Bhīṣma; அபி⁴ரக்ஷிதம் — perfectly protected; பர்யாப்தம் — limited; து — but; இத³ம் — all this; ஏதேஷாம் — of the Pāṇḍavas; ப³லம் — strength; பீ⁴ம — by Bhīma; அபி⁴ரக்ஷிதம் — carefully protected.
Translation
Our strength is immeasurable, and we are perfectly protected by Grandfather Bhīṣma, whereas the strength of the Pāṇḍavas, carefully protected by Bhīma, is limited.
ஶ்லோக:
அயனேஷு ச ஸர்வேஷு யதா²பா⁴க³வமஸ்தி²தா: ।
பீ⁴ஷ்மமேவாபி⁴ரக்ஷந்து ப⁴வந்த: ஸர்வ ஏவ ஹி ॥ 11 ॥
Meaning
அயனேஷு — in the strategic points; ச — also; ஸர்வேஷு — everywhere; யதா²-பா⁴க³ம் — as differently arranged; அவஸ்தி²தா: — situated; பீ⁴ஷ்மம் — unto Grandfather Bhīṣma; ஏவ — certainly; அபி⁴ரக்ஷந்து — should give support; ப⁴வந்த: — you; ஸர்வே — all respectively; ஏவ ஹி — certainly.
Translation
All of you must now give full support to Grandfather Bhīṣma, as you stand at your respective strategic points of entrance into the phalanx of the army.
ஶ்லோக:
தஸ்ய ஸஞ்ஜனயன்ஹர்ஷம் குருவ்ருத்³த:⁴ பிதாமஹ: ।
ஸிம்ஹனாத³ம் வினத்³யோச்சஐ: ஶங்க²ம் த³த்⁴மௌ ப்ரதாபவான் ॥ 12 ॥
Meaning
தஸ்ய — his; ஸஞ்ஜனயன் — increasing; ஹர்ஷம் — cheerfulness; குரு-வ்ருத்³த:⁴ — the grandsire of the Kuru dynasty (Bhīṣma); பிதாமஹ: — the grandfather; ஸிம்ஹ-னாத³ம் — roaring sound, like that of a lion; வினத்³ய — vibrating; உச்சை: — very loudly; ஶங்க²ம் — conchshell; த³த்⁴மௌ — blew; ப்ரதாப-வான் — the valiant.
Translation
Then Bhīṣma, the great valiant grandsire of the Kuru dynasty, the grandfather of the fighters, blew his conchshell very loudly, making a sound like the roar of a lion, giving Duryodhana joy.
ஶ்லோக:
தத: ஶங்கா²ஶ்ச பே⁴ர்யஶ்ச பணவானககோ³முகா²: ।
ஸஹஸைவாப்⁴யஹன்யந்த ஸ ஶப்³த³ஸ்துமுலோப⁴வத் ॥ 13 ॥
Meaning
தத: — thereafter; ஶங்கா²: — conchshells; ச — also; பே⁴ர்ய: — large drums; ச — and; பணவ-ஆனக — small drums and kettledrums; கோ³-முகா²: — horns; ஸஹஸா — all of a sudden; ஏவ — certainly; அப்⁴யஹன்யந்த — were simultaneously sounded; ஸ: — that; ஶப்³த:³ — combined sound; துமுல: — tumultuous; அப⁴வத் — became.
Translation
After that, the conchshells, drums, bugles, trumpets and horns were all suddenly sounded, and the combined sound was tumultuous.
ஶ்லோக:
தத: ஶ்வேதைர்ஹயைர்யுக்தே மஹதி ஸ்யந்த³னே ஸ்தி²தௌ ।
மாத⁴வ: பாண்ட³வஶ்சைவ தி³வ்யௌ ஶங்கௌ² ப்ரத³த்⁴மது: ॥ 14 ॥
Meaning
தத: — thereafter; ஶ்வேதை: — with white; ஹயை: — horses; யுக்தே — being yoked; மஹதி — in a great; ஸ்யந்த³னே — chariot; ஸ்தி²தௌ — situated; மாத⁴வ: — Kriṣṇa (the husband of the goddess of fortune); பாண்ட³வ: — Arjuna (the son of Pāṇḍu); ச — also; ஏவ — certainly; தி³வ்யௌ — transcendental; ஶங்கௌ² — conchshells; ப்ரத³த்⁴மது: — sounded.
Translation
On the other side, both Lord Kriṣṇa and Arjuna, stationed on a great chariot drawn by white horses, sounded their transcendental conchshells.
ஶ்லோக:
பாஞ்சஜன்யம் ஹ்ருஷீகேஶோ தே³வத³த்தம் த⁴னஞ்ஜய: ।
பௌண்ட்³ரம் த³த்⁴மௌ மஹாஶங்க²ம் பீ⁴மகர்மா வ்ருகோத³ர: ॥ 15 ॥
Meaning
பாஞ்சஜன்யம் — the conchshell named Pāñcajanya; ஹ்ருஷீக-ஈஶ: — Hriṣīkeśa (Kriṣṇa, the Lord who directs the senses of the devotees); தே³வத³த்தம் — the conchshell named Devadatta; த⁴னம்-ஜய: — Dhanañjaya (Arjuna, the winner of wealth); பௌண்ட்³ரம் — the conch named Pauṇḍra; த³த்⁴மௌ — blew; மஹா-ஶங்க²ம் — the terrific conchshell; பீ⁴ம-கர்மா — one who performs herculean tasks; வ்ருக-உத³ர: — the voracious eater (Bhīma).
Translation
Lord Kriṣṇa blew His conchshell, called Pāñcajanya; Arjuna blew his, the Devadatta; and Bhīma, the voracious eater and performer of herculean tasks, blew his terrific conchshell, called Pauṇḍra.
ஶ்லோக:
அனந்தவிஜயம் ராஜா குந்தீபுத்ரோ யுதி⁴ஷ்டி²ர: ।
நகுல: ஸஹதே³வஶ்ச ஸுகோ⁴ஷமணிபுஷ்பகௌ ॥ 16 ॥
காஶ்யஶ்ச பரமேஷ்வாஸ: ஶிக²ண்டீ³ ச மஹாரத:² ।
த்⁴ருஷ்டத்³யும்னோ விராடஶ்ச ஸாத்யகிஶ்சாபராஜித: ॥ 17 ॥
த்³ருபதோ³ த்³ரௌபதே³யாஶ்ச ஸர்வஶ: ப்ருதி²வீபதே ।
ஸௌப⁴த்³ரஶ்ச மஹாபா³ஹு: ஶங்கா²ந்த³த்⁴மு: ப்ருத²க்ப்ருத²க் ॥ 18 ॥
Meaning
அனந்த-விஜயம் — the conch named Ananta-vijaya; ராஜா — the king; குந்தீ-புத்ர: — the son of Kuntī; யுதி⁴ஷ்டி²ர: — Yudhiṣṭhira; நகுல: — Nakula; ஸஹதே³வ: — Sahadeva; ச — and; ஸுகோ⁴ஷ-மணிபுஷ்பகௌ — the conches named Sughoṣa and Maṇipuṣpaka; காஶ்ய: — the King of Kāśī (Vārāṇasī); ச — and; பரம-இஷு-ஆஸ: — the great archer; ஶிக²ண்டீ³ — Śikhaṇḍī; ச — also; மஹா-ரத:² — one who can fight alone against thousands; த்⁴ருஷ்டத்³யும்ன: — Dhriṣṭadyumna (the son of King Drupada); விராட: — Virāṭa (the prince who gave shelter to the Pāṇḍavas while they were in disguise); ச — also; ஸாத்யகி: — Sātyaki (the same as Yuyudhāna, the charioteer of Lord Kriṣṇa); ச — and; அபராஜித: — who had never been vanquished; த்³ருபத:³ — Drupada, the King of Pāñcāla; த்³ரௌபதே³யா: — the sons of Draupadī; ச — also; ஸர்வஶ: — all; ப்ருதி²வீ-பதே — O King; ஸௌப⁴த்³ர: — Abhimanyu, the son of Subhadrā; ச — also; மஹா-பா³ஹு: — mighty-armed; ஶங்கா²ன் — conchshells; த³த்⁴மு: — blew; ப்ருத²க் ப்ருத²க் — each separately.
Translation
King Yudhiṣṭhira, the son of Kuntī, blew his conchshell, the Ananta-vijaya, and Nakula and Sahadeva blew the Sughoṣa and Maṇipuṣpaka. That great archer the King of Kāśī, the great fighter Śikhaṇḍī, Dhriṣṭadyumna, Virāṭa, the unconquerable Sātyaki, Drupada, the sons of Draupadī, and others, O King, such as the mighty-armed son of Subhadrā, all blew their respective conchshells.
ஶ்லோக:
ஸ கோ⁴ஷோ தா⁴ர்தராஷ்ட்ராணாம் ஹ்ருத³யானி வ்யதா³ரயத் ।
நப⁴ஶ்ச ப்ருதி²வீம் சைவ துமுலோப்⁴யனுனாத³யன் ॥ 19 ॥
Meaning
ஸ: — that; கோ⁴ஷ: — vibration; தா⁴ர்தராஷ்ட்ராணாம் — of the sons of Dhritarāṣṭra; ஹ்ருத³யானி — hearts; வ்யதா³ரயத் — shattered; நப:⁴ — the sky; ச — also; ப்ருதி²வீம் — the surface of the earth; ச — also; ஏவ — certainly; துமுல: — uproarious; அப்⁴யனுனாத³யன் — resounding.
Translation
The blowing of these different conchshells became uproarious. Vibrating both in the sky and on the earth, it shattered the hearts of the sons of Dhritarāṣṭra.
ஶ்லோக:
அத² வ்யவஸ்தி²தாந்த்³ருஷ்ட்வா தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான்கபித்⁴வஜ: ।
ப்ரவ்ருத்தே ஶஸ்த்ரஸம்பாதே த⁴னுருத்³யம்ய பாண்ட³வ: ।
ஹ்ருஷீகேஶம் ததா³ வாக்யமித³மாஹ மஹீபதே ॥ 2௦ ॥
Meaning
அத² — thereupon; வ்யவஸ்தி²தான் — situated; த்³ருஷ்ட்வா — looking upon; தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான் — the sons of Dhritarāṣṭra; கபி-த்⁴வஜ: — he whose flag was marked with Hanumān; ப்ரவ்ருத்தே — while about to engage; ஶஸ்த்ர-ஸம்பாதே — in releasing his arrows; த⁴னு: — bow; உத்³யம்ய — taking up; பாண்ட³வ: — the son of Pāṇḍu (Arjuna); ஹ்ருஷீகேஶம் — unto Lord Kriṣṇa; ததா³ — at that time; வாக்யம் — words; இத³ம் — these; ஆஹ — said; மஹீ-பதே — O King.
Translation
At that time Arjuna, the son of Pāṇḍu, seated in the chariot bearing the flag marked with Hanumān, took up his bow and prepared to shoot his arrows. O King, after looking at the sons of Dhritarāṣṭra drawn in military array, Arjuna then spoke to Lord Kriṣṇa these words.
ஶ்லோக:
அர்ஜுன உவாச
ஸேனயோருப⁴யோர்மத்⁴யே ரத²ம் ஸ்தா²பய மேச்யுத ।
யாவதே³தான்னிரீக்ஷேஹம் யோத்³து⁴காமானவஸ்தி²தான் ॥ 21 ॥
கைர்மயா ஸஹ யோத்³த⁴வ்யமஸ்மின்ரணஸமுத்³யமே ॥ 22 ॥
Meaning
அர்ஜுன: உவாச — Arjuna said; ஸேனயோ: — of the armies; உப⁴யோ: — both; மத்⁴யே — between; ரத²ம் — the chariot; ஸ்தா²பய — please keep; மே — my; அச்யுத — O infallible one; யாவத் — as long as; ஏதான் — all these; நிரீக்ஷே — may look upon; அஹம் — I; யோத்³து⁴-காமான் — desiring to fight; அவஸ்தி²தான் — arrayed on the battlefield; கை: — with whom; மயா — by me; ஸஹ — together; யோத்³த⁴வ்யம் — have to fight; அஸ்மின் — in this; ரண — strife; ஸமுத்³யமே — in the attempt.
Translation
Arjuna said: O infallible one, please draw my chariot between the two armies so that I may see those present here, who desire to fight, and with whom I must contend in this great trial of arms.
ஶ்லோக:
யோத்ஸ்யமானானவேக்ஷேஹம் ய ஏதேத்ர ஸமாக³தா: ।
தா⁴ர்தராஷ்ட்ரஸ்ய து³ர்பு³த்³தே⁴ர்யுத்³தே⁴ ப்ரியசிகீர்ஷவ: ॥ 23 ॥
Meaning
யோத்ஸ்யமானான் — those who will be fighting; அவேக்ஷே — let me see; அஹம் — I; யே — who; ஏதே — those; அத்ர — here; ஸமாக³தா: — assembled; தா⁴ர்தராஷ்ட்ரஸ்ய — for the son of Dhritarāṣṭra; து³ர்பு³த்³தே⁴: — evil-minded; யுத்³தே⁴ — in the fight; ப்ரிய — well; சிகீர்ஷவ: — wishing.
Translation
Let me see those who have come here to fight, wishing to please the evil-minded son of Dhritarāṣṭra.
ஶ்லோக:
ஸஞ்ஜய உவாச
ஏவமுக்தோ ஹ்ருஷீகேஶோ கு³டா³கேஶேன பா⁴ரத ।
ஸேனயோருப⁴யோர்மத்⁴யே ஸ்தா²பயித்வா ரதோ²த்தமம் ॥ 24 ॥
Meaning
ஸஞ்ஜய: உவாச — Sañjaya said; ஏவம் — thus; உக்த: — addressed; ஹ்ருஷீகேஶ: — Lord Kriṣṇa; கு³டா³கேஶேன — by Arjuna; பா⁴ரத — O descendant of Bharata; ஸேனயோ: — of the armies; உப⁴யோ: — both; மத்⁴யே — in the midst; ஸ்தா²பயித்வா — placing; ரத-²உத்தமம் — the finest chariot.
Translation
Sañjaya said: O descendant of Bharata, having thus been addressed by Arjuna, Lord Kriṣṇa drew up the fine chariot in the midst of the armies of both parties.
ஶ்லோக:
பீ⁴ஷ்மத்³ரோணப்ரமுக²த: ஸர்வேஷாம் ச மஹீக்ஷிதாம் ।
உவாச பார்த² பஶ்யைதான்ஸமவேதான்குருனிதி ॥ 25 ॥
Meaning
பீ⁴ஷ்ம — Grandfather Bhīṣma; த்³ரோண — the teacher Droṇa; ப்ரமுக²த: — in front of; ஸர்வேஷாம் — all; ச — also; மஹீ-க்ஷிதாம் — chiefs of the world; உவாச — said; பார்த² — O son of Prithā; பஶ்ய — just behold; ஏதான் — all of them; ஸமவேதான் — assembled; குரூன் — the members of the Kuru dynasty; இதி — thus.
Translation
In the presence of Bhīṣma, Droṇa and all the other chieftains of the world, the Lord said, “Just behold, Pārtha, all the Kurus assembled here.”
ஶ்லோக:
தத்ராபஶ்யத்ஸ்தி²தான்பார்த:² பித்ரூனத² பிதாமஹான்।
ஆசார்யான்மாதுலான்ப்⁴ராத்ரூன்புத்ரான்பௌத்ரான்ஸகீ²ம்ஸ்ததா²।
ஶ்வஶஉரான்ஸுஹ்ருத³ஶ்சைவ ஸேனயோருப⁴யோரபி ॥ 26 ॥
Meaning
தத்ர — there; அபஶ்யத் — he could see; ஸ்தி²தான் — standing; பார்த:² — Arjuna; பித்ரூன் — fathers; அத² — also; பிதாமஹான் — grandfathers; ஆசார்யான் — teachers; மாதுலான் — maternal uncles; ப்⁴ராத்ரூன் — brothers; புத்ரான் — sons; பௌத்ரான் — grandsons; ஸகீ²ன் — friends; ததா² — too; ஶ்வஶுரான் — fathers-in-law; ஸுஹ்ருத:³ — well-wishers; ச — also; ஏவ — certainly; ஸேனயோ: — of the armies; உப⁴யோ: — of both parties; அபி — including.
Translation
There Arjuna could see, within the midst of the armies of both parties, his fathers, grandfathers, teachers, maternal uncles, brothers, sons, grandsons, friends, and also his fathers-in-law and well-wishers.
ஶ்லோக:
தான்ஸமீக்ஷ்ய ஸ கௌந்தேய: ஸர்வான்ப³ந்தூ⁴னவஸ்தி²தான் ।
க்ருபயா பரயாவிஷ்டோ விஷீத³ன்னித³மப்³ரவீத் ॥ 27 ॥
Meaning
தான் — all of them; ஸமீக்ஷ்ய — after seeing; ஸ: — he; கௌந்தேய: — the son of Kuntī; ஸர்வான் — all kinds of; ப³ந்தூ⁴ன் — relatives; அவஸ்தி²தான் — situated; க்ருபயா — by compassion; பரயா — of a high grade; ஆவிஷ்ட: — overwhelmed; விஷீத³ன் — while lamenting; இத³ம் — thus; அப்³ரவீத் — spoke.
Translation
When the son of Kuntī, Arjuna, saw all these different grades of friends and relatives, he became overwhelmed with compassion and spoke thus.
ஶ்லோக:
அர்ஜுன உவாச
த்³ருஷ்ட்வேமம் ஸ்வஜனம் க்ருஷ்ண யுயுத்ஸும் ஸமுபஸ்தி²தம் ।
ஸீத³ந்தி மம கா³த்ராணி முக²ம் ச பரிஶஉஷ்யதி ॥ 28 ॥
Meaning
அர்ஜுன: உவாச — Arjuna said; த்³ருஷ்ட்வா — after seeing; இமம் — all these; ஸ்வ-ஜனம் — kinsmen; க்ருஷ்ண — O Kriṣṇa; யுயுத்ஸும் — all in a fighting spirit; ஸமுபஸ்தி²தம் — present; ஸீத³ந்தி — are quivering; மம — my; கா³த்ராணி — limbs of the body; முக²ம் — mouth; ச — also; பரிஶுஷ்யதி — is drying up.
Translation
Arjuna said: My dear Kriṣṇa, seeing my friends and relatives present before me in such a fighting spirit, I feel the limbs of my body quivering and my mouth drying up.
ஶ்லோக:
வேபது²ஶ்ச ஶரீரே மே ரோமஹர்ஷஶ்ச ஜாயதே ।
கா³ண்டீ³வம் ஸ்ரம்ஸதே ஹஸ்தாத்த்வக்சஐவ பரித³ஹ்யதே ॥ 29 ॥
Meaning
வேபது²: — trembling of the body; ச — also; ஶரீரே — on the body; மே — my; ரோம-ஹர்ஷ: — standing of hair on end; ச — also; ஜாயதே — is taking place; கா³ண்டீ³வம் — the bow of Arjuna; ஸ்ரம்ஸதே — is slipping; ஹஸ்தாத் — from the hand; த்வக் — skin; ச — also; ஏவ — certainly; பரித³ஹ்யதே — is burning.
Translation
My whole body is trembling, my hair is standing on end, my bow Gāṇḍīva is slipping from my hand, and my skin is burning.
ஶ்லோக:
ந ச ஶக்னோம்யவஸ்தா²தும் ப்⁴ரமதீவ ச மே மன: ।
நிமித்தானி ச பஶ்யாமி விபரீதானி கேஶவ ॥ 3௦ ॥
Meaning
ந — nor; ச — also; ஶக்னோமி — am I able; அவஸ்தா²தும் — to stay; ப்⁴ரமதி — forgetting; இவ — as; ச — and; மே — my; மன: — mind; நிமித்தானி — causes; ச — also; பஶ்யாமி — I see; விபரீதானி — just the opposite; கேஶவ — O killer of the demon Keśī (Kriṣṇa).
Translation
I am now unable to stand here any longer. I am forgetting myself, and my mind is reeling. I see only causes of misfortune, O Kriṣṇa, killer of the Keśī demon.
ஶ்லோக:
ந ச ஶ்ரேயோனுபஶ்யாமி ஹத்வா ஸ்வஜனமாஹவே ।
ந காங்க்ஷே விஜயம் க்ருஷ்ண ந ச ராஜ்யம் ஸுகா²னி ச ॥ 31 ॥
Meaning
ந — nor; ச — also; ஶ்ரேய: — good; அனுபஶ்யாமி — do I foresee; ஹத்வா — by killing; ஸ்வ-ஜனம் — own kinsmen; ஆஹவே — in the fight; ந — nor; காங்க்ஷே — do I desire; விஜயம் — victory; க்ருஷ்ண — O Kriṣṇa; ந — nor; ச — also; ராஜ்யம் — kingdom; ஸுகா²னி — happiness thereof; ச — also.
Translation
I do not see how any good can come from killing my own kinsmen in this battle, nor can I, my dear Kriṣṇa, desire any subsequent victory, kingdom or happiness.
ஶ்லோக:
கிம் நோ ராஜ்யேன கோ³விந்த³ கிம் போ⁴கை³ர்ஜீவிதேன வா ।
யேஷாமர்தே² காங்க்ஷிதம் நோ ராஜ்யம் போ⁴கா³: ஸுகா²னி ச ॥ 32 ॥
த இமேவஸ்தி²தா யுத்³தே⁴ ப்ராணாம்ஸ்த்யக்த்வா த⁴னானி ச ।
ஆசார்யா: பிதர: புத்ராஸ்ததை²வ ச பிதாமஹா: ॥ 33 ॥
மாதுலா: ஶ்வஶஉரா: பௌத்ரா: ஶ்யாலா: ஸம்ப³ந்தி⁴னஸ்ததா² ।
ஏதான்ன ஹந்துமிச்சா²மி க்⁴னதோபி மது⁴ஸூத³ன ॥ 34 ॥
அபி த்ரைலோக்யராஜ்யஸ்ய ஹேதோ: கிம் நு மஹீக்ருதே ।
நிஹத்ய தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான்ன: கா ப்ரீதி: ஸ்யாஜ்ஜனார்த³ன ॥ 35 ॥
Meaning
கிம் — what use; ந: — to us; ராஜ்யேன — is the kingdom; கோ³விந்த³ — O Kriṣṇa; கிம் — what; போ⁴கை³: — enjoyment; ஜீவிதேன — living; வா — either; யேஷாம் — of whom; அர்தே² — for the sake; காங்க்ஷிதம் — is desired; ந: — by us; ராஜ்யம் — kingdom; போ⁴கா³: — material enjoyment; ஸுகா²னி — all happiness; ச — also; தே — all of them; இமே — these; அவஸ்தி²தா: — situated; யுத்³தே⁴ — on this battlefield; ப்ராணான் — lives; த்யக்த்வா — giving up; த⁴னானி — riches; ச — also; ஆசார்யா: — teachers; பிதர: — fathers; புத்ரா: — sons; ததா² — as well as; ஏவ — certainly; ச — also; பிதாமஹா: — grandfathers; மாதுலா: — maternal uncles; ஶ்வஶுரா: — fathers-in-law; பௌத்ரா: — grandsons; ஶ்யாலா: — brothers-in-law; ஸம்ப³ந்தி⁴ன: — relatives; ததா² — as well as; ஏதான் — all these; ந — never; ஹந்தும் — to kill; இச்சாமி — do I wish; க்⁴னத: — being killed; அபி — even; மது⁴ஸூதன³ — O killer of the demon Madhu (Kriṣṇa); அபி — even if; த்ரை-லோக்ய — of the three worlds; ராஜ்யஸ்ய — for the kingdom; ஹேதோ: — in exchange; கிம் நு — what to speak of; மஹீ-க்ருதே — for the sake of the earth; நிஹத்ய — by killing; தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான் — the sons of Dhritarāṣṭra; ந: — our; கா — what; ப்ரீதி: — pleasure; ஸ்யாத் — will there be; ஜனார்தன³ — O maintainer of all living entities.
Translation
O Govinda, of what avail to us are a kingdom, happiness or even life itself when all those for whom we may desire them are now arrayed on this battlefield? O Madhusūdana, when teachers, fathers, sons, grandfathers, maternal uncles, fathers-in-law, grandsons, brothers-in-law and other relatives are ready to give up their lives and properties and are standing before me, why should I wish to kill them, even though they might otherwise kill me? O maintainer of all living entities, I am not prepared to fight with them even in exchange for the three worlds, let alone this earth. What pleasure will we derive from killing the sons of Dhritarāṣṭra?
ஶ்லோக:
பாபமேவாஶ்ரயேத³ஸ்மான்ஹத்வைதானாததாயின: ।
தஸ்மான்னார்ஹா வயம் ஹந்தும் தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான்ஸபா³ந்த⁴வான் ।
ஸ்வஜனம் ஹி கத²ம் ஹத்வா ஸுகி²ன: ஸ்யாம மாத⁴வ ॥ 36 ॥
Meaning
பாபம் — vices; ஏவ — certainly; ஆஶ்ரயேத் — must come upon; அஸ்மான் — us; ஹத்வா — by killing; ஏதான் — all these; ஆததாயின: — aggressors; தஸ்மாத் — therefore; ந — never; அர்ஹா: — deserving; வயம் — we; ஹந்தும் — to kill; தா⁴ர்தராஷ்ட்ரான் — the sons of Dhritarāṣṭra; ஸ-பா³ந்த⁴வான் — along with friends; ஸ்வ-ஜனம் — kinsmen; ஹி — certainly; கத²ம் — how; ஹத்வா — by killing; ஸுகி²ன: — happy; ஸ்யாம — will we become; மாதவ⁴ — O Kriṣṇa, husband of the goddess of fortune.
Translation
Sin will overcome us if we slay such aggressors. Therefore it is not proper for us to kill the sons of Dhritarāṣṭra and our friends. What should we gain, O Kriṣṇa, husband of the goddess of fortune, and how could we be happy by killing our own kinsmen?
ஶ்லோக:
யத்³யப்யேதே ந பஶ்யந்தி லோபோ⁴பஹதசேதஸ: ।
குலக்ஷயக்ருதம் தோ³ஷம் மித்ரத்³ரோஹே ச பாதகம் ॥ 37 ॥
கத²ம் ந ஜ்ஞேயமஸ்மாபி⁴: பாபாத³ஸ்மன்னிவர்திதும் ।
குலக்ஷயக்ருதம் தோ³ஷம் ப்ரபஶ்யத்³ப⁴இர்ஜனார்த³ன ॥ 38 ॥
Meaning
யதி³ — if; அபி — even; ஏதே — they; ந — do not; பஶ்யந்தி — see; லோப⁴ — by greed; உபஹத — overpowered; சேதஸ: — their hearts; குல-க்ஷய — in killing the family; க்ருதம் — done; தோ³ஷம் — fault; மித்ர-த்³ரோஹே — in quarreling with friends; ச — also; பாதகம் — sinful reactions; கத²ம் — why; ந — should not; ஜ்ஞேயம் — be known; அஸ்மாபி⁴: — by us; பாபாத் — from sins; அஸ்மாத் — these; நிவர்திதும் — to cease; குல-க்ஷய — in the destruction of a dynasty; க்ருதம் — done; தோ³ஷம் — crime; ப்ரபஶ்யத்³பி⁴: — by those who can see; ஜனார்தன³ — O Kriṣṇa.
Translation
O Janārdana, although these men, their hearts overtaken by greed, see no fault in killing one’s family or quarreling with friends, why should we, who can see the crime in destroying a family, engage in these acts of sin?
ஶ்லோக:
குலக்ஷயே ப்ரணஶ்யந்தி குலத⁴ர்மா: ஸனாதனா: ।
த⁴ர்மே நஷ்டே குலம் க்ருத்ஸ்னமத⁴ர்மோபி⁴ப⁴வத்யுத ॥ 39 ॥
Meaning
குல-க்ஷயே — in destroying the family; ப்ரணஶ்யந்தி — become vanquished; குல-த⁴ர்மா: — the family traditions; ஸனாதனா: — eternal; த⁴ர்மே — religion; நஷ்டே — being destroyed; குலம் — family; க்ருத்ஸ்னம் — whole; அத⁴ர்ம: — irreligion; அபி⁴ப⁴வதி — transforms; உத — it is said.
Translation
With the destruction of the dynasty, the eternal family tradition is vanquished, and thus the rest of the family becomes involved in irreligion.
ஶ்லோக:
அத⁴ர்மாபி⁴ப⁴வாத்க்ருஷ்ண ப்ரது³ஷ்யந்தி குலஸ்த்ரிய: ।
ஸ்த்ரீஷு து³ஷ்டாஸு வார்ஷ்ணேய ஜாயதே வர்ணஸங்கர: ॥ 4௦ ॥
Meaning
அத⁴ர்ம — irreligion; அபி⁴ப⁴வாத் — having become predominant; க்ருஷ்ண — O Kriṣṇa; ப்ரது³ஷ்யந்தி — become polluted; குல-ஸ்த்ரிய: — family ladies; ஸ்த்ரீஷு — by the womanhood; து³ஷ்டாஸு — being so polluted; வார்ஷ்ணேய — O descendant of Vriṣṇi; ஜாயதே — comes into being; வர்ண-ஸங்கர: — unwanted progeny.
Translation
When irreligion is prominent in the family, O Kriṣṇa, the women of the family become polluted, and from the degradation of womanhood, O descendant of Vriṣṇi, comes unwanted progeny.
ஶ்லோக:
ஸங்கரோ நரகாயைவ குலக்⁴னஆனாம் குலஸ்ய ச ।
பதந்தி பிதரோ ஹ்யேஷாம் லுப்தபிண்டோ³த³கக்ரியா: ॥ 41 ॥
Meaning
ஸங்கர: — such unwanted children; நரகாய — make for hellish life; ஏவ — certainly; குல-க்⁴னானாம் — for those who are killers of the family; குலஸ்ய — for the family; ச — also; பதந்தி — fall down; பிதர: — forefathers; ஹி — certainly; ஏஷாம் — of them; லுப்த — stopped; பிண்ட³ — of offerings of food; உதக³ — and water; க்ரியா: — performances.
Translation
An increase of unwanted population certainly causes hellish life both for the family and for those who destroy the family tradition. The ancestors of such corrupt families fall down, because the performances for offering them food and water are entirely stopped.
ஶ்லோக:
தோ³ஷைரேதை: குலக்⁴னஆனாம் வர்ணஸங்கரகாரகை: ।
உத்ஸாத்³யந்தே ஜாதித⁴ர்மா: குலத⁴ர்மாஶ்ச ஶாஶ்வதா: ॥ 42 ॥
Meaning
தோ³ஷை: — by such faults; ஏதை: — all these; குல-க்⁴னானாம் — of the destroyers of the family; வர்ண-ஸங்கர — of unwanted children; காரகை: — which are causes; உத்ஸாத்³யந்தே — are devastated; ஜாதி-த⁴ர்மா: — community projects; குல-த⁴ர்மா: — family traditions; ச — also; ஶாஶ்வதா: — eternal.
Translation
By the evil deeds of those who destroy the family tradition and thus give rise to unwanted children, all kinds of community projects and family welfare activities are devastated.
ஶ்லோக:
உத்ஸன்னகுலத⁴ர்மாணாம் மனுஷ்யாணாம் ஜனார்த³ன ।
நரகே நியதம் வாஸோ ப⁴வதீத்யனுஶஉஶ்ரும ॥ 43 ॥
Meaning
உத்ஸன்ன — spoiled; குல-த⁴ர்மாணாம் — of those who have the family traditions; மனுஷ்யாணாம் — of such men; ஜனார்தன³ — O Kriṣṇa; நரகே — in hell; நியதம் — always; வாஸ: — residence; ப⁴வதி — it so becomes; இதி — thus; அனுஶுஶ்ரும — I have heard by disciplic succession.
Translation
O Kriṣṇa, maintainer of the people, I have heard by disciplic succession that those whose family traditions are destroyed dwell always in hell.
ஶ்லோக:
அஹோ ப³த மஹத்பாபம் கர்தும் வ்யவஸிதா வயம் ।
யத்³ராஜ்யஸுக²லோபே⁴ன ஹந்தும் ஸ்வஜனமுத்³யதா: ॥ 44 ॥
Meaning
அஹோ — alas; பத³ — how strange it is; மஹத் — great; பாபம் — sins; கர்தும் — to perform; வ்யவஸிதா: — have decided; வயம் — we; யத் — because; ராஜ்ய-ஸுக-²லோபே⁴ன — driven by greed for royal happiness; ஹந்தும் — to kill; ஸ்வ-ஜனம் — kinsmen; உத்³யதா: — trying.
Translation
Alas, how strange it is that we are preparing to commit greatly sinful acts. Driven by the desire to enjoy royal happiness, we are intent on killing our own kinsmen.
ஶ்லோக:
யதி³ மாமப்ரதீகாரமஶஸ்த்ரம் ஶஸ்த்ரபாணய: ।
தா⁴ர்தராஷ்ட்ரா ரணே ஹன்யுஸ்தன்மே க்ஷேமதரம் ப⁴வேத் ॥ 45 ॥
Meaning
யதி³ — even if; மாம் — me; அப்ரதீகாரம் — without being resistant; அஶஸ்த்ரம் — without being fully equipped; ஶஸ்த்ர-பாணய: — those with weapons in hand; தா⁴ர்தராஷ்ட்ரா: — the sons of Dhritarāṣṭra; ரணே — on the battlefield; ஹன்யு: — may kill; தத் — that; மே — for me; க்ஷேம-தரம் — better; ப⁴வேத் — would be.
Translation
Better for me if the sons of Dhritarāṣṭra, weapons in hand, were to kill me unarmed and unresisting on the battlefield.
ஶ்லோக:
ஸஞ்ஜய உவாச
ஏவமுக்த்வார்ஜுன: ஸங்க்³யே ரதோ²பஸ்த² உபாவிஶத் ।
விஸ்ருஜ்ய ஸஶரம் சாபம் ஶோகஸம்விக்³னமானஸ: ॥ 46 ॥
Meaning
ஸஞ்ஜய: உவாச — Sañjaya said; ஏவம் — thus; உக்த்வா — saying; அர்ஜுன: — Arjuna; ஸங்க்²யே — in the battlefield; ரத² — of the chariot; உபஸ்தே² — on the seat; உபாவிஶத் — sat down again; விஸ்ருஜ்ய — putting aside; ஸ-ஶரம் — along with arrows; சாபம் — the bow; ஶோக — by lamentation; ஸம்விக்³ன — distressed; மானஸ: — within the mind.
Translation
Sañjaya said: Arjuna, having thus spoken on the battlefield, cast aside his bow and arrows and sat down on the chariot, his mind overwhelmed with grief.
Browse Related Categories:
